Morgunblaðið - 19.11.1987, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1987
Fjárlagahallinn í Bandaríkjunum:
Óbærílegur óþefur
Reuter
Sorphreinsunarmenn í Róm eru nú í verkfalli
og fer það ekki framhjá borgarbúum því að
fnykinn af uppsöfnuðu rusli leggur um allt.
Konan á myndinni hefur brugðið vasaklút fyrir
vit sér meðan hún gengur hjá einni dyngjunni
en í baksýn ber Péturskirkjuna við himin.
Viðræður samninga-
manna á lokastigi
Washington, Reuter.
SAMNINGAMENN Bandaríkja-
stjómar og fulltrúar beggja
deilda Bandaríkjaþings eru
nærri samkomulagi um leiðir til
að draga úr fjárlagahallanum
þar í landi. Gert er ráð fyrir að
hann verði skorinn niður um 75
milljarða Bandarikjadala á
næstu tveimur árum.
Samningamennimir sögðu í gær
að samkomulag væri í augsýn og
bar þeim saman um að tryggt væri
að samkomulag myndi nást fyrir
föstudag en þá gengur sjálfkrafa í
gildi víðtæk niðurskurðaráætlun
sem hljóðar upp á 23 milljarða dala.
Gert er ráð fyrir að fjárlagahall-
inn verði minnkaður um 30 millj-
arða dala á þessu fjárlagaári, sem
lýkur í september á næsta ári, og
um 45 milljarða dala á því næsta.
Þá er kveðið á um skatthækkanir,
sem færa munu ríkissjóði 10 millj-
Skýrsla Bandaríkjaþings um vopnasölumálið:
Forsetinn hefði átt að
arða dala á þessu fjárlagaári.
Framiög til vamarmála verða skor-
in niður um 5 milljarða dala og
gert er ráð fyrir að frekari niður-
skurði á fjárframlögum hins opin-
bera og spamaðaraðgerðum.
Viðræðumar hafa nú staðið yfir
í tæpan mánuð en fjárlaga- og við-
skiptahalli Bandaríkjanna er talinn
hafa verið meginorsök verðhruns á
hlutabréfum víða um heim að und-
anfömu. Sérfræðingar eru á einu
máli um að ekki verði unnt að koma
á stöðugleika á fjármálamörkuðum
heims fyrr en samkomulag næst
um aðgerðir til að draga úr fjárlaga-
hallanum.
Ítalía:
Stjórnar-
kreppan
að leysast
vita um fj árstuðninginn
Róm, Reuter.
Demókratar og repúblikanar deila um sannanir um vitneskju Reagans
Washing’ton, Reuter.
í skýrslu, sem Bandaríkjaþing lét
frá sér fara í gær um vopnasölu-
hneykslið, segir, að Ronald
Reagan forseti hefði átt að vita,
að greiðslum fyrir vopnin hefði
að hluta verið komið f hendur
skæruliða í Nicaragua. Sagði
formaður þingnefndarinnar, að
óbeinar sannanir væru fyrir vitn-
eskju Reagans.
írakar granda kjarnorkuveri í íran:
Engin hætta á
geislunarslysi?
Vínarborg, Reuter.
ÍRANSKI sendiherrann í
Vínarborg sagði í gær að ekki
væri talin nein hætta á geislun
í kjölfar loftárása íraka á Bus-
hehr-kjamorkuverið, sem er í
byggingu.
uppspuna að orkuverið hefði ver-
ið lagt í rúst.
„Það er meginniðurstaðan, að
starfsmenn forsetans vom hér að
verki og því hefði hann átt að vita
hvað þeir höfðust að,“ sagði þing-
maðurinn Lee Hamilton í sjónvarps-
viðtali í gær en hann var formaður
rannsóknamefndar fulltrúadeildar-
innar. Richard Cheney, sem átti
sæti í nefndinni fyrir repúblikana,
sagði hins vegar, að engar raun-
verulegar sannanir væru fyrir
vitneslqu Reagans um fjárstuðning-
inn við skæruliða.
