Morgunblaðið - 02.12.1986, Blaðsíða 18

í’8
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1986
REDOXON
Mundu eftir
C-vítamíninu.
Aðlögunartíma í bú-
rekstrarbreyting-
um verður að lengja
Um búsetu og nýtingu landgæða
3. METSÖLUBOKIN?
POTTÞETT UNGLINGABOK
EFTIR METSÖLUHÖFUNDINN EÐVARO INGÓLFSSON
eftir Vigfús B. Jónsson
Það hefur löngum sótt í það horf
hér á landi, að fólk utan af lands-
byggðinni flytti búsetu sína til
höfuðborgarsvæðisins. Slíkir flutn-
ingar hafa verið miklir að undan-
fömu og rekja menn það gjaman
til þess, að farvegir fjármagnsins
liggi um of til höfuðborgarsvæðisins
og launamisgengi hefur myndast
milli fólksins þar og fólksins í hinum
ýmsu byggðum landsins.
Því meiri sem þessir fólksflutn-
ingar eru því meir falla eignir þeirra
í verði, sem landsbyggðimar yfir-
gefa og sumar byggðir veikjast svo
að til landauðnar horfir á stómm
svæðum. Þvílík þróun getur ekki
talist góð, enda áhyggjuefni alls
fólks sem hugsa vill á raunhæfan
hátt. Það er ljóst að við íslendingar
getum ekki lifað sem borgríki við
Faxaflóa og eigum ekki framtíð sem
sjálfstæð þjóð án þess að nýta á
skynsamlegan hátt öll lands- og
sjávargæði hvar sem þau er að
finna. Það hlýtur því að vera
lífsnauðsyn að veija hinn hefð-
bundna byggðahring umhverfis
landið eins og við verður komið.
Hér er ekki bara um að ræða
efnislega hluti, heldur og menning-
arlega því þrátt fyrir eðlilega
mikinn innflutning erlendrar þekk-
ingar og menningar, þá hljótum við
alltaf að byggja okkar menningu á
íslenskum gmnni og skulum þá
minnast þess, að rætur hinnar
íslensku menningar liggja um allar
byggðir landsins.
En byggðir, sem greinilega
standa verst em bændabyggðimar
þar sem heil sveitarfélög riða til
falls og þá einkum þær, sem byggja
afkomu sína á sauðfjárbúskap.
Upphaf vandans er að sjálfsögðu
það, að ekki reyndist unnt að finna
markað fyrir vömr hinna hefð-
bundnu landbúnaðargreina.
Vorið 1985 vom sett ný lög um
framleiðslu, stjómun og sölu land-
búnaðarafurða. Þessi lög gerðu ráð
fyrir því að framleiðslu hinna hefð-
bundnu landbúnaðarvara yrði stilit
við innanlandsmarkaðinn og jafn-
framt reynt að taka upp nýbúgrein-
FRAMLAG OKKAR TIL JÓLABAKSTURSINS í ÁR,
KÓKOSBOLLUKREM OG TERTUKREM

í tilefni jólanna gef-
um við nú 20%
afslátt af kókos-
bollukremi og tertu-
kremi.
Aður kr. 75.-
Nú kr. 59,50.
Fæst í næstu matvöru-
verslun
M A L A
ar til móts við samdráttinn í hinum
hefðbundnu, þá er í lögunum gert
ráð fyrir 5 ára aðlögunartímabili til
þessarar umþóttunar.
Það er að líkum að aldagömlum
framleiðsluháttum og búrekstrar-
formum verður ekki breytt á
örskömmum tíma, enda þegar ljóst
að sá aðlögunartími, sem umrædd
lög gera ráð fyrir, er alltof stuttur
og þarf að lengja hann að mun.
Slík framlenging er auðvitað ekki
útlátalaus, en dýrara gæti það orð-
ið ef þetta vandamál, sem að sjálf-
sögðu er vandamál allrar þjóðarinn-
ar, leystist ekki heldur bara flyttist
til í þjóðfélaginu og þá auðvitað
beint inn á hinn almenna vinnu-
markað í landinu. Allir ættu að
geta séð aðstöðu þess fólks, sem
þegar hefur verið úthlutað svo
naumu sölumarki að ekki er lífvænt
af. Leið þess hlýtur að liggja úr
heimahögum, ef ekki fæst að gert.
