Morgunblaðið - 13.06.1985, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. JtTNl 1985
41
Kveðjuorð:
Krístján Sveinsr
son augnlœknir
Ég var ein af fjölmörgum er
urðu harmi lostnir, þá fréttin
barst að Kristján Sveinsson
augnlæknir væri allur. Hann var
sérstæður persónuleiki er öllum
þótti vænt um er kynntust. Vin-
átta hans við mig og mína átti sér
talsvert langan aldur og bar þar
aldrei skugga á. Kynni okkar hóf-
ust vorið 1918. Eftir harðan og
langan vetur var komið vor. Sam-
göngur höfðu verið erfiðar og
strjálar það sem af var árinu, ekki
síst á Norðurlandi, þar sem
frosthörkur og snjóþyngsli þjök-
uðu menn og skepnur. ísalög
höfðu verið fyrir öllu Norðurlandi
frá því um áramót, en nú var ísinn
að lóna frá.
Um þessar mundir átti ég heima
í fallega húsinu á Brekkunni á Ak-
ureyri, faðir minn þá skólameist-
ari Gagnfræðaskólans á Akureyri,
sem nú er MA. Vorprófum var
nýlega lokið og nemendur voru að
búa sig til brottferðar og sumir
farnir. Þá var einn morgun barið
að eldhúsdyrum í íbúð foreldra
minna og var ég send til dyra. Úti-
fyrir stóð smávaxin kona á peysu-
fötum, allt hvatskeytisleg í fasi og
spurði eftir skólameistara, hún
þurfti að finna hann strax, því
hún var á hraðri ferð. Ungur pilt-
ur hélt í hönd hennar, hæglátur og
óvenju góðlegur á svipinn. í sömu
svifum kom móðir mín fram í
eldhúsið. Urðu nú fagnaðarfundir.
Þær höfðu kynnst í æsku í höfuð-
staðnum, en ekki sést síðan. Þarna
var komin prestskonan frá Árnesi
á Ströndum, frú Ingibjörg Jónas-
dóttir, kona séra Sveins Guð-
mundssonar prests í Árnesi, með
son sinn Kristján. Hafði hann sótt
um að taka próf upp í 3. bekk
þetta vor, en ekki fengið ferð til
Akureyrar, þar til togari rakst inn
á Djúpuvík og þau mæðginin
fengu far austur. Frú Ingibjörg
hugði reyndar fokið í flest skjól,
því hún hafði frétt að prófum væri
að ljúka eða jafnvel lokið við skól-
ann. En vogum vinnur og vogun
tapar. Þessvegna dreif hún sig
með drenginn sinn hvað sem taut-
aði. Var nú sent eftir föður mínum
og hann kom að vörmu spori. Bar
frú Ingibjörg fram vandræði sín.
Faðir minn var ákaflega hlýr
maður og vildi hvers manns vanda
leysa, væri þess nokkur kostur.
Hann hringdi í snatri til allra
kennaranna, það þá að gera það
fyrir sig að koma upp í skóla og
prófa ungan prestsson vestan af
Ströndum, sem kominn væri.
Sagði hann þeim upp alla söguna
og bað þá hafa hraðann á því
drengurinn þurfti að komast vest-
ur aftur með sama skipi, enda
óvíst með ferðir þangað í bráð.
Kennararnir brugðust vel við
þessari bón föður míns og prófið
hófst skömmu eftir að mæðginin
höfðu fengið hressingu hjá móður
minni. Prófið gekk að óskum og
prestsfrúin í Árnesi gat snúið
heim aftur sigri hrósandi með
elskulega drenginn sinn.
Um haustið kom Kristján aftur
og settist í þriðja bekk. Lauk hann
brottfararprófi um vorið með
miklum sóma. Þessum greiða, sem
pabbi gerði honum, gat hann aldr-
ei gleymt og varla sáumst við svo,
að hann minntist þess ekki, hve
vel honum var tekið heima í skóla
vorið 1918 og aldrei var neitt
ofgert fyrir mig eða mína. Upp frá
því var Kristján kær vinur okkar.
Faðir minn dó rúmu ári eftir að
Kristján lauk þar námi, en móðir
mín lifði í mörg ár eftir það og
reyndist Kristján henni ávallt sem
besti sonur. Móðir mín hafði verið
augnveik frá barnæsku og þurfti
því oft að leita til augnlæknis. Lét
Kristján sér mjög annt um hana,
vitjaði hennar eftir að hún flutti
til Reykjavíkur, ef langur tími leið
milli þess að hún lét til sín heyra.
Átti hún ekki betri vin hér í borg-
inni. Þegar móðir mín lá bana-
leguna, sumarið 1947, kom þessi
elskulegi vinur hennar svo til
daglega til að vitja um hana. Síð-
asta daginn sem hún lifði, settist
hann um stund á rúmið hennar,
strauk henni um vangann og
signdi yfir hana, er hann kvaddi.
Síðan sneri hann sér að mér og
sagði: „Þetta er þá að verða búið.“
Nokkrum stundum síðar var hún
liðin. Þetta var áhrifamikil stund,
sem líður mér aldrei úr minni. En
svona var Kristján augnlæknir.