Hamilton sagði, að óbeinu sann-
animar hefðu komið frá Oliver
North, fyrrum starfsmanni þjóðar-
öryggisráðsins, sem segist hafa
sent John Poindexter, fyrrum ör-
yggisráðgjafa, minnisblöð um málið
og beðið hann að leggja þau fyrir
Reagan til samþykktar. „Þetta em
kannski ekki beinar sannanir en þó
nokkuð í áttina," sagði Hamilton.
Reagan segist bera ábyrgð á
vopnasölunni til írans en hefur allt-
af neitað að hafa nokkuð vitað um
fjárstuðninginn við skæmliða. Re-
agan hefur nú verið beðinn að svara
skriflegum spumingum Lawrence
Walsh, sérstaks saksóknara í
vopnasölumálinu, en hann mun
ákveða hvort einhver verður sóttur
til saka.
í séráliti repúblikana, sem áttu
sæti í rannsóknamefndum beggja
þingdeilda, segja þeir, að Reagan
forseta og samstarfsmönnum hans
hafi vissulega orðið á mistök í
vopnasölumálinu og þegar allt komi
til alls hafi aðeins verið um það að
ræða - mistök og ekkert annað.
STJÓRNMÁLAMENN á Ítalíu
kváðust í gær vera bjartsýnir um
að lausn stjómarkreppunnar í
landinu væri í augsýn. Giovanni
Goria forsætisráðherra hefur
undanfarna daga átt viðræður
við leiðtoga þeirra flokka sem
þátt tóku í fráfarandi stjóm hans
og er talið hugsanlegt að Goria
dragi afsögn sína til baka og
sama stjórn taki aftur við völd-
Tekist hefur að leysa ágreining
stjómarflokkanna um fjárlaga-
fhimvarp næsta árs en Frjálslyndi
flokkurinn sleit stjómarsamstarfínu
er fallið var frá skattalækkunum,
sem stjóm Gorias hafði lofað. Nú
hefur náðst samkomulag um að
lækka skatta á síðari helmingi
næsta árs með því skilyrði þó að
verðbólga verði innan við 4,5 pró-
sent eins og stefnt er að.
Embættismenn og stjómmála-
menn sögðu í gær að líklegt yrði
að telja að unnt yrði að leysa önnur
ágreingsmál stjómarflokkanna
fímm þar sem menn væm sammála
um nauðsyn þess að afstýra lang-
varandi stjómarkreppu og fínna
lausn á efnahagsvanda þjóðarinnar.
Yfírvöld í Teheran héldu því
fram í fyrradag að orkuverið
hefði skemmst það mikið í árá-
sinni að búast mætti við álíka
útgeislun og í Chemobyl-slysinu.
íranir óskuðu eftir því af Al-
þjóðalg'amorkuráðinu (IAEA) á
þriðrjudag að það sendi sveit sér-
fræðinga á vettvang til þess að
meta þá hættu, sem stafaði af
hinu laskaða orkuveri. í gær
hafði stofnunin enga ákvörðun
tekið um hvort orðið yrði við
beiðni írana.
Sérfræðingar á sviði kjam-
orkuvísinda sögðu óverulegt
magn geislavirkra efna vera í
orkuverinu og að hættan á geisl-
unarslysi væri hverfandi. íbúum
í nágrenninu stafaði miklu meiri
hætta af sprengjum, sem írakar
vörpuðu á íran.
írakar sögðust hafa eyðilagt
orkuverið og lofaði Saddam Hus-
sein, forseti, flugsveitina, sem fór
í árásarferðina. íranir sögðu það
Flóttamannastraumurinn
er hitamál á Norðurlöndum
ÞAÐ orð fer af einleitum íbúum
Norðurlanda að þeir séu umburð-
arlyndir og velviþ'aðir. Nú reynir
á þennan orðstír vegna innflutn-
ings þeldökks fólks. í Noregi er
ástandið orðið slíkt að hinn 84
ára gamli konungur hefur beðið
þegna sína að sýna „okkar nýju
löndum" umburðarlyndi.
