Morgunblaðið - 30.12.1987, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. DESEMBER 1987
BORGARSPÍTALINN 20 ÁRA
Yel búinn og vandaður
— ýmsu þó enn ólokið
Spítali er hús sem aldrei sefur. Á virkum dögum og hátí-
ðum, um daga og nætur fer þar fram stöðug barátta. Á spítala
er líf allan sólarhringinn allt árið — en stundum óhjákvæmi-
lega líka dauði. Sjúklingarnir berjast við sjúkdóma dyggilega
studdir af starfsmönnum spítalans. Þar koma allir við sögu,
hver annast sinn þátt og leggur sitt af mörkum í heildarmynd-
ina. Þáttur sumra er áberandi, störf annarra fara kannski
ekki eins hátt. Nútímaspítali er líka orðin flókin stofnun og
sérhæfð. Spítalinn verður að geta brugðist við næstum hvaða
heilbrigðisvanda sem er. Það eru þær kröfur sem almenningur
gerir til hans í dag. Til þess hefur Borgarspítalinn í Reykjavík
verið reistur og fagnar hann nú 20 ára starfsafmæli.
Borgarspítalinn í Fossvogi
teygir anga sína talsvert út
fyrir Fossvoginn. í Amarholti á
Kjalamesi er hluti geðdeildar, þar
er endurhæfíngar- og langlegu-
deild fyrir geðsjúka. Þá er útibú
frá geðdeild í Templarahöllinni og
deildin rekur ennfremur meðferð-
arheimili við Kleifarveg fyrir böm
og unglinga. Við Grensásveg er
aðalendurhæfingardeild spítalans.
í tengslum við Grensásdeild er
rekin hjúkmnardeild fyrir lang-
legusjúklinga í Heilsuvemdarstöð-
inni við Barónsstíg. Þá er rekin
hjúkmnardeild fyrir aldraða í
Hvítabandi við Skólavörðustíg. Á
homi Þorfínnsgötu og Eiríksgötu
er rekin lítil skurðlækningadeild í
húsakynnum Fæðingarheimilis
Reykjavíkur sem tilheyrir Borg-
arspítalanum.
Spítalabyggingin í Fossvogi er
T-laga og em álmurnar ýmist sex
eða sjö hæða. Upp úr miðjunni ~
gengur svo tuminn, sjö hæðir í
viðbót. Þar er m.a. aðsetur fyrir
stjómendur spítalans, læknis-
fræðibókasafn og fleira. Á síðasta
ári vom liðlega 1000 stöður við
Borgarspítalann. Af þeim vom
tæpar 800 við spítalann í Fossvogi
en hinar við útideildimar sem svo
em nefndar. Starfsmenn em þó
fleiri eða nærri 1400 enda mikið
um hlutastörf.
Langur aðdragandi
Þótt Borgarspítalinn sé í raun
aðeins 20 ára höfðu borgaryfírvöld
löngu áður lagt á ráðin um spítala-
byggingu enda vom þau gagnrýnd
nokkuð á ámnum kringum 1935 til
1945 fyrir lítil framlög til sjúkra-
hús- og heilbrigðismála. Landspítal-
inn tók til starfa árið 1930 en fáum
ámm seinna var skortur á sjúkra-
rúmum. Þá var spuming hvort
borgaryfírvöld ættu að _ standa að
byggingu sjúkrahúss upp á eigin
spýtur eða í samvinnu við ríkisvald-
ið.
í árslok 1948 var fyrsta skrefið
stigið, skipuð nefnd til að undirbúa
byggingu sjúkrahúss. Hálfu ári
síðar lagði hún til að reist yrði 325
sjúkrarúma bygging í Fossvogi.
Næstu árin var íjallað um þessa
hugmynd á ýmsum stöðum, hún
mótuð frekar og lagfærð og síðan
byijað að teikna. Arkitektar vom
Gunnar Ólafsson og Einar Sveins-
son. Haustið 1953 er síðan sam-
þykkt í borgarstjóm að hefjast
handa, skipuð byggingamefnd sem
tók við af undirbúningsnefnd og
stjómaði hún verkinu ásamt arki-
tektunum.
Byggingarframkvæmdir vom á
þessum ámm háðar Qárfestingar-
leyfum frá yfírvöldum og árin 1954
til 1960 fengust leyfí fyrir alls 26
milljónir króna. Var hægt að steypa
upp húsið á þessum ámm, en það
var fyrst eftir 1960 að fór að ganga
hraðar þegar fjárfestingarhömlum
hafði verið aflétt. Ýmsar breytingar
hefur þurft að gera á byggingunni
á þessum langa hönnunar- og bygg-
ingartíma svo sem að fjölga sjúkra-
rúmum, stækka slysadeild og
breyta ýmsu skipulagi innanhúss.
Þama reyndi á samvinnu húsam-
eistara og forstöðumanna einstakra
deilda óg kostuðu þessar breytingar
furðu lítið rask.
Röntgendeildin fyrst
Röntgendeildin varð fyrst deilda
til að hefla starfsemi í Borgarspítal-
anum, hinn 6. maí 1966. Röntgen-
deildir sem fyrir vom í borginni
höfðu í mörg ár búið við gífurlegt
álag og var hér nauðsynlegt að
bæta úr brýnni þörf. Formlega er
spítalinn þó ekki opnaður fyrr en
28. desember 1967, þegar fyrsti
legusjúklingurinn er fluttur á lyf-
lækningadeild spítalans.
