Morgunblaðið - 10.06.1988, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. JÚNÍ 1988
13
Hermannaveiki:
Sýkillinn útbreiddur í neysluvatni
stærstu spítalanna hérlendis
Faraldur í Bretlandi í maí
Hermannaveikifaraldur í Bretlandi hefur vakið nokkurn ugg
þar í landi að undanförnu og hafa heilbrigðisyfirvöld sætt ámæli
fyrir hve seint læknum var gert viðvart. Uin miðjan maí hafði
verið staðfest að 33 væru sýktir af bakteriunni sem veldur her-
mannaveiki og grunur lék á sýkingu hjá 45 einstaklingum til við-
bótar. Sýkillinn er útbreiddur á íslenskum sjúkrahúsum, að sögn
Sigurðar B. Þorsteinssonar, lyflæknis á Landspítalanum.
Morgunblaðið/Ol.K.M.
Starfsmenn nýju skrifstofunnar; Marta Helgadóttir t.v. og Sigur-
björg Einarsdóttir.
Ný söluskrifstofa
Samvinnuf er ða
Faraldurinn í Bretlandi hófst
27. apríl þegar tveir sjúklingar,
báðir starfsmenn við breska út-
varpið, voru lagðir inn á spítala í
Essex. Fyrir heppni ræddust lækn-
ar þeirra við og gerðu sér ljóst að
um farsótt gæti verið að ræða.
Blóðrannsókn var framkvæmd í
flýti og þar sem niðurstöður stað-
festu grun læknanna voru heil-
brigðisjrfirvöld látin vita af her-
mannaveikitilfellunum föstudag-
inn 29. april. Sama dag var BBC
gert viðvart og í fréttatíma stöðv-
arinnar tveim dögum síðar var
sagt frá hermannaveikinni, en
4000 starfsmenn BBC fengu bréf
vegna hennar 3. maí. Heilbrigðis-
yfirvöld sendu bréf til heilsugæslu-
stöðva 6. maí og til allra almennra
lækna fjórum dögum seinna. Dag-
inn eftir, 11. maí, lést annar sjúkl-
inganna sem lagðir voru inn á
spítala hálfum mánuði áður. Þann
13. maí lék grunur á að 78 sjúkl-
ingar í Bretlandi væru með her-
mannaveiki, þar af höfðu 33 til-
felli verið staðfest.
Rannsóknir á útbreiðslu sýkils-
ins „Legionella Pneumophila",
sem veldur hermannaveiki, hafa
farið fram á stærstu sjúkrahúsun-
um hérlendis í fimm ár undir stjóm
Ólafs Steingrímssonar, yfirlæknis
á Landspítalanum. „Sýkillinn er
töluvert útbreiddur í neysluvatni
Landspítalans og virðist einna
helst hreiðra um sig í ýmiskonar
blöndunartækjum. Allmikið hefur
greinst af honum í vatnskerfi
Landakotsspítala en minna á
Borgarspítalanum, þar sem færri
athuganir hafa farið fram,“ segir
Sigurður Þorsteinsson, sem þátt
tók í rannsóknunum. „Jafnframt
hefur sýkillinn greinst í loftræsti-
kerfi Landspítalans, þó ekki
síðastliðin þijú ár. Þá hefur sýkill-
inn fundist í umhverfi og vatnssýn-
um á Vífilstaðaspítala. “ Sýkillinn
greinist í kalda vatninu á sjúkra-
húsunum en Sigurður segir að
hann virðist ekki þola hitann á
heita vatninu hérlendis, þótt hann
teljist hitaþolinn.
Hættulegast að anda
að sér sýklinum
„Almennt er ekki talið skaðlegt
að drekka vatnið á spítölunum
m.a. vegna þess að sýkillinn þolir
ekki magasýramar,“ segir Sigurð-
ur. „Mesta smithættan felst í að
anda að sér litlum dropum þar sem
bakterían er á sveimi. Hún þarf
að komast inn í líkama sjúklings
með einhveijum hætti, til dæmis
gegnum slímhimnu, og í lungunum
á hún allgreiða leið undir yfírborð
frumu. Þannig er einna líklegast
að smit berist við innöndun agna
úr loftræstikerfi eða þegar skrúfað
er frá sturtu eða krana."
