Morgunblaðið - 03.07.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 3. JÚLÍ 1985
37
I og áttum þaðan hugljúfar minn-
ingar alla tíð.
Var það tilviljun eða voru það
forlög þegar Þorbjörg og vinkona
hennar, Þuríður, komu eitt sinn og
gistu heima hjá mér. Daginn eftir
ákváðum við að fara saman í
myndarlegan reiðtúr og fyrir val-
inu varð einmitt Þorgrímsstaða-
dalurinn og bærinn Þorgrímsstað-
ir, en þangað hafði hvorug þeirra
komið áður. Þá vorum við á „tán-
ingaaldrinum" og enga okkar
óraði fyrir því að Guðmundur á
Þorgrímsstöðum ætti eftir að
verða maðurinn hennar og að á
Þorgrímsstöðum ætti hún eftir að
eiga heima i rúmlega þrjátíu ár og
ala þar tíu börn.
Á langri ævi skiptast á skin og
skúrir hjá flestum og svo hefur
það einnig reynst hjá okkur báð-
um. Ég man eftir skírnarveislunni
sem Þorbjörg var búin að undir-
búa fyrir yndislegu litlu stúlkuna
sína og ég hafði hlakkað svo mikið
til. En skjótt skipast veður í lofti.
Sú athöfn snerist á þann veg að
fylgja litlu stúlkunni út í Tjarn-
arkirkjugarð. Þá gekk Þorbjörg
sterk og yfirveguð móti þeim
þungu örlögum eins og hún gerði
ævinlega, fyrr og síðar.
Einu sinni komst ég í mikla erf-
iðleika, gat jafnvel átt von á að
verða heimilislaus innan fárra
daga. Þá lagði Þorbjörg og hennar
fólk fram sínar fórnfúsu hendur
til hjálpar. Þarna réði engin fé-
lagsleg aðstaða á nokkurn hátt,
heldur aðeins viljinn til góðs sem
hún átti í svo ríkum mæli. Og öll
þau rúmlega sextíu ár sem okkar
kynni stóðu finnst mér sem henn-
ar innri maöur hafi alltaf haldist
óbreyttur.
Ég sendi móður Þorbjargar og
börnum mínar innilegustu samúð-
arkveðjur og mig langar að ljúka
þessum fátæklegu orðum mínum
með erindi eftir hinn skarpgáfaða
eiginmann hennar, og kunna
húnvetnska hagyrðing Guðmund,
sem látinn er fyrir rúmu ári, en
við vorum systkinabörn.
Þetta er úr ljóði sem Guðmund-
ur orti eftir föður minn látinn:
Manndáð lifir, metorð fölna,
minning geymist verkum í.
Stormar herja, stráin sölna,
stöðugt vaxa fræin ný.
Móðir jörð — hinn mildi staður
moldarhnefann geymdu rótt.
Samferðar þinn segir maður:
Sofðu í friði. Góða nótt.
(G.B. Jóhannesson)
Imma
Dauðinn má svo með sanni,
samlíkjast þykir mér.
Slyngum þeim sláttumanni
er slær allt hvað fyrir er.
Grösin og jurtir grænar
glóandi blómstrið frítt.
Reyr, stör sem rósir vænar
reiknar hann jafnfánýtt.
(H.P.)
Þessi slyngi sláttumaður hefur
enn einu sinni sveiflað ljánum og
höggvið stórt skarð. Þorbjörg
Valdimarsdóttir frá Þorgríms-
stöðum lést þann 25. júní sl., en
hún veiktist snögglega þann sama
dag. Dauðinn læddist aftan að
okkur — óviðbúnum sem ætíð og
eftir stöndum við ráðþrota og svo
smá gagnvart veruleikanum.
Þorbjörg var fædd 13. júlí 1916 í
Grafarkoti í Kirkjuhvamms-
hreppi, einkadóttir hjónanna Jón-
ínu Ólafsdóttur og Valdimars
Baldvinssonar.
Aðeins þriggja ára missti Þor-
björg föður sinn, þá fljótlega flytj-
ast þær mæðgur að Helguhvammi.
