Morgunblaðið - 09.04.1986, Blaðsíða 36

36
MÓRGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. APRÍL1986
Kjaramál lögreglumanna
eftir Tómas
Jónsson
Meirihluti lögreglumanna í landinu
hefur sagt lausum störfum sínum
og rennur uppsagnarfrestur flestra
þeirra út 30. júní nk. Landssamband
lögreglumanna hefur kannað
hversu almennar uppsagnimar em,
og telst okkur til að a.m.k. 350
lögreglumenn um land allt hafí lagt
inn uppsagnarbréf. Flestir þessara
manna em í hópi þeirra sem gegna
hinum almennu störfum, menn á
besta aldri og með vemlega starfs-
reynslu. Þeir sem eftir sitja em
fyrst og fremst æðstu yfírmenn,
aldraðir lögreglumenn og nýliðar
með fárra mánaða ráðningartíma
og án starfsmenntunar.
Þetta verður að telja váleg tíð-
indi. Ástæða er til að landsmenn
fái vitneskju um hvað veldur.
Aðdragandi er nokkur en hefur
ekki verið rakinn nema að litlu leyti
í Qölmiðlum. Lögreglumenn hafa
ekki verið gjamir á að hrópa á
torgum um kjör sín. Undiralda
hefur þó verið mikil, óánægja lög-
reglumanna almenn um laun sín
og kjör. Forystumenn lögreglu-
manna hafa talað fyrir daufum
eymm yfírvalda, varað þau við og
reynt með trúlega of mikilli hóg-
værð að ná fram sanngjömum og
óhjákvæmilegum úrbótum, en ekki
haft erindi sem erfíði.
Fregnir hafa áður borist af
ókyrrð í röðum lögreglumanna með
kjör sín. Áður en þessi alda upp-
sagna reið yfír var getið um í frétt-
um að flótti væri óeðlilega mikill úr
lögreglustarfinu í Reykjavík, 50
lögreglumenn, flestir á besta aldri
höfðu horfíð úr lögreglunni í
Reykjavík á fáum mánuðum. Flestir
þeirra fóm í önnur störf miklu betur
launuð og með skikkanlegum
vinnutíma. Svo er að sjá að aðilar
úti í þjóðfélaginu teiji reynda lög-
reglumenn ákjósanlegt vinnuafl og
kemur mér það ekki á óvart. Æðsta
yfírstjóm lögreglunnar hefur ekkert
séð athugavert við þetta og gert
iítið úr, hvað þá að aðvaranir hafí
verið teknar til greina.
Flestir munu gera sér grein fyrir
nauðsyn öflugrar en yfirvegaðrar
löggæslu í landinu. Stjómvöld setja
traust sitt á hana ekki síður en hinn
almenni borgari. Það tekur mörg ár
fyrir lögreglumann að öðlast þá
þjálfun og reynslu sem nauðsynleg
er>til að geta gegnt hinu fjölbreyti-
lega starfí sínu með góðum árangri.
Hver menntaður lögregiumaður er
þjóðfélaginu nokkuð dýr og því
mikilvægt fyrir landsmenn alla að
svo sé um búið að lögreglumenn
,iendist í starfí. Sjálft lögreglustarf-
ið er ekki eftirsóknarvert. Lögreglu-
menn verða að takast á við ýmis
þau verkefni sem aðrir veigra sér
við að koma nærri. Lögreglustarfíð
er ekki aðeins að koma lögum yfír
afbrotamenn eða aðra þá sem reyna
að sneiða hjá þeim reglum sem
taldar eru nauðsynlegar í mannlegu
samfélagi. Stór þáttur í starfínu er
félagsleg aðstoð í sorglegustu
mynd, hlutverk sáttasemjara á
heimilum þegar mál eru þar á við-
kvæmum stigum, svo eitthvað sé
nefnt.
Nú hafa lögreglumenn sjálfír
tekið af skarið hópum saman og
sagt lausum störfum sínum. Við
viljum ekki vera annars flokks
borgarar, við viljum að störf okkar
séu metin að verðleikum og a.m.k.
jafnt og annarra þeirra sem starfa
að almannaheill. Má þar nefna
hjúkrunarstéttir og kennara, sem
þó eru ekki alsæl með kjör sín. Ég
veit að margir lögreglumenn hafa
verið að íhuga að hætta heldur en
að taka þátt í að starf þeirra sé
lítilsvirt. Margir munu hafa haldið
í þá von að úr myndi rætast, en
ekki óeðlilegt að menn gefíst upp
að lokum. Lögreglumenn almennt
gera sér ljósa grein fyrir mikilvægi
starfsins og þykir þrátt fyrir allt
vænt um það. Vonandi bera við-
semjendur okkar gæfu til að koma
til móts við kröfur okkar sem síður
en svo eru ósanngjamar. Þá er enn
möguleiki á að margir þeirra sem
sagt hafa upp störfum komi inn í
lögregluna á ný. Vonandi er kerfíð
ekki svo ósveigjanlegt að samkomu-
lagnáist.
