Morgunblaðið - 01.09.1985, Síða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. SEPTEMBER 1985
verið hægt að loka manninn inni,
eins og tíðkast hjá KGB, þótt hon-
um væri ekki að fullu treystandi.
Hellenbroich hefur þegar fengið
að gjalda þolinmæði sinnar gagn-
vart Tiedge. Hann var leystur frá
störfum á fimmtudag og Hans
Georg Wieck, sendiherra Vestur-
Þjóðverja hjá Atlantshafsbanda-
laginu, var skipaður yfirmaður
leyniþjónustunnar.
Helmut Kohl hefur lýst því yfir
opinberlega að Friedrich Zimm-
ermann, innanríkisráðherra, yrði
ekki vikið frá. Gagnnjósnaþjón-
ustan heyrir undir ráðuneyti
Zimmermanns og hafa ýmsir, þar
á meðal Hans-Jochen Vogel, leið-
togi sósíaldemókrata, farið fram á
afsogn hans.
Þeir, sem eru ábyrgir fyrir því
að Tiedge hélt stöðu sinni, hugga
sig nú með því að njósnarar í
Austur-Þýskalandi voru varaðir
við áður en ljóst var að svika-
hrappurinn var staddur í Austur-
Berlín og ferðir njósnara til
Austur-Þýskalands voru stöðvað-
ar.
Einkaritarar undir
fölsku flaggi
Ursula Richter var undir eftir-
liti gagnnjósnaþjónustunnar í sex
mánuði áður en hún hvarf. Deild
Tiedges tókst ekki að finna neinar
sannanir gegn henni, og mögulegt
er að Tiedge hafi varað hana við
því að hún lægi undir grun. Hún
gæti þá hafa komið viðvöruninni
áfram til Sonju Lúneburg, einka-
ritara Bangemanns.
Þegar einkaritararnir hurfu
leitaði lögreglan á heimilum
þeirra og fann skjalatösku með
leynihólfi og ljósmyndavél, sem
nota mátti til að taka myndir af
leyniskjölum.
Við nánari athugun kom í ljós
að Sonja Lúneburg og Ursula
Richter voru ekki rétt nöfn stall-
systranna. Kona að nafni Sonja
Lúneburg vann við hárskurð í
Vestur-Berlín. 1%6 tilkynnti hún
vestur-þýskum yfirvöldum aðset-
ursskipti sín til Colmar í Frakk-
landi. Skömmu síðar flutti Sonja
Lúneburg aftur til Vestur-Þýska-
lands, en ekki hárskerinn heldur
njósnarinn. Lögreglan segir að
myndir, sem teknar voru af Sonju
áður en hún fluttist til Frakklands
og eftir komuna til Þýskalands,
sanni að hér sé ekki um sömu kon-
una að ræða.
Hún var einkaritari Martins
Bangemanns, sem var framarlega
í flokki frjálsra demókrata (FDP)
og er nú leiðtogi hans. Frjálsir
demókratar hafa setið í öllum rík-
isstjórnum Sambandslýðveldisins
síðan 1969. Bangemann tók við
embætti viðskiptaráðherra þegar
Lambsdorff greifi sagði af sér
vegna Flick-málsins.
Ursula Richter tók sér nafn
konu, sem var búsett í Freiburg og
flutti til Austur-Þýskalands 1964.
Staðgengill Richter kom til
Vestur-Þýskalands frá Kanada.
Austur-Þjóðverjar senda njósnara
sína iðulega til Vestur-Þýskalands
um eitthvert þriðja land til þess
að vekja ekki eftirtekt útlendinga-
eftirlitsins. Hún vann fyrir sam-
tök landflótta Austur-Þjóðverja
og hefur ekki getað náð í miklar
upplýsingar þar, en vestur-þýsk
yflrvöld telja að verkefni hennar
hafi verið að koma skipunum til
austur-þýskra njósnara.
Einn þeirra gæti hafa verið Lor-
enz Betzing. Hann var náinn vinur
Richter og vann sem sendiboði hjá
vestur-þýska hernum í Bonn. Ekk-
ert hefur til hans spurst i tæpar
tvær vikur og er talið að hann hafi
flúið austur yfir. Á sjöunda ára-
tugnum vann Betzing við að koma
fyrir lyftum I kjarnorkubyrgi í
Eifel-héraði, sem ætlað er ráða-
mönnum Vestur-Þýskalands ef til
kjarnorkustyrjaldar kemur. En
hann getur ekki ljóstrað miklu
markverðu upp um byrgið og f
starfi sínu sem sendiboði fóru
heldur ekki mikilvæg skjöl um
hendur hans.
Margarete Höke, ritari forseta
Sambandslýðveldisins, Richards
von Weiszackers, var handtekin
fyrir viku. Forsetinn gegnir
reyndar valdalitlu viðhafnaremb-
ætti, en hann fær skýrslur um öll
málefni ríkisstjórnar í sínar hend-
ur og hafði Höke aðgang að þeim.
