Morgunblaðið - 24.11.1985, Side 42

Morgunblaðið - 24.11.1985, Side 42
42 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. NÓVEMBER1985 „Aðeins fjórðungur telur að stjórnmálamenn segi yfirleitt sannleikann, stóð með stórri fyrirsögn í blaðinu nýlega. Og næstu daga mátti greina aðskilj- anleg viðbrögð við þessari merku niðurstöðu í skoðanakönnun, undrun með obbolitlu hneykslun- arívafi, jafnvel ekki laust við ásökunarkeim í garð stjórn- málamanna. Eins og þetta væri þeim að kenna. Hefur þjóðin svosem nokkurn tima látið þá vita að hún ætlaðist til þess að þeir segi alltaf satt? Hefur ís- lenskur stjórnmálamaður nokk- urn tíma verið látinn gjalda þess að hann segði ósatt? Er það ekki á þann veg sem stjórnmálamenn eiga að fá að vita til hvers er af þeim ætlast - að landsmenn veiti þeim aðhald, eða hvað? Eru það ekki leikreglurnar? Mætti kannski draga fram úr reynsluheiminum - eins og það heitir í munni nútímakvenna - persónulega reynslusögu, sem reyndar vill ekki halda sig áfram í sínu heilahólfi meðan þessi umræða gárar sinnið. Þingmaður og ráðherra skrökvaði nefnilega uppá mig - á prenti. Sagði að ég hefði skrifað frétt sem honum líkaði ekki undir stórri fyrirsögn á baksíðu Morgunblaðsins og það hefði ég ekki átt að gera af því ég ætti sæti í stjórn viðkomandi stofnunar, hefði framið trúnað- arbrot, eins og hann kallaði það. Ritstjórar létu vitanlega fylgja athugasemd um að þarna hefði ég ekki verið að verki, enda heim- ildarmanns getið i fréttinni. Þeir vita nefnilega hver skrifar hvað í blaðið og hvaðan heimildir eru komnar. Ekki samt laust við að maður yrði dulítið hvumsa. Ekki af því að skrökvað væri uppá mann án þess að leitað væri heimilda. Enda það mál afgreitt fyrir þá sem vildu vita. Nei, nei, heldur af viðbrögðum þeirra sem yfirleitt höfðu tekið eftir þessu. Sögðu bara rétt sí svona þegar maður rakst á þá á förnum vegi: Hvað kom fyrir ráðherrann, var hann fullur? Eða var þetta bara skapofsi? Eða þá: Þú tekur nú ekki svona alvarlega! Ekki vottur af hneykslun. Bara alveg sjálf- sagt. Enda fylgir ekki með í könnuninni fyrrnefndu hvort % þjóðarinnar finnst það ljóður á ráði stjórnmálamanna að segja ekki satt. Væri fróðlegt rann- sóknarefni. Ekki fylgir heldur í könnun- inni hvort þarna er um heilsann- leika eða hálfsannleika að ræða. Alkunnur þessi hálfsannleiki, sem iðulega er veifað og reynast oft réttur. Hinn helmingurinn verður þá útundan og alveg vanræktur. En þótt menn semji við stjórnmálamennina um að þeir láti sér hálfsannleika nægja í viðskiptum við þjóðina, þá leik- ur nokkur vafi á að tveir hálfir „sannleikar" geti nokkurn tíma orðið að einum heilum sannleika. Svo liggur ekkert fyrir um það að álit þjóðarinnar á sannsögli stjórnmálamanna sé sannleikur, hálfur eða heill. Málið er því flóknara en það virðist í fyrstu. Aðrar þjóðir, a.m.k. sumar, sýnast þó hafa alveg á hreinu að þær ætlist til þess að stjórn- málamenn þeirra segi þeim sannleikann og ekkert nema sannleikann. Skemmst að minnast þess að aumingja Kjell Olesen, fyrrum utanríkisráð- herra Dana og varaformaður danska Jafnaðarmannaflokks- ins, taldi sig knúinn til að draga sig í hlé úr pólitíkinni þegar hann var staðinn að því að hafa logið. Og það þótt hann væri í góðri trú, upplýst að logið var að hon- um. Og var ekki franska ráð- herranum Hernu vikið úr stjórn- inni þar í landi um daginn þegar ekki var lengur stætt á því að ljúga frönsku leyniþjónustuna út úr því að hún hefði látið sökkva skipi grænfriðunga, jafnvel þótt