Morgunblaðið - 03.07.1985, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLÍ 1985
Kolbeinsstaðahreppur:
Birt ítala fyrir öll
heimalönd og afrétt
Nokkrir sauðfjárbændur óánægðir með ítöluna
BIRT hefur verið itala fyrir Kolbeinsstaðahrepp í Snæfellsnes- og Hnappa-
dalssýslu. Við gerð ítölunnar var beitarþol afréttar metið og skipt á milli
jarða og einnig úthagar allra jarða í hreppnum. Niðurstaða ítölunnar er sú að
á sumum jarðanna er meiri búpeningur en jarðirnar bera, á öðrum er hæfileg
beit fyrir búpeninginn og enn aðrar bera meira en þar er. f heildina er meira
af sauðfé og hrossum í sveitinni en beit er þar fyrir, en ítölunefndin lagði til
fjögurra ára aðlögunartíma að ítölunni. Nokkrir sauðfjárbændur í niðurhluta
hreppsins hafa lýst megnri óánægju með ítöluna, segja að ef hún komi til
framkvæmda útilokist sauðfjárbúskapur á 6 til 8 jörðum sem nýtt hafa afrétt
hreppsins
Olafur Dýrmundsson landnýt-
ingarráðunautur Búnaðarfélags
íslands, sem átti sæti í ítölunni,
ásamt Leifi Kr. Jóhannessyni
fyrrverandi ráðunauti og Stefáni
H. Sigfússyni fulltrúa Land-
græðslustjóra, sagði að hrepps-
fundur í Kolbeinsstaðahreppi
hefði óskað eftir ítölunni fyrir
tveimur árum. ítölunefndin hefði
unnið úr upplýsingum frá Rann-
sóknarstofnun landbúnaðarins og
eigin athugunum og lokið störfum
fyrir skömmu. Sýslumaður Snæ-
fellinga hefði birt hreppsnefnd-
inni ítöluna sl. fimmtudag og síð-
an hefði ítölunefndin kynnt ítöl-
una á almennum hreppsfundi sem
haldinn var strax eftir hrepps-
nefndarfundinn.
Sagði Ólafur að meirihluti
bænda í hreppnum hefðu mætt á
fundinn og hefðu þar verið gagn-
legar umræður um ítöluna og for-
sendur hennar. Sagði hann að
bændur hefðu tekið niðurstöðun-
um vel og engin alvarleg gagnrýni
hefði komið fram á hana á fundin-
um. Sagði hann það samdóma álit
manna að ítalan geti orðið gagnleg
í framtíðinni í sambandi við bú-
skap á þessu svæði.
ítalan fyrir Kolbeinsstaðahrepp
er að því leyti frábrugðin þeim ít-
ölum sem birtar hafa verið í vor á
Norðurlandi vestra að hún nær
bæði yfir heimalönd og afrétt,
enda háttar þannig til að afréttur
er lítill en heimalönd víða nokkuð
stór í hreppnum. Hross hafa ekki
verið rekin á afrétt Kolhreppinga.
Niðurstaða ítölunnar var sú að
öll heimalönd i hreppnum bæru
6.653 ærgildi miðað við 4 mánaða
sumarbeit og afréttarlönd 1.136
ærgildi miðað við 2'Æ mánaðar
beit. í hreppnun væru hinsvegar
rúmlega 5.000 vetrarfóðraðar ær
og tæplega 300 hross. Sagði Ólafur
að ef litið væri á hreppinn sem
eina heild dygði ítalan fyrir allt
sauðféð, en ekki öll hrossin, ef
þannig væri á málið litið. Fyrir
fáeina bændur þýddi þetta tölu-
verða fækkun í framtíðinni ef eng-
ar ráðstafanir væru gerðar, á öðr-
um jörðum væri hæfileg beit fyrir
búsmalann en beit á hluta jarð-
anna ekki fullnýtt. Sagði Ólafur
að ítölunefndin hefði lagt til fjög-
urra ára aðlögunartíma að ítöl-
unni, en það væri í höndum
hreppsnefndarinnar að fram-
kvæma beitarstjórnunina með
ítöluna til grundvallar.
Ingólfur Gislason bóndi og
hreppstjóri á Flesjustöðum sagði,
þegar álits hans var leitað á itöl-
unni, að hún kæmi ákaflega illa
við þá bændur i hreppnum sem
lifðu á sauðfjárrækt og hefðu nýtt
afréttinn. Hann sagði að 6 til 8
bæir í niðurhluta hreppsins yrðu
nánast útilokaðir ef ítalan kæmi
svona til framkvæmda. Hann
sagðist til dæmis vera með um 400
vetrarfóðraðar ær og megnið af
þeim hefði farið á afréttinn, en
samkvæmt ítölunni mætti hann
aðeins reka þangað 40 kindur.
