Morgunblaðið - 27.06.1986, Qupperneq 4

4
MORG UNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ1986
Yfirlýsing frá fram-
kvæmdastjóra Sjálf-
stæðisflokksins
NORRÆNU heilbrigðis- og félagsmálaráðherrarnir. Frá vinstri: Knud Enggárd, innanríkisráðherra
Danmerkur, Mimmi Stilling Jakibsen félagsmálaráðherra Danmerkur, túlkur finnska ráðherrans Ritva
Laakso, Matti Puhakka ráðherra Finnlandi, May Flodin landstjórn Álandseyja, Ragnhildur Helgadóttir
heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra, Tove Strand Gerhardsen félagsmálaráðherra Noregs, Gertrud
Sigurdsen félagsmálaráðherra Svíþjóðar og Bengt Lindqvist aðstoðarmaður sænska félagsmálaráð-
herrans.
MORGUNBLAÐINU barst i gær
svohljóðandi yfirlýsing:
„í tilefni af skrifum vikublaðs-
ins Helgarpóstsins í dag um fjár-
framlög frá Hafskip hf. til Sjálf-
stæðisflokksins vill undirritaður
greina frá eftirfarandi:
Hinn 24. október og 18. nóvem-
ber 1983 tók Sjálfstæðisflokkurinn
við fjárstyrk frá Hafskip hf. samtals
að Qárhæð kr. 98.841. Féð var
greitt með tveim_ ávísunum, sem
framseldar voru Útvegsbankanum
af starfsmanni flokksins. Á þessum
tíma var safnað fé hjá mörgum
aðilum vegna meiriháttar viðgerða
og endurbóta, sem gerðar voru á
fasteign flokksins, Háaleitisbraut
Leggia þarf mikla áherslu á
1, Reykjavík. Þessari greindu fjár-
hæð var varið til þess að greiða
tiltekinn hluta af kostnaði vegna
þessara viðgerða. Það er rétt hjá
Helgarpóstinum, að framkvæmda-
stjóra Sjálfstæðisflokksins var og
er ókunnugt um annað en að þessar
greiðslur hafí verið inntar af hendi
með jafn eðlilegum og löglegum
hætti hjá Hafskip hf. að þessu sinni
og styrkir og framlög til stjóm-
málaflokka og annarra félagasam-
taka hér á landi eru og voru innt
af hendi af umræddu fyrirtæki og
fjölmörgum öðmm aðilum.
Undirritaður gaf skýrslu um
þetta mál hjá Rannsóknarlögreglu
ríkisins 11. júní sl. að hennar ósk
og greindi þar eins nákvæmlega og
honum var og er unnt frá öllum
málavöxtum.
Reykjavík, 26. júní 1986,
Kjartan Gunnarsson,
framkvæmdastjórí Sjálf-
stæðisflokksins."
heimaþjónustu við aldraða
— samdóma álit norrænna heilbrigðis- og félagsmálaráðherra
25 tillögur bárust
25 TILLÖGUR bárust i sam-
Á SÍÐARI fundardegi norrænna heilbrigðis- og félagsmálaráðherra
voru málefni aldraðra fram til ársins 2000 til umræðu. Tveir ungir
íslenskir sérfræðingar, þau Dögg Pálsdóttir og Hallgrímur Magnús-
son geðlæknir fluttu erindi um þessi mál á íslandi.
Erindi Daggar fjallaði um stöðu
öldrunarmála hér á landi í kjölfar
laga um málefni aldraðra sem sett
voru árið 1983. í máli hennar kom
m.a. fram að hér hefur orðið um-
talsverð aukning á þjónustu við
aldraða síðastliðin ár. Bæði hafa
verið settar á laggimar stofnanir í
þessu skyni og heimaþjónusta verið
aukin verulega. Þó er ljóst að
heimaþjónustu þarf að byggja betur
upp á næstu árum.
Dögg hefur undanfarið unnið
hjá heilbrigðismálaráðuneytinu við
rannsóknir á þessum málaflokki í
sambandi við nám sitt.
Sérstæðar rannsóknir
Hallgrímur Magnússon gerði
grein fyrir rannsókn á geðheilsu
aldraðra sem stundað hefur verið
af geðdeild Landspítalans undan-
fama áratugi.
Rannsóknin hefur farið þannig
fram að kannanir á geðheilsu hafa
verið gerðar aftur og aftur á sömu
einstaklingunum. Aðallega hefur
þunglyndi og ellihrömun verið at-
huguð. Fólkið sem rannsakað hefur
verið er nú tæplega 90 ára að aldri.
Áætlað er að framkvæma næstu
könnun eftir um tvö ár.
Þessi rannsókn er sérstæð að
því leyti hve gömul viðföngin eru.
