Morgunblaðið - 19.05.1988, Blaðsíða 64

64
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. MAÍ 1988
Eiríkur Björgvin
Lárusson - Minning
í dag er til moldar borinn Eiríkur
Björgvin Lárusson. Hann var fædd-
ur 25. september árið 1916. For-
eldrar hans voru þau sæmdarhjónin
Halldóra Eiríksdóttir og Lárus Sig-
urðsson, sem bjuggu að Hnitbjörg-
um í Jökulsárhlíð. Þegar Eiríkur
var á sjötta ári, fluttist hann með
foreldrum sínum að Hreinsstöðum
í Hjaltastaðaþinghá. En áður en ár
var liðið andaðist Lárus frá fjórum
ungum bömum þeirra hjóna. Þá
tóku við erfíðir tímar hjá ekkjunni
með bamahópinn sinn.
Halldóra giftist fáum árum síðar
Guðmundi Guðmundssyni og
bjuggu þau hjón að Sænautaseli á
Jökuldalsheiði. Þangað fluttist
Eiríkur tólf ára gamall og dvaldi
með móður sinni og stjúpa til 16
ára aldurs. Þau Halldóra og Guð-
mundur áttu fjögur böm, þannig
að alsystkini Eiríks eru þijú og
hálfsystkini fjögur. Eiríkur var
næstelstur af systkinahópnum. Öll
systkini Eiríks eru á lífí.
Eftir að Eiríkur fór frá Sænauta-
seli lagði hann meðal annars fyrir
sig vinnumennsku auk starfa hjá
Kaupfélaginu á Reyðarfirði. Síðar
lá leið hans til Akureyrar þar sem
hann gerðist starfsmaður Kr.
Kristjánssonar, en árið 1946 lá leið
hans til Reykjavíkur og hann hóf
störf hjá I. Brynjólfssyni og Kvaran
við útkeyrslu á vörum í verzlanir.
1. maí árið 1963 hóf hann störf hjá
Brunabótafélagi íslands og þar varð
síðan starfsvettvangur hans þar til
miðvikudaginn 27. apríl sl. að hann
fékk aðsvif þar sem hann var á
leið til vinnu sinnar. Hann var flutt-
ur í skyndi á sjúkrahús og þaðan
átti hann ekki afturkvæmt. Það
vantaði því aðeins fáa daga upp á
að hann hefði starfað hjá Bruna-
bótafélagi íslands í 25 ár.
Eiríkur giftist Kristínu Gísladótt-
ur, sem ættuð er frá Geirshlíð í
Miðdalahreppi. Þau eignuðustu tvo
syni, Gísla Steinar, sem giftur er
Dýrleifu Frímannsdóttur og eiga
þau fjögur börn og Hilmar Heiðar,
giftur Guðlaugu Gísladóttur og eiga
þau þijú böm. Gísli Steinar starfar
hjá Bifreiðum og Landbúnaðarvél-
um hf. og Hilmar Heiðar hjá Dröfn
hf. Þau Kristín og Eiríkur bjuggu
á ýmsum stöðum í Reykjavík, en
nú um langt árabil bjuggu þau að
Hvassaleiti 6, þar sem þau áttu
fallegt heimili sem alltaf stóð opið
vinum og ættingjum.
Enginn þurfti að starfa lengi með
Eiríki til að fínna hve mikill heimil-
isfaðir hann var. Hann lét sig miklu
varða velferð fjölskyldunnar. Oft
ræddi hann um syni sína og
tengdadætur og eins og flestir aðr-
ir lifnaði hann allur við, þegar talið
barst að bamabömunum. Ég veit
að ósjaldan rétti hann sonum sínum
hjálparhönd, þegar þeir stóðu í
framkvæmdum og taldi slíkt aldrei
eftir sér. Þegar þeim gekk eitthvað
í haginn þá lék bros um varir Eiríks.