Hann sagðist hinsvegar hafa
bjargað sér með því að taka á
leigu jörð í öðrum hreppi til
sumarbeitar. Ingólfur sagðist hafa
verið á móti þessari ítölu frá upp-
hafi og niðurstaða hennar breytti
því ekki. Hann sagði að ef ítala
yrði sett á allt landið væri það
árangursríkasta aðferðin til að
draga úr sauðfjárræktinni og
losna við offramleiðslu kinda-
kjöts, slíkar væru afleiðingar
hennar.
Afréttir Vatnsdæla:
Sveinhreppingar höfða
mál til ógildingar ítölu
Misjöfn viðbrögð við úrskurði sýslunefndar
SÝSLUNEFND Austur-Húnavatnssýslu hefur kveóið upp úrskurð í ágrein-
ingi hreppsnefnda Ás- og Sveinsstaðahreppa um nýtingu sameiginlegra beiti-
landa hreppanna og Þverárhrepps á Grímstungu- og Haukagilsheiðum og
víðar, eins og fram hefur komið í Morgunblaðinu. Úrskurðurinn felur það í
sér að hrossaupprekstur verður bannaður á heiðina og takmarkaður annars
staðar á afréttinum, og einnig eru ákvsði um aðgerðir til dreifingar sauðfjár
um heiðina, upprekstrartíma og fleira.
Er úrskurðurinn mjög í sam-
ræmi við tillögur Búnaðarfélags
íslands og Landgræðslunnar um
aðlögun að ítölunni sem gerð hef-
ur verið fyrir afréttinn og hrepps-
nefnd Áshrepps var fylgjandi, en
hreppsnefnd Sveinsstaðahrepps
andvíg.
Úrskurðurinn í anda tillagna
BÍ og Landgræöslunnar
Úrskurður sýslunefndarinnar er
í eftirfarandi 7 töluliðum:
- 1. Upprekstrartími sauðfjár
sé í samræmi við álit gróður-
verndarnefndar A-Hún. og jafn-
framt stuðlað að dreifingu upp-
rekstrar á lengri tíma en verið
hefur, í samræmi við tillögu gróð-
urverndarnefndar.
- 2. Sett verði upp fleiri sleppi-
hólf til þess að stuðla að betri
dreifingu fjárins um heiðarnar.
- 3. Þess sé gætt að taka fé frá
heiðargirðingum, ef það safnast
verulega saman síðsumars. Náist
ekki samkomulag skal farið eftir
tillögum gróðurverndarnefndar
A-Hún.
- 4. Upprekstur hrossa fram
fyrir girðingu á Grímstungu- og
Haukagilsheiði verði ekki heim-
ilaður.
- 5. Takmarkaður verði veru-
lega fjöldi hrossa í Víðidalsfjalli
og á Sauðadal frá því sem var sl.
ár og upprekstur ekki heimilaður
fyrr en þá, þ.e. 25. júlí.
- 6. Upprekstrarfélagið komi til
móts við þarfir Þverhreppinga og
útvegi þeim hagagöngu norðan
heiðargirðingar fyrir allt að 75
hross frá 25. júlí.
- 7. Aðalfjárrétt verði viku fyrr
á hausti komanda en ákveðið er i
gildandi fjallskilareglugerð.
Úrskurður þessi var samþykkt-
ur með akvæðum allra sýslu-
nefndarmanna.
Áshreppingar ánægðir,
Sveinsstæðingar óhressir
Jón B. Bjarnason bóndi í Ási,
oddviti Áshrepps, sagði að Ás-
hreppingar væru í meginatriðum
ánægðir með úrskurð sýslunefnd-
arinnar enda hefði hann verið
mikið í þá átt sem þeir hefðu lagt
til. Hann sagði þó óeðlilegt að ekki
væri bundin ákveðin tala hrossa
sem leyft væri að reka á Viði-
dalsfjall, aðeins væri talað um að
takmarka hrossauppreksturinn
þar. Hann sagði að bændur væru
byrjaðir að flytja fé á heiðarnar,
en sagði að Grímstunguheiði væri
ekki nógu vel útlítandi. Hún stæði
hátt og væri mjög viðkvæm fyrir
þurrki.
Gunnlaugur Traustason bóndi á
Þingeyrum, varaoddviti Sveins-
staðahrepps, sagði að þar væru
menn afar óánægðir með þennan
úrskurð sýslunefndarinnar. Hann
sagði að hreppsnefndin hefði enn
ekki haft tækifæri til að fjalla um
úrskurðinn og því ekki vitað um
viðbrögð Sveinsstæðinga við hon-
um. Aðspurður sagði hann ekki
gott um það að segja hvort þeir
myndu virða úrskurðinn. Gunn-
laugur sagði að hreppsnefndin
hefði ákveðið að höfða mál til
ógildingar ítölu heiðanna, enda
væru þær aðfarir allar ólöglegar
og viðurkenndu Sveinsstæðingar
ítöluna ekki.
