Morgunblaðið - 02.12.1986, Blaðsíða 14

14
MORGÚNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1986
Skammsýni Alþingis,
rannsóknasjóður skertur
eftirPál Theodórsson
Um þessar mundir er unnið
að gerð nýrra kjarasamninga.
Þjóðartekjur hafa lítið aukist
umfram það sem hagstæðir ytri
þættir hafa fært okkur, eins og
t.d. lækkandi verð á eldsneyti. I
kjarasamningunum er því fyrst
og fremst verið að semja um
hnikun einstakra hópa. En hvers
vegna þessi stöðnun? Hvers
vegna eflast ekki atvinnuvegir
þjóðarinnar? Hvers vegna er
rannsókna- og þróunarstarf í
þágu atvinnuveganna vanrækt?
Hvers vegna heldur Alþingi
framlagi til rannsóknasjóðs í
fastri krónutölu? Hvers vegna
höltrum við?
Vorið 1978 var lokið við mikla
úttekt á rannsóknum á íslandi, sem
unnin var á vegum Rannsóknarráðs
ríkisins. Niðurstaða könnunarinnar
sýndi að við vorum vart hálfdrætt-
ingar í þessum efnum miðað við
iðnvæddar þjóðir. Á grundvelli þess-
arar úttektar var lögð fram vel
unnin og framsækin áætlun um
rannsókna- og þróunarstarf. Fram-
kvæmdastjóri rannsóknarráðs og
frumkvöðull þessa átaks var
Steingrímur Hermannsson. Fyrir
rúmu ári var árangur síðustu ára
kannaður. Þar blasti við dapurleg
mynd, í stað sóknar hafði ríkt stöðn-
un í rannsóknum.
Fleiri aðilar hafa reynt að hvetja
til sóknar. Á síðasta ári var að frum-
kvæði Félags íslenskra iðnrekenda
lögð fram ítarleg tillaga um átak
til að efla íslenskan rafeinda- og
hugbúnaðariðnað, en engin grein
tækni er í jafn ríkum mæli undir-
staða nýsköpunar í atvinnuháttum
sem þessar greinar. Lagt var til að
varið yrði 40 millj. kr. á ári í ljögur
ár til að styrkja og efla þessar grein-
ar. Þess má geta að um svipað leyti
var samþykkt á þingi í Danmörku
að tillögu stjómar Pauls Schliiter
að leggja út í nærri tvöfalt um-
fangsmeira átak miðað við fólks-
fjölda.
Tillaga iðnrekenda veu- lögð fyrir
þáverandi iðnaðarráðherra, sem tók
henni mjög vel, kynnti hana í ríkis-
stjóm og sagði í útvarpsviðtali
nokkm síðar að samþykkt hafi ver-
ið að hrinda þessu átaki í fram-
kvæmd. Skömmu síðar skiptu
ráðherrar um stóla, „til að styrkja
ríkisstjómina", en síðan hefur ekk-
ert frést af tillögunni á opinbemm
vettvangi að því er ég best veit.
Fyrir skömmu var kynnt mjög
áhugaverð tillaga um eflingu tölvu-
og upplýsingatækni, en starfshópur
sem vinnur á vegum Rannsóknar-
ráðs ríkisins hefur samið tillöguna.
í Tímanum 26. nóvember síðastlið-
inn segir frá kynningu á tillögunum
á eftirfarandi hátt: „Einn meðlimur
starfshópsins, Páll Kr. Pálsson
framkvæmdastjóri Iðntæknistofn-
unar, sagði að þessi skýrsla væri
lokatilraun til þess að Islendingar
SIEMENS
Góð og hagkvæm
þvottavél
• 18 þvottakerfi.
• Sparnaðarhnappur.
• Frjálst hrtaval.
•Vinduhraði 600 og 800
sn./mín.
•íslenskur leiðarvísir.
•Gömlu góðu Siemens-
gæðin.
Komið í heimsókn til okkar:
Smith og Norland
Nóatúni 4,
s. 28300.
SIVVAMAT 276
Páll Theodórsson
„Á sama tíma er hér
verið að draga úr fram-
lagi til rannsóknasjóðs-
ins nýja. Er nema von
að spurt sé, hvernig
getur þetta skeð árið
1986, í hverskonar ver-
öld lifa þessir 60
Alþingismenn okkar?“
gætu náð í skottið á þróuninni áður
en það væri um seinan. Staðreynd-
in væri sú að margar skýrslur hefðu
verið samdar um rafeinda- og tölvu-
iðnað síðustu tíu árin, en ekkert
hefði gerst vegna þess að hugmynd-
ir, sem þar hefðu birst, hefðu ekki
vakið nokkurn áhuga ráðamanna."
