Morgunblaðið - 26.05.1987, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 26.05.1987, Blaðsíða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ, ÞP ÐJUDAGUR 26. MAÍ 1987 Klippimyndir Alaga- prinsar Myndiist Bragi Ásgeirsson Það er uppsveifla í myndhögginu, skúlptúrum hérlendis. Aldrei hafa jafn margir fengist við þessa list- grein né breiddin verið jafn mikil ásamt því að nemendur í myndmót- un við MHÍ eru vel á þriðja tug auk þeirra sem stunda framhaldsnám við virta listaskóla erlendis. En fjöldinn og breiddin segja ekki allt því að toppurinn verður einnig að vera atriði hér og ekki er víst að hann hreyfist mikið enn um stund. Konur sækja engu síður í þessa listgrein en karlar og þannig er ég ekki alveg viss hvemig kynskipting- in er hér, en trúlega hafa konumar vinninginn og það eitt er alveg nýtt. Ein af valkyijunum, sem lagt hafa út á þessa erfíðu listabraut er Þórdís A. Sigurðardóttir, sem sýnir allmörg skúlptúrverk og riss í Gallerí Gangskör fram að mánaða- mótum. Nám stundaði hún í MHÍ í fjögur ár og eftir árs hlé hélt hún til Miinc- hen þar sem hún vann undir handleiðslu hins heimskunna mynd- höggvara Eduardo Paolozzi í einn vetur. Ekki veit ég hvort Þórdís ætlar hér að láta staðar numið við skóla- nám, en víst er að höggmyndalistin er kröfuharður húsbóndi og algengt er að menn séu hér áratug eða meira við nám og vinni þá jafnvel líka í grafík, en ýmsir heimsþekktir myndhöggvarar em einnig frábærir á því sviði. Myndverk Þórdísar í Gallerí Gangskör em flest frekar smá og unnin í blönduð efni, svo sem grá- stein, steinsteypu, jám, tré og lit auk nokkurra stærri verka, sem hún útfærir í pappamassa, vír, bómull- argrisjur og lit. Veggrissin em svo gerð í trélit og túski á pappír. Það em þannig hin Qölbreyttustu efni og samsetningar þeirra sem Þórdísi era helst hugleikin. Veggrissin em veikasti þáttur sýningarinnar enda virðast þau öðm fremur gerð til að nálgast hugmyndir að verkum í rúmtaki, en þar nýtur Þórdís sín strax mun betur svo sem í hinum mörgu smáu skúlptúrverkum. Hér er um mjög þekkileg, en ekki átakamikil verk að ræða. En rúsínan í pylsuendanum er framar öllu hin fímm stærri skúlpt- úrverk í innri sal, sem listakonan nefnir „Álagaprinsar", það em langsamlegast veigamestu verkin á sýningunni, hrein og bein og laus við allt smágert dútl. Þessi verk bera þess með sér að Þórdísi lætur best að ganga óhikað og kjarkmikil til verks og ætti að forðast alla feimni við efniviðinn og minniháttar fitl. Og því heilsteyptari og einfaldari sem álagaprinsamir em þess hrif- meiri útkoma. Myndlistarkonan Anna Concetta Fugaro sýnir um þessar mundir 22. klippimyndir í Menningarstofnun Bandaríkjanna á Neshaga 16. Enska heitið „collage“ er þýðing frönsku orðanna „paper collé" svo sem kúbistamir nefndu athöfnina og dadaistamir Schwitters og Hausmann þróuðu í efnislega niður- röðun t.d. með ljósmyndum svo og tilfallandi rifrildum hluta efnislegr- ar dýptar og leik með rýmið. Á íslensku hefur athöfnin fengið nafn- ið klippimyndir, sem nær hugtakinu ekki nema að hluta til. Klippimyndatæknin er afar vin- sæl fýrir það hve miklir möguleikar búa í henni og hve auðveit er að ná