Morgunblaðið - 10.06.1988, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 1988
Farþegamir voru um 500 talsins í
þessari ferð og hafa ekki fyrr jafn-
margir íslendingar ferðast með
sömu flugvélinni. Á innfelldu
myndinni er áhöfn Boeing 747
breiðþotu Lion Air í flugstöðinni í
gær. Af 17 manna áhöfn voru 14
Islendingar.
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Með 500 sæta breiðþotu í fríið
Keflavik.
UM 500 íslendingar flugu með
flugfélaginu Lion Air til Kölnar
í Vestur-Þýskalandi í gær og er
það stærsti hópur íslendinga sem
ferðast hefur með sömu flugvél-
inni. Þetta voru félagar í BSRB
Landbúnaðarráðherra hefur lagt
til í ríkisstjóminni að aukin verði
framlög til landbúnaðarmála, og á
sama tíma hefur Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra fyrirskipað sérstaka
athugun á fjárstreymi til landbúnað-
ar. Afgreiðslu á beiðni landbúnaðar-
ráðherra hefur verið frestað til
næstu viku en þremur ráðherrum,
Friðriki Sophussyni, Halldóri Ás-
grímssyni og Jóni Baldvin Hannib-
alssyni var falið að reyna að komast
að sameiginlegri niðurstöðu.
sem voru á leið í þriggja vikna
fri og var farkosturinn Boeing
747 breiðþota sem tekur 500 far-
þega. Hver farmiði kostaði 9.500
krónur fyrir utan flugvallarskatt
og að sögn Sigrúnar Aspelund
búnaðargeiranum, sem athugun
viðstkiptaráðherra beinist að, sagði
Jón Helgason að viðskiptaráðherra
hefði ákveðið fyrr í vetur að greiða
niður hækkun álagningar á land-
búnaðarvörum, svo sem mjólk. Sala
á mjólkurvörum hefði síðan verið
meiri en áætlað var og svo mjög
hefði gengið á birgðir að þær hefði
ekki í lengri tíma verið minni. Við
formanns ferðanefndar BSRB er
það helmingi ódýrara en lægstu
fargjöid sem í boði eru i áætlun-
arflugi. Alls verða farnar fjórar
ferðir með þriggja vikna millibili
og sagði Sigrún að þegar væri
þetta létti að vísu mjög undir
greiðslubyrði vegna geymslugjalds
þegar vextir væru jafn háir og raun
bæri vitni.
Jón sagði síðan að vextir hefðu
verið mun hærri en ráð var fyrir
gert í fjárlögum, þar sem reiknað
hefði verið með 14-15% vöxtum en
en vextir á afurðalánum hefðu verið
29-33V2%. Jón benti á að fjármála-
ráðuneytið greiddi vaxtakostnað
umfram áætlanir vegna útgjalda þar
og þá væri spuming hvort gera ætti
upp á millí ráðuneyta.
Jón nefndi að lokum að meiri nið-
urskurður hefði verið á fé vegna riðu
en ráð var fyrir gert sem þýddi
hærri upphæðir í bætur til bænda,
en um leið örari fækkun sauðfjárins.
uppselt í næstu tvær ferðir, en
nokkur sæti laus í síðustu ferð
sumarsins 11. ágúst.
Vélin sem er í eigu Cargolux kom
frá Manchester í Englandi. Áhöfn
vélarinnar er að mestu íslensk og
flugu flugstjóramir Eyjólfur Hauks-
son og Þórður Siguijónsson vélinni
í þessari ferð, en flugvélstjóri var
Ásgeir Ásgeirsson. Flugfreyjur vom
14, þar af voru 9 íslenskar, yfirflug-
freyja var Salvör Þormóðsdóttir.
Með vélinni í þessari ferð var
sölustjóri Lion Air, John Wijhma,
og sagði hann að áætlað væri að
félagið flytti um 500 þúsund far-
þega á þessu ári. Hann sagði að
samningurinn við BSRB væri því
ekki stór í samanburði við heildar-
farþegafjöldann, en eigi að síður
vonaðist hann til að áframhald gæti
orðið á þessu samstarfi. Kristján
Torlacius formaður BSRB kvaðst
vonast til að samningar næðust við
íslenska aðila um ferðir af þessu
tagi. Stéttarfélögin hefðu þá fyrst
samið við erlent flugfélag þegar
útséð var að samningar tækjust
ekki við innlent.
Það kom fram hjá BSRB-mönn-
um að félögin sem stæðu að þessum
orlofsferðum, VR, Starfsmannafé-
lagið Sókn, Verkakvennafélagið
Framsókn, Verslunarmannafélag
Hafnaifyarðar, Verslunarmannafé-
lag Ámessýslu, Samband íslenskra
bankamanna, Félag bifvélavirkja og
Félag jámiðnaðarmanna, legðu
áherslu á að þau stefndu ekki að
stofnun ferðaskrifstofu.