Meðal fyrstu starfsmanna sem
réðust til Borgarspítalans var Sig-
urlín Gunnarsdóttir hjúkmnarfor-
stjóri. Hún hóf störf árið 1964 og
fór í þriggja mánaða kynnisferð til
Norðurlanda til undirbúnings sem
hún kvaðst hafa haft mjög gott af.
Hún undirbjó opnun sjúkradeilda
og skipulagði hjúkmnarþjónustuna.
— En hefur ekki eitt og annað
breyst á þessum 20 árum?
Það hefur mikið breyst á 20
ámm, sérstaklega á síðustu 10
ámm, í þá vem að sjúklingar á
spítalanum em veikari en áður.
Þurfí menn í rannsóknir leggjast
þeir ekki lengur inn heldur fara á
. göngudeild. Það er líka hægt að
gera miklu meira fyrir sjúklinga í
,dag en var, allri tækni hefur fleygt
fram. Þessir mikið veiku sjúklingar
krefjast því meiri umönnunar, meiri
mannafla og sérþekkingar og það
á ekki síst við um hjúkmnarfræð-
inga.
Breytingin er líka fólgin í því að
umsetning er mun hraðari, aðgerðir
em viðameiri, lyfjameðferð flóknari
og sjúkdómar og meðferð þeirra
taka stöðugum breytingum. Hjúk-
mnarþjónustan er því orðin
margþætt. Hjúkmnarstjóm er skip-
uð hjúkmnarforstjóra og fimm
hjúkrunarframkvæmdastjórum.
Hún ber ábyrgð á hjúkmnarþjón-
ustunni sem veitt er á spítalanum
og er málsvari hjúkmnarliðs gagn-
vart stjórn spítalans. Hjúkmnarfor-
stjóri situr í framkvæmdastjóm
sjn'talans og er í ýmsum nefndum.
Á vegum hjúkmnarstjórnar starfa
meðal annars hjúkmnarfræðingar
sem annast fræðslu hjúkmnarliðs,
sýkingavamir, samskipti við skóla
og ýmis önnur verkefni.
Mörg sérsvið
— Og færðu alltaf nóg af
fólki?
Það má segja að skortur á hjúkr-
unarfólki sé stöðugur þessi árin.
En hjúkmnarliðið hér er alveg ein-
stakt og hér svíkst enginn undan
ábyrgð í því að veita alla nauðsyn-
lega þjónustu. Stöður hjúkmnar-
fræðinga í dag em 214 og
mannaðar 85%. I þessum stöðum
em 85 í fullu starfí og 170 í hluta-
störfum. Um sjúkraliða er svipað
að segja, þar em 175 stöður og
mannaðar 76%, 43 í fullu starfi og
155 í hlutastörfum. Auk þessa em
ófaglærðir starfsmenn í aðhlynn-
ingu og ýmsum aðstoðarstörfum
innan hjúkmnarþjónustunnar.
Hjúkmn er mjög breitt svið og
hægt er að sérhæfa sig í ýmsum
þáttum hjúkmnar allt eftir áhuga
hvers og eins. Hjúkmn er vissulega
kreíjandi starf en gefur mikla
lífsfyllingu og vitanlega þurfa hjúk-
mnarfræðingar viss vinnuskilyrði
sem gera þeim kleift að starfa í
samræmi við þekkingu sína, hæfni
og reynslu.
— Á hveiju byijaðirðu hérna?
Fyrst vann ég að undirbúnings-
störfum í gráum sjúkrastofunum
og fylgdist með gangi mála. Það
var margs að gæta varðandi endan-
legan frágang innréttinga og þess
háttar og í þettáfóm fyrstu mánuð-
imir. Árið 1966 fékk ég aðstoð og
við skipulögðum innkaup á hjúkr-
unarvömm og fleim og fljótlega var
farið að auglýsa eftir fólki.
Sigurlín segir að með flutningi
hjúkmnardeildarinnar frá Heilsu-
verndarstöðinni hafi starfsemin
hafíst. Sjúklingar og starfsfólk
flutti og þá strax hafi tekist að
skapa þann samstarfs- og þjónustu-
anda sem haldist hafi alla tíð síðan.
Þessi spítali hefur líka verið í stöð-
ugri uppbyggingu, bæði hér í
Fossvogi og útideildunum, og það
verður langt þangað til svona gerist
aftur, að spítali vaxi frá gmnni og
upp í 500 rúma spítala á fáum
árum.
Margar deildir
margir sérfræöingar
Við Borgarspítalann em stöðu-
gildi lækna tæplega 90. Þar em
Örn Smári Arnaldsson (t.h), formaður læknaráðs, og Jóhannes Pálma-
son, framkvæmdastjóri Borgarspítalans.
Sigurlín Gunnarsdóttir, hjúkrunarforstjóri. Morgunblaaið/Svefrir
Ein mikilvægasta þjónustudeildin er rannsóknadeild Borgarspítalans.
Á samráðsfundi á öldrunardeild. Ársæll Jónsson, yfirlæknir, fyrir
miðri mynd, stýrir fundi.
Farið yfir röntgenmyndir.
r