Þar bjó föðurfólk Þorbjargar sem
hún dvaldist hjá þó móðir hennar
sækti vinnu burtu frá heimilinu.
Þorbjörg sótti barnaskóla á
Hvammstanga, en síðla vetrar
þegar hún var 12 ára veiktist hún
af mislingum og varð að hætta
námi. Var hún rúmliggjandi allt
vorið og sumarið og heyrði ég
hana segja svo frá að vegna
þróttleysis hafi hún verið borin út
úr bænum til að njóta sólar á góð-
um dögum. Eftir fermingu lærði
hún að lesa nótur og spila á orgel
hjá Birni Björnssyni. Hef ég heyrt
haft eftir honum að Þorbjörg hafi
verið mjög efnilegur nemandi og
víst er að hún hafði alla tíð mikið
yndi af söng og næmt tóneyra.
Þorbjörg var góðum gáfum
gædd og vel gerð kona á allan
hátt. Um mikla skólagöngu var
ekki að ræða á hennar uppvaxtar-
árum, þó var nokkuð algengt að
stúlkur færu í kvennaskóla og það
gerði hún einmitt veturinn
1935—36 er hún sat í Kvennaskól-
anum á Blönduósi.
Árið 1939 giftist Þorbjörg Guð-
mundi Bjarna Jóhannessyni á
Þorgrímsstöðum. Þar bjuggu þau
allt til ársins 1971, en þá voru þau
hjónin bæði svo heilsulaus að ekki
var unnt að halda búskap áfram
þrátt fyrir aðstoð barna þeirra og
Ingveldar, systur Guðmundar,
sem ætíð bjó á heimili þeirra og
var þeim ómetanleg hjálp. Heilsu-
leysi Þorbjargar stafaði af liða-
gigt sem ágerðist mjög með ári
hverju og kom að því að hún fór
suður til lækninga, gekkst þar
undir margar erfiðar aðgerðir og
fékk undraverðan bata. Kannski
hefur æðruleysi og trú á hið góða
ráðið þar miklu um. Svo mikið var
víst að hún hélt sinni geðprýði og
ró allan þann langa og erfiða tíma
sem veikindi hennar og manns
hennar stóðu.
Þau hjónin eignuðust 10 börn, 6
þeirra eru komin á fullorðinsár, en
4 dóu um og stuttu eftir fæðingu.
Slíkur missir markar djúp spor á
lífsleið hverrar manneskju.
Bernskuheimili mitt er næsti
bær við Þorgrímsstaði, því man ég
Þorbjörgu frá því var smástelpa.
Ein minning frá þessum dögum er
björtust, en hún er frá árlegum
jólaboðum á milli bæjanna.
Tilhlökkun og eftirvænting
okkar systkinanna eftir þessum
ferðum var mikil og byrjaði löng
fyrir jól. Á hvorum bæ ólust upp 6
krakkar og oft var glatt á hjalla
þegar mannskapurinn hittist. Enn
í dag finnst mér einhver ævintýra-
ljómi fylgja þessari minningu, að
fara gangandi eða vera dregin á
sleða milli bæjanna til að gleðjast
með góðu fólki.
Nú síðustu ár hefur Þorbjörg
haldið heimili á Hvammstanga og
hafa börn hennar og fjölskyldur
oft haft þar viðdvöl um lengri eða
skemmri tíma. Guðmundur maður
Þorbjargar dvaldi mörg þessi ár á
sjúkrahúsinu á Hvammstanga
vegna langvarandi veikinda eftir
heilablæðingu. Hann lést 10. sept-
ember 1983.
Móðir Þorbjargar, fjörgömul og
farin að heilsu og kröftum, lifir nú
dótturina. Samband þeirra var
alla tíð mjög náið og má segja að
nú í seinni tíð hafi gömlu konunni
fundist líf sitt standa og falla með
Þorbjörgu. Missirinn er því mikill
hjá henni sem og allri fjölskyld-
unni og margt góðra vina og kunn-
ingja átti Þorbjörg sem sakna
þessarar mætu konu.
