Morgunblaðið - 19.05.1988, Blaðsíða 55

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. MAÍ 1988
55
Jens í Kaldalóni
ingum og þjóðum allra landa. Þetta
er þungamiðjan í því að maður hef-
ur skömm á þeim sem nú beijast
fyrir því að innleiða þennan óþverra,
og getur ekki annað en vanmetið
þá til allra góðra verka, og hananú.
Svo eru það fjármagnsmálin
Ég las í vetur þéttskrifaðar 2
blaðsíður í Morgunblaðinu eftir
bankamálaráðherrann okkar sem
ég- hef nú haldið skýran mann og
skynsaman, en raunar, aðra eins
langloku hef ég ekki í annan tíma
lesið, án þess að fá nokkurt vitrænt
efni út úr allri lesningunni. Það var
þá helst að efni til, að háir vextir
hefðu eiginlega engin áhrif á fjár-
magnskostnað fyrirtækja. Sjálfur
er ég nú svo einfaldur og/eða vit-
laus, að ég hélt að aldrei ætti ég
eftir að sjá frá nokkurri svo sauð-
heimskri „krata“-kind aðra eins
kenningu og þykist enda hafa
nokkra reynslu af þessum málum.
Ég hef n.l. alltaf haldið að vextir
af ijármagni, sem liggur í rekstri
fyrirtækja, væru fjármagnskostn-
aður. Tökum smá dæmi: Bóndi
kaupir traktor á eina milljón króna,
hann tekur til þess lán, víxil í
banka, og á sl. ári voru þeir, að
bankinn segir mér sjálfur 33%, það
gerir 330 þúsund krónur í vaxta-
íjármagnskostnað af traktomum á
ári, en auk þess 200 þúsund í af-
skriftir. Þama er á einu ári kominn
Qármagnskostnaður upp á rúma
hálfa milljón. Við þurfum að kaupa
okkur héma í Djúpinu traktors-
gröfu en hún kostar 3 milljónir.
Vextimir 1 milljón og afskriftir 600
þúsund, þ.e. rúm hálf önnur milljón
af einni traktorsgröfu. Hvemig á
að standa undir slíkri andskotans
vitleysu? Það þarf 130—140 lömb
til að standa undir fjármagnskostn-
aði af einum venjulegum traktor á
bóndabýli, og það hefur svo engin
áhrif á fjármagnskostnaðinn hvað
vextimir eru háir, segir bankamála-
ráðherrann.
Mér og fleirum snarbrá líka við,
þegar vextir voru allt í einu komnir
oní 16% fyrir 2 árum eða svo. En
þessir 33% víxlavextir eru þó ekki
nema hjóm hjá öðru verra, því í
mörgum tilfellum hafa bændur
mátt borga yfír 80% í vexti af
ýmsum tækjum sem þeir hafa verið
að kaupa, miðað við ár, og enginn
vandi að sýna ráðherranum reikn-
inga upp á slíka hluti. Og mér er
spum: Éru ekki vextimir sprottnir
í þeim stóra skógi verðbólgu og til-
kostnaðar sem allir eru að kikna
undir, og allt að sliga ofanfyrir all-
ar hellur. En ég skal svo sannarlega
taka það fram, að ef þessi ágæti
drengur getur sýnt mér með óyggj-
andi dæmum, að vextir hafí ekki,
ég vil segja mestu áhrifin á fjár-
magnskostnað allan, skal ég svo
sannarlega taka þessi orð mín aftur
og biðjast afsökunar, því ég vil svo
sannarlega ekki hrella saklausar
sálir. Eða til hvers var verið að
lækka vexti og annan tilkostnað
fyrir nokkmm ámm, ef það svo
hafði engin áhrif á allan fjármagns-
kostnaðinn hjá fyrirtækjunum í
landinu?