Ýmsir munu spyija hvort lög-
reglumenn ætli að bijóta niður það
samkomulag sem gert var í vetur
með skynsamlegum samningum og
hjöðnun verðbólgu. Það ætla lög-
reglumenn ekki að gera. En hveijar
eru þá kröfur lögreglumanna?
Þær má gróflega telja í fjórum
liðum:
1. Grunnlaun verði hækkuð mjög
verulega, og jafnframt dregið úr
yfírvinnu.
2. Óryggismál lögreglumanna
verði í alvöru tekin til endurskoð-
unar og viðunandi niðurstaða
fengin.
3. Lífeyrisaldur verði lækkaður.
4. Menntun lögreglumanna verði
stóraukin, þar á meðal fyrir
yfírmenn.
Flestum mun kunnugt að lög-
reglumenn hafa unnið mjög mikla
yfírvinnu og af sumum talið til
hlunninda. Það má til sanns vegar
færa þegar sjálf grunnlaunin eru
með eindæmum lág. Einhvemveg-
inn verða menn að lifa. Hægt er
að færa rök að því að grunnlaunum
hafí beinlínis verið haldið niðri með
þessari miklu yfírvinnu. Yfírvinnan
er ódýr kostur fyrir ríkissjóð þar
sem menn eru kallaðir til á álags-
tímum og sendir heim síðan.
Meirihiuti lögreglumanr.a vinnur
vaktavinnu og raunar er réttara að
segja að allir lögreglumenn vinna
vaktavinnu mikinn hluta starfsæfí
sinnar í lögreglu. Yfírvinna er að
miklum meirihluta unnin á nóttunni
og um helgar, og algengt mun vera
að lögreglumenn vinni allt að 100
klukkustundir í yfírvinnu á mánuði
að jafnaði. Af því má ljóst vera að
lítill tími verður til að sinna einka-
málum eða §ölskyldu. Lögreglu-
menn einangrast m.a. félagslega.
Það er engin launung, og get ég
þar talað af eigin reynslu, að maður
hefur aldrei haft tíma til að kynnast
bömum sínum, hvað þá að vera
þeim leiðtogi eða félagi.
Hver eru svo launin? Byijunar-
laun lögreglumanns eru nú 20.786
krónur á mánuði. Meðallaun allra
félaga í BSRB em um 30.450, en
meðallaun lögreglumanna 30.000
krónur. Við náum því ekki meðaltali
starfsmanna innan BSRB.
Þegar löggæsla var færð úr
höndum sveitarfélaga til ríkisins um
áramót 1973 vom gerðir fyrstu
sérkjarasamningar Landsambands
lögreglumanna og íjármálaráð-
herra. Þá þurfti að ákvarða hvar í
launakerfínu skyldi skáka lögreglu-
mönnum. Niðurstaða varð sú að
þeim var skipað við hlið heilsu-
gæslustétta og kennara. Var það
raunar í samræmi við það sem tíðk-
ast hafði hjá lögreglunni í Reykja-
vík, sem samið hafði við Reykjavík-
urborg. Þessar viðmiðunarstéttir
hrópa ekki húrra fyrir kjömm sínum
í dag, og er ljósasta dæmið um
kennara sem flestum mun kunnt.
Samt hefur sú orðið raunin á liðnum
ámm að lögreglumenn hafa dregist
vemlega aftur úr þessum hópum,
svo að nemur trúlega 6-7 launa-
flokkum eða 18-20%. Krafa okkar
er að standa á ný jafnfætis þessum
viðmiðunarstéttum. Jafnframt að
með hagræðingu verði reynt að
draga úr yfirvinnu, svo óvíst er að
heildarlaunapakkinn þurfí að
hækka svo nokkm nemi.
Öryggismál lögreglumanna hafa
mjög verið til umræðu að undan-
fömu. Viðræður hafa átt sér stað
um ýmsa þætti öryggismála, sem
ekki snerta lögreglumenn eina,
heldur einnig það fólk sem Iögreglu-
menn þurfa að hafa afskipti af.
Þrátt fyrir jákvæðar undirtektir
hefur engin niðurstaða orðið. Síðan
hefur komið upp nýr flötur á störf-
um lögreglu sem er skotvopnaburð-
ur. Réttarstaða þeirra lögreglu-
manna sem gert er að vinna störf
sín vopnaðir byssum er engin um-
fram aðra þjóðfélagsins þegna að
því er virðist. Svo er að sjá að
hægt sé að skipa öllum lögreglu-
mönnum að bera skotvopn, en
hverskonar óhöpp eða slys sem af
því geta hlotist virðast á ábyrgð
lögreglumannanna sjálfra. Við vilj-
um að ótvíráða húsbóndaábyrgð.