þekkilegum áferðarfallegum árangri. En í raun er hér um að ræða mjög vandmeðfama tækni sem er aðeins á færi góðra lista- manna að nýta til fulls. Einn af meisturam aldarinnar í þessari tækni Henri Matisse sem töfraði fram líf með skæmnum á gamals aldri og sagði skærin engu ómerki- legri tjámiðil pentskúfínum! Sá framsláttur var hárréttur hjá gamla manninum þó með þeim fýrirvara, að á skæmnum héldi Henri Mat- isse! Hinar stóm, einföldu klippi- myndir hans teljast með meistara- verkum aldarinnar í málaralist, — því að vissulega málaði hann bók- staflega með skæmnum_____ Anna Concettad Fugaro hefur haldið nokkrar klippimyndasýning- ar áður, sem nokkra athygli hafa vakið, og jafnan er það óbeislað hugarflugið sem hún hefur gengið út frá. Þetta er skreytikennda út- gáfan af tækninni og má hafa býsna gaman af henni þegar vel tekst upp — en hins vegar er þetta einnig vinsælasta útgáfa tómstundastigs- ins og mikið iðkað í kvöldskólum. Ánna fellur { þá gryfju að þessu sinni að ofhlaða myndir sínar hvers konar táknum, en það er einmitt það sem hún þarf ekki að gera því að hún getur gert ágætar myndir án þess að skreytiáráttan yfírgnæfí markvissa myndbyggingu. Með nokkram, einföldum- táknum getur hún náð mun sterkari áhrifum. Myndimar á sýningunni em mjög misjafnar og em hinar einfaldari, þar sem myndmál og tákn komast best til skila, alveg í sérflokki svo sem nr. 9. „Aids“, „City Angel“ (10) og „Why me?“ (13). Það er einhver rómantískur og fjarrænn blær yfir þessum myndum með hóflega erótík í bland — dulúð- ugur, tímalaus seiður, sem vafalítið afhjúpar heilmikið í skapgerð ger- andans. En það er bara ekki nóg því að aldrei má missa sjónar af hinu myndræna samspili við gerð slíkra mynda. Þórdís A. Sigurðardóttir Tímamót fyrir tónlistarfélagið TónlBst Jón Ásgeirsson Skólinn og dreif- býlið Békmenntir Erlendur Jónsson LITRÍKT LAND - LIFANDI SKÓLI. 181 bls. Iðunn. Reykjavík, 1987. »Skólafólk skrifar til heiðurs Guð- mundi Magnússyni fræðslustjóra sextugum 9. janúar 1986,« stendur á titilsíðu þessarar bókar. Guðmund- ur er fræðslustjóri á Austurlandi. Af ummælum ræð ég að hann sé gegn maður í starfí og góður vinur vina sinna. Emil Bjömsson ritar til hans afmæliskveðju, stutta en kumpánlega. Að því búnu tekur »skólafólkið« við. Margt er þar vel sagt og réttilega. Þar sem Guðmund- ur starfar í þeim landshlutanum sem fjærst liggur Reykjavík er síst að undra þótt ýmsir reifí málefni lands- byggðarinnar. Fróðlegastar þykja mér hugleiðingar Berit Johnsen, Menntun — aukinn skiiningur eða frekari vanmáttur? Berit tekur dæmi frá Noregi. En þar háttar til svipað og hér. »Fólk flyst þangað sem vinnu er að finna og hana er að fínna þar sem yfírráðamönnum fjármagnsins dettur í hug að setja niður atvinnu- fyrirtækin,« segir Berit. Mun erfítt að véfengja þau orð enda þótt menn greini á um margt. Landsbyggðamál hafa verið til umræðu undanfarið, meir en oft áður. Allir vilja að byggð haldist þar sem byggð hefur verið. Stjómvöld, þau sem stýra mennta- málum, hafa ekki látið sitt eftir Iiggja til að svo mætti verða. En dugir það til? Hvað kemur til að fjöl- skylda tekur sig upp frá góðri vinnu og einbýlishúsi í