Morgunblaðið - 03.07.1985, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLl 1985
Þorbjörg Valdimars-
dóttir — Þorgríms-
stöðum — Minning
Fædd 13. júlí 1916
Dáin 25. júní 1985
Þegar ég var barn dvaldi stund-
um á æskuheimili mínu, Helgu-
hvammi, ung stúlka, Þorbjörg
Valdimarsdóttir. Hún var mér
ákaflega góð og mynduðust þá
þegar með okkur sterk vináttu-
tengsl, sem enst hana æ síðan. Það
snerti mig því djúpt þegar ég sl.
miðvikudag frétti andlát hennar.
Hún hafði látist skyndilega dag-
inn áður, þann 25. júni.
Þorbjörg var fædd 13. júlí 1916,
dóttir hjónanna Jónínu Olafsdótt-
ur og Valdimars Baldvinssonar,
sem þá bjuggu í Grafarkoti í
Kirkjuhvammshreppi. Jónína lifir
enn háöldruð á sjúkrahúsinu á
Hvammstanga, en Valdimar dó
árið 1919, aðeins 34 ára gamall.
Við fráfall Valdimars hætti Jón-
ína búskap í Grafarkoti. Hún fór
þá að stunda vinnu á ýmsum stöð-
um, en litla dóttirin, sem þá var
aðeins þriggja ára gömul fór til
dvalar að Helguhvammi til afa
síns, Baldvins Eggertssonar,
bónda þar og síðari konu hans,
Vigdísar Jónsdóttur. Móðir Valdi-
mars var fyrri kona Baldvins, Þor-
björg Jónsdóttir frá Syðsta-
hvammi. Hafði hún látist er
Valdimar var sjö ára gamall. í
Helguhvammi dvaldist Þorbjörg
um margra ára skeið. Systurnar
þar, þær Þorbjörg, Jónína og Mar-
grét voru þá ungar stúlkur í föð-
urgarði og tóku þær miklu ást-
fóstri við Þorbjörgu litlu. Síðar
var Þorbjörg á ýmsum stöðum
með móður sinni, en dvaldi þó allt-
af öðru hverju hjá skyldfólki sínu
í Helguhvammi.
Þorbjörg Valdimarsdóttir hafði
mikið yndi af söng, eins og fleira
af hennar ættfólki og lærði hún
orgelleik á sínum unglingsárum.
Það hafa áreiðanlega verið með
hennar bestu stundum á ævinni,
þegar hún hlýddi á góðan söng.
Þorbjörg stundaði nám við
Kvennaskólann á Blönduósi og
bast þá sterkum vináttuböndum
við ýmsar skólasystur sínar, því
hún var trygg þeim er hún kynnt-
ist.
Sumarið 1939 giftist Þorbjörg
Guðmundi B. Jóhannessyni á
Þorgrímsstöðum og fluttist þá
þangað. Þorgrímsstaðir eru af-
skekktasti bær í Kirkjuhvamms-
hreppi. Þá var þangað ekki akfær
vegur og sími kom þangað ekki
fyrr en löngu síðar. Þau Þorbjörg
og Guðmundur eignuðust tíu börn
og eru sex þeirra á lífi, þrír bræð-
ur og þrjár systur. Þau eru: Jón-
ína, bókasafnsfræðingur, gift
Hólmgeir Björnssyni, Reykjavík.
Ásbjörn Jóhannes, kona hans er
Kristín Guðjónsdóttir og hófu þau
búskap á Þorgrímsstöðum fyrir
nokkrum árum. Valdís, sjúkraliði,
gift Jóni Guðmundssyni, Reykja-
vík. Vigdís, gift Karli Magnússyni,
Reykjavík. Guðmundur, vélstjóri,
kona hans er Sigríður Eiríksdóttir
og búa þau í Reykjavík. Yngstur
er Kjartan Yngvi og er hann
ókvæntur.
Meðan systkinin voru á barna-
skólaaldri kenndu þau Þorbjörg og
Guðmundur þeim flestum heima,
enda foreldrarnir bæði vel gefin
og hugsunarsöm um uppfræðslu
barna sinna, og stóðu þau fyllilega
jafnfætis þeim sem skólaveru
nutu. Á heimilinu dvaldist Jó-
hannes, faðir Guðmundar, blindur
mörg síðustu árin. Einnig Ingveld-
ur, systir Guðmundar. Vann hún
heimilinu af dyggð og trúmennsku
meðan kraftar entust.
Það er sumarfagurt í Þorgríms-
staðadal, en vetur eru þar líka oft
langir og snjóþungir. Á vetrum
var því oft erfitt með alla að-
drætti, og ef leita þurfti læknis.
Þess má geta að eitt sinn veiktist
Þorbjörg alvarlega og var þá
ófært út Vatnsnes sökum snjó-
þyngsla. Þá var héraðslæknir á
Hvammstanga Hörður Þorleifs-
son, nú augnlæknir í Reykjavík.
