Morgunblaðið - 10.06.1988, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 1988
Fundur utanríkisráðherra NATO:
Reuter
Aralagið kannað
Ólympías, 37 metra löng eftirlíking af fomu, grísku herskipi (galeiðu með þrem áraröðum á hvort borð),
sést hér utan við höfnina í borginni Píreus í Grikklandi í gær. Ræðaramir voru að þessu sinni sjóliðs-
foringjaefni. í baksýn er íþróttaleikvangur sem kenndur er við frið og vináttu. Skipið var í þurrkví í 9 mánuði
á meðan reynd voru ný tæki, en ætlunin er að nota skipið við ýmis hátíðleg tækifæri. Má þar nefna að
Ólympías á að sigla með ólympíueldinn frá borginni Kórinþu til höfuðborgarinnar, Aþenu, en þaðan verð-
ur eldurinn fluttur áleiðis til Seoul í Suður-Kóreu.
Júmbóþota flaug
á einum hreyfli
í 47 mínútur
Washington. Reuter.
JÚMBÓÞOTA bandaríska flugfélagsins United Airlines flaug á einum
hreyfli í 47 mínútur áður en hún lenti heilu og höldnu á Narita-flug-
vellinum við Tókýó 2. maí sl., að sögn talsmanns bandarisku flugörygg-
isstofnunarinnar, NTSB.
Upphaflega var sagt að þotan
hefði flogið mun skemur á einum
hreyfli. Hún var á leið frá Los
Angeles til Tókýó er hver hreyfíll-
inn af öðrum bilaði, en alls eru fjór-
ir hreyflar á júmbótþotum af gerð-
inni Boeing-747.
Talsmaður United sagði á sínum
tíma að drepist hefði á fyrsta
hreyflinum er þotan átti eftir 75
mínútna flug til Narita. Annar
hreyfíllinn hefði stöðvast er 45
mínútur voru eftir og sá þriðji rétt
Aukaþing SÞ:
Shevardnadze og
Shamir ræðast við
áður en þotan lenti.
Samkvæmt upplýsingum tals-
manns NTSB er þetta ekki rétt því
að hans sögn hafði drepist á þrem-
ur af fjórum hreyflum þotunnar er
hún átti 47 mínútna flug eftir.
Flugvélin lenti eins og ekkert hefði
í skorizt og komst af eigin ramm-
leik upp að flugstöðvarbygging-
unni. Engan sakaði en alls voru
258 menn um borð, farþegar og
áhöfti.
Perestrojka nær ekki
til útþenslu hersins
SÞ.New York, Reuter.
ENDA þótt Sovétríkin og ísrael hafi ekki haft með sér stjóm-
málasamband í 21 ár áttu tveir af helstu valdamönnum ríkjanna
fund með sér í aðalstöðvum Sameinuðuðu þjóðanna í gær. Israel-
inn, Yitzhak Shamir forsætisráðherra, og Eduard Shevardnadze,
utanríkisráðherra Sovétríkjanna, hugðust ræða deilur arabaþjóða
og Israela og hugmyndir um friðarráðstefnu.
- segir Carring-
ton lávarður
Madríd, Reuter.
CARRINGTON lávarður, sem
lætur af starfi framkvæmda-
stjóra Atlantshafsbandalagsins
síðar í mánuðinum, sagði við
upphaf tveggja daga fundar ut-
anríkisráðherra bandalagsins í
Madríd að perestrojka, umbóta-
stefna Míkhaíls Gorbatsjovs,
hefði ekki dregið úr hernaðarút-
þenslu Sovétríkjanna.
Carrington sagði ennfremur að
samskipti austurs og vesturs færu
batnandi en vestræn ríki þyrftu að
gæta þess að ganga ætíð til samn-
ingaborðsins með styrk og sam-
stöðu að bakhjarli.
Geoffrey Howe, utanríkisráð-
herra Bretlands, sagði í ræðu sinni
á fundinum að nú væri tækifæri til
að styðja við bakið á umbótum í
austantjaldsríkjum. Ekki ætti að
líta á þau sem einlita samsteypu
kommúnistaríkja heldur virða sé-
reinkenni hvers ríkis um sig. Þó
yrði að gæta þess að Sovétmenn
Neitunar-
valdi Reagans
ekki hnekkt
Washington. Reuter.
ÖLDUNGADEILD Bandaríkja-
þings tókst ekki að hnekkja neit-
unarvaldi Ronalds Reagans, for-
seta, gegn lögum um viðskipta-
hömlur. Lagði forsetinn í gær til
að nýtt og breytt frumvarp yrði
lagt fram.
Fimm atkvæði vantaði til þess
að öldungadeildinni tækist að
hnekkja neitunarvaldi Reagans, en
61 þingmaður greiddi frumvarpinu
atkvæði og 37 voru því andvígir.
Er frumvarpið þar með úr sögunni
sem slíkt. Það gerði m.a. ráð fyrir
því að ríkjum, sem beíttu vemda-
raðgerðum til að hindra innflutning
bandarískrar framleiðsluvöru, yrði
refsað. Frumvarpið hafði verið þijú
ár til meðferðar í þinginu.
fengju ekki ástæðu til að saka vest-
ræn ríki um tilraunir til að kljúfa
einingu kommúnistaríkja.
Steingrímur Hermannsson, ut-
anríkisráðherra, situr fundinn í
Madríd. I ræðu lýsti hann þeirri
skoðun sinni, að því miður ein-
kenndust áætlanir á sviði hermála,
bæði austurs og vesturs, enn um
of af þróun sífellt fullkomnari ger-
eyðingarvopna. Þótt vestrænar
þjóðir yrðu að vera viðbúnar hinu
versta væri samt mikilvægt að kom-
ast sem fyrst af þessari braut og
leiðin til þess væri stóraukið traust
milli þjóða, sagði Steingrímur.