Við Éiríkur vorum samstarfs-
menn hjá Brunabótafélaginu þenn-
an aldarfjórðung, sem Eiríkur starf-
aði þar. Eiríkur vann innheimtu-
störf hjá félaginu, heimsótti við-
skiptavini félagsins sem dregist
hafði greiðsla hjá og aðra, sem fóru
fram á það að fá Eirík til sín í heim-
sókn og margir voru þeir sem báðu
um hann ár eftir ár. Misjafnlega
taka menn þvi þegar þeir fá heim-
sóknir og eru krafðir um greiðslur.
En Eiríki veittist létt að komast af
við allt fólk. Það fylgdi enginn háv-
aði hans störfum, en hann var ákaf-
lega trúr því félagi sem hann hafði
ráðist til starfa hjá. Hann kappkost-
aði að vera sjálfur vel heima í þeim
tryggingum, sem hann var að inn-
heimta. Þannig hafði hann svör á
reiðum höndum, þegar umræðumar
fóru að snúast um það hvað þessar
tryggingar nú greiddu í bætur.
Hvort þetta væri nú ekki eingöngu
smátt letur og engar bætur að fá.
Þá vantaði ekki sannfæringarkraft-
inn hjá Eiríki. Menn vom vel
tryggðir hjá góðu félagi.
Eiríkur var Austfírðingur. Hann
hélt mikið upp á sína bemskuhaga.
Oft minntist hann á menn og at-
burði frá þeim tíma, sem hann var
að alast upp. Hann lifnaði allur við,
þegar á skrifstofur okkar komu
menn frá Austfjörðunum og gátu
sagt honum ýmis tíðindi af fólki,
sem hann kannaðist vel við. Hann
starfaði mikið í Austfirðingafélag-
inu og sat í stjóm þess ámm sam-
an. Ahugi hans fór ekki á milli
mála, svo auðfundin var tilhlökkun
hjá Eiríki, þegar hann ásamt öðmm
vann að undirbúningi fyrir Aust-
fírðingamótin hér í höfuðstaðnum.
Þau mót vom mikill viðburður í lífí
hans.
Eiríkur hafði gaman af hestum
og átti oft ágæta gæðinga. Með
honum og tengdaföður hans, Gísla
Þorsteinssyni í Geirshlíð, tókst mik-
il og góð vinátta samfara gagn-
kvæmri virðingu. Þau Kristín og
Eiríkur dvöldust oft í Geirshlíð og
þar fékk Eiríkur útrás fyrir þá
sterku taug, sem hann bar til sveita-
lífsins. Gísla Þorsteinssyni kynntist.
ég vel vegna þess að hann var
umboðsmaður Bmnabótafélagsins í
Miðdalahreppi ámm saman.
Þegar Gísli kom til Reykjavíkur
fylgdi Eiríkur honum jafnan til mín
til þess að hann gæti gert upp mál
umboðsmannsins við félagið. Við
þrír áttum þá oft saman skemmti-
legar samræður, sem venjulegast
Eiríkur átti upphafíð að. Og alltaf
lauk þessum viðræðum þannig að
Gísli gerði allt upp fyrir þá Miðdala-
hreppi hvort sem hann var búinn
að fá greiðslu eða ekki. Um heiðar-
leik sveitunga sinna var Gísli aldrei
í vafa. Eiríki féll vel í geð slíkir
umboðsmenn ekki síður en mér.
Nú er löngum starfsdegi Eiríks
hjá Bmnabótafélagi íslands lokið.
Hann var óþreytandi sendiboði fé-
lagsins langan vinnudag. Stöðugt
þyngdist umferðin í Reykjavík og
erfíðara var að athafna sig með
ökutæki. Þegar árin færðust yfír
Eirík hefur þetta orðið mikið álag.
Fyrir fullorðinn mann var oft
slítandi í ýmsum veðmm og skamm-
degismyrkri að fara um bæinn þvert
og endilangt. En uppgjöf var ekki
til í hans huga. Eiríkur hafði ekki
þekkt annáð allt sitt líf en að þurfa
að hafa fyrir hlutunum.
