Morgunblaðið - 30.12.1987, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1987
11
Prudence (Guðrún Gísladóttir) á bekknum hjá sínum sálfræð-
ingi, sem leikinn er af Harald G. Haralds.
Prudence (Guðrún Gísladóttir), sem leitar að eiginmanni í einka-
málaauglýsingum dagblaðanna og Bruce (Kjartan Bjargmunds-
son), sem býr í ástarsambandi með Bob, en vill líka búa með
konu, sem hann auglýsir eftir.
Þar borar hver í
sinn eigin nafla
Leikfélag Reykjavíkur frumsýnir nýjan gamanleik „Al-
gjört rugl“ eftir bandaríska leikskáldið Christopher Durang
Sálfræðingur Bruce, Frú Wallis (Valgerður Dan), reynir að
hjálpa Bruce og ástvini hans Bob, en á sjálf við sin vandamál
að stríða.
LEIKFÉLAG Reykjavíkur
frumsýnir í kvöld nýjan banda-
rískan gamanleik „Beyond
Therapy“, sem í islenskri þýð-
ingu Birgis Sigurðssonar,
rithöfundar, ber heitið „Algjört
rugl“. Leikritið er dæmigerður
„svartur gamanleikur11, hæðin
satíra á velferðarþjóðfélagið
og yfirborðsmennskuna á okk-
ar siðustu og bestu „tfmarita-
timum“, tímum glansmynda og
gerviþarfa; grát-brosleg lýsing
á nútímafólki sem leitar angi-
starfullt að lífsfyllingu og ást,
með aðstoð létt-geggjaðra sál-
fræðinga, en nær ekki áttum
og finnur engan frið í sinni
stressuðu sál.
Höfundur verksins er Christop-
her Durang, ungur Bandaríkja-
maður, sem er höfundur margra
gamanleikja sem náð hafa miklum
vinsældum þar vestra. Durang er
leikari að mennt, nam listina í
leiklistardeild Yale-háskólans í
Bandaríkjunum og vakti strax að
námi loknu athygli fyrir samvinnu
sína með leikskáldunum Albert
Innaurato (þeir sömdu saman
leikritið The Idiots Karamazov)
og Sigoumey Weaver (Das Lusit-
ania Songspiel) og lék Durang í
þessum verkum. Allir gamanleikir
Durangs hafa vakið mikla athygli
og hafa sumir þeirra unnið til
verðlauna. Þykja verk hans mjög
nýstárleg, bæði að efni og ytra
búningi.
Leikstjóri sýningar Leikfélags
Reykjavíkur á „Algéru mgli“ er
Bríet Héðinsdóttir, leikmynd og
búningar em eftir Karl Aspelund,
Láms Bjömsson annaðist lýsingu
og með hlutverkin í sýningunni
fara Kjartan Bjargmundsson,
Guðrún S. Gísladóttir, Valgerður
Dan, Harald G. Haraldsson, Jakob
Þór Einarsson og Þröstur Leó
Gunnarsson. En hvað er „svartur
gamanleikur" og á hveiju byggist
hann? Það em Guðrún Gísladóttir
og Kjartan Bjargmundsson, sem
fara með aðalhlutverkin í sýning-
unni, sem svara því:
„Það er svona kvikindislegur
húmor," svarar Guðrún, „og
byggir á því að það sem er hlægi-
legt em innvortis vandamál
fólksins, en ekki aðstæður þess.
Það rýnir hver á sjálfan sig. Sál-
fræðingarnir líka. Það þykjast
alltaf allir vera að hjálpa hinum
við að leysa vandamál, en komast
aldrei út fyrir sín eigin."
Hvaða vandamál helst?
Kjartan: „Aðalvandamálið sem
Bmce á við að stríða er að hann
er „bísexúal". Hann gerir sér þó
enga grein fyrir að þetta er vanda-
mál og þetta verður að megin-
vandamáli þeirra sem em í
kringum hann.“
„Ég get ekki séð að Pmdence
eigi við neitt vandamál að stríða,"
segir Guðrún. „Hún vill ná sér í
mann og vill að sá maður sé mjög
sterkur, en hún vill líka vera sjálf-
stæð. í rauninni em allar persón-
umar í verkinu bara rammvilltar
því þær mæna allar á naflann á
sjálfum sér. Það er til ein skrýtla
um svona Ameríkana: Það var
einu sinni maður sem sat og hugs-
aði í sjö ár. Þá leit hann niður
og sá að hann hafði nafla. Hann
hugsaði um það í sjö ár og komst
að þeirri niðurstöðu að taka skrúf-
jám og bora í naflann. Þá duttu
af honum rasskinnamar. Ævi-
starfi hans var lokið.
„í þessu verki em allir að leita
hamingjunnar, en þegar hún
finnst ekki, þrátt fyrir ítrekaðar
tilraunir, er leitað til sálfræðing-
anna. Að því leyti er þetta mikil
satíra á bandarískt samfélag. Sál-
fræðingar em ekki eins mikið
lausnarorð hér og í Bandaríkjun-
um. Við höldum að ástæðan fyrir
því, sé kannski sú að við höfum
alls konar spákonur og grasa-
lækna og hver veit hvað. Maður
hittir ekki svo manneskju að hún
sé ekki á einhveijum grasa- eða
vítamínkúr. Þetta fólk getur talað
um vítamínin sín og grösin og
sjálft sig. Það fær athygli á með-
an. Og þeir sem leita sálfræðings,
þurfa mest að tala — fá athygli."