Ég þurfti sjaldan að leita augn-
læknis, hafði sterka sjón. En auð-
vitað kom að því að ég þurfti gler-
augu, þegar aldurinn færðist yfir.
Sneri ég mér þá til vinar míns
Kristjáns. Það brást ekki að bið-
stofan var ávallt full af fólki á
öllum aldri. Ef blessaður læknir-
inn kom auga á mig í fjöldanum,
þegar hann kom inn, vék hann sér
vingjarnlega að mér og sagði með
sinni alkunnu hógværð: Lítillega
þarftu eitthvað að bíða Hulda
mín. Kunningjum mínum og norð-
an og heimilisfólki vísaði ég oft til
Kristjáns augnlæknis. Ölum tók
hann með sömu ljúfmennskunni
og aldrei greiddur eyrir fyrir
hjálpina.
Kristján augnlæknir var mikill
gæfumaður. Hann hafði átt gott
æskuheimili, og þegar hann lagði
af stað að heiman til að leita sér
menntunar var námsbrautin slétt
og felld. Hann átti heillaríkan
starfsdag. í áratugi sinnti hann
augnlækningum hér í höfuðborg-
inni við fádæma vinsældir, sem
kunnugt er. Á sumrin fór hann um
sveitir landsins til að hjálpa þeim,
sem bjuggu í hinum dreifðu
byggðum. En hvað gat verið meiri
gæfa en að geta verið öðrum til
góðs, líknað þeim sem eiga um
sárt að binda og eiga því láni að
fagna að sýna fagurt fordæmi í
öllu sínu, en það gerði Kristján
augnlæknir.
I einkalífi Kristjáns var ham-
ingjan honum hliðholl. Hann átti
góða konu, Marin Þorleifsdóttur,
er var honum mjög samhent um
að gera heimili þeirra þann sælu-
reit er aldrei brást. Oskabörnin
þeirra Guðborg og Kristján voru
þeim eitt og allt og juku á ham-
ingju þessara elskulegu hjóna.
Kveðja:
Lúðvík Gestsson
Fæddur 22. febrúar 1897
Dáinn 27. maí 1985
Dagar vors yndis eru ekki þeir,
sem ilmi blóma
og gleði sporin vöfðu,
dagar vors yndis eru aðeins þeir,
sem alls vors þreks
og getu vorrar kröfðu.
Dagurinn, sem þú sigrar ótta þinn,
á sólblik furðu bjart,
er árin líða
— og varpar hlýju orði á óvin þinn,
kemst upp á það
að brosa að þínum kvíða
og gafst það, sem þú gast ei verið án,
og gerðir hug þinn
miklum fórnum taman
og barst án æðru aðkast heims og smán
ef ykkar leiðir
vildu ei fara saman.
Sjá, slíkir dagar eru undir lokin
þeir einu, sem þitt
hjarta kýs að minnast,
er snjór í iifsins fögruskjól er fokinn
og fyrir ævistríð þitt
gjöldin innast. (S.E.)
Þetta ljóð afa míns, Sigurðar í
Holti, kom í huga mér, þegar ég
frétti um andlát Lúðvíks Gests-
sonar, en hann var kvæntur föð-
ursystur minni, Björgu Einars-
dóttur frá Ekru í Stöðvarfirði,
sem lifir mann sinn í hárri elli.
Og hvers vegna þetta ljóð, en
ekki eitthvert annað? Það er
vegna þess að mér varð það ljóst
snemma, að Lúðvík fór ekki al-
faraleiðir og hann mat mest það
raunverulega í fari manna, en
minna prjál og sýndarmennsku.
Bernskuminningarnar skipta
miklu máli í lífi sérhvers manns
og ég var bara lítill stelpuhnokki,
þegar mér var orðið það ljóst að
Lúðvík var mér mjög sérstakur og
frá því ég man fyrst eftir mér voru
þau Lúðvík og Björg fastir punkt-
ar í tilveru minni. Eg átti svolítið
í þeim og þau ekki svo lítið í mér.
Aðfangadagar bernsku minnar
skjóta upp kolli í minningunum.
Við systkinin á Meltröð 8 á ferð
með pabba, að aka út jólaglaðn-
ingnum, þá var það ég, sem alltaf
fékk að fara með til Bjargar og
Lúðvíks. Þvílíkt ævintýri, allt svo
sérstakt og fallegt. Svo kom að því
að fá að smakka á innihaldi köku-
dunkanna hennar Bjargar og
bragða á fægðum ávöxtum úr fal-
legu skálinni. Ég er næstum viss
um að þau nutu þess eins mikið og
ég, að veita mér þennan forsmekk
á jóladýrðinni. Áldrei man ég til
þess, að systkini mín mótmæltu
eða öfunduðust yfir þvi, að ég
fengi að fara þarna hver einustu
jól, þessi staður var minn. Það
kom mér ekki á óvart, þegar
mamma sagði mér að Lúðvík væri
allur, það er ekkert óeðlilegt við
það, að fólk í hárri elli hverfi á
braut, en eftir situr söknuður eftir
yndislegum bernskutíma og góð-
um manni, sem er genginn. En
einmitt Lúðvík, sem átti svo mikið
að gefa okkur börnunum í þessum
stóra frændgarði, ber sérstaklega
að þakka hans stóra framlag í því
að gera tilveru okkar barnanna á
þeim tíma ánægjulegri og inn-
haldsríkari, en ella hefði verið.