Við hjá Bmnabótafélagi fslands
kveðjum nú traustan samstarfs-
mann. Hann var félaginu ákaflega
trúr þjónn, sem alltaf vildi veg þess
sem mestan. Samstarfsfólk Eiríks
Lámssonar hjá Branabótafélaginu
sendir Kristínu og sonum þeirra og
flölskyldum samúðarkveðjur. Minn-
ing um góðan dreng er ofarlega í
hugum okkar allra hjá Bmnabóta-
félaginu. Bmnabótafélag íslands
færir Eiríki þakkir fyrir mikið og
gott starf.
Blessuð sé minning Eiríks Björg-
vins Lámssonar.
Þórður H. Jónsson
í dag fímmtudaginn 19. maí er
til moldar borinn vinur minn og
tengdafaðir Eiríkur Björgvin Láms-
son, Hvassaleiti 6, Reykjavík. Hann
veiktist skyndilega síðasta vetrar-
dag þann 20. apríl, en lést að
morgni 10. maí.
Ég minnist okkar fyrstu kynna
fyrir 15 ámm, þá kynntist ég hlýja
faðminum hans er hann tók á móti
mér í fyrsta skipti. Það var þó við
aðrar aðstæður en við höfðum ósk-
að okkur, en ekki verða allra kynni
eins og ætlað varð, því mennimir
ákveða en guð ræður. Þá strax fann
ég hlýja hjartað sem bjó í hinum
prúða manni sem var góður og
ástríkur faðir, tengdafaðir og afí.
Hann bar ekki utaná sér það sem
innra bjó, það sá ég strax er við
hittumst fyrst.
Hann hlakkaði ávallt til vorsins
og sumarsins, þá var hugurinn
strax kominn í sumarbústaðinn sem
þeim hjónum var svo kær. Öll sú
aðhlynning og ræktun sem þar fór
fram var oft ótrúleg. Það sýndi þá
umhyggju og natni sem þeim einum
var lagið.
Mig langar líka að geta um gest-
risnina á heimili hans, þar sem oft
var margt um manninn enda vom
þau hjónin samrýnd mjög og gott
til þeirra að koma.
Það var mikill missir við andlát
hans fyrir tengdamóður mína og
okkur öll. Megi góður Guð styrkja
hana og synina hennar, sem áttu
hug hans og hjarta. Við tengdadæt-
umar og bamabömin vomm svo
heppin að eiga slíkan tengdaföður
og afa. Ég þakka honum allar þær
mörgu ánægjulegu samvemstundir
sem við áttum saman.
Megi hann hvfla í guðs friði.
fcegg ég augun mín til svefns
og hjartað mitt til Guðs
syngdu mig sofandi,
varðveittu mig vakandi,
svo ég megi sofa í friði,
vakna mínum góða guði
til eilífe lífs.
Dýrleif Frfmannsdóttir
Minning:
Soffía Pálmadóttir
Mainolfi kaupkona
Fædd 28. nóvember 1901
Dáin 5. mai 1988
Föðursystir mín, Soffía Pálma,
eins og hún var ætíð nefnd, er nú
látin eftir langa sjúkralegu.
Soffía var fædd á Mjóafírði 28.
nóvember 1901. Móðir hennar var
Guðbjörg Jónsdóttir frá Mjóafírði
og faðir hennar, Pálmi Pálmason
kaupmaður á Norðfirði, nú Nes-
kaupstað.
Soffía ólst fyrst í stað upp hjá
móðurömmu sinni, Sigþrúði Jóns-
dóttur í Mjóafirði. Soffía missti
ömmu sína 12 ára gömul og flutt-
ist þá til Pálma föður síns og konu
hans, Ólafar Stefánsdóttur frá
Nesi í Norðfírði.
Systkinin vom mörg í Pálma-
húsi á Norðfirði en þau em nú öll
Iátin. Þau vom: Guðlaug kennari,
dó ung, Erlendur skipstjóri, Guð-
rún húsfreyja, Ingvar .skipstjóri,
Morgunblaðið tekur af-
mælis- og minningargreinar
til birtingar endurgjaldslaust.
Tekið er við greinum á rit-
stjórn blaðsins á 2. hæð í
Aðalstræti 6, Reykjavík og á
skrifstofu blaðsins í Hafnar-
stræti 85, Akureyri.
Athygli skal á því vakin, að
greinar verða að berast með
góðum fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaði að berast síðdegis á.
mánudegi og hliðstætt er með
greinar aðra daga.
