Morgunblaðið - 26.02.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1987
Sameiginlegur lífeyrissjóður landsmanna:
„Verðum að nálg-
ast það markmið
með öðrum leiðum
— segir Guðmundur H. Garðarsson
vegna ummæla Jóns Baldvins.
„ÞAÐ er rangt hjá Jóni Baldvin að Sjálfstæðisflokkurinn hafi falhð
frá þeim hugmyndum sem fram komu í tillögu minni um sameiginleg-
an lífeyrissjóð fyrir alla landsmenn. Hins vegar verðum við, úr því
sem komið er, að nálgast þetta markmið með öðrum hætti, og það
verður eitt af baráttumálum flokksins í næstu framtíð“, sagði Guð-
mundur H. Garðarsson, er hann var spurður álits á fuilyrðingum
Jóns Baldvins Hannibalssonar, formanns Alþýðuflokksins, þess efnis
að Sjálfstæðisflokkurinn væri fallin frá hugmyndum um sameiginleg-
an lífeyrissjóð landsmanna og höfð voru eftir honum í frétt
Morgunbiaðsins á miðvikudag.
Guðmundur H. Garðarsson
kvaðst hafa flutt frumvarp til laga
um lífeyrissjóð allra landsmanna
árið 1976. „Frumvarpið gerði ráð
fyrir svokölluðu gegnumstreymis-
kerfi," sagði Guðmundur. „Þetta
var í upphafí þessa almenna söfnun-
arsjóðakerfís, sem hefur þróast
síðan. Ellefu ár eru nú liðin síðan
ég flutti þetta frumvarp og þessar
hugmyndir fengu þá ekki hljóm-
grunn, hvorki á Alþingi né meðal
þeirra sem stóðu að stofnun al-
menna söfnunarsjóðakerfísins. Nú
er það kerfí búið að vera við lýði í
um það bil 17 ár og hefur náð að
skjóta rótum og er nú annar aðal-
þátturinn í ellilífeyriskerfí þjóðar-
innar, samhliða almenna trygging-
arkerfinu. Stefna Sjálfstæðisflokks-
ins er eftir sem áður sú að koma á
samræmdum lífeyrisréttindum, sem
tryggja öllum landsmönnum mann-
sæmandi eftirlaun og það er bara
útúrsnúningur í Jóni Baldvin að
halda þvf fram að formaður Sjálf-
stæðisflokksins hafí snúist gegn
þeim hugmyndum.
Sú stefna hefur hins vegar orðið
ofan á, ekki síst meðal almennings
í landinu, að unnið skuli að sam-
ræmdu lífeyriskerfí fyrir alla þjóð-
ina, sem byggist á tveimur megin
stofnum, annars vegar almanna-
tryggingarkerfínu, sem verður þá
endurskoðað, og hins vegar lífeyris-
sjóðum. Undanfarin ár hefur farið
fi-am endurskoðun á stöðu og hlut-
verki lífeyrissjóðanna og búast má
við frumvarpi til laga um ramma-
löggjöf um Iífeyrissjóðina sem felur
í sér ákveðna samræmingu á rétt-
indum og fleira. En það nægir ekki,
heldur verður að eiga sér stað
grundvallarendurskoðun á al-
mannatryggingakerfínu, þannig að
það verði grunnkerfi, sem tryggi
öllum ákveðin lágmarks ellilífeyri.
Síðan verður að koma á samræmi
milli lífeyriskerfísins og þessa nýja
almannatryggingarkerfís, þannig
að lífeyrissjóðsfélögin njóti að fullu
iðgjaldagreiðslna umfram lág-
marksréttindi almenna trygginga-
kerfísins, en það hins vegar verður
að tryggja því fólki, sem ekki hefur
öðlast þessi réttindi í lífeyrissjóðun-
um, betri réttindi heldur en þetta
fólk á von á í dag miðað við núver-
andi kerfí.