Vert er að vekja athygli á því
að þetta mikla kjötfjall, sem barist
er við, er ekki nærri því allt úr
lambakjöti og hefur ekki minnkað
þótt bændur hafí stórfækkað sauð-
fjárstofninum.
Það vekur því furðu, að ekki
skuli tekin upp nein stjómun í öðr-
um kjötframleiðslugreinum. Þar
sem dilkakjötsframleiðslan er þjóð-
hagslega séð langhagkvæmust
bæði með tilliti til auðlindanýtingar
svo og þess, að hún leggur ullar-
og skinnaiðnaðinum til geysimikið
hráefni.
Þá vekur það einnig furðu að sú
fækkun, sem fram hefur farið á
sauðfjárstofninum, virðist hafa ver-
ið framkvæmd gjörsamlega án
tillits til gróðurfars landsins.
Nú hefur Framleiðnisjóður gert
bændum tilboð um kaup á fram-
leiðslurétti þeirra og geta þeir, sem
því taka annað hvort hætt búskap
eða tekið upp nýjar búgreinar. Um
tilboð þetta má sjálfsagt margt
gott segja, en þó virðist það geta
verið tvíbent í sumum tilfellum. Það
er tæpast eðlilegt að hver sem er
eigi rétt á slíku því þeir, sem ekki
þurfa á því að halda, gætu misnot-
að aðstöðu sína og væri ekki
óeðlilegt að hafa samráð við sveitar-
stjómir og ráðunauta um þvílíka
verslun.
Hitt er svo rétt að íhuga að þótt
Vigfús B. Jónsson
„Vert er að vekja at-
hyg-li á því að þetta
mikla kjötfjall, sem
barist er við, er ekki
nærri því allt úr lamba-
kjöti og hefur ekki
minnkað þótt bændur
hafi stórfækkað sauð-
fjárstofninum. “
bændur eigi ýmissa kosta völ varð-
andi nýtingu landgæða og með
breyttum atvinnuháttum, ef þeir fá
nægan tíma til, þá er greinilega
fyrir stafni ófyrirséð fækkun
byggðra bóla á Islandi. Hins vegar
er ekki sama hvar og hvemig sú
fækkun fer fram og ófært að kylfa
sé látin ráða kasti í því efni. Mér
finnst eðlilegt, að fólk, sem byggir
kostalitlar, illa uppbyggðar og af-
skekktar jarðir eigi kost á því, að
selja þær til ríkis eða sveitarfélaga
svo það þurfi ekki að ganga alls-
laust frá sínu. Við verðum að hafa
þrek til að horfast í augu við stað-
reyndir og gera það upp við okkur
hvaða byggð ból á Islandi við getum
varið falli.
Ég vil svo að lokum taka það
fram, að í mínum augum stendur
byggt ból ekki undir nafni nema
að fólkið, sem þar býr, eigi í öllu
falli jafngóða afkomumöguleika og
aðrir þegnar þjóðfélagsins.
Höfundur er bóndi á Laxamýri t
N-Þing. og varaþingmaður Sj&lf-
stæðisflokkains á Norðurlandi
eyatra.
Bjamfríður Leósdóttir og Elísabet Þorgeirsdóttir.
Lífssaga Bjarn-
fríðar Leósdóttur
BÓKAÚTGÁFAN Forlagið hefur
sent frá sér bókina í sannleika
sagt, en svo nefnist lífssaga
Bjamfríðar Leósdóttur á Akra-
nesi. Elisabet Þorgeirsdóttir
skráði.
í frétt frá Forlaginu segir m.a.:
„Bjamfríður rekur sögu sína á op-
inskáan og heiðarlegan hátt. Lýsing
hennar á hlutskipti drykkjumanns-
konunnar er ein eftirminnilegast
frásögn bókarinnar. Hún segir
tæpitungulaust frá baktjaldamakki
og sölumennsku hugsjóna í verka-
lýðshreyfingunni og hlífir hvorki
sjálfri sér né öðrum. Að baki alvör-
unni býr leiftrandi skopskjm, hvort
heldur hún segir frá óvæntum ævin-
týrum áhugaleikara á Akranesi,
lýsir hlutskipti þeirra sem tóku út
þroska sinn á stríðsámnum eða rify
ar upp landleguslagsmál á síldarár-
unum.“
í sannleika sagt er 256 bls. Aug-
lýsingastofan Krass/Anna Ágústs-
dóttir hannaði kápu. Prentsmiðjan
Oddi hf. prentaði.