Troðið á okkur,
segja Þverhreppingar
Fjarlægur hreppur, Þverár-
hreppur í Vestur-Húnavatnssýslu,
á V* Haukagilsheiðar og meiri ítök
í afréttinum. Hreppurinn keypti
landið árið 1904 og þaðan hefur
verið rekið á heiðina öll ár frá því
um 1930, hin síðari ár eingöngu
hross. Agnar J. Lewy, bóndi i
Hrísakoti og oddviti Þverár-
hrepps, sagði að þessi mál væru öll
fráleit. Sagði hann að Vatnsdælir
væru með þessu að reyna að ná
þessu landi af Þverhreppingum og
þarna væri verið að troða á rétti
þeirra. Sagði hann að sett hefði
veri ítala á það sem Þverhrepp-
ingar settu á heiðina á árinu 1940,
110 merar og 420 fjár. Eftir þessu
hefðu þeir farið síðan en Vatns-
dælir rekið að vild. Þeir hefðu alls
ekkert nýtt sauðfjárkvótann og
hrossakvótann ekki að fullu. Núna
væri búið að skera þennan rétt
þeirra niður um % þrátt fyrir að
þeir ættu engan þátt i heiðar-
skemmdinni, þar væri við Vatns-
dæli að sakast. Agnar sagði að
þeir hefðu ekkert á móti skyns-
amlegri beitarstjórnun, en taldi að
allt of hratt væri farið í þessu til-
viki. Nauðsynlegt væri i svona
málum að hafa ákveðina stígandi
þannig að menn gætu lagað sig að
breyttum aðstæðum. Hann tók þó
fram að Þverhreppingar vildu
ekki fara i nein illindi út af beit-
armálum þarna, þar yrðu aðrir að
hafa forystuna.
Borun eftir
heitu vatni
Borinn Dofri á vatnsöflunarsvæði
Hitaveitunnar. Á innfelldu raynd-
inni er Héðinn Ágústason, bor-
stjóri.
gengur vel
SeltoAHÍ, 1. jílL
BORUN eftir heitu vatni fyrir
Hitaveitu Selfoss hefur staðið yfir
frá 2. maí sl. Búið er að bora niður
á tæpa 700 metra en áformað er að
bora niður á u.þ.b. 2.000 metra.
Sl. föstudag 28. júni var bor-
holan orðin 655 metrar á dýpt. Á
553 metrum var komið niður á
vatnsæö, en Héðinn Ágústsson
borstjóri sagði að erfitt væri að
segja til um vatnsmagn þeirrar
æöar, þetta væri svona 70—90
stiga heitt vatn. Hann kvað bor-
unina hafa gengið slysalaust
fyrir sig og að upphaflega áætl-
unin um borunina gerði ráð fyrir
að farið væri niður á 2.000 metra
en það færi þó alltaf eftir ár-
angri.
Búið er að fóðra holuna og nær
fóðrið niður á 544 m. Það er bor-
inn Dofri sem notaður er við
borunina. Á honum starfa 6
menn sem vinna 12 klst. á sól-
arhring á dagvakt.
Nokkrar vonir eru bundnar við
holuna sem verið er að bora og
henni ætlað að bæta úr vatns-
skorti hitaveitunnar og koma í
veg fyrir að vandræðaástand
skapist eins og gerði sl. vetur.
Sig. Jóns.
Ljósmynd: Páll Emil Beck
Hanne Juul, einn besti vísnasöngvari Norðurlanda í dag, ásamt Lars Hauge
frá Noregi, sem er kunnur baráttumaður fyrir framgangi og mikilvægi
vísnasöngsins í menningu Norðurlanda. Hanne Juul bjó um árabil á fslandi
og talar reiprennandi íslensku.
Lokatónleikar norræns
vísnamóts á íslandi
HÓPUR norrænna vísnasöngvara hefur dvalið hér á landi siðan í síðustu
viku og tekið þátt í fyrsta Norræna vísnamótinu á íslandi, en slík mót eru
árvissir viðburðir á Norðurlöndunum. Sjálft vísnamótið var um siðustu helgi
á Laugarvatni. Alls eru 30 erlendir vísnasöngvarar í heimsókn hér á landi í
tilefni mótsins.
Þá hafa norrænu visnasöngvar-
arnir komið fram á tónleikum í
Iðnó, úti á landi og síðustu tón-
leikarnir verða í Norræna húsinu i
kvöld. Ýmist syngja vísnasöngvar-
arnir einir eða fleiri og i sumum
tilvikum leikur hljómsveit undir.
Vísnasöngvararnir eru frá Fær-
eyjum, Svíþjóð, Noregi, Dan-
mörku, Finnlandi og íslandi, en
það er félagið Vísnavinir sem hef-
ur skipulagt mótið og séð um
framkvæmd þess.