- BB
Tilmæli frá viðskiptaráðherra:
Mjólkursala meiri en áætlanir gerðu ráð fyrir:
Birgðir af mjólkurvör-
um sjaldan verið minni
JÓN Helgason landbúnaðarráðherra segir að sala á mjólkurvörum
hafi verið meiri það sem af er þessu ári en áætlað var og birgðir séu
nú mun minni en verið hefur í langan tíma. Hann segir að samdrátt-
ur hafi að vísu orðið í april, vegna verkfalla, en ágæt sala hafi verið
í maí samkvæmt bráðabirgðayfirliti. Þessi aukna sala hefur lækkað
birgðakostnað en um leið hefur kostnaður ríkisins vegna niður-
greiðslna á mjólk og mjólkurvörum hækkað umfram áætlanir fjárlaga
eða um 60 milljónir króna.
Tafir urðu
enn á flugi
Flugleiða
Áframhaldandi tafir urðu á
flugi Flugleiða í gær. Að
sögn Einars Sigurðssonar
blaðafulltrúa Flugleiða varð
15-20 mínútna seinkun i
senn, bæði í innanlandsflugi
og millilandaflugi. Einar
sagði ekki vera hægt að
skýra þessar tafir með öðru
en seinagangi flugmanna.
Flugmenn höfðu ekki samið
um kaup og kjör við Flug-
leiðir, þegar bráðabirgðalög
ríkisstjórnarinnar voru sett.
Einar sagðist ekki vita gegn
hveijum aðgerðir flug-
manna beindust, þar sem
Flugleiðir færu að iögum
og því væri tilgangslaust að
beina aðgerðum gegn félag-
inu.
„Þetta eni tafir sem sýnast
vera óskýranlegar, það er ekk-
ert sérstakt að gerast á þess-
um árstíma í veðri eða öðru
sem ætti að valda þessu. Þetta
eru svona 15-20 mínútur á
flug. Það er enginn samningur
laus, eftir að lögin tóku gildi.
Hækkun kom á launin núna
1. júní og félagið lítur svo á,
að það geti ekki samið um
neitt sem lögin kveða ekki á
um. Lögin banna aðgerðir til
að knýja fram aðrar lausnir
en lögin kveða á um. Flug-
menn segjast vera að gæta
fyllsta öryggis. Það er hins
vegar afskaplega skrýtin stað-
hæfing, eru þeir þá að segja
að það sé ekki gert undir
venjulegum kringumstæð-
um?“ sagði Einar Sigurðsson
í gær.
Einar sagði að enginn fund-
ur hefði verið boðaður, enda
væru hendur aðila bundnar af
bráðbirgðalögunum og því
ekki um neitt að semja. Flug-
menn hafa ekki lýst yfir nein-
um aðgerðum gegn félaginu.
I Morgunblaðinu í gær var
haft eftir f.ugmönnum að það
væri misskilningur að þeir
væru að leika sér að því að
fresta flugi. í sama viðtali
lýstu þeir óánægju sinni með
stöðu samningamála sinna og
sögðu Flugleiðir eiga að taka
næsta skref í þeim málum.
Jón Helgason sagði við Morgun-
blaðið að tillaga hans hefði aðallega
verið um þrennt. í fyrsta lagi hefði
hann viljað fá það útkljáð hvort
halda eigi áfram sama hlutfalli í
niðurgreiðslum á hefðbundnum
landbúnaðarvörum og ákveðið var
þegar söluskattur var lagður á mat-
væli um áramótin, en vegna verð-
lagshækkana hafa niðurgreiðslumar
lækkað í hlutfalli við vöruverðið. Jón
sagði að þetta væri raunar ekki land-
búnaðarmál en fá þyrfti úr þessu
skorið vegna áhrifa á útsöluverð
landbúnaðarafurða. Ef sama hlut-
falli verður haldið áfram og áður er
um að ræða útgjaldaaukningu upp
á um 90 milljónir.
í öðru lagi sagðist Jón hafa lagt
til að tekið yrði 420 milljóna króna
lán, erlendis eða innanlands, vegna
útflutningsbóta, sem yrði greitt til
baka með framlagi næstu tveggja
ára samkvæmt búvörusamningi.
Sami háttur var hafður á í fyrra og
fór því framlag til útflutningsbóta á
þessu ári að miklum hluta til að
greiða lán frá síðasta ári.
Jón sagist í þriðja lagi hafa lagt
til heimild til lántöku upp á 80 millj-
ónir vegna loðdýraræktar, sem yrði
varið til að endurlána fóðurstöðvum
til að gera þeim kleyft að halda fóð-
urverði í lágmarki, og til skuldbreyt-
inga á lánum bænda.
