Morgunblaðið - 07.06.1985, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 1985
39
Heinrich Böll
Erlendar bækur
Siglaugur Brynleifsson
Heinrich Böll: What's to Become of
the Boy or Something to Do with
Books. Translated by Leila Venne-
witz. Secker & Warburg 1985.
Heinrich Böll fæddist í Köln
1917 og er nú meðal kunnustu höf-
unda Þýskalands. Hann er mjög
ákveðinn í andstöðu sinni gegn
kúgun og yfirgangi og einkum
gegn tilraunum stjórnvalda hvar
sem er í heiminum til að móta
listsköpun og hefta tjáningar-
frelsi. Hann var meðal bestu
stuðningsmanna Soltzhenitsyn á
sínum tíma. Böll hlaut Nóbels-
verðlaunin 1972.
Þessi bók fjallar um fjögur ár af
æviskeiði Heinrichs Böll, árin
1933—37. Á þeim árum náðu naz-
istar völdum í Þýskalandi. Fjöl-
skylda Bölls var kaþólsk og and-
snúin stjórnvöldum. Nazisminn
var andstyggð í þeirra augum og
Böll segist „alls ekki hafa getað
gerst félagi í unglingasveitum
Hitlers, við það sat“. Allri æsku
landsins var smalað í þessi samtök
og þeir sem neituðu voru litnir
hornauga. Aðeins tveir skóla-
bræðra Bölls neituðu að ganga i
þann félagsskap.
Stefna nazistanna var að móta
unglingana, slíta öll tengsl við for-
tíðarmenningu og leggja aðal
áhersluna á nútimann og hina
glæstu framtíð. Þessi stefna hlaut
mikinn hljómgrunn meðal æsku-
fólks „gröfum fortíðina" var kall-
ið, „okkar er framtiðin". Þessi
menningarlega einangrun var
nauðsynleg flokknum til þess að
geta stundað innrætinguna með
sem bestum árangri.
„Nútíma samfélag sem var í
stöðugri þróun til glæstrar fram-
tíðar“ þurfti ekki á neinum menn-
ingararfi að halda. Það sem kom
flokknum vel úr sögu Þýskalands
var tekið upp, þá oft meira og
minna falsað. Unglingadýrkun var
meðal einkenna nazismans, það
sem kallað hefur verið „puerilism-
us“. Mikið var talað um „hina
ungu forystu“, en því miður völd-
ust þar til forystu menn, sem voru
sprottnir upp úr umhverfi þar sem
siðun og menning var af fremur
skornum skammti.
Böll lýsir vel þeim aðferðum
sem ungt fólk varð að nota til þess
að þurfa ekki að taka þátt í
flokksfíflskunni. Skólinn varð
honum felustaður og hann komst í
kynni við menn, sem gátu veitt
honum styrk til að standast áróð-
ursmoldviðrið.
Höfundur lýsir áhrifum stjórn-
arstefnunnar á nánasta skyldulið
sitt og vini. Ýmsir neyddust til að
ganga inn í skrílismann, ganga til
liðs við rennuliðið og garga með.
Bók þessi er ekki löng en höf-
undi tekst að lýsa múgsefjuninni
og því hversu fólk er almennt
berskjaldað fyrir henni, nema það
viti æðri gildi og njóti stuðnings
og varðandi Böll var það kaþólska
kirkjan og húmanísk áhrif nán-
asta umhverfis hans.
BREIÐHOLTI
X &

sr

tonkf.
WM

6 rtk. k(
33.90
1500 V k*
700 V k»
1 «
44.M
Mkt.
\% sA-
Ubby>
popco
kr
6 sHl)«
qr®naf
133.90
44.05
lómaHÓsa,
slóc kf*
^ífsfttM *•£«»
At kf.
lf kt
4450 s-g„».90
2259
»na'«
»/2 ÍOJ
A6.05
263.90»»^
W*Ukj«k6*S«f »•
27990^
bndonlamb kr. 279. ff/k#
Herrajaris medister kr. prlkq
Hamborgari með brauði kr. *f,-pr/stk
Djúpkryddaður nautavöðui kr |S5/ pf/kð
Rakjur kr. ISrkrfkg
Ný egg kf
Hólagarðs lamb úrb. kr. 275- pr/kg
Vínar grill-pylsur kr. ^.-pr/kg
Grill-pinnar í úrvali IS/ kr/stk
Kjúldingar kr.199."pr/N
Bananar kr. 58. kf/kj
Rauð epli kr. 55, pt/k#
Appelsínur kr. 55 ,k(/kj
Kjarna ávaxtagrautar 25
UpLLAR VÖRUR Á STÖRMARKARSVLRfll
Kjörbúð Louholum 2-6 sími 74100