„Vissulega eigum við við sömu
vandamál að stríða og koma fram
hjá persónunum í leikritinu," seg-
ir Guðrún, „ástleysi, einmana-
kennd og óhamingju. Að því leyti
er leikritið ekki fjær íslenskum
manneskjum en amerískum. Hitt
er annað að hér er allt svo_ miklu
smærra í sniðunum. Við á íslandi
erum alltaf tiltölulega nálægt fjöl-
skyldum okkar. Ég held að fólk
sé miklu meira einmana í stór-
borgum úti í heimi, en maður sér
á einkamálaauglýsingum DV að
hér er til einmana fólk líka. Ég
held að vandamál okkar séu meira
samfélagslegs eðlis. Hér er ekki
nokkur leið að halda heimili.
Venjulegir launþegar standa varla
undir því. Þetta fólk í leikritinu á
nóg af peningum, en það á ekki
nóg af vinum. Og þetta fólk á
raunverulega bágt, því að í borg
eins og New York, þar sem leik-
ritið gerist, búa nokkrar milljónir
og þar verður fólk bara að hafa
einhvern sem telur því trú um að
það sé einhvers virði. Þá koma
sálfræðingar að góðum notum.
En þeir búa auðvitað líka í þessu
milljónasamfélagi og eru ekkert
of vissir með sjálfa sig. Auðvitað
er Durang ekki að gera grín að
þessum aðstæðum, því þetta er
ekki um aðstæður fólksins, eins
og við vorum að segja, heldur er
hann að hæðast að því að fólki
skuli ekki detta í hug að leita að
hamingjunni annars staðar en í
naflanum á sjálfu sér. Meira að
segja hamingjuleitin er fallin inn
í eitthvert munstur sem enginn
kemst út úr.“ ssv
Lítill ýsu-
afliáárinu
Reiknað með tals-
verðri aukningn á
næstu árum
ÝSUAFLI hefur á þessu ári verið
nokkru minni en fiskifræðingar
lögðu til og heimilaður var. Afl-
inn fer líklega ekki mikið yfir
40.000 tonn en leyfilegur.afli var
55.000 tonn. Orsakir þessa eru
ekki fyllilega Ijósar, en árgangur
ýsunnar frá 1985 er sá stærsti,
sem mælst hefur frá því um 1960
og því líkur á vaxandi afla á
næstu árum. Nú eru að hefjast
rannsóknir á lífslíkum ýsu eftir
að hún hefur smogið möskva.
Einar Jónsson, fiskifræðingur hjá
Hafrannsóknastofnun, sagði í sam-
tali við Morgunblaðið, að kannski
hefði stofninn verið ofmetinn, sér
staklega eldri árgangar, en mikið
væri af smáýsu í sjónum. Afli hefði
þó glæðzt á haustmánuðum og tals-
vert fengizt af stórri ýsu í köntun-
um. Þá vantaði upplýsingar um
sókn í ýsuna, en hún réði auðvitað
miklu um aflann. Ýsuárgangurinn
frá 1985 væri sá stærsti, sem
mælzt hefði í 20 til 30 ár og gæti
það leitt til mikils afla næstu árin,
yrði ekki of mikið drepið af henni
smárri. Um 1960 hefðu komið fram
tveir mjög stórir árgangar og ýsu-
afli hefði þá farið yfír 100.000 tonn.
Hafrannsóknastofnun er nú með
í bígerð rannsóknir á lífslíkum ýsu
eftir að hún hefur smogið möskva.
Rannsóknir þessar verða í
Grindavík, en hingað til hafa menn
talið að ýsan dræpist, verði hún
fyrir hreisturskemmdum. Það hefur
haft áhrif á umræður um möskva-
stærð á ýsuveiðum og hafa ýmsir
talið að vegna þess væri betra að
hafa möskvann mjög smáan svo
ýsan næðist frekar öll, en dræpist
ekki í sjónum eftir að hafa smogið
í gegn. Einar Jónsson sagði, að
fyrst í stað yrði lifandi ýsa og þorsk-
ur tekin úr trolli og sett í ker og
athugað hve lengi fískamir lifðu.
Síðar meir yrði svo reynt að líkja
eftir aðstæðum við veiðamar í þar
til gerðum tilraunatanki.
Norræna húsið:
Tónleikar
Musica Nova
MUSICA Nova verður með tón-
leika í Norræna húsinu sunnu-
daginn 3. janúar nk. Þar flytur
Nýi músíkhópurinn verk eftir
Berio, Stockhausen, Atla Heimi
Sveinsson og Hauk Tómasson.
Tvö þessara verka verða frum-
flutt.
Flytjendur á tónleikunum eru
Ásdís Valdimarsdóttir, Sigurður
Flosason, Sigurður Halldórsson,
Guðni Franzson, Kolbeinn Bjarna-
son, Pétur Grétarsson, Emil Frið-
finnsson, Snorri_ Sigfús Birgisson
og Guðmundur Óli Gunnarsson.
Tónleikarnir hefjast kl. 20.30.