Fór hann þá ásamt öðrum manni
á skíðum norður allt Vatnsnesfjall
og niður að Þorgrímsstöðum. Var
sú ferð lengi í minnum höfð enda
færð og aðrar aðstæður hinar erf-
iðustu. Ekki veit ég vel hvort
þarna var algjörlega um lif og
dauða að tefla, en haft var eftir
lækninum að það hefði getað haft
ófyrirsjáanlegar afleiðingar ef
hún hefði ekki fengið þá hjálp sem
hann gat veitt. Eins og á þessu
sést voru oft erfiðleikar við að búa
á svo afskekktum stað sem Þor-
grímsstaðir eru, en fjölskyldan
átti líka góða að þar sem voru Jón-
ína, móðir Þorbjargar, og seinni
maður hennar, Guðmundur Gunn-
arsson, kaupmaður á Hvamms-
tanga. Studdu þau heimilið með
ráðum og dáð.
Árið 1967 varð Guðmundur,
maður Þorbjargar, fyrir áfalli og
var upp frá því algerlega óvinnu-
fær maður og varð oft að dvelja á
sjúkrahúsi. Stuttu síðar var heilsu
Þorbjargar einnig þannig komið
að hún varð að ganga undir erfið-
ar læknisaðgerðir og dveljast á
sjúkrahúsum í Reykjavík. Var þvf
ekki um annað að ræða en að
flytja frá Þorgrímsstöðum. Fjöl-
skyldan flutti því til Hvamms-
tanga árið 1971. Guðmundur dó 6.
september 1983. Þorbjörg náði
nokkurri heilsu og dvaldi til ævi-
loka á Hvammstanga þar sem ég
held að hún hafi oft átt nokkuð
góðar stundir. Endurnýjaði hún
þá kynni við marga góða vini frá
fyrri árum og eignaðist nýja.
Gestkvæmt var á heimili hennar
því Þorbjörg var ljúf og hlý í við-
móti og gott við hana að ræða.
Hún fylgdist vel með öllu sem
gerðist, bæði innan lands og utan,
og var mjög fróð um menn og mál-
efni. Þá hafði hún einnig mikið
yndi af ferðalögum og átti þess
nokkurn kost á seinni árum að
ferðast um landið og naut þess þá
vel sem fyrir augun bar.
Við hjónin þökkum Þorbjörgu
vinsemd og ánægjulegar stundir á
heimili hennar, ekki sist á sein-
ustu árum. Tveim dögum fyrir
andlát hennar áttum við samtal i
síma, hún var þá glöð og hress og
nýkomin úr feðalagi með kunn-
ingjafólki sínu. Lét hún þau orð
falla að gott væri að geta glaðst á
góðri stund með vinum sfnum án
þess þó að vita nokkuð fram i tim-
ann. Ég tek undir þau orð með
Þorbjörgu.
Aldraðri móður hennar börnum
og ættingjum öllum óskum við
allrar blessunar. Vertu kært
kvödd sæmdarkona.
Halldóra Kristinsdóttir
Þegar ég frétti lát Þorbjargar
fyrir tveimur dögum var það ein
þeirra staðreynda sem maður
stendur fyrir á lífsleiðinni að oft
er skammt milli lífs og dauða og
enginn veit sína ævina fyrr en öll
er. Daginn áður hafði ég frétt að
fyrir fáeinum dögum hefði hún,
ásamt fleira fólki, farið í vel-
heppnaða skemmtiferð um hið
fagra hérað Austur-Húnavatnss-
ýslu. Engum i þeim hópi hefur lát-
ið sér detta i hug að dauðinn væri
á næsta leiti.
Á skilnaðarstund er margs að
minnast. Kynni okkar hófust þeg-
ar ég var níu ára gömul, eða fyrir
sextíu og tveimur árum og hafa
haldist óslitin síðan. Vegna veik-
inda móður minnar, sem þurfti að
fara til Reykjavíkur og dvelja þar
vetrarlangt, var mér komið fyrir i
Helguhvammi i Vestur-Húna-
vatnssýslu, hjá því góða fólki. Þar
var þá heimili Þorbiargar og móð-
ur hennar, Jónínu Olafsdóttur. Ég
man ennþá þegar ég kom, alls-
lausa aðkomubarnið, hvernig
Þorbjörg tók á móti mér í fallega
rauða kjólnum sínum, ásamt hinu
heimilisfólkinu. Síðan hefur vin-
átta okkar verið söm og jöfn og
einnig vináttan við Jónínu, sem
dvelst nú háöldruð á Sjúkrahúsinu
á Hvammstanga, en á hennar
heimili dvaldi ég svo oft um lengri
og skemmri tíma síðar á ævinni.
Já, það er svo margs að minn-
ast. Til dæmis jólin í Helgu-
hvammi þegar við vorum að alast
upp, en þangað var ég alltaf boðin
og fékk þá að dvelja þar eina til
tvær vikur. Það er mér ógleyman-
legt. — Og árin liðu. — Síðar vor-
um við herbergisfélagar í einn vet-
ur í Kvennaskólanum á Blönduósi
Litlir ícetúir, stórir fostuLr, gr>