einhveiju þorpinu og flyst í litla íbúð á höfuðborgar- svæðinu (algengt dæmi frá síðustu áratugum)? Fræðingum og speking- um hefur gengið misjafnlega að svara þeirri spumingu. En ég hygg að Berit komist býsna nálægt því, meðal annars í orðum þeim sem vitn- að var til. Skólinn er aðeins eitt hjólið í samfélagsvélinni. Hann einn heldur engu gangandi. Guðmundur Magnússon Athyglisverður þykir mér einnig þáttur Rúnars Sigþórssonar, Hug- leiðingar um heimavistarskóla. Það hefur farið fyrir bijóstið á mörgum skattgreiðandanum hér syðra að sums staðar úti á landi skuli liggja ónotaðar nýlegar og rándýrar heimavistir vegna þess að foreldrar heimta daglegan skólaakstur, jafn- vel um langar leiðir. Hvers vegna var þá verið að leggja stórfé í þess- ar heimavistir? Hver ber ábyrgð á svona lagaðri óráðsíu? Þannig er spurt. Og það með réttu. Rúnar lýsir vel daglegu lífí í heimavistarskóla og minnir jafn- framt á að starf stjómenda við þess háttar skóla er mun viðameira en starf við venjulegan skóla í þéttbýli. Þeir, sem heimavistum stjóma, fínna ábyrgð hvíla á herðum sér nótt sem dag vegna þeirra sem þeim er trúað fyrir. Umgengnisreglur í heimavist- arskólum hafa því jafnan verið nokkuð strangar. Rúnar hefur sínar skoðanir á þeim málum. Lærðir menn leggja til efni í rit þetta, þeirra á meðal Sölvína Kon- ráðs. Sálfræðilegar kenningar um starfsval og starfsráðgjöf, nefnir hún ritgerð sína. Áhugaverð er sú samantekt vafalaust, að minnsta fyrir þá sem em nógu gáfaðir til að skilja. Undirritaður reyndi það eftir bestu getu en gekk misjafnlega. Til dæmis þetta: »Með hagnýtri sálfræði er hér átt við það að kenningasmíð sé byggð á rannsóknum sem gefa til kynna tengsl milli breyta, að- gerðabindingu hugtaka og rann- sóknum sem leiða til smíða sálfræðilegra mælitækja og þróunar á ráðgjafartækni.* Var ekki hægt að orða þetta ljósar? Fáeinar myndir em í bókinni, þar með talin ágæt mynd af húsi því á Reyðarfírði þar sem fræðslustjórinn hefur aðsetur. Tónlistarfélagið í Reykjavík á sér merka sögu bæði með stofnun Tón- listarskólans í Reykjavík og fyrir þátt þann er félagið átti í stofnun og rekstri sinfóníuhljómsveitarinn- ar. Annar þáttur og ekki ómerkari er það starf félagsins sem hefur leitt til þess að ísland er komið í menningarlega þjóðbraut, þó enn hafí það ekki reist sér þann skála „um þjóðbraut þvera", að gestir og gangandi eigi ekki annað val en þiggja þann beina, sem þar er fram borinn. Síðustu tónleikamir á þessu starfsári vom sern sagt haldnir í Gamla bíói, húsi íslensku ópemnn- ar, og vom flytjendumir sóttir til Júgóslavíu. Sellóleikarinn Valter Despalj er ágætur og kraftmikill Tónlist Jón Ásgeirsson Kirkjan í Görðum stendur ekki hátt en bar þó við bláan hafflötinn. Sólin lék við öldumar, svo á sló einkennilega málmkenndum silf- urglampa. Það var eins og hafíð missti alla dýpt og lægi fyrir fótum manns sem spegill, stríðinn og kvik- ull og vildi stýra glampa sínum í augu manns. Túngarðamir skám sérkennilegar línur í sólglampann og rituðu á landslagið þær rúnir, er minntu á baráttu mannsins fyrir lífí sínu. Mitt í millum þessa rúnalet- urs stendur kirkjan í Görðum og þó hún hafí frá fyrstu tíð verið