Farðu vel vinur. Björgu, Erlingi,
Binu og börnum þeirra sendi ég
innilegar samúðarkveðjur.
Kolbrún Þóra Björnsdóttir,
Ólafsvík.
Kristján varð fyrir þungri sorg er
hann missti konu sína 15. okt.
1965, aðeins 52 ára að aldri. Það
sár greri aldrei, en hann bar harm
sinn í hljóði eins og sönnum
karlmani sæmir. Kunningjar og
vinir vissu þó hvað honum leið, og
þá voru börn þeirra hjóna honum
mikil harmabót.
Með þessum línum færi ég börn-
um hans og öðrum ættingjum
hjartanlegar samúðarkveðjur og
þakka hinum látna vini mínum
veitta vináttu og velgjörðir. Ég er
orðin gömul kona og svifasein og
því kemur þess kveðja nú með
seinni skipunum. En ég er þess
fullviss að Kristján augnlæknir
fyrirgefur mér seinlætið. Stór-
skáldið sr. Matthías segir í fögru
kvæði:
, „Dæm svo mildan dauða
drottinn þínu barni,
eins og léttu laufi
lyfti blær frá kjarri,
eins og lítill lækur
Ijúki sínu hjali,
þar sem lygn í leyni
liggur marinn svali."
Kristján augnlæknir hlaut
mildan dauða. Hann leið út af í
stórum vinahópi. Dauða hans bar
að í fullu samræmi við allt hans
líf. Guði sé lof. En við sem eftir
lifum erum snauðari síðan hann
fór, heiðursborgarinn okkar. Var
hann borginni sinni ávallt til hins
mesta sóma.
Þegar ég rifja upp minningarn-
ar um Kristján augnlækni koma
mér í hug ummæli Jóns biskups
Ögmundssonar um fóstra sinn, Is-
leif biskup Gissurarson. „Þá kem-
ur mér hann í hug er ég heyri góðs
manns getið," hann reyndi ég svo ,
að öllum hlutum. _
Hulda Á. Stefánsdóttir
t
Útför bróöur okkar,
ÓSKARS GUÐMUNDSSONAR,
Heysholti,
fer fram laugardaginn 15. júní frá Skarðskirkju, Landssveit, kl.
14.00.
Sigriöur Guömundsdóttir,
Margrét Guömundsdóttir.
t
Þökkum innilega samúö viö andlát og útför systur okkar,
SIGRÍDAR STEFÁNSDÓTTUR,
Bessastig 8, (Skógum),
Vestmannaeyjum.
Systur og aórir vandamonn.
t
Innilegar þakkir færum viö öllum sem auösýndu okkur samúö og
vinarhug vegna andláts og jaröarfarar móöur okkar, tengdamóöur
og ömmu,
ÓLAFÍU K. SVEINSDÓTTUR
fré Hruna, Ólafsvik.
Hór eru einnig færöar sérstakar þakkir til hjúkrunar- og starfsfólks
sjúkradeildar Heilsuverndarstöövar Reykjavíkur fyrir frábæra
umönnun.
Þóróur Guómundsson, Dagmar Clausen,
Kristín Guómundsdóttir, Magnús Kr. Jónsson,
Aóalheiður Guðmundsdóttir, Kristjén G. Jósteinsson,
María Guðmundsdóttir,
Nanna Guömundsdóttir,
Guörún Guömundsdóttir,
Guömundur Guömundsson, Matthildur Þ. Matthíasdóttir,
Guömundur G. Þórarinsson, Anna B. Jónsdóttir.
+
Innilegustu þakkir fyrir auösýnda samúö viö andlát og útför,
JÓN8 EINARSSONAR,
Vestri - Garösauka.
Sóley Magnúsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
t
Þökkum innilega auösýnda samúö og hlýhug viö andlát og útför,
BJÖRNS HARALDSSONAR
fré Auaturgöröum.
Sérstakar þakkir eru færöar læknum og hjúkrunarfólki í sjúkrahús-
inu á Húsavík.
Þorbjörg Þórarinsdóttir,
börn, tengdabörn og barnabörn.
+
Þökkum auösýnda samúö viö andlát og jaröarför
JÓNS ERLINGS GUOMUNDSSONAR,
fyrrum bónda aó Galtastööum, Gaulverjabasjarhreppi.
Guömundur Erlingsson, Virginfa Erlingsson,
Arndfs Erlingsson, Brynjólfur Guömundsson,
Sigurjón Erlingsson, Guölaug Siguröardóttir,
Árni Erlingsson, Sigrföur Sssland,
barnabörn og barnabarnabörn.