Mikil áhersla er á það lögð
að handrit séu vel frá gengin,
vélrituð og með góðu línubili.
Ágúst endurskoðandi, Bjartmar
skipstjóri og Helgi sjómaður, sem
dó ungur.
Soffía fluttist til Reykjavíkur
árið 1925 og vann við ýmis störf.
Hún veiktist af berklum og dvaldi
í tvö ár áf Vífílsstaðahæli uns hún
vann bug á þessum skæða sjúk-
dómi. Þá hóf hún iðnnám og lærði
hattasaum hjá Önnu Ásmunds-
dóttur og lauk því námi á þremur
ámm. Lærlingskaup á þessum
ámm var ekki hátt og tók Soffía
að sér mikla aukavinnu til að geta
framkvæmt það sem hugur hennar
stóð til, en það var að koma á fót
sjálfstæðum rekstri. Hún var eftir-
sótt vegna handlagni og smekkvísi
og vann m.a. mikið hjá Þjóðminja-
safninu við viðgerðir á vefnaði í
eigu safnsins.
Sama ár og hún lauk iðnnáminu
stofnaði hún Hattaverslun Soffíu
Pálma á Laugavegi 12, þann 4.
apríl 1936, og var búðin þar til
húsa í þau 51 ár sem hún var starf-
rækt.
Árið 1944 giftist Soffía Albert
Mainolfi, Bandaríkjamanni frá
New York. Bjuggu þau um tíma í
New York en lengst af hér á landi.
Ekki nutu þau samvista mjög lengi
því Albert beið bana í bílslysi 6.
júlí 1953. Ég kynntist Albert mjög
vel. Hann var einstaklega hlýr og
hjartahreinn maður og mátti líkt
og Soffía ekkert aumt sjá án þess
að reyna að rétta hjálparhönd.
Hann gat þó verið harður í hom
að taka ef honum fannst hallað á
sig og sína skjólstæðinga. Þau
hjónin vom lík að þessu leyti og
það var gott að eiga þau að vinum.
Albert, sem var af ítölsku bergi
brotinn, var mjög söngelskur mað-
ur og söng m.a. dægurlög hér í
Reykjavík. Síðustu árin sem Albert
lifði, gegndi hann yfírmannsstöðu
við öryggisgæslu á Keflavíkurflug-
velli, sem borgaralegur starfsmað-
ur. Hið ótímabæra fráfall Alberts
hafði mjög djúp áhrif á Soffíu og
syrgði hún mann sinn alla tíð.
Þegar ég Iít til baka og skoða
lífsferil frænku minnar fínnst mér
þrennt hafa einkennt allt hennar
líf og athafnir: Mikill baráttuvilji
og eldhugur við að framkvæma
markmið sín, sterk guðstrú með
fullvissu um eilíft líf, og hve ljúft
henni var að hjálpa og aðstoða þá
sem minna máttu sín.
Baráttuviljinn lýsir sér í aust-
fírsku stúlkunni sem á ámnum í
kringum kreppuna fer til
Reykjavíkur og lærir hattasaum.
Hún tekur þá að sér alla aukavinnu
sem hún fær í fagi sínu, vinnur
myrkranna á milli og einn daginn
kemur að því að hún eignast hatta-
verslun og verkstæði sem hefur
margar stúlkur í vinnu við fram-
leiðslu á höttum. Hún sagði mér
seinna frá því að hún hefði þó feng-
ið að láni 490 krónur hjá vinum
og vandamönnum til stofnunar
búðarinnar og hefði getað endur-
greitt það á réttum tíma þrátt fyr-
ir kreppuástand í þjóðfélaginu.
Hattasaumur var þá meiri iðn-
grein en er í dag og fallegur kven-
hattur var sannkallað stöðutákn.
Flestir hattar vom saumaðir hér-
lendis á fáum verkstæðum. Fyrir-
myndir vom að nokkm leyti fengn-
ar frá útlöndum en sköpunargáfa
og smekkvíst handbragð var það
sem gilti. Stúlkumar, sem unnu
að þessari iðngrein, þurftu á þess-
um eiginleikum að halda til að
skapa fallega seljanlega tískuvöm
undir handleiðslu meistara. Hjá
Soffíu störfuðu lengst af 6—7
stúlkur við hattasaum að með-
töldum lærlingum.