Með öðrum orðum, lífeyrissjóð-
imir sjá um söfnunina og trygg-
ingakerfið um gegnumstreymið og
væntanlega mun þetta með tíman-
um leiða til eins heildartrygginga-
kerfís. Markmiðið er það sama þótt
það sé nálgast með öðmm Ieiðum
en gert var ráð fyrir í mínu frum-
varpi frá 1976. Aðalatriðið er
auðvitað að fólkið fái mannsæm-
andi tryggingar. Úr því að flokks-
bræður Jóns Baldvins gátu ekki
tekið undir mínar hugmyndir sínum
tíma er ekki um annað að ræða en
þetta samræmda tveggja stofna
kerfi úr því sem komið er“, sagði
Guðmundur H. Garðarsson.
Einörð andstaða við til-
lögu Alþýðuflokksins
Höfnum sameiningu sjóðanna,segir Gunn-
ar J. Friðriksson formaður VSÍ og SAL
FORYSTA ASÍ og VSÍ er andvíg þingsályktunartillögu Alþýðuflokks-
ins um þjóðaratkvæði um sameiginlegan lifeyrissjóð allra landsmanna.
Samband almennra lifeyrissjóða mælir einnig gegn henni. Að sögn
Gunnars J. Friðrikssonar formanns VSÍ og Sambands almennra lífeyr-
issjóða kemur skýrt fram i i frumvarpsdrögum „8 manna nefndarinn-
ar“ sem i eiga sæti fulltrúar atvinnurekenda og verkalýðsfélaga að
þessir aðilar hafni sameiningu sjóðanna i einn. „Þetta er einfaldlega
þingsályktun um tómamengið, því i hana vantar alla nánari út-
færslu,“ sagði Ásmundur Stefánsson formaður ASÍ.
Þingmenn Alþýðuflokksins lögðu
tillöguna fram í sameinuðu þingi
fyrir áramót, en hún hefur legið í
nefnd síðan í nóvember. Þorsteinn
Pálsson hefur lýst yfir andstöðu
sjálfstæðismanna við tillöguna og
segir að stjómarsamstarf við Al-
þýðuflokkinn komi ekki til greina
nema að þeir falli frá henni. Jón
Baldvin Hannibalsson taldi ummæli
Þorsteins bera þekkingarskorti vitni.
Hann sagði jafnaðarmenn andviga
núverandi stefnu í lífeyrismálum.
Þeir vilji hlíta dómi þjóðarinnar og
engum öðrum.
I álitsgerð Sambands almennra
lífeyrissjóða til Félagsmálanefndar
sameinaðs þings segist stjóm þess
mæla gegn stuðningi við þingsálykt-
unina. Heillavænlegast sé að þeir
aðilar sem standi að sjóðunum nái
frjálsu samkomulagi um framtíðar-
skipan mála. Stjómin segir það
stefnu SAL að koma eigi á sam-
felldu lífeyriskerfí, með fækkun
sjóðanna og samræmdum rétti starf-
andi manna.
Miðstjóm Alþýðusambands ís-
lands segir í sinni álitsgerð að í
ályktuninni sé ekki tekið á „efnis-
legri hlið lífeyrisréttinda". Megin-
vandamálið í umfjöllun um samræmt
lífeyriskerfí sé við hvaða réttindi
skuli miðað. Án skýrra ákvæða um
þau sé útilokað að kjósendur geti
tekið marktæka afstöðu til málsins.
„í þingsályktunina vantar alla
útfærslu á því með hvaða hætti eigi
að samræma réttindi sem sjóðirnir
veita og skyldur þeirra," sagði Ás-
mundur. „Við teljum betra að feta
sig út úr flækjunum með því að sam-
ræma reglur sjóðanna og ávinning
réttinda, en halda í grundvallaratrið-
um kerfí sjálfstæðra lífeyrissjóða
undir stjóm þeirra sem semja um
kaup og lqor á hveiju svæði."
Frá æfingu á Rómeó og Júliu.
Morgunblaðið/Þorkell
„Er miklu meira
en skemmtilegt“
Rómeó og Júlía á Herranótt Menntaskólans í Reykjavík
Leiksýningar á Herranótt
hjá Menntaskólanum í
Reykjavík eru orðnar ár-
viss viðburður. Í ár er
ráðist í að sýna Rómeó og
Júlíu eftir William Shake-
speare, undir leikstjóm
Þórannar Sigurðardóttur
og verður leikritið frum-
sýnt í kvöld ii Félagsstofn-
un stúdenta.