Á uppgangstímum eftir stríð
fluttust margir íbúar Miðjarðar-
hafslanda til Svíþjóðar. Undanfarið
hafa menn skipst í tvo hópa hvað
varðar skoðanir á innflytjendamál-
um einkum í kjölfar ákvörðunar
bæjarstjómar í Sjöbo um að efna
til atkvæðagreiðslu meðal íbúanna
um hvort sveitarfélagið eigi að hýsa
35 flóttamenn. í Finnlandi á hinn
bóginn er nú verið að rýmka inn-
flytjendalögin sem hingað til hafa
verið mjög ströng.
Beiðni ólafs konungs um um-
burðarlyndi kom fram á kvöldverð-
arfundi með þingmönnum.
Konungurinn hafði þar orð á við-
kvæmu málefni. í sveitarstjómar-
kosningum í september notfærði
hinn hægrisinnaði Framfaraflokkur
sér andúð manna á innflytjendum
og tvöfaldaði fylgi sitt. Fram til
ársins 1984 beiddust fáir flótta-
menn hælis í Noregi. En á fyrstu
tíu mánuðum þessa árs var fíöldinn
6.500 manns. Þeir voru einkum frá
Austurlöndum nær og Suður-
Ameríku auk 1.000 manna (einkum
af albönskum uppruna) frá hinu
óróasama Kosovo-héraði í Júgó-
slavíu. Þar eð flestir umsækjend-
anna frá Kosovo geta ekki sýnt
fram á að þeir séu pólitískt ofsóttir
fá þeir ekki hæli og verða því send-
ir til baka - þó embættismenn segi
að hver umsókn verði grandskoðuð.
Hinn vaxandi straumur til Noregs
kann að liggja í þvi að Danir hafa
hert innflytjendareglur sínar.
Óvenju fijálsyndum lögum var ný-
verið breytt á þá lund að landa-
mæravörðum er nú heimilt að snúa
fólki við sem ekki hefur vegabréfsá-
ritun dansks sendiráðs og senda þá
burt sem koma frá öðru landi en
heimalandi sínu. Fjöldi flóttamanna
sem fá hæli í Danmörku hefur
minnkað snarlega undanfarið. Árið
1986 voru þeir rúmlega níu þúsund
en einungis 1.700 fyrstu t(u mán-
uði þessa árs.
Skoðanir manna í Svíþjóð hafa
verið skiptar um þá ákvörðun yfir-
valda í bænum Sjöbo á Skáni að
efna til atkvæðagreiðslu um þá 35
flóttamenn sem útlendingaeftirlit
landsins hefur farið fram á að bæj-
arfélagið taki upp á sína arma.
Ákvörðunin var tekin með naumum
meirihluta, 25 atkvæði gegn 24.
Fulltrúar miðju- og hægriflokkanna
héldu því fram að ekki væri nægi-
lega góð aðstaða í Sjöbo til að hýsa
flóttamennina og sjá þeim fyrir
menntun. Atkvæðagreiðslan mun
fara fram samhliða þing- og sveit-
arstjómarkosningum í september á
næsta ári.
Á hveiju ári koma um það bil
tólf þúsund flóttamenn til Svíþjóð-
ar. Sumum er snúið til baka en 80%
þeirra sem koma að landamærunum
fá landvistarleyfí. Þar fyrir utan
taka Svíar árlega við 1.250 flótta-
mönnum í samráði við Flótta-
mannahjálp Sameinuðu þjóðanna.
Finnar munu á þessu ári veita
tvö hundruð flóttamönnum hæli að
beiðni Flóttamannahjálparinnar.
Þeir hafa tvöfaldað kvótann eftir
að hafa sætt gagniýni nágranna
sinna fyrir að veita fáum flótta-
mönnum hæli. En Finnar beita fyrir
sig strangtúlkun Genfar-sáttmál-
ans frá árinu 1951 sem skilgreinir
sem flóttamenn einungis þá sem
ofsóttir eru vegna trúar, stjóm-