Úti um landið er algengt að
lögreglumenn starfí einir eða svo
fáir að þeir verða einir að fara í
erfíð útköll. Við teljum slíkt óveij-
andi bæði fyrir lögreglumanninn
sjálfan og þá sem þarf að hafa
afskipti af. Við viljum að öiyggis
þessara manna sé gætt í starfí.
I síðustu sérkjarasamningum
Landsambands lögreglumanna og
fjármálaráðherra var sérstök bókun
um lífeyrismál. Hún var svohljóð-
andi:
„Forystumenn lög-
reglumanna hafa talað
fyrir daufum eyrum
yf irvalda, varað þau við
og reynt með trúlega
of mikilli hógværð að
ná fram sanngjörnum
og óhjákvæmilegum
úrbótum, en ekki haft
erindi sem erfiði.“
„Á árinu 1985 verði eftirlauna-
mál lögreglumanna tekin til sér-
stakrar athugunar. Gagnaöflun
og gerð útreikninga verði á veg-
um dómsmálaráðuneytis og ljár-
málaráðuneytis í samvinnu við
menn sem Landsamband lög-
reglumanna tilnefnir. Því starfí
skal vera lokið fyrir 15. maí
1985. Ráðuneytin vilja stuðla að
jákvæðri lausn þessara mála og
munu beita sér fyrir nauðsynlegri
lagabreytingu um þau atriði sem
samkomulag verður um.“
Tryggingafræðingur var fenginn
til að kanna dánaraldur vaktavinnu-
manna í lögreglunni í Reykjavík og
var niðurstaða sú að svo virtist sem
vaktavinnumenn í lögreglu ættu
mun skemmri lífslíkur en menn sem
unnu reglubundinn vinnudag. Gæti
þar munað allt að 10 árum. Dregið
hefur verið í efa að þessi rannsókn
sé fyllilega marktæk, hún nái yfír
of skamman tíma og önnur atriði
geti haft þar áhrif. Fyrir lögreglu-
menn er þetta uggvænleg niður-
staða, ekki síst fyrir þá sök að þegar
menn eru valdir til lögreglustarfa
er sérstakt tillit tekið til hreysti og
góðrar heilsu. Má því ætla að þeir
sem ráðnir eru til lögreglustarfa séu
þá yfír meðallagi hvað varðar heilsu
og hreysti. Við krefjumst því að
staðið verði við bókunina og eftir-
launaaidur lögreglumanna verði
lækkaður.
Við viljum að menntun lögreglu-
manna verði endurskoðuð og aukin
verulega. Sú reglugerð sem gildir
um Lögregluskólann og sett var
eftir þrýsting frá samtökum lög-
reglumanna hefur aldrei verið fram-
kvæmd að fullu. T.d. hefur ekki
farið þar fram sérstakt nám fyrir
yfírmenn í lögreglu. Verkefni lög-
reglumanna verða sífellt fjölþættari
og flóknari. Aukin menntun lög-
reglumanna hlýtur því að vera jafn-
sjálfsögð og nauðsynleg og á öðrum
sviðum þjóðfélagsins. Enginn fast-
ráðinn kennari er við Lögregluskól-
ann og það heyrir til undantekninga
ef kennaramenntaður maður annast
þar fræðslu. Okkur er kunnugt um
að mikil áhersla er lögð á menntun
og starfsþjálfun verðandi lögreglu-
manna á hinum Norðurlöndunum.
Þar kemur tæpast til greina að
lögreglumenn séu settir að fullu til
starfa fyrr en að lokinni skólagöngu
og sérstakri starfsþjálfun. Til að
auka veg löggæslunnar og traust
almennings á lögreglunni viljum við
að sá háttur verði tekinn upp hér.
Við lögreglumenn berum enn þá
von í bijósti að ríkisvaldið beri
gæfu til að skilja afstöðu okkar og
koma til móts við kröfur okkar.
Með því sýnir ríkisvaldið í verki að
það vill trausta og velmenntaða
lögreglu í þessu landi, og mun þá
traust almennings aukast á lög-
reglu. Ég veit að lögreglumenn eru
reiðubúnir til að sýna að þeir eru
traustsins verðir.
Ég læt hér staðar numið að sinni,
hefí aðeins greint frá helstu atriðum
sem valda óánægju lögreglumanna.
Vona ég að fólk sé nokkru nær um
hvað að baki þeirri óánægju býr.
Höfundur er formaður Landsam-
bands lögreglumanna og varð-
stjóri ílögreglunni á Selfossi.