Aðspurður um orsakir fyrir öðrum
kostnaði umfram fjárlög í land-
Seðlabanki endurskoði regl-
ur um gjaldeyrisviðskipti
JÓN Sigurðsson viðskiptaráðherra hefur beint þeim tilmælum til Seðla-
bankans að hann endurskoði reglur um gjaldeyrisviðskipti við banka
og sparisjóði, til að draga sem mest úr hættu á gengistapi eins og
Seðlabankinn varð fyrir, við gengisfellinguna í maí. Ráðherra hefur
einnig óskað eftir að upplýsingar Seðlabankans um gjaldeyrisvið-
skipti við banka og sparisjóði verði bættar og segir, að ef það hefði
verið Ijóst hve stór hluti af gjaldeyrisútsreyminu úr Seðlabankanum
dagana fyrir gengisfellingu, hefði verið vegna viðbúnaðar bankanna
við áætluðum gjaldeyriskaupum, hefðu menn metið öðru vísi þörfina
á að loka gjaldeyrisdeildunum.
Haft er eftir Jóni Baldvini Hannib-
alssyni flármálaráðherra í Alþýðu-
blaðinu á fimmtudag að ef það hefði
legið ljóst fyrir daginn eftir „svarta
miðvikudaginn" að ríkisbankamir
sjálfir hefðu átt frumkvæði að, og
kannski stærstan hlut í gjaldeyris-
spákaupmennskunni, þá hefði geng-
isfellingin aldrei verið samþykkt af
hálfu Alþýðuflokksins. Jón Sigurðs-
son sagði við Morgunblaðið að það
væri alveg ljóst að bankamir hefðu
að nokkru leiti verið að byggja upp
gjaldeyrisstöðu sem hafði gengið á
fyrstu dagana í maí. Þá sáu þeir
fram á mikla sölu framundan og
töldu sig þurfa að byrgja sig upp.
„Þetta tel ég vera eðlileg við-
skiptasjónarmið af þeirra hálfu en
hins vegar býst ég við því að það
sé rétt skoðun að menn hefðu metið
öðruvísi þörfína fyrir að loka gjald-
ejrrsideildunum, hefði það verið ljóst
hversu stór hluti af gjaldeyrispönt-
unum hjá Seðlabankanum voru
vegna bankanna sjálfra en ekki
vegna sölu sem farið hafði fram,“
sagði Jón Sigurðsson.
Hann sagði að af aðdraganda
þessarar gengisfellingar mætti laéra
að þörf væri á skjótari og gleggri
upplýsingar um gjaldeyrisviðskipti
milli Seðlabankans og viðskipta-
bankanna en hingað til hafa verið
tiltækar, þannig að Seðlabankinn
geti gert viðskiptaráðuneytinu við-
vart um óvenjulegar eða óeðlilegar
sveiflur.
Þá tæki Seðlabankinn áhættu í
þessum viðskiptum og bankinn hljóti
að verða að endurskoða reglumar
sem gilda um gjaldeyrisviðskipti við
bankana þannig að hann dragi sem
mest úr eigin gengisáhættu í þeim
viðskiptum. Samkvæmt lögum á
Seðlabankinn að meta hvort bankar
hafi keypt gjaldeyri umfram eðlileg-
ar viðskiptaþarfir en viðskiptabönk-
um er heimilt að varðveita þann
gjaldeyri sem þeim er seldur. Þó
eiga þeir að selja Seðlabankanum
þann gjaldeyri sem er umfram eðli-
legar viðskiptaþarfír ef Seðlabank-
inn telur það nauðsynlegt.
Viðskiptaráðherra sagðist hafa
beint þeim tilmælum til bankans, í
bréfi, dagsettu 1. júní, að gera ráð-
stafanir til að bæta upplýsingamar
um gjaldeyrisviðskipti og endur-
skoða reglumar um sölu gjaldeyris
til banka og sparisjóða.
Jón Baldvin Hannibalsson segir í
Alþýðublaðinu að tveir ríkisbankar
hafi aðallega staðið í hamstri með
gjaldeyri. Viðskiptaráðherra sagðist
ekki vilja segja eitt eða neitt um
þátt einstakra banka í þessum við-
skiptum. Iðnaðarbankinn hefði sjálf-
ur valið að gera uppskátt um sín
viðskipti og vera kunni að aðrir geri
það sama.
Helgi Bergs bankastjóri Lands-
bankans sagði við Morgunblaðið að
ef ijármálaráðherra ætti við Lands-
bankann gæti hann aðeins fullyrt
það að ráðherra hefði rangt fyrir sér
og meira vildi hann ekki segja um
þetta mál. Hann sagðist ekki búast
við að Landsbankinn gerði opinber-
lega grein fyrir gjaldeyrisviðskiptum
sínum dagana fyrir gengisfelling-
una.
Jón Adolf Guðjónsson bankastjóri
Búnaðarbankans sagðist visa um-
mælum fjármálaráðherra á bug.
Bankamir gegndu ákveðnu hlut-
verki gagnvart viðskiptavinum
sínum, og þegar eftirspumin ykist
yrðu þeir að undirbúa gjaldeyris-
kaup.