Morgunblaðið - 03.05.1988, Blaðsíða 51

MORGUNBLABIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. MAÍ 1988
51
Hefur þjóðín
efni á þessu?
eftirStellu
Guðmundsdóttur
Töluverðar umræður hafa verið
að undanfömu um laun og vinnu-
tíma kennara. Okkur, kennurum
í Hjallaskóla í Kópavogi, virðist
sem mikils misskilnings gæti með-
al almennings og ekki síður ráða-
manna varðandi þessi mál. Jafnvel
sjálfur fjármálaráðherra veit ekki
hver byijunarlaun kennara em.
Hefur hann gefíð upp í fjölmiðlum
tölur á bilinu 70-80.000 kr. á
mánuði (meðallaun kennara í des.
’87).
Við sem kennum í Hjallaskóla
könnumst ekki við þessa tölur af
launaseðlum okkar. Hins vegar
vitum við að byijunarlaun okkar
eru 48.205 kr. Þess má geta að
„heiðurslaun" kennara eftir 18 ára
starf eru 62.771 kr. á mánuði.
Okkur lék hugur á að vita hver
væru meðallaun í skólanum okkar.
Hjallaskóli er venjulegur gmnn-
skóli þar sem vinna kennarar á
öllum aldri með mislanga starfs-
reynslu, allt frá 1 upp í 27 starfs-
ár. Margir þeirra em í hlutastarfí
en við útreikninga er gengið út frá
100% vinnu allra. Það skal tekið
fram að í neðangreindum tölum
em laun skólastjóra og yfírkenn-
ara reiknuð með.
Grunnlaun i marsmánuði
1988, án yfirvinnu, reyndust að
meðaltali vera 57.499 kr. Laun
með yfirvinnu og forfalla-
kennslu voru 64.882 kr.
„Það er umhugsunar-
vert að ríkisvaldið skuli
ekki sjá hag sinn í því
að borga kennurum
sómasamleg laun þann-
ig að þeir flýi ekki í
önnur betur launuð
störf þar sem starfs-
menntun þeirra nýtist
ekki.“
í skólanum okkar hafa 25%
kennara nú þegar sagt upp störf-
um, gagngert vegna lágra launa.
Þetta er auðvitað hrikaleg stað-
reynd þar sem að baki liggur 3
ára háskólanám með háum náms-
lánum.
í 2. grein gmnnskólalaganna
segir:
„Hlutverk gmnnskólans er, í
samvinnu við heimilin, að búa
nemendur undir líf og starf í lýð-
ræðisþjóðfélagi, sem er í sífelldri
þróun. Starfshættir skólans skulu
því mótast af umburðarlyndi,
kristilegu siðgæði og lýðræðislegu
samstarfí. Skólinn skal temja nem-
endum víðsýni og efla skilning
þeirra á mannlegum kjömm og
umhverfí, á íslensku þjóðfélagi,
sögu þess og sérkennum og skyld-
um einstaklingsins við samfélagið.
Gmnnskólinn skal leitast við að
Úr kennslustund.
haga störfum sínum í sem fyllstu
samræmi við eðli og þarfír nem-
enda og stuðla að alhliða þroska,
heilbrigði og menntun hvers og
eins. Grannskólinn skal veita nem-
endum tækifæri til að afla sér
þekkingar og leikni og temja sér
vinnubrögð, sem stuðla að sjálf-
stæðri hugsun nemenda og þjálfa
hæfni þeirra til samstarfs við
aðra.“
Það er þvf ljóst að kennsla er
annað og meira heldur en að
ganga inn í bekk og opna bók.
Ef kennari á að uppfylla skyldur
sínar gagnvart nemendum, þarf
hann að vera í stakk búinn til
þess að útbúa námsefni/gögn sem
koma til móts við mismunandi
áhuga og getu nemenda. Hann
þarf að kynna sér myndbönd og
aðrar heimildir sem styðja við það
námsefni sem verið er að vinna
með. Hann þarf að ætla tíma til
samstarfs við foreldra, sérkenn-
ara, sálfræðinga, talkennara og
aðra samkennara sína. Hann þarf
að yfírfara verkefíii nemenda.
Ekki síst þarf hann að fylgjast
með nýjungum sem fram koma á
sviði uppeldis og kennslufræða.
Auk þess er í æ ríkara mæli gert
ráð fyrir því að kennarar ásamt
skólastjómendum í hveijum skóla
taki þátt í því að setja sér skóla-
námsskrá og séu þannig virkari í
skipulagningu skólastarfsins.