Grunur féll á ritarann þegar
henni bárust 4.100 mörk frá
austur-þýskum tengilið sinum i
Kaupmannahöfn.
Yfirmaður í vestur-þýsku leyni-
þjónustunni var handtekinn á
fimmtudag, en grunurinn sem á
hann féll reyndist ekki á rökum
reistur og var hann látinn laus
samdægurs.
En nú virðist dæmið vera að
snúast við og málið að flækjast:
Austur-Þjóðverjar eru farnir að
flýja til Vestur-Þýskalands. Mart-
Sn Winkler, háttsettur embættis-
maður úr austur-þýska utanrík-
isráðuneytinu, flúði land á
fimmtudag og sótti um pólitiskt
hæli í Vestur-Þýskalandi. Vestur-
þýsk dagblöð telja að hann tengist
njósnamálinu.
Kohl vill heröa eftirlit
Mikið er nú talað um að rýmka
þurfi lög um aðgang yfirvalda að
persónulegum upplýsingum um
starfsmenn vestur-þýska ríkisins.
Sagt hefur verið að gagnnjósna-
þjónustan hafi ekki fengið upplýs-
ingar um Sonju Lúneburg hjá við-
komandi yfirvöldum í Vestur-
Berlín vegna þessara laga. Eftir
að upp komst 1974 að Gúnther
Guillaume, aðstoðarmaður Willy
Brandts, var handgenginn Aust-
ur-Þjóðverjum var sett fram laga-
frumvarp á sambandsþinginu um
einkamál starfsmanna, ritara og
bílstjóra sem vinna með hátt-
settum embættis- og stjórnmál-
amönnum. Frumvarpið var fellt,
þar sem það hefði í för með sér að
friðhelgi einkalífsins yrði virt að
vettugi.
En Kohl virðist staðráðinn í að
leggja fram tillögur um nánara
eftirlit með ríkisstarfsmönnum
þótt hann viðurkenni að ekki sé
hægt að koma upp fullkomnu eft-
irlitskerfi, sem komi í veg fyrir
þau áform Austur-Þjóðverja að
koma njósnurum fyrir í hverju
skúmaskoti vestur-þýska stjórn-
kerfisins.
Kohl má vera þvi feginn að
stjórnarandstaðan hefur haldið
aftur af sér í njósnamálinu. Sósí-
aldemókratar segja að hér sé um
vandamál að ræða sem taka þurfi
á í sameiningu, en græningjar
gera grín að öllu saman. Daginn
sem fréttist að Tiedge hefði beðið
um pólitískt hæli í Austur-Þýska-
landi kváðust græningjar hafa
gert manntal í sínum röðum! Og
viti menn: Tvo vantaði og hafði
ekkert til þeirra spurst. Leiddu
gárungarnir nú að því getum að
þeir hefðu verið sendisveinar ná-
grannaþjóðarinnar í austri. Þetta
var framlag græningja til njósna-
málsins.
Ileimildir: Der Spiegel,
Frankfurter Rundschau,
Newsweek, Time, International
Herald Tribune og AP.
• o
VOLUNDUR SKEIFUI
Við höfum staðið í
stórræðum í Skeifunni 19
að undanförnu. Þaropnar
nústórog mikil búð og
sýningarsalur þar sem
aðaláhersla er lögð á að sýna
og selja Uno form
innréttingar, fjölbreytta
framleiðslu Völundar
og D-line vörur.
|MMRÚTTINGAR
FRÁ (JNO FORM
Uno form eru danskar
innréttingar sem hlotið hafa
einróma lof hönnuða,
iðnaðarmanna og síðast en ekki
síst notendanna sjálfra. Uno form
byggir á einföldum formum eins
og nafnið bendir til. Efnið og
smíðin eru óvenju
vandað, t.d. eru
allar skúffur úr
gegnheilum viði,
útlitið er stílhreint
og fágað. í
Íýnmgarsalnum er fjöldi
uppsettra eldhús-
]innréttinga, sem gefa
góða hugmynd um
möguleikana.
En Uno form er ekki
hgöngu eldhúsinnréttingar
inrettmgar i
baðherbergi, forstofur,
borðstofur og skrifstofur
eins og sjá má í salnum.
Arkitektinn okkar veitir
áhugafólki um Uno form
fullkomna þjónustu að
kostnaðarlausu.
!
ÚTI-OQ IMMIHURÐIR,
QLUQQAR OQ Fög
Úti- og innihurðir, gluggar
og fög frá Völundi er löngu
landsþekkt og viðurkennd
framíeiðsla. Nýjar gerðir koma
sífellt á markaðinn og nú er hægt
að virða hurðirnar fyrir sér
uppsettar með öllu tilheyrandi.
Völundur framleiðir nú m.a.
útihurðir úr furu, oregon pine,
og tekki og innihurðir í
fjölmörgum gerðum.
SVONAGERUMV®