smá í gerð, rúmaði hún þmmandi raust Jóns Vidalíns, er flutti mönnum þann boðskap, er allir þóttust spilari, þó stundum eins og hann geri í því að leika af öllum kröftum. Slíkur skapofsaleikur getur því mið- ur verið tmflandi, sérstaklega í saklausu og alþýðlegu verki eins og op. 102 eftir Schumann. í selló- sónötunum eftir Beethoven (op. 102 nr. 2) og Brahms (op. 99) má leika tilfinningalega sterkt, þó bygging verkanna og reyndar tónhugsun þeirra öll mótist af því jafnvægi er einkennir „klassískan" skáldskap. Til að nefna dæmi er fúgan í Beet- hoven-sónötunni þess lags tón- hugsun er hljómar ákaflega vel í glæsilegum leik en vill týnast í ástríðufullri túlkun. í Capriccio eftir Lukas Foss var leikur Despalj mjög góður en í Brahms var hann beggja blands. Undirleikarinn Arbo Valda er fingrafímur spilari, eins og vel kom fram í Brahms, en lék eins og tón- þekkja sig í og vildu eiga. Nú barst úr þessari litlu kirkju þýður bamasöngur og þá gleymast allir reiðilestrar og sólin, hafíð, bömin, kirkjan og alfallnir garðam- ir, em til vitnis um eilífð fram- vindunnar. Skólakór Garðabæjar er ekki stærri hluti af algleyminu en kirkja þessi markar. Samt heyrist söngur kórsins vel út fyrir veggi hennar eins og rödd Jón Vídalíns forðum, jafnvel til Qarlægra landa og hljómar þar jafn fallegur og elskulegur og í Garðakirkju. Stjóm- andi kórsins, Guðfinna Dóra Olafs- dóttir, hleður í garða fyrir framtíðina, kennir ungu fólki að flytja mönnum boðskap fegurðar og það glampar af sól og jafnvel svolítilli geislandi stríðni í svip ungu söngvaranna. Tónlistin er alþjóðleg og tekur yfír allt tjáningasvið listin sjálf kæmi honum ekki við. Allt var á sínum stað án þess þó að það skipti máli hvort tilvist hlut- anna hefði einhveija aðra merk- ingu, en að vera rétt leiknir. Þannig var kaldur leikur Arbo Valdma í hróplegu ósamræmi við tilfinninga- þmngna og yfirdrifna túlkun sellist- ans og verkaði samleikur þeirra oft eins og hamagangur. Nú stendur tónlistarfélagið á tímamótum, því bæði hafa aðstæð- ur breyst hér á fslandi, er hafa áhrif á starfsemina, frá því sem fyrr var og síðast en ekki síst, að enn einu sinni er félagið í húsnæðis- hraki. Vonandi fínnst þar á farsæl lausn er sæmir þessu merkilega félagi, sem nú þegar á ekki lítinn þátt í velgengni og vexti tónmennt- ar hér á landi, að ekki sé meira sagt og á vonandi enn margt ógert á því sviði í framtíðinni. mannsins. Lagasafn Skólakórs Garðabæjar var sótt til margra þjóða og spannaði einnig yfír ótrú- lega vítt tímabil. Listin á sér ekki landamæri, er hafín yfír öll tíma- mörk en er eilíf fyrir þörf mannsins að tjá tilfínningar sínar og trú. Margt var frábærlega fallega sungið og Guðfínna Dóra hefur svo sannarlega unnið vel. í söng bam- anna fór saman falleg tónmyndun og góður framburður og á köflum innileg túlkun. Um það er tónleik- unum lauk, skein sólin beint á stafn kirkjunnar og inn um dymar. Það var eins og bömin hefðu sungið hana til sín og þannig hljómaði Máríuvers Páls ísólfssonar upphafið og fallegt, umvafið kvöldskini sólar undir altari kirkjunnar í Görðum. Barnasöngur í Garðakirkju
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.