Af þessu sést að undirbúningur
undir kennslu er ekki veigaminni
en sjálf kennslan enda er vikuleg-
ur vinnutími kennara í fullu starfí
45,75 klst. í Hjallaskóla hefur
komið í ljós við lauslega athugun
að kennarar vinna langt umfram
þennan tíma og treysta sér ekki
til að bæta við sig yfirvinnu að
neinu marki. Af þessum vinnutíma
færast 5,74 klst. af vikulegum
vinnutíma yfír vetrarmánuðina
alls 195,84 klst. yfír í júnímánuð.
Það er áreiðanlegt einsdæmi að
yfírvinna sé greidd með dagvinnu.
Auk þess er gert ráð fyrir því að
kennarar sæki endurmenntun-
amámskeið að sumri til og veiji
153 stundum alls í undirbúning.
Séu þessar tvær tölur lagðar sam-
an sést að hið eiginlega sumarfrí
kennara er minna en mánuður.
Það er umhugsunarvert að
ríkisvaldið skuli ekki sjá hag sinn
í því að borga kennumm sóma-
samleg laun þannig að þeir flýi
ekki í önnur betur launuð störf
þar sem starfsmenntun þeirra nýt-
ist ekki.
Foreldrar, hafíð þið hugleitt að
hér er ekki um einkamál kennara
að ræða? Er ykkur ljóst hversu
margir hæfír kennarar flýja stétt-
ina?
Höfum við efni á þessu?
Höfundur er skólastjóri Hjalla-
skóla íKópavogi. — Greinin er
skrifuð fyrir hönd kennara skól-
ans.
Virðisaukaskattur:
Umbætur eða
Parkinssonlögmál?
eftírSigvrð
Þórðarson
Það hefur verið skammt stórra
högga á milli í svonefndum skatt-
kerfísbreytingum frá því ríkis-
stjóm Þorsteins Pálssonar tók við
völdum á síðastliðnu sumri.
Ráðherramir hafa ýmist reynt
að drepa málum á dreif og skýla
sér á bak við Jón Baldvin Hanni-
balsson eða tala um hagræðingu,
einföldun og svo framvegis. Sömu
sögu er að segja um svonefnda
efnahagsráðgjafa öðm nafni
„málpípur" ráðherranna. Almenn-
ingur fínnur aftur á móti á móti
fyrir minnkandi kaupmætti og
manna á meðal er talað um aukna
skattbyrði.
Við skulum skoða þetta nánar.
Jón Baldvin Hannibalsson hafði
ekki setið nema fáeina mánuði í
ríkisstjóm þegar hann fann út að
skattar, sem hlutfall af þjóðartekj-
um væm u.þ.b. þriðjungi minni á
íslandi en í Svíþjóð. Engu er líkara
en hann hafí þá þegar einsett sér
að jafna þennan mun sem fyrst,
því matarskatturinn einn gefur
ríkissjóði um 5 milljarða á ári og
skv. fjárlögum munu skattar
hækka um 50% milli ára, sem er
langt umfram verðlagsþróun í
landinu.
Vaskurinn
Takið hinni postullegu kveðju.
En rúsínan í pylsuendanum er
eftir. Þann 11. 4. 1988 lagði Jón
Baldvin Hannibalsson fram stjóm-
arfrumvarp fyrir hönd ríkisstjóm-
arinnar um virðisaukaskatt. Jón
Baldvin Hannibalsson fór í ræðu
sinni mjög lofsamlegum orðum um
VASKINN:
1. Hann hélt því fram að VASK-
URINN myndi bæta sam-
keppnisaðstöðu fyrirtælga í út-
flutningi.
2. Innheimta og eftirlit með
álagningu yrði ömggari.
3. VASKURINN hefði ekki áhrif
á val neytenda.
4. VASKURINN mismunaði ekki
framleiðslugreinum.
5. VASKURINN ylli ekki tilvilj-
anakenndri hækkun fram-
leiðslukostnaðar.
6. Jón Baldvin Hannibalsson er
lítið eitt hógværari þegar hann
talar um innheimtukostnað
skattsins hjá þeim þjóðum, sem
brúka VASKINN: „Hjá þessum
þjóðum er virðisaukaskatturinn
óidýrasta skattheimta sem völ
er á. Um það er ekki deilt".
7. Fjármálaráðuneytið bætti um
betur með fréttatilkynningu,
þar sem sagði að „þessi skatt-
breyting hefði í för með sér
lækkun á framfærslukostnaði
heimilanna, jafnframt þvf sem
vísitölur bygginga- og láns-
kjara muni einnig hækka".
_ Svo mörg voru þau orð.
Öllu fögm var lofað nema ef
vera skyldi betri tíð með blóm í
haga.
Ijaldið fellur
. Höfuðröksemd VASK-sinna
um uppsöfnun söluskatts.
