Morgunblaðið - 26.02.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1987
Reuter
VELÞOKNUNAR
VÍSITALA
Verið er að prófa nýja vél, sem stjómað er af tölvu og nefnd
hefur verið „Velþóknunar vísitala". Konan á þessari mynd
hefur slíka vél í innkaupakörfunni og skráir inn á hana
hversu vel eða illa henni líka vörur verslunarinnar.
Mikhail Gorbachev:
Vesturlönd vilja
umbæturnar feigar
Moskvu. AP.
MIKHAIL S. Gorbachev, leiðtogi
Sovétríkjanna, sakaði í gær vest-
ræn riki um að ýta undir spennu
í alþjóðamálum til að gera Sovét-
mönnum erfiðara fyrir með
umbætur í innanlandsmálum.
í ræðu, sem Gorbachev flutti á
þingi sovéska alþýðusambandsins,
sagði hann, að hvorki gengi né
ræki í afvopnunarviðræðum stór-
veldanna vegna þvergirðingsháttar
Bandaríkjamanna. Hefðu þeir og
bandamenn þeirra hafíð efnahags-
lega og pólitíska sókn gegn Sovét-
mönnum seint á síðasta áratug og
að til hennar mætti rekja mörg
vandamálin í sovésku efnahagslífí.
Gorbachev gagnrýndi einnig
verkalýðsfélögin í landinu fyrir að
beijast gegn eðlilegum launamun
en hingað til hafa allir verkamenn
fengið sömu laun án tillits til vinnu-
framlags. Á sovéska alþýðusam-
bandsþinginu sitja 188 fulltrúar
fyrir 140 milljónir verkamanna.
Lögum samkvæmt er verkalýðs-
félögum bannað að boða til verkfalls
eða krefjast betri vinnuskilyrða.
Umbætur í kommúnistaríkjum:
Ríki Yarsjárbandalagsins
ráða sjálf hvað þau gera
segir Valentin Falin, yfirmaður Novosti
Vínarborg, Reuter.
VALENTIN Falin, yfirmaður
Novosti-fréttaþjónustunnar,
sagði á blaðamannafundi í
Austurríki í gær að Austan-
tjaldsríkin réðu því sjálf hvort
þau gripu til sömu umbóta og
Mikhail Gorbachev, aðalritari
Kommúnistaflokks Sovétríkj-
anna, hefði beitt sér fyrir þar
í landi.
Falin sagði að sovézkir leið-
togar hefðu ekkert um það
aðsegja hvað gert yrði í öðrum
kommúnistaríkjum, í því efni
væru ekki um að ræða að sumir
væru yfirmenn og aðrir undirsát-
ar. Leiðtogar viðkomandi ríkja
réðu því sjálfír hvað gert yrði og
tæpast myndu þeir gera sömu
breytingar og Sovétmenn nema
þeir teldu þær nytsamlegar.
Falin sagði hins vegar að ráða-
menn í ríkjum Varsjárbandalags-
ins hefðu umbótatillögur
Gorbachevs til athugunar. Nic-
olae Ceausescu, leiðtogi Rúm-
eníu, hefur nánast útilokað
breytingar á ríkisbúskapnum þar
í landi og miðstýringu atvinnu-
°g þjóðlífs. Ráðamenn í Tékkó-
slóvakíu, sem settir voru til valda
eftir innrás Sovétríkjanna 1968
til að bijóta á bak aftur umbóta-
tilraunir þáverandi valdhafa,
hafa miklar áhyggjur af umbót-
um Gorbachevs. Eru þeir sagðir
ófúsir til að gera breytingar.
Erich Honecker, aðalritari
kommúnistaflokks Austur-
Þýzkalands, hefur einnig lýst yfír
því að hann sé andvígur umbót-
um, en leiðtogar Ungveijalands,
Póllands og Búlgaríu, hafa fagn-
að umbótunum í Sovétríkjunum.
Bretland:
Tvísýiiar aukaþing-
kosningar í Greenwich
London, Reuter.
GREENWICH, hið sögufræga Lundúnahverfi á bökkum Thames-
fljótsins, sem meðaltimi í heiminum er miðaður við svo og
hádegisbaugurinn milli austurs og vesturs, kann að veita mikla
visbendingu um það i dag, hvort Ihaldsflokkurinn undir forystu
Margaret Thatcher hefur möguleika á þvi að sigra í þingkosning-
um og stjóma Bretlandi þriðja kjörtímabilið i röð.
Aukakosningar um þingsæti
kjördæmisins fara fram nú vegna
þess að þingmaður þess er látinn.
Líklegt er, að þetta verði síðustu
aukakosningamar í Bretlandi,
áður en Thatcher lætur boða til
almennra þingkosninga, en talið
er, að þær muni fara fram annað
hvort í júní eða október nk.
Af þeim sökum er þessum
aukakosningum veittur mikli
meiri gaumur en ella. Athyglin
beinist ekki sízt að Bandalagi
fíjálslyndra og sósíaldemókrata
(SDP), sem hefur lýst yfír þeim
eindregna ásetningi að vinna
þingsætið af Verkamannaflokkn-
um, aðal stjómarandstöðuflokkn-
um í Bretlandi.