Sovétmenn vilja að haldin verði
alþjóðleg friðarráðstefna þar sem
fundin verði lausn á deilunni og
verði deiluaðilar að hlíta þeirri
lausn. Israelar eru hugmyndinni
andvígir.
Búist er við því að Shamir muni
einnig reifa málefni sovéskra gyð-
inga sem hafa í auknum mæli
fengið brottfararleyfi frá Sov-
étríkjunum það sem af er þessu
ári.
Sérstök sendinefnd frá Sov-
étríkjunum hefur verið í ísrael
síðan í fyrra og nýlega fengu ísra-
elskir sendifulltrúar leyfi til að
koma til Moskvu. Sovétmenn slitu
stjómmálasambandi við ísrael eft-
ir svonefnt Sex daga stríð ísraela
og nokkurra arabaþjóða árið 1967.
Ný viðhorf ryðja sér til rúms
meðal norskra fiskifræðinga
Nauðsynlegt að taka tillit til samhengisins milli fiskstofna þegar veiðarnar eru ákveðnar
„ÞEGAR horft er til baka blasir það við, að hrunið í loðnustofninum
í Barentshafi var af ofur eðlilegum ástæðum. Stór síldarárgangur
1983 og stórir þorskárgangar 1982 og næstu árin á eftir áttu mest-
an þátt í því. Við verðum líka að viðurkenna, að við minnkuðum
ekki loðnuveiðarnar nógu fljótt vegna þess, að við gerðum okkur
ekki grein fyrir álaginu á stofninum.“
Þetta sagði norski fískifræðing-
urinn Sigurd Tjelmeland á ráð-
stefnu sjómanna á norsku hring-
nótabátunum en hún var haldin í
Niðarósi um síðustu mánaðamót.
Fjallaði hann þar um vistfræði Bar-
entshafsins og hafði margt merki-
legt að segja um þau nýju viðhorf,
sem nú eru að ryðja sér til rúms
meðal norskra fískifræðinga.
Áníðslan á loðnunni olli
hruni í þorskinum
Tjelmeland sagði, að loðnan væri
mikill hluti af æti þorsksins og þeg-
ar hana hefði tekið að skorta vegna
aukins ágangs annarra fiskstofna
og mikilla veiða hefði þorskurinn
horast niður og hrygningin dregist
fram yfir eðlilegan tíma. Telur
hann, að sú sé helsta ástæðan fyrir
kreppunni í norsku þorskveiðunum.
Svarið við þessum sveiflum er
vistfræðileg nýting og sagði Tjel-
meland, að sækja yrði í einstaka
fískstofna með bað í huga, að þeir
eru æti og undirstaðan fyrir aðra.
Skipti hann sögu fiskifræðinnar í
tímabil og sagði, að fram til 1970
hefði „veiðimannatíminn" ríkt, þeg-
ar fískifræðingar gerðu ekki- annað
en að finna fískinn fyrir sjómenn,
og tímabilið frá 1970 og til 1990
kallar hann „tíma skammsýninnar",
þegar aðeins er einblínt á hvem
fískstofn fyrir sig.
„Við héldum, að það væri nóg
að vita hvaða áhrif veiðarnar hafa
á tiltekna stofna og gáfum okkur,
að aðrir þættir væru stöðugir tií
langs tíma litið,“ sagði Tjelmeland
og kom nú að tímabilinu, sem tekur
við eftir 1990, „vistfræðitímanum“.
Þá verður farið að líta á fiskstofn-
ana í samhengi, á hafið sem eina
líffræðilega heild.
Fiskimenn og
fiskifræðingar
Tjelmeland gerði einnig að um-
talsefni samskipti fískifræðinga og
sjómanna í gegnum tíðina og deildi
þeim niður í ákveðin tímabil með
sama hætti. Fram til 1970 var „tími
Sigurd Tjelmeland fiskifræðing-
ur
hinna saklausu einfeldninga", þeg-
ar allir héldu, að hægt væri að
ausa fiskinum upp endalaust;
1970-1985 var „óánægjutíminn"
þegar mönnum var farið að skilj-
ast, að auðæfí sjávar eru ekki
óþrjótandi en vefengdu aðferðir
fiskifræðinganna, og frá 1985-90
er „tími uppgjörs og íhugunar" og
aukins skilnings á því, að nýtingin
er ekki eins og vera ber. Eftir 1990
tekur við hinn „upplýsti tími“.
Tjelmeland nefndi einnig, að taka
yrði tillit til fleiri atriða en stærð
fískstofnanna. Sjávarhiti skipti
miklu máli og sagði, að fyrir 1982
hefði ríkt lengra kuldaskeið í Bar-
entshafí en áður hefði mælst.
Smásíldin étur smáloðnu
Árið 1983 var sfldarárgangurinn
í Barentshafi óvenjulega stór og svo
var einnig með þorsk- og ýsuár-
gangana 1982-85. Tjelmeland
sagði, að komið hefði í ljós, að
smásfldin æti smáloðnu þótt hún
væri aðeins litlu stærri en loðnan
og væri sömu sögu að segja af stóru
sfldinni. Það væri því hart barist
um bitann. Það sýndi sig líka, að
1983, ári eftir stóra síldarárgang-
inn, hrundi Ioðnustofninn.
Loðnan og þorskurinn
Tjelmeland sagði, að menn hefðu
alltaf vitað, að þorskurinn lifði mik-
ið á loðnu og jafnvel, að hann æti
jafn mikið og veiðunum næmi.
„Þorskurinn lifir líka á ókyn-
þroska loðnu þótt menn hafi gefíð