Nei, mínir kæm alþingismenn,
stjómarfarið hér á landi er vægast
sagt skelfílegt, ég ætla ekki að telja
allar þær ávirðingar upp núna, og
verður sennilega aldrei gert. En
hitt má bóka, að vel helminginn af
þeim siðapostulum sem í þeirri
stofnun sitja, og kallað er Alþingi,
mætti svo vel að skaðlausu fyrir
land og þjóð tína þaðan út. Ég
ætla svo ekki að hafa þetta mikið
lengra núna, en ætla í lokin að segja
smásögu af vissu stjómarfari, sem
vel er í takt við það, að þegar eitt-
hvað vantar út á landsbyggðina,
fáum við oftast sama svarið, sem
sé: Það em engir peningar til.
Það var hér fyrir nokkmm ámm,
að við bændumir hér í Bæjum vor-
um margbúnir að hringja í Vega-
gerðina og biðja um að gera við
djúpa dmlluholu í veginn hér í
Bæjarhlíðinni, komumst ekki einu-
sinni á traktor hvað þá heldur á
bíl hér inn á milli bæjanna til að
smala rollunum okkar um vorið.
Það var sama svarið: Engir pening-
ar til. Nú, það var nú svo, að það
var ekki einu sinni víst að við
mættum gera þetta sjálfír, og alls
ekki til að mega fá neitt fyrir það.
Svo tek ég mig þó til með strák
sem ég hafði héma, tíndi fulla
jeppakerm af gijóti, því holan var
djúp nokkuð, henti þessu gijóti ofan
í dmlludjúpið, og sótti svo aðra
kerru fulla af möl, til að jafna ofan-
yfír, þá var þetta bara orðið helvíti
gott og entist í mörg ár. En hefði
nú verið sendur bíll frá ísafírði,
auðvitað með krana og öllum tilfær-
ingum, 2—3 mönnum og þess hátt-
ar, sú keyrsla tekur 4 tfma hvora
leið, svo í þetta gætu hafa farið
svona 10—12 tímar, þá hefði þetta
getað kostað svona eitthvað um
20—30 þúsund. En öll þessi vand-
ræði byggðust svo á því, að okkur
var sagt, að það væm engir pening-
ar til. En þessi litla saga er svo
sannarlega spegilmynd af gerðum
ykkar alþingismanna, nærri því
allra tfma spegilmynd hvemig oft
er hægt að gera hlutina með hag-
kvæmara móti en gert er. Þið getið
verið að rífast og jagast um bjór-
fmmvarp, sem allir, og þið ekki
síður, vita að verður landi og þjóð
til hinnar mestu bölvunar, eins og
.áfengi er yfírleitt öllum þjóðum.
En atvinnuvegir þjóðarinnar standa
svo að segja má í einni rúst á graf-
arbakkanum. Ekki hægt að selja
nokkum skapaðan hlut út úr
landinu, af því það fæst hvergi það
verð fyrir það sem þyrfti, vegna
dýrtíðar og fjármagnskostnaðar.
Vatnið er látið renna beint í sjóinn,
í gegnum túrbínumar þó fyrst,
heldur en að gefa landsmönnum
kost á að nota það á viðráðanlegu
verði, olía keypt svo frá útlöndum
til að hita upp helv. kuldann hjá
okkur út um allar byggðir landsins.
Attatíu milljarðar af útlendum
skuldum, og 7—8 milljarðar í vexti
af því. En svo er rifíst og tætt um
að fá að flytja inn kartöflur, þótt
hvergi séu betri að fá en hér í
landinu sjálfu, og planlagt af sjálfri
íjóðhagsstofnun að safna til við-
bótar einum 12—13 milljörðum í
viðskiptahallaskuldir í viðbót á ár-
inu því ama, og þetta fínnst ykkur
hæstvirtum þingmönnum flestum í
stakasta lagi vera, og óþarfi að
vera að amast við ráðleysi ykkar
og aumingjaskap í allri þessari dá-
semdardýrð. Það gæti vel verið að
ég sendi ykkur meira seinna, en
sjáum hvemig bjómum vegnar.
Höfundur er bóndi að Bæjum í
Snæfjallahreppi.