Við öll hér á Þorgrímsstöðum
þökkum Þorbjörgu af alhug alla
ástúð og umhyggju okkur til
handa. Börnin mín, Örn, Þorbjörg
og Magga Rúna, kveðja ömmu
sína og muna allar samverustund-
irnar sem þó urðu allt of fáar. En
það reyndist, nú sem áður, að
maðurinn áætlar en guð ræður.
Þú guð míns lífs
ég loka augum mínum.
í líknarmildum föðurörmum þínum.
Og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta.
Ég halla mér að þínu föðurhjarta.
(M.J.)
Guð blessi minningu Þorbjargar
Valdimarsdóttur.
Kristin Guðjónsdóttir
Amma er dáin. Hvað lífið er
miskunnarlaust. Seinast þegar við
systurnar töluðum við ömmu
sagði hún okkur frá tveimur dags-
ferðum sem hún var nýbúin að
fara í. Hún var svo ánægð. Tveim-
ur dögum síðar var hún dáin. Það
gerðist svo snöggt. Enga okkar
óraði fyrir því þegar hún sagði
okkur ferðasögurnar.
Það er undarlegt hversu mikið
tómarúm ein kona getur skilið eft-
ir sig. Og þó ekki þegar um ömmu
er að ræða. Hún var alveg sérstök.
Hún átti alltaf til bros eða falleg
og hlý orð. Það var alltaf svo gott
að koma til hennar. Við vorum
alltaf velkomnar þótt húsfyllir
væri. Það var nóg pláss hjá ömmu.
Og oft var margt hjá henni enda
átti hún 6 börn, 13 barnabörn og 1
barnabarnabarn. Þessum skara *
fylgdu oft vinir og kunningjar sem
voru jafnvelkomin og við hin.
Amma hafði alveg sérstakt lag
á börnum. Bara með því að brosa
tókst henni að fanga athygli
þeirra. Hún var svo góð. Lang-
amma sagði okkur einu sinni frá
því þegar amma var lítil. Þá hafði
veiðst mús. Ömmu fannst hún svo -
lítil og falleg og hún vorkenndi
henni svo mikið þegar hún klapp-
aði henni að hún bað mömmu sína
að sleppa henni.
Amma þurfti að þola margt.
Þegar hendurnar á henni voru all- "
ar orðnar skakkar af liðagigt var
hún lögð inn á sjúkrahús fyrir
sunnan. Þar lærbrotnaði hún og
var skorin upp fjórum sinnum
þess vegna. Síðan var skipt um liði
í höndum og fótum. En ekki
heyrðum við hana kveinka sér eða
vorkenna sjálfri sér. Og hún fór að
sauma um leið og hún gat eftir
uppskurðina.
Þær voru margar ferðirnar sem
amma fór út á sjúkrahús að heim-
sækja afa og síðar langömmu eftir
að hún fór þangað. Og þegar afi dó
stóð hún eins og klettur sem ekk-
ert fær haggað. Hún sá um allt
sem þurfti að gera og skipulagði ^
og hugsaði fyrir minnstu smáat-
riðum. Hún gekk alltaf hnarreist á
hverju sem gekk.
Það verður skrýtið að koma á
Hvammstanga núna. Engin amma
sem tekur á móti okkur á sinn
hátt. Engin amma sem situr inni í
eldhúsi og prjónar vettlinga. Eng-
in amma sem sýnir okkur handa-
vinnuna sína. Én minningin um
ömmu verður alltaf á sínum stað.
Við munum allar brosið hennar
sem var alltaf svo fullt af lífi. Við
söknum elsku ömmu. *■
Þorbjörg, Guórún og
Hugrún Ragnheiður.
—
Kr. 549
Sumaifœtur þuría létta
og lipra strigaskó
á góðu verði
Kr. 599
Kr. 599
. 599
Póstverslun: Sími (91) 30980
HAGKAUP
Reykjavík • Akureyri • Njarðvík