En hefur ekkert gerst í þessum
málum? Það væri fullmikið sagt.
Fyrir tveimur árum var sem bjart-
ari tímar væru framundan. Rikis-
stjómin tilkynnti að ákveðið hafí
verið að stofna nýjan sjóð til rann-
sókna og þróunar í þágu nýsköunar
í íslensku atvinnulífi. A árinu 1985
var síðan varið 50 millj. kr. (af er-
lendu lánsfé) til þessa nýja sjóðs.
Vissulega munaði mikið um þetta
fé.
Þegar fjárlagafrumvarp var lagt
fram í fyrrahaust kom í ljós að
ekki var gert ráð fyrir að halda
þessari upphæð óskertri að raun-
gildi því samkvæmt frumvarpinu
skyldi leggja óbreytta krónutölu til
sjóðsins. Allfjölmennur hópur
áhrifamanna úr atvinnulífi og rann-
sóknum skoraði þá á Alþingi að
efla þennan sjóð verulega með því
að verja til hans 150 millj. kr. svo
hann yrði nokkuð í líkingu við hlið-
stæða sjóði í ýmsum nágrannalönd-
um okkar. Ekki hreif þetta,
upphæðinni var ekki hnikað. Og nú
er enn verið að fjalla um fjárlög,
og enn er framlagið til sjóðsins
óbreytt í krónutölu, 50 millj. kr. I
reynd er verið með þessu að leggja
sjóðinn niður hægt og hljóðlega.
Sumir telja að ríkisvaldið eigi
ekki að hafa bein afskipti af slíkum
málum, en efla þess í stað fyrirtæki
svo þau geti séð um þetta sjálf. Sé
litið til annarra landa blasir hins-
vegar við að þar þykir þetta eðlilegt
hlutverk ríkisvaldsins, hvort sem í
landinu situr hægri eða vinstri
stjóm, og einnig þótt þar séu öflug
iðnfyrirtæki. Sem dæmi má nefna
að í Munchen í Þýskalandi er verið
að reisa miklar rannsóknastofur til
að efla rafeindaiðnað og er gert ráð
fyrir að um helmingur fjárins komi
frá fyrirtækjum en helmingur frá
stjómvöldum, og það þótt mjög
öflug rafeindafyrirtæki starfí í
Þýskalandi. Heildarkostnaður er
áætlaður 400 millj. þýskra marka.
Miðað við íÞúafjölda svarar þetta
til um 30 millj. króna á Islandi.
Á sama tíma er hér verið að
draga úr framlagi til rannsókna-
sjóðsins nýja. Er nema von að spurt
sé, hvemig getur þetta skeð árið
1986, í hverskonar veröld lifa þess-
ir 60 Alþingismenn okkar? Stundum
er kvartað yfir óhóflegum ferðum
þingmanna og ráðherra til útlanda.
Ekki vil ég taka undir þessar að-
fínnslur, en ég vil hvetja þá til að
nota tíma sinn þar betur, m.a. til
að kynna sér nokkuð hvemig þing
og ríkisstjómir annarra landa taka
á málum sem varða efhahagslega
afkomu þjóðanna í svo ríkum mæli.
Kynnið ykkur hvað gert er á Norð-
urlöndum, Bretlandi, Frakklandi,
Þýskalandi og víðar.
Skammt er nú til þess að
kjörtímabili þeirra þingmanna, sem
nú sitja á Alþingi, ljúki. Sennilega
verður ákvörðun um framlag til
rannsóknasjóðsins síðasta tækifær-
ið sem þeir fá til að móta nýja
stefnu í atvinnurannsóknum. Eg
vona þá að þeir íhugi fyrmefnda
áskomn, sem þeim var send fyrir
ári.
Höfundur er eðlisfræðingur og
sérfræðingur við Raunvísinda-
stofnun háskólans.
Bladburðarfólk
óskast!
ÚTHVERFI
Heiðargerði 2—124
Ártúnshöfði (iðnaðarhúsnæði)
Kjalarland
KÓPAVOGUR
Kársnesbraut 2—56
GARÐABÆR
Langafit
Ásgarðuro.fl.