Minnisvarði um drukknaða
sjómenn frá Stokkseyri
eftír Harald B.
Bjarnason
Nú er í vinnslu veglegur minnis-
varði um drukknaða sjómenn frá
Stokkseyri. Sú hugmynd hefur lengi
vakað meðal Stokkseyringa að gerð
slíks minnisvarða mundi varpa ljósi
á hetjudáð þeirra mörgu, sem fallið
hafa um aldur fram í baráttunni við
Ægi konung. Og nú er þessi hug-
mynd að verða að veruleika.
Verið er að vinna minnisvarðann
í steinsmiðju í Kópavogi. Hann verð-
ur úr grágiýti og verður 250 sm á
hæð og 100 sm á breidd og 65 sm
á þykkt.
Hugmyndina að verkinu eiga þeir
Elvar Þórðarson á Stokkseyri og
Siggeir Ingólfsson. En hönnuður og
líkanssmiður er Elvar. Sú hugmynd
sem að verkinu liggur er hafíð sjálft
og alda hafsins, sem rís í brot, en í
öldufaldinum sést í kross, sem lægir
ölduna og verður hún að ládauðum
sjó. Stórbrotið og tignarlegt.
Áætlaður kostnaður við gerð
minnisvarðans er um 513 þús. krón-
ur. Stofnaður hefur verið sjóður um
drukknaða sjómenn á Stokkseyri og
er ætlunin að það sem f hann safn-
ast renni til gerðar minnisvarðans.
Hlaupareikningur hefur verið
opnaður f Landsbankaútibúinu á
Stokkseyri og er númer hans 1717.
Fjársöfnun er hafin og er vonast til
Líkan af fyrirhuguðum minnis-
varða.
þess að allir velunnarar þessarar
hugmyndar leggi málinu lið. Nefndin
sem vinnur að þessu máli var skipuð
af sóknamefnd Stokkseyrarkirlgu,
undir forystu Siggeirs Ingólfssonar,
sem er formaður nefndarinnar, El-
„Sú hugmynd sem að
verkinu liggur er hafið
sjálft og alda hafsins,
sem ris í brot, en I öldu-
f aldinum sést í kross,
sem lægir ölduna og
verður hún að ládauð-
um sjó.“
vari Þórðarsyni listmálara, Erlu Sig-
urþórsdóttur, húsfrú og Stefáni
Muggi Jónssyni, formanni björgun-
arsveitar slysavamafél. á Stokks-
eyri.
Búið er að velja og ákveða stað
fyrir minnisvarðann og fenginn hef-
ur verið landslagsarkitekt til að
hanna og skipuleggja svæðið. Gamla
Stokkseyrar-hlaðið varð fyrir valinu,
skammt norðan kirkjugarðsins. Þyk-
ir það vel við eiga, þvf þar lágu
margra spor hér áður fyrr til skipa
sinna. Áætlað er að vígsla minnis-
varðans fari fram á sjómannadaginn
5. júní nk.
Stokkseyringafélagið í Reykjavík
og nágrenni vill vekja athygli á þessu
máli. Hvetur það brottflutta Stokks-
eyringa að leggja málinu lið.
Höfundur er formaður Stokks-
eyringafélagains i Reykjavik.
Tívolí-bátar
Af sérstökum ástæðum eru til sölu
nokkrir Tívolí-bátar (Bumping boats).
Bátamir eru með 2ja ha. Zuzuki mót-
orum. Þeir eru hannaðir til veiða á
vötnum, eru mjög stöðugir og
ósökkvandi. Kjörið tækifæri fyrir:
- Áhugasamar fjölskyldur
eða samtök til að leigja út.
- Veiðifélög.
- Sumarbúðir o.fl.
Upplýsingar í síma 96-21733 á kvöldin.
Símar 35408 og 83033
UTHVERFI
Síðumúli o.fl.
Austurgerði o.fl.
Álfheimar 3-30
AUSTURBÆR
Barónsstígur
Stórholt
Stangarholt