Stjómnmálaskýrendur halda
þvi fram, að sigur frambjóðanda
SDP, Rosie Bames, sem er fertug
að aldri, gæti farið langt með að
sannfæra fólk um, að Bandalagið
geti enn náð því takmarki sínu
að verða oddaflokkur á næsta
þingi með því að vinna nógu mörg
þingsæti til að tryggja það, að
hvorki íhaldsflokkurinn né Verka-
mannaflokkurinn nái hreinum
meiri hluta þar.
Bandalagið, sem samkvæmt
skoðanakönnunum missti mikið
af fylgi sínu í fyrra vegna deilna
um vamarmál, hefur nú aðeins
25 þingsæti af 650 á brezka þing-
inu. Verkamannaflokkurinn hefur
þar 211 og íhaldsflokkurinn 392.
Skoðanakannanir að undanfömu
benda hins vegar til þess að SDP
sé á góðri leið með að ná Verka-
mannaflokknum, sem haldið hefur
þingsætinu í Greenwich allt frá
lokum heimsstyijaldarinnar
síðari. Frambjóðandi íhalds-
flokksins, John Antcliffe, sem er
25 ára gamall bankamaður, má
hins vegar eiga von á því að lenda
í þriðja sæti.
Samkvæmt niðurstöðum
síðustu skoðanakönnunarinnar
styðja 43% kjósenda í Greenwich
Verkamannaflokkinn, _ 39%
Bandalagið og aðeins 16% íhalds-
flokkinn. Verkamannaflokkurinn,
sem undir forystu Neils Kinnocks
hefur reynt að færast nær miðju
í því skyni að vinna fylgi frá
Bandalaginu og auka stuðning
sinn á ný hjá millistéttinni, hefur
gert sjálfum sér erfíðar fyrir með
frambjóðanda, sem gjaman er
skipað á bekk með öfgasinnuðum
vinstri mönnum. Það er Deirdre
Wood, 44 ára gömul kona, sem
íhaldsmenn hafa í háð sagt, að
væri afsprengi „vinstri vitleysing-
anna“ vegna starfs hennar í þágu
öfgasinnaðra aðila á vettvangi
menntamála og sveitarstjóma-
mála.
Frú Wood hefur ennfremur
sætt gagnrýni fyrir tvöfeldni í
afstöðu sinni til NATO og fyrir
að hafa átt þátt í því að koma á
viðræðum við Sinn Fein, stjóm-
málaarm írska lýðveldisishersins
(IRA), sem staðið hefur fyrir
hryðjuverkum á írlandi.
Sumir frammámenn í Verka-
mannaflokknum óttast það að álit
það sem Wood hefur sem róttækl-
ingur, gæti haft mjög neikvæð
áhrif og orðið til þess, að SDP
sigri Verkamannaflokkinn nú í
fyrsta sinn í fjögur ár. Slíkt gæti
orðið Kinnock mikill álitshnekkir.
Niðurstöður einnar skoðanakönn-
unarinnar benda til þess, að allt
að 40% af stuðningsmönnum
íhaldsflokksins í Greenwich gætu
reynzt reiðubúnir til að gefa
Bandalaginu atkvæði sitt ein-
vörðungu í þeim tilgangi að
tryggja það að Verkamamanna-
flokkurinn bíði ósigur.
Ef slík aðferð væri innleidd í
brezk stjómmál, þá gæti það orð-
ið til að auka mjög á tvísýnuna
varðandi úrslitin í næstu almennu
þingkosningum. Eins og er þá
benda skoðanakannanir til þess
að íhaldsflokkurinn hafí naumt
forskot fram yfir Verkamanna-
flokkinn í heild. Nýlega fór þó
fram skoðanakönnun í 73 kjör-
dæmum, þar sem enginn af
flokkunum hefur afgerandi for-
skot. Úrslitin í þeim myndu því
mjög sennilega ráða úrslitum í
heild varðandi flokkaskipan á
brezka þinginu eftir næstu kosn-
ingar. Niðurstöður þeirrar könn-
unar bentu hins vegar eindregið
til þess að íhaldsflokkurinn myndi
þá sigra örugglega.
Joseph Begun
Begnn boð-
ið til Banda-
ríkjanna
College Park, Maryland, AP.
HÁSKÓLINN í Marylandfylki í
Bandaríkjunum tilkynnti á
þriðjudag að sovéska gyðingnum
og andóf smanninum Joseph Beg-
un hefði verið boðin staða gisti-
prófessors við skólann.
Begun, sem er stærfræðingur, var
sent bréf dagsett 20.febr. en hann
var látinn laus úr fangelsi sl. mánu-
dag, eftir að hafa afþlánað dóm
fyrir að kenna hebresku og vinna
að því að sovéskir andófsmenn
fengju að flytjast úr landi. Ekki er
vitað hvort Begun þiggur boðið, en
nemendur við Marylandháskólann
hafa um árabil sýnt Begun sér-
stakan áhuga. Þéir hafa skrifað
honum bréf, heimsótt konu hans í
Moskvu og farið þess á leit, án ár-
angurs að vísu, að hann yrði gerður
að heiðursdoktor við skólann.