Morgunblaðið - 13.03.1985, Blaðsíða 46

Morgunblaðið - 13.03.1985, Blaðsíða 46
46 MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 13. MARZ 1985 Vinnudeila Kjarafélags verkfræðinga og ríkisins- — eftir Eirík Bjarnason Inngangur Það hefur vart farið fram hjá landsmönnum, að háskólamennt- aðir ríkisstarfsmenn eiga í harð- vítugri vinnudeilu við vinnuveit- anda sinn. Brotthvarf háskóla- menntaðra kennara frá kennslu sýnir svo ekki um verður villzt, að háskólamenntaðir ríkisstarfs- menn treysta sér ekki lengur til að selja þjónustu sína á niðurgreiddu verði svo skiptir tugum prósenta ef tekið er mið af launum sam- bærilegra stétta á frjálsum vinnu- markaði. Rök ríkisins gegn launakröfum Kjarafélags verkfræðinga í opin- berri þjónustu (KV) hafa í fyrsta lagi verið þau að hluti af mismuni á launum verkfræðinga hjá ríkinu og verkfræðinga, sem eru launþeg- ar á frjálsum markaði, leiðréttist með mikilli yfirvinnu hjá ríkinu. Það sem eftir er í mismun skýrist með hlunnindum, sem verkfræð- ingar ríkisins hafi umfram verk- fræðinga á frjálsum markaði. Á samningafundi með samn- inganefnd ríkisins hinn 5. marz sl. óskaði samninganefnd KV eftir umræðu um öll þau atriði, sem varða kjör félagsmanna, s.s. við- miðun við launakjör Stéttarfélags verkfræðinga (SV) á frjálsum markaði, launakönnun Hagstof- unnar, lífeyrismál, orlofsmál, ráðningarform, námsleyfi og margt fleira, er tengist raunveru- legum starfskjörum. Tilgangurinn með umræðu um þessi mál var auðvitað að skil- greina, að hve miklu leyti ríkis- verkfræðingar nytu betri starfs- kjara að mati samninganefndar ríkisins en félagar þeirra, sem eru launþegar á frjálsum markaði, sem aftur gæti réttlætt lægri laun ríkisverkfræðinganna. Flestir hefðu haldið að samn- inganefnd ríkisins hefði tekið boði þessu fegins hendi, að geta sannað svo ekki yrði um villzt, að réttlátt er, að verkfræðingur, sem er laun- þegi á frjálsum markaði, hafi 77% hærri laun en félagi hans hjá rík- inu eftir 10 ára starf. Hið furðulega gerðist hins veg- ar, að samninganefnd ríkisins neitaði alfarið að ræða eitt einasta þessara mála. Fram kom að nefndin hafði ekki umboð til að semja um nánast eitt né neitt. Verður af þessu að álykta, að annað hvort sé enginn pólitískur vilji fyrir hendi til að samræma kjör háskólamenntaðra ríkis- starfsmanna kjörum félaga þeirra á frjálsum vinnumarkaði, eða að ætlunin sé að eftirláta Kjaradómi verkið, þannig að stjórnmála- mennirnir geti síðar skellt skuld- inni á hann, þegar afsaka þarf nauðsynlegar launahækkanir. Ég býst ekki við, að neitt stétt- arfélag á frjálsum vinnumarkaði í þessu landi myndi sætta sig við vinnubrögð samninganefndar ríkisins, sem eins og áður segir neitar að ræða grundvallarfor- sendur launakjara, ber saman heildarlaun háskólamenntaðra ríkisstarfsmanna við dagvinnu- laun félaga þeirra á frjálsum markaði, afneitar faglegri úttekt Hagstofunnar undir stjórn f.v. Hagstofustjóra á launakjörum háskólamanna á frjálsum markaði og stendur í ögrandi áróðursstríði við launþega ríkisins í fjölmiðlum. Vegna þessara vinnubragða samninganefndar ríkisins telur stjórn KV nauðsynlegt að gera grein fyrir kröfum sínum opin- berlega og rökstyðja forsendur þeirra. Kröfur Kjarafélags verkfræðinga Alkunna er, að KV hefur ekki verkfallsrétt frekar en aðrir há- skólamenntaðir ríkisstarfsmenn. Hins vegar hefur félagið sjálf- stæðan samningsrétt um röðun í launaflokka í launakerfi BHM og önnur sérkjaraatriði. Ef ekki næst samkomulag við ríkið um þessi at- riði er málinu vísað til Kjaradóms, sem er endanlegur úrskurðaraðili um málið. í lögum um Kjaradóm segir eft- irfarandi: „Kjaradómur skal gæta þess við úrlausnir sínar, að