Ekki er vitað til þess að þessi ald-
urshópur hafí verið rannsakaður
áður með tilliti til geðsjúkdóma.
Það kom fram í máli norrænu
ráðherrana að þeim þætti mikið til
þessara íslensku rannsókna koma.
Til dæmis sagði May Flodin, frá
landstjóm Álandseyja, að Ísland
væri langt á undan hinum Norður-
löndunum í rannsóknum af þessu
tagi, þar sem elstu aldurshópamir
era einnig rannsakaðir hér.
Áhersla á heima-
þjónustu
Það var samdóma álit norrænu
ráðherranna að á næstu áram bæri
að Ieggja kapp á að Ieita fyrst og
fremst lausna innan veggja heimil-
anna en ekki stofnana. Þessi mál
ættu eftir að verða veigameiri með
hveiju árinu sem líður, þar sem
aldurshópurinn yfir áttræðu verður
alltaf stærri og stærri.
Mimmi Stelling Jakobsen félags-
.málaráðherra Danmerkur sagði að
gera yrði þjónustuna þannig úr
garði að meiri þjónusta fengist fyrir
sama fjármagn. Þegar væri farið
að stíga skref í þá átt í Danmörku
með því að einblína ekki á stórar
dýrar stofnanir þar sem öllum væri
smalað inn, heldur bijóta kerfíð
niður í smærri einingar og bjóða
Áætlunarflug Flug-
leiða til Alsír hafiö
FYRIR fjórum dögum hófu
Flugleiðir áætlunarflug fyrir
alsirska ríkisflugfélagið Air
Algeríé samkvæmt samningi
sem félögin gerðu sín á milli
fyrr á þessu ári. í upphafi munu
aðeins 5—6 íslendingar starfa í
Alsír og hafa á hendi yfirstjórn
og eftirlit af hálf u Flugleiða.
Samkvæmt samningnum milli
flugfélaganna, sem er til fjögurra
mánaða, munu Flugleiðir annast
áætlunarflug milli Alsír og Frakk-
lands, en sá möguleiki er fyrir hendi
að samningurinn verði framlengdur
í allt að eitt ár. Ef að framlenging-
unni verður munu fleiri íslendingar
fara til starfa í Alsír, þ. á m. flugá-
hafnir. Fyrir þennan fjögurra mán-
aða samning fá Flugleiðir um 400
milljónir króna.
Vegna þess að nú er háannatími
hjá Flugleiðum var gripið til þess
ráðs að leigja tvær erlendar þotur
og áhafnir á þær. Önnur vélin er
af gerðinni Douglas DC 8 og hin
Lockheed Tristar breiðþota. ís-
lenskt flugfélag hefur ekki áður hft
Tristar-vélar í rekstri.
Þann 10. júlí nk. mun svo Amar-
flug hefla pílagrímaflug fyrir Air
Algerié á milli Alsír og Saudi-
Arabíu. Samkvæmt þeim samningi,
sem stendur í 45 daga, mun Amar-
flug fá 270 milljónir króna.
Bæði íslensku flugfélögin hafa
oft áður haft samstarf við Air
Algerié.
upp á mismunandi opin þjónustu-
form sem fólk fær að velja á milli.
Siðfræðilegar
spurningar
Ragnhildur Helgadóttir heil-
brigðismálaráðherra minntist á
annað mál sem rætt var lítillega á
fundinum af fínnsku sendinefndinni
og á að hennar mati eftir að vera
mikið í umræðunni á komandi
misseram. Það er spumingin um
það hversu lengi við eigum að halda
fólki lifandi að naftiinu til með há-
þróaðri tækni. Hvenær er rétt að
úrskurða manneskju látna? Á að
styðjast við heiladauða eða hjarta-
dauða? Ragnhildur sagði þetta vera
eitt þeirra mála sem þarft væri að
taka afstöðu til á næstunni.
keppni um nýbyggingu Alþingis.
Skilafrestur rann út 12. júní síð-
astliðinn. Dómnefnd er tekin til
starfa.
Hana skipa forsetar þingsins,
Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
Ingvar Gíslason og Salóme Þorkels-
dóttir og fjórir arkitektar, Þorvald-
ur S. Þorvalsdsson, Helgi Hjálmars-
son, Hilmar Þór Bjömsson og Stef-
án Benediktsson alþingismaður.
Lánasjóður ísl. námsmanna:
Þeir fá lán sem geta
borgað það til baka
— segir Sverrir Hermannsson menntamálaráðherra
„AÐALREGLAN verður auðvitað að þeir fá lán, sem geta borgað
það til baka með hóflegum vöxtum og aðrir ekki,“ sagði Sverrir
Hermannsson menntamálaráðherra, en hann hefur staðfest nýjar
tillögur stjórnar Lánasjóðs íslenskra námsmanna um að fella niður
skóiagjöld til þeirra, sem stunda fyrríhlutanám erlendis í greinum,
sem hægt er að nema hér á landi.