Eftir stríðið þegar innkaupaleið-
ir opnuðust hófst innflutningur á
verksmiðjuframleiddum höttum og
hattasaumur lagðist niður að miklu
leyti. Þó var hægt að fá handsaum-
aða hatta á Laugavegi 12 öll árin
sem verslunin var starfrækt. Á
þessum tíma og síðar fór Soffía
árlega í innkaupaferðir til Banda-
ríkjanna, sem þá var öllu meiri
framkvæmd en í dag þegar kostur
er á daglegum þotuferðum. Ég var
að fletta í vegabréfí hennar nú á
dögunum og sá þá að hún hafði
farið í síðustu innkaupaferð sína
til Bandaríkjanna í ágúst 1979 og
var hún þá næstum 78 ára gömul.
Meðan Soffía hafði þrek og
heilsu til sat hún sjaldan auðum
höndum. Fyrir utan starf sitt við
verslunina naut hún þess að sinna
tómstundum sínum. Hún málaði á
postulín og saumaði mikið út og
liggja eftir hana mörg falleg verk
sem bera listrænum hæfíleikum
hennar glöggt vitni.
Soffía var einkar minnug á at-
burði sem gerst höfðu á Austfjörð-
um fyrr á ámm. Hún hafði gott
skopskyn og kunni ógrynni af
skemmtilegum sögum um menn
og málefni frá bemskuámm
sínum. Frásagnarhæfileiki hennar
var þannig að ávallt var gaman
að hlusta á hana segja frá.
Soffía var lengst af heilsutæp
og lá þá oft í sjúkrahúsi. Þar á
milli gat hún rekið fyrirtækið og
farið í ferðalög. Þó hefði hún ekki
getað haldið úti verslun öll þessi
ár með svo löngum fjarveram án
góðs samstarfsfólks. Til þess naut
hún aðstoðar margra valinkunnra
kvenna og ég veit að ég geri eng-
um rangt til þó ég nefni aðeins
tvær, Maríu Sigurðardóttur, sem
starfaði hjá henni í 35 ár og rak
fyrirtækið í íjarvem Soffíu af þeirri
trúmennsku eins og væri hennar
eigið, og Guðfínnu Gísladóttur,
meistara í hattasaum, sem starfaði
í búðinni síðustu 10 árin og var
Soffíu ómetanleg stoð í stóm sem
smáu.
Búðina seldi Soffía fyrir rúmu
ári og var henni þá lokað um stund-
ar sakir að minnsta kosti.
Öll árin leigði Soffía á Lauga-
vegi 12 hjá sömu ijölskyldunni,
Helga heitnurn Hafberg og síðar
bömum hans Áslaugu og Ingólfí,
sem sýndu henni alltaf mikla vél-
vild og vináttu og hafa þau ætíð
hlúð að Soffíu í veikindum hennar.
Síðustu tvö árin dvaldi Soffía á
öldmnardeild Borgarspítalans.
Starfsfólki deildarinnar em færðar
bestu þakkir fyrir þá frábæm
umönnun sem hún naut þar.
Kveðjuathöfn um Soffíu fer
fram í Fossvogskirkju í dag en
jarðneskar leifar hennar verða
lagðar til hinstu hvfldar við hlið
manns hennar í Bandaríkjunum.
Hjartahrein kona með stórbrot-
inn persónuleika hefur lokið starfs-
degi sínum og horfíð á þær slóðir,
þar sem hún sjálf trúði að dags-
verkið yrði metið og réttum laun-
um úthlutað.
Hún unni öllu fögm og það er
við hæfí að kveðja hana á þessum
árstíma þegar náttúran er að færa
sig í hið nýja skrúð og loftið ómar
af fuglasöng. Dýpsta virðing og
þakklæti fylgi henni, sem var okk-
ur öllum svo kær.
Blessuð sé minning hennar.
Sigurður Ingvarsson