í viðtali við Morgunblaðið
sagði Thor Aspelund, sem fer
með hlutverk Rómeó og er jafn-
framt formaður Herranætur:
„Maður fær ekki tækifæri til
að leika nema einu sinni á ári
og auðvitað er þetta mjög gam-
an. En þetta er miklu meira en
skemmtilegt, því maður lærir svo
mikið í leiðinni. Herranótt er
heilt fyrritæki sem þarf að skipu-
leggja og reka. Við þurfum sjálf
að gera allt, fá leikstjóra, leik-
mynda— og búningahönnuð,
skylmingakennara og danskenn-
ara til liðs við okkur, sauma
búninga, koma leikmyndinni upp,
útbúa leikskrá, selja auglýsingar
í hana og ótal margt fleira."
Er Herranótt nafnið á leik-
félaginu hjá ykkur?
„Nei, það heitir í rauninni
Leikfélag Menntaskólans í
Reykjavík, en við frumsýnum á
Herranótt. Nafnið er þannig til
komið að um miðja 18. öld tóku
skólapiltar sig til og héldu hátíð
einu sinni á ári. Á þessari hátíð
var dúxinn krýndur til konungs,
næsti til biskups og svo koll af
kolli þangað til búið var að manna
embættismannahópinn í kringum
þá. Síðan máttu þeir fara með
þessa embættismenn eins og þeir
vildu. Gera grín að þeim og
fíflast. En það mátti aðeins gera
þetta eina kvöld á árinu.
Upp úr 1800 var þetta svo
bannað því farið var að líta á
Herranótt sem uppreisn. Síðan
var nafnið ekki tekið upp aftur
fyrr en 1950. Hinsvegar var far-
ið að sýna leikrit í skólanum árið
1848. Það voru mest sýningar á
verkum Holbergs. Sýningar, eins
og gerast á Herranótt nú, hófust
árið 1920 og sú hefð hefúr hald-
ist óslitin sfðan.“
Er Herranótt þá liður í náminu
eða skólastarfmu hjá ykkur?
„Nei, Herranótt hefur í raun-
Thor Aspelund, formaður Herranætur, (tíl vinstrí), fer með hlut-
verk Rómeó. Myndin tekin á æfingu.
inni ekkert með skólann að gera.
Það eru sjö manns í stjóm Herra-
nætur og við byijum á því á
haustin að auglýsa leiklistamám-
skeið og það er alveg fyrir utan
námsskránna. Við fáum leik-
stjóra til að kenna okkur og sá
hópur sem tekur þátt í námskeið-
inu vinnur svo að leiksýningunni
sem er færð upp á Herranótt.
En þetta er á engan hátt tengt
skólastarfínu. Þrátt fyrir þessa
áratugahefð sem komin er á leik-
sýningar hjá okkur, höfum við
enga aðstöðu í skólanum. Við
höfum æft í húsnæði Æskulýðs-
ráðs, þar sem námskeiðið var
haldið, og síðan f Félagsstofnun
stúdenta. Það er enginn tækni-
búnaður til í skólanum, hvorki
ljós né annað og þar er engin
aðstaða til eins eða neins. Við
þurftum meir að segja að fá lán-
aðan bílskúrinn hjá ömmu og afa
til að sauma búningana.
En þetta hefur allt gengið vel.
Við höfum fengið gott fólk til
liðs við okkur sem hefur kennt
okkur mikið. Þórunn Sigurðar-
dóttir, leikstjóri, leiðbeindi okkur
á námskeiðinu. Nanna Ólafs-
dóttir æfír dansana, Karl Aspe-
lund hannar leikmynd og búninga
og Halla Helgadóttir sér um að
útfæra þá. Kristín Guðmunds-
dóttir sér um tónlistina, sem sex
manna hljómsveit spilar, Amór
Egilsson kennir okkur skylming-
ar og Egill Öm Ámason sér um
lýsingu. Og að sjálfsögðu er þýð-
ingin eftir Helga Hálfdánarson.
Það er stórkostlegt að fá að
kynnast þessum texta, ekki síst
fyrir mig og Jóhönnu Halldórs-
dóttur, sem leikum Rómeó og
Júlíu. Maður fær varla tækifæri
til þess nema einu sinni á
ævinni."