Sverrir sagði að ef menn vildu
stunda fyrrihlutanám í þeim lönd-
um þar sem krafist væri skóla-
gjalda eins og í Bandaríkjunum,
Kanada og Bretlandi þá væri það
frjálst. „Þeir verða þá að greiða
skólagjöldin sjálfir eins og til
dæmis í Bandaríkjunum þar sem
skólagjöld era jafnvel nærri því
jafn há og dvalarkostnaður. Menn
fá þá námslán en ekki fyrir skóla-
gjöldum," sagði Sverrir.
Hann sagði það vera ákveðna
stefnu að hjálpa námsmönnum og
greiða götu þeirra. „Við verðum
að ná samkomulagi um með hvaða
hætti það verður gert. Það verður
ekki eins og hefur verið hingað
til, að menn geti verið að valsa í
þessu án þess að greiða nokkuð
til baka og án þess að greiða
vexti. Það verður að stemma stigu
við því að menn geti vaðið í sjóð-
inn og tekið námslán til náms, sem
hægt er að stunda ódýrara annars
staðar. Ef um sérstakt nám er
að ræða, sem ekki er hægt að
nema annars staðar þá verður
náttúrlega haldið áfram að greiða
fyrir fólk,“ sagði Sverrir.
„Allur sá áróður sem rekinn
heftir verið um að nú yrði hætt
að styrkja og styðja námsmenn
er rangur," sagði Sverrir. Þegar
hefur verið ákveðið að jafha
skuldir lánasjóðsins, sem kæmu
til með að nema 257 milljónum
króna í haust. Heildarfjárframlag
ríkisins til lánasjóðsins á þessu
ári er á bilinu 1,5 til 1,6 milljarður
og er það með hæstu útgjaldalið-
um á fjárlögum í ár. „Þú getur
skilað því til námsmanna að við
skulum fara að tala saman þegar
þeir geta fallist á kröfu mína um
að ná samkomulagi um að þeir
borgi skuldir sínar til baka. Fyrr
verður afar erfítt að tala við mig,“
sagði Sverrir.
Hrafn Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Lánasjóðs ísl.
námsmanna, gagnrýndi umfjöllun
Morgunblaðsisn um úthlutunar-
reglurnar og sagði að í fljótu
bragði virtist sér, sem verið væri
að gera úlfalda úr mýflugu. Varð-
andi skólagjöld væri breytingin
sú að sjóðurinn hætti að lána til
skólagjalda í fyrrihlutanám f
Kanada, Bandaríkjunum og Bret-
landi. Hann sagði að þær tillögur
um úthlutunarreglur, sem ræddar
vora í stjóm sjóðsins hefðu komið
frá ýmsum hagsmunahópum
stúdenta og ræddar á mörgum
fundum áður en gengið var til
atkvæðagreiðslu um þær. Flestar
vora tillögumar samþykktar
samhljóða í stjóm sjóðsins nema
tillagan um skólagjöldin, sem kom
frá fulltrúum menntamálaráð-
herra í stjóm sjóðsins en þeir eru
tveir og fulltrúa fjármálaráðherra.
Tillagan var samþykkt með at-
kvæðum þeirra, á móti voru þrír
fulltrúar námsmanna.
Fyrstaárs nemar, sem sóttu um
lán til sjóðsins á síðasta ári voru
á bilinu 1.700 og 1.800 að sögn
Hrafns. 70% þeirra stunda nám
hér á landi en 500 námu erlendis.
Af þeim vora um 100 nemendur,
sem stunduðu fyrrihluta nám í
löndunum þremur en hefðu getað
stundað nám sitt hér á landi,
samkvæmt könnun sem gerð var
á síðasta ári. „Þetta er sá hópur
sem þessi breyting snertir fyrst
og fremst," sagði Hrafn. Reiknað-
ur hefur verið spamaður, sem af
því hlýst að þessi hópur, 100
nemendur, stundi nám hér á landi
og kom í ljós að hann verður á
bilinu 15 til 20 milljónir króna.
Heildartala námsmanna, sem sótt
hafa um lán til lánasjóðsins á
þessu ári era 6.000 og sagði Hrafn
að ákvörðun um tilslökun með
tilliti til tekna þeirra kæmi til með
að vega upp það sem sparaðist
við skólagjöldin og vel það.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir
tókst Morgunblaðinu ekki að ná
sambandi við fulltrúa Sambands
íslenskra námsmanna erlendis í
stjóm lánasjóðsins.