Reykjavík:
Clenn Close og Jeff Bridges í hlutverkum sínum.
Alþýðuflokkurinn leggur fram lista sinn
Stjörnubíó sýnir
„Skörðótta hnífsblaðið“
Alþýðuflokkurinn hefur lagt
fram lista sinn við borgarstjóm-
arkosningarnar í vor. Listinn er
þannig skipaður:
Bjami P. Magnússon iðnrekandi
Álftalandi 1, 2. Bryndís Schram
húsmóðir Vesturgötu 38, 3. Ragn-
heiður Björk Guðmundsdóttir skrif-
•stofumaður Skúlagötu 52, 4. Krist-
ín, Amalds aðstoðarskólameistari
Vdsturbergi 69, 5. Halldór Jónsson
læknir Tómasarhaga 9, 6. Viðar
Scheving múrari Orrahólum 7, 7.
Kristín Jónsdóttir kennari Reka-
granda 8, 8. Jón Baldur Lorange,
skrifstofustjóri Eskihlíð 14, 9. Björk
Jónsdóttir verkakona Hábergi 12,
10. Ragna Hrönn Jóhannesdóttir
iðnyerkamaður Suðurhólum 28, 11.
Skjöldur Þorgrímsson fiskmats-
maður Skriðustekk 7, 12. Ásta
Benediktsdóttir skrifstofumaður
Miklubraut 62,13. GuðlaugurGauti
Jónsson arkitekt Mímisvegi 2, 14.
Bryndís Kristjánsdóttir skrifstofu-
maður Fomhaga 24, 15. Gylfí Þ.
Gíslason skrifstofumaður Barma-
hlíð 50, 16. Ásgerður Bjamadóttir
bankaritari Giljalandi 33,17. Gissur
Símonarson trésmiður Bólstaðar-
hlíð 34, 18. Kristinn Grétarsson
múrarameistari Kambaseli 51, 19.
Ásrún Hauksdóttir bankamaður
Hverfísgötu 100, 20. Amar Júlíus-
son nemi Sólheimum 23, 21. Svana
Steinsdóttir nemi Dalalandi 11, 22.
Haukur Morthens tónlistarmaður
Heiðargerði 41, 23. Hulda Kristins-
dóttir húsmóðir Birkihlíð 16, 24.
Jón Hjálmarsson húsvörður Skúla-
túni 2, 25. Herdís Þorvaidsdóttir
leikari Dunhaga 19,26. Jón Ágústs-
son prentari Hverfísgötu 21, 27.
Elma Samúelsdóttir húsmóðir
Sunnuvegi 3, 28. Björgvin Guð-
mundsson viðskiptafræðingur
Hlyngerði 1, 29. Sjöfn Sigurbjöms-
dóttir kennari Keilufelli 8, og 30.
Sigurður E. Guðmundsson borgar-
fulltrúi Raufarseli 11.
Athygli vekur að Sigurður E.
Guðmundsson núverandi borgar-
fulltrúi Alþýðuflokksins skipar að
þessu sinni heiðurssæti listans, en
hann tapaði sem kunnugt er í kosn-
ingu um 1. sætið fyrir Bjama P.
Magnússyni í prófkjöri fyrr á þessu
ári.
Stjörnubíó hefur hafið sýning-
ar á sakamálamyndinni „Skörð-
ótta hnífsblaðið“ (Jagged Edge)
með þeim Glenn Close og Jeff
Bridges í aðalhlutverkum. Leik-
stjóri er Richard Marquand.
Myndin hefst á því að Page
Forrester, falleg og efnuð eiginkona
Jacks Forresters, fínnst myrt ásamt
þjónustustúlku sinni í afskekktu
húsi þeirra hjóna við ströndina.
Jack finnst, hinsvegar, Hálf meðvit-
undarlaus eftir höfuðhögg. Jack er
ritstjóri dagblaðs í eigu Page og
eru allai’ eigur skráðar í hennar
nafni.
Saksóknari grunar Jack strax um
verknaðinn. Forrester leitar aðstoð-
ar lögmanna sinna. Hjá þeim starf-
ar Teddy, ung og einstæð tveggja
bama móðir, fyrrum aðstoðarmaður
saksóknarans, og lyktar málum
þannig að hún tekur að sér hlutverk
veijandans, sannfærð um sakleysi
skjólstæðings síns. Teddy leggur
sig í lima við að kynnast Jack nánar
enda er hann mjög aðlaðandi per-
sónuleiki. Réttarhöldin heíjast.
Teddy er vel undir þau búin og í
fyrstu kemur henni fátt á óvart í
málflutningi saksóknara. Teddy er
sannfærð um sakleysi Jacks og ráða
tilfinningarþarekki minnstu.