ríkisstarfs- menn njóti sambærilegra kjara og þeir menn með svipaða menntun, sérhæfni og ábyrgð sem vinna hliðstæð störf hjá öðrum en rík- inu. Þá skal hafa hliðsjón af al- mennum afkomuhorfum þjóðar- búsins." Með hliðsjón af lagagrein þess- ari hefur Kjarafélagið aðeins sett eina kröfu á oddinn í samningum þessum: KV krefst aðlögunar launakjara félagsmanna sinna að launakjörum félaga Stéttarfélags verkfræðinga á frjálsum vinnumarkaði. Skulu hér nefnd dæmi um laun verkfræðinga í þjónustu ríkisins, og launþega á verkfræðistofum eða fyrirtækjum öðrum (miðað er við dagvinnulaun 1. marz 1985): Byrjunarlaun Laun eftir 10 ár Verkfrædingur KV 22.988 28.075 Verkfræðingur SV 33.145 49.742 Tafla 1. Byrjunarlaun verkfr. og laun verkfr. eftir 10 ár. Taxtar þessir, sem hér eru sýnd- ir, eru lágmarkstaxtar, sem sam- kvæmt samningum er ekki heimilt að undirbjóða. Engin greiðsla fyrir yfirvinnu er innifalin í þess- um tölum, sérstaklega er tilgreint í samningum SV við Félag ráðgj- afarverkfræðinga að yfirvinna skuli greidd sérstaklega sé hún unnin, með 1% af mánaðarlaunum fyrir hverja klukkustund. Launakönnun Hagstofunnar Með aðalkjarasamningi Launa- málaráðs BHM (BHMR) og ríkis- ins fyrir ári var ákveðið að vinna sameiginlega að könnun á launum háskólamenntaðra manna hjá einkafyrirtækjum. Sett var á lagg- irnar svokölluð Samanburðar- nefnd, sem í sátu fulltrúar frá Launamálaráði BHMR og launa- deild Fjármálaráðuneytisins. Skyldu niðurstöður nefndarinnar notaðar við ákvörðun launakjara ríkisstarfsmanna í BHMR í næstu samningalotu, sem nú stendur yf- ir. Sögulegur bakgrunnur þess, að Samanburðarnefnd var sett á laggirnar er sá, að Kjaradómur hefur yfirleitt hafnað fullyrðing- um BHMR um mikinn launamun milli almenna markaðarins og hins opinbera á þeim grundvelli að þær væru ósannaðar. Auk þess er rétt að geta þess, að nánast aldrei hafa náðst samningar við ríkið og mál yfirleitt farið í Kjaradóm með fyrrgreindum afleiðingum, og launakjör hafa stöðugt versnað í samanburði við viðmiðunarstétt- irnar. BHMR og aðildarfélög þess treystu því, að með niðurstöðum nefndarinnar fengjust sönnunar- gögn, sem ekki yrðu vefengd. Samanburðarnefnd fékk hlut- lausan aðila, Hagstofu Íslands, til að vinna könnun þessa og var hún unnin undir beinni stjórn hag- stofustjóra, Klemensar Tryggva- sonar. Enginn ágreiningur var um málsmeðferð í Samanburðarnefnd meðan á könnuninni stóð og skal þess sérstaklega getið að fulltrúi launadeildar fjármálaráðuneytis- ins, formaður Samninganefndar ríkisins, gerði enga athugasemd við, hvernig að könnuninni var staðið. í fyrirspurnarlista Hagstofunn- ar voru fyrirtæki á einkamarkaði beðin um að gera grein fyrir dag- vinnutekjum til starfsmanna sinna og var þess krafizt að þau einangr- uðu alla unna yfirvinnu út úr þeim tölum. Leiðbeiningar hagstofustjóra voru afdráttarlausar og skýrar um, hvernig fylla bæri út spurn- ingalistana í þessu atriði sem öðr- um. Upplýsingar voru gefnar um 103 verkfræðinga í launakönnuninni og voru helztu niðurstöður um laun þeirra þessar: Fjöldi dagv.laun dagv.laun mæld »erkfr. ♦ ómæld yfirv. yfirv. 4« 38.998 7.400 63 46.668 5.324 Tafla 2. Laun verkfr. skv. Hag- stofukönnun. Laun þessi eru á verðlag’ í mai 1984, en síðan þá hafa flest laun i landinu hækkað stórlega eins og alkunna er. / Eiríkur Bjarnason „Verdur af þessu að álykta, að enginn póli- tískur vilji sé fyrir hendi til að samræma kjör há- skólamenntaðra ríkis- starfsmanna kjörum fé- laga þeirra á frjálsum vinnumarkaði, eða að ætlunin sé að eftirláta Kjaradómi skítverkið, þannig að stjórnmála- mennirnir geti síðar skellt skuldinni á hann, þegar afsaka þarf nauð- synlegar launahækkan- Athyglisvert