ráðherra þeirra mála neitaði að hafa vitað um fyrirætlunina, hann hefði verið plataður. Hann var ábyrgur og talinn vera að ljúga og burt með hann. Fleiri dæmi mætti tina til úr ýmsum löndum þótt þessi séu nýjust og mest áberandi. En það hlýtur að vera mikill munur fyrir einn ráð- herra og stjórnmálamenn yfir- leitt að hafa á hreinu hvort og hve mikið þeir mega skrökva. Það er þjóðarinnar að segja til um það og láta þá hafa það alveg á hreinu, ekki satt? Kannski er lygasiðgæðið bara mismunandi eftir þjóðum? Eins og er verða þessir sem standa á æðsta leiksviðinu fram- an í áhorfendum úti í þjóðfélag- inu bara að svara eins og breski leikritahöfundurinn og leikarinn Noel Coward. Hann hneigði sig á sviðinu eftir frumsýningu á leikriti, en lófaklappið var dræmt. í þögninni heyrðist rödd framan úr salnum: „Við áttum von á einhverju betra." Og hann kallaði á móti til áheyrenda sinna: „Ég átti líka von á ein- hverju betra!" í umræðu í útvarpi í vikunni um þetta mál skýrði þingmaður ofangreinda niðurstöðu í skoð- anakönnuninni m.a. á þá leið að sannleikurinn væri kannski ekki alltaf afmarkaður og klár. Ummæli stjórnmálamanns þættu einum sönn og rétt og öðrum röng og alls ekki sannleik- anum samkvæm. Mikið rétt! Kemur af einhverjum orsökum fram úr hugafylgsnum sagan hans Jónasar Hallgrímssonar skálds, Klauflaxinn, kennslubók í því hvernig orðsnjall maður getur bjargað sér á því að gefa hlutunum mismunandi nöfn. Hún hljóðar svo: „Sjö sinnum sjö eru 49,“ sagði Hallur í Skollafit; „það er föstu- tíminn og þá má enginn nefna kjöt; - varaðu þig, maður, á að syndga!" Ég hefi komið að honum í tunglsljósi, þar sem hann sat á eldhúsglugga og seildist inn á rárnar, og talaði við sjálfan sig í hálfum hljóðum. - Hann sagðist liggja á dorg og vera að veiða og hélt það væri hverjum manni heimilt. - Og þegar hann kom á þingið og sýslumaðurinn sagði hann hefði stolið, þá bar hann ekki á móti þvi, nema hvað hann neitaði það hefði verið kjöt. „Ég hefi tekið klauflax," sagði þjófur- inn, „og býst við að verða hýddur, en það er bezt að bera sig karl- mannlega!“ Það bar ekki heldur á honum, að hann væri sérlega daufur. En þegar honum var lesin upp þingbókin og hann heyrði þar stóð „fimm fjórðungar af kjöti“, þá fór hann að gráta og sagði við dómarann: „Krofið var fimm fjórðungar; en hitt voru ekki min orð; skrifið þér heldur 6 fjórðunga og setjið þér klauflax.“ En svo er til fólk sem á í mestu erfiðleikum með að víkja agnar- ögn frá sannleikanum, þótt bráð- nauðsynlegt sé. Og það mann- eskja sem alla ævi hefur verið innan um stjórnmálamenn og í miðjum stjórnmálastraumnum, eins og lesa má í viðtali við Völu Thoroddsen í Vikunni. Það er blátt áfram fallegt þegar þessi ærlega kona svarar spurningu blaðamannsins: „Það er rétt, ég á ákaflega erfitt með að segja að einhver sem er heima sé ekki heima. En stundum varð ég að gera það til þess hreinlega að Gunnar fengi starfsfrið... En ég, jú, jú, ég sagði stundum að Gunnar væri ekki við, en ég gat aldrei sagt að hann væri ekki heima.“ / Bjartmar Guölaugsson sló í gegn í fyrra meö laginu um Sumarliöa o.fl. topplögum. Nú sendir Bjartmar frá sér aöra hljómplötu, VENJULEGUR MAÐUR, þar sem Bjartmar sýnir aö hann er í hópi betri textahöfunda landsins. Stúdentshúfan meö Bjartmari og Pétri Kristjáns, Hrúturinn, UNGFRÚ ÍSLAND og sjö önnur topplög á vandaöri plötu. ÞÚÆTTIRAÐ FÁ ÞÉR EiNTAK OG GEFA EINNIG VINUM í Útg. Útgáfufélagið NÚ Dreifing STEINAR hf.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.