Félag iðnrekenda hefur met-
ið uppsöftiun söluskatts á
bilinu 1 til 3 prósent. Ýmsar
hliðarráðstafanir má gera,
og hafa verið gerðar til
styrktar útflutningi. Gleggst
em dæmin um tugi prósenta
niðurgreiðslur á landbúnað-
arafurðum til útflutnings.
Þessi röksemd er því hárla
léttvæg.
2. Almennt er álitið að VASKUR-
INN hafí ekki þá yfírburði
yfír söluskattinn að koma í
veg fyrir nótulaus viðskipti.
Bendi ég sérstaklega á svo-
nefnda skattsvikaskýrslu,
sem kom út 1987, bls. 30.
Þar kemur fram að það em
síst meiri undanskot á sölu-
skatti hér, en á virðisauka-
skatti á Norðurlöndunum.
Og það þótt söluskattspró-
senta hér sé nú hæsta f
heimi, þ.e. 25%. Aftur á
móti er pappírsflóðið og inn-
heimtukostnaður margfalt
hærri þar en hér.
3. 4. og 5. Þessar fullyrðingar
em alrangar. Fmmvarpið
sjálft gerir ráð fyrir ýmsum
undanþágum. Auk þess em
undanþágur og framleiðslu-
stýring í þeim löndum, sm
nota VASKINN mun meiri
frumskógur en hér. Þar
nægir að nefna styrkjakerfí
EBE-landanna, sem er
flóknara en svo að það verði
skilgreint f einni bók. Ekkert
er því til fyrirstöðu að bora
sömu göt í VASKINN og
söluskattinn.
6. VASK-kerfíð er margfalt dýr-
Sigurður Þórðarson
„VASK-kerfið er
margfalt dýrara í fram-
kvæmd en gamla sölu-
skattskerfið okkar.
Skattstofur landsins
munu þurfa að bæta við
sig tugum ef ekki
hundruðum starfs-
manna.“
ara í framkvæmd en gamla
söluskattskerfíð okkar.
Skattstofur landsins munu
þurfa að bæta við sig tugum
ef ekki hundruðum starfs-
manna. Þannig mun stór
hluti af þessari nýju skatt-
heimtu fara í aukinn rekst-
urskostnað.
Innheimta söluskatts er á móti
ipjög einföld, gjaldendur em um
11.000 talsins. Þar af innheimta
1.600 85% skattsins. Gjaldendur í
virðisaukaskatti em taldir verða
25.000. Pappírsflóðið verður svo
geigvænlegt að lítil fyrirtæki, s.s.
einyrkjar og Qölskyldufyrirtæki
hljóta að greiða mun hærra verð
fyrir bókhaldsþjónustu en ella.
Þannig er talið að laun við bók-
hald í verslunum muni hækka um
50 til 60 prósent, svo að dæmi séu
nefnd.
Staðgreiða verður virðisauka af
öllum innflutningi á fyrstu stigum.
Eðlilegt má telja að sá fjármagns-
kostnaður fari beint út í verðlag.
Að framansögðu má ljóst vera
að VASKURINN þrengir mjög að
smáfyrirtækjum og þar með dreif-
býlinu sérstaklega.
Síðast en ekki sfst skal þess
getið að öll vinna við húsbygging-
ar verður skattlögð. Vegna þessa,
og annarra áhrifa VASKSINS
mun byggingarkostnaður hækka
strax að minnsta kosti um rösk
10 prósent.
Fyrir skemmstu var opnuð svo-
nefnd „upplýsingadeild" hjá fjár-
málaráðuneytinu, sem fyrrverandi
blaðamaður á Alþýðublaðinu veitir
forstöðu. Síðar þá hefur fjármála-
ráðuneytið sólundað miklu fé í
auglýsingar, til dæmis á virðis-
aukaskatti, og hvemig megi spara
í ríkisrekstri.
Varðandi fréttatilkynningu fjár-
málaráðuneytisins hlýt ég að
álykta sem svo, og vona, að hún
sé á misskilningi byggð. Ef svo
er ekki, sting ég upp á því að
deildin skipti um nafn og verði
framvegis kölluð áróðursmála-
deild.
Niðurlag
Ágæti lesandi, ég hef reynt að
stikla á stóm f grein minni á þeim
rándým og vafasömu breytingum,
sem Jón Baldvin Hannibalsson
hefur og hyggst gera á stuttum
en of löngum ferli sínum sem Qár-
málaráðherra.
Um þær mætti almennt segja
að það væri hægara í að fara en
úr að komast. Jón Baldvin Hann-
ibalsson auglýsti nýverið eftir hug-
myndum um spamað í ríkisrekstri.
Ráð mitt er éinfalt: Segðu af
þér embætti.
Höfundur er stýrimaður.