er að dagvinnu- laun annars hópsins eru nákvæm- lega 20% hærri en hins og er þar um hreina launauppbót að ræða. Báðir hópar fá sérstaklega greitt fyrir yfirvinnu ef hún er unnin eins og sést glögglega í töfl- unni. Stjórn KV telur að tafla þessi endurspegli raunverulega greidd laun á almennum vinnumarkaði verkfræðinga, sem eru launþegar. Því er nauðsynlegi, fyrir KV, samninganefnd ríkisins og Kjara- dóm að taka mið af þessum tölum. þegar laun verkfræðinga i þjón- ustu ríkisins eru ákveðin. Rök samninganefndar ríkisins Helztu heimildir um gagnrök samninganefndar ríkisins við launakröfum KV og annarra að- ildarfélaga BHMR er að finna i varnarræðu formanns samninga- nefndarinnar, Indriða H. Þor- lákssonar, IHÞ, fyrir Kjaradómi vegna aðalkjarasamnings BHMR svo og í svörum hans á samninga- fundi með KV. Helztu atriði eru þessi: — taxta SV er hafnað sem grundvelli, þar sem þar semji verkfræðingar við verkfræð- inga og auk þess sé svo og svo mikil yfirvinna innifalin í dagvinnulaunum taxta SV. — launakönnun Hagstofunnar er hafnað sem viðmiðun, þar sem útilokað sé að greina yfirvinnu frá dagvinnu. Ef IHÞ notar könnunina þá er það aðeins til að bera saman við heildartekjur verkfræðinga hjá ríkinu, þar sem öll unnin yfirvinna er inni- falin. — þeir, sem þátt tóku í launa- könnuninni á almennum mark- aði, eru að verulegu leyti stjórnendur í fyrirtækjum, sem gildi ekki almennt um há- skólamenn í þjónustu ríkisins. — háskólamenntaðar konur eru mun fleiri í þjónustu ríkisins en á almennum markaði. Þar sem þær eru launalægri en karlar á almenna markaðnum, skuli það endurspeglast í laun- um ríkisstarfsmanna. — önnur kjaraatriði eins og ráðn- ingarform, lífeyrismál, orlofs- réttur, fæðingarorlof og náms- leyfi eru það mun betri hjá rík- inu að réttlæti verulega lægri- laun. Sérstaklega tilgreindi IHÞ í fréttum ríkisútvarpsins, að lífeyrissjóður og námsleyfi ríkisstarfsmanna réttlættu 10% lægri laun en á frjálsum vinnumarkaði. Öll þessi atriði hefur samninga- nefnd KV reynt að ræða við samn- inganefnd ríkisins, en án árang- urs. Það er einfaldlega neitað að fjalla um málið. Rök Kjarafélags verkfræðinga 1. Yfirvinna Stjórn KV telur eðlilegt að öll launaviðmiðun sé á grundvelli dagvinnulauna. Ef I.H.Þ. vill svo mjög tala um heildarlaunagreiðsl- ur þá vakna tvær spurningar: — er gert ráð fyrir að félagar KV og ríkisstarfsmenn almennt þurfi að vinna lengri vinnu- tíma en aðrir til að ná sambærilegum launum? — gerir I.H.Þ. ráð fyrir að inni í yfirvinnugreiðslunum séu ein- hverjar duldar greiðslur fyrir vinnu, sem ekki er innt af hendi, og ef svo er þá hversu miklar? f reynd er stjórn KV kunnugt um óhóflegt vinnuálag á félags- menn, og er vitað um marga verk- fræðinga, sem vinna á milli 40 og 45 laugardaga á ári auk daglegrar yfirvinnu. Má segja að búið sé að innleiða aftur 6 daga vinnuviku. 2. Taxti Stéttarfélags verkfræðinga (SV) Fullyrðing I.H.Þ. varðandi taxta SV, að verkfræðingar semji við sjálfa sig er út í hött. Hér semja atvinnurekendur úr verkfræð- ingastétt við launþega úr sömu stétt á sama hátt og rafvirkja- meistarar semja við rafvirkja- sveina og -nema, trésmíðameistar- ar semja við trésmíðasveina og -nema o.s.frv. Alla þessa taxta iðnaðarmanna yfirtekur ríkið athugasemdalaust án þess að hafa minnstu áhrif á gerð þeirra. Það sem er enn at- hyglisverðara, er að ríkið greiðir alla reikninga frá verkfræðistof- um, ráðgjafafyrirtækjum ýmiss konar, verktökum og öðrum fyrir- tækjum skv taxta, sem er bein af- leiðing af kjörum félaga SV og það athugasemdalaust. Og ríkið er þar að auki langstærsti kaupandi verkfræðiþjónustu i landinu.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.