Þeir sem helst eiga á hættu að
smitast era lungnasjúklingar,
gamalt fólk og einstaklingar með
veiklað ónæmiskerfi vegna sjúk-
dóms eða lyfjameðferðar. Dánart-
íðni af völdum hermannaveiki er
að sögn Sigurðar um 15% hjá þeim
sem áður vora heilbrigðir og hærri
hafi sjúklingur verið veikur fyrir.
Sigurður segir að vitað sé með
vissu um sex sýkingar á sjúkra-
húsum hérlendis frá ársbyijun
1985 til dagsins í dag, en fimm
sjúklinganna era nú látnir. Granur
Ieikur á um tvær hermannaveiki-
sýkingar á spítölum til viðbótar,
en að sögn Sigurðar gætu þær
verið mun fleiri. Við sjúkdómnum
er gefið sýklalyfið erythromycin.
Ekki er vitað hvar sýkillinn á upp-
tök sín.
Aðspurður um varnaraðgerðir
segir Sigurður að gripið hafi verið
til þeirrar bráðabirgðaráðstöfunar
á Landspítalanum að skipta um
krana og síur, en skömmu síðar
hafi sýkillinn náð bólfestu aftur.
Á Landakotsspítala hafi kalda
vatnið verið yfirhitað með því að
láta 80 gráðu heitt vatn renna í
gegnum kerfið í hálfa klukkustund
og ætti slík ráðstöfun að halda
bakteríunni í skefjum í nokkrar
vikur, jafnvel örfáa mánuði. Segir
Sigurður að reyna eigi yfírhitun
vatns á Landspítala og Vífílstað-
aspítala, en þrautalendingin væri
að setja klór í neysluvatnið.
I raun er hermannaveiki óvenju-
legt afbrigði lungnabólgu og
greindist fyrst fyrir tólf áram þeg-
ar hópur uppgjafa hermanna
veiktist á árlegri samkomu sinni
í Fíladelfíu. Hár hiti, skjálfti, höf-
uðverkur og vöðvaeymsli era
fyrstu einkenni sjúkdómsins og
koma í ljós tveimur til tíu dögum
eftir smit, en síðar bætist við hósti
og öndunarerfíðleikar. Sjúkdóm-
urinn ge'tur valdið geðtraflunum.
Einungis lítill hluti þeirra sem
komast í snertingu við sýkilinn
veikist. Erfitt getur reynst að
greina hermannaveiki og oft tekur
yfír tíu daga að fá niðurstöður
prafa, sem teknar era úr hráka,
þvagi eða blóði.
Ferðaskrifstofan Samvinnu-
ferðir-Landsýn á 10 ára afmæli
í ár og hefur af því tilefni opnað
nýja söluskrifstofu að Suður-
landsbraut 18.
Skrifstofan veitir alhliða þjón-
ustu hvort sem um sumarleyfis- eða
viðskiptaferðir er að ræða. í frétt
frá ferðaskrifstofunni segir að Sam-
vinnuferðir-Landsýn sé stærsta
ferðaskrifstofa landsins. Starfs-
mönnum hefur fjölgað úr 5 í 55 á
10 áram.
Söluskrifstofur Samvinnuferða
era 4 talsins, 3 í Reykjavík og ein
á Akureyri en auk þess era umboðs-
menn um land allt.

frumsýnir toppmyndina
Bannsvæðið (Off Limits)
Toppleikararnir Gregory Hines og Willem Dafoe eru aldeilis í banastuði í þess-
ari frábæru spennumynd, sem frumsýnd var fyrir stuttu í Bandaríkjunum.
Toppmynd fyrir þig og þína.
Sýnd kl.5-7-9-11.
■FORD
Ljósmyndaáhugamenn
Nú er hægt að fá hágæða ILFORD Ijósmyndapappír, filmur og kemísk efni
á stórlækkuðu verði á sérstökum kynningardögum
hjá BECO Barónsstíg 18, Reykjavík
fimmtudag frá kl. 13-18 og föstudag frá 10-18.
Dæmi um verð: Venjulegt verð: í dag:
25 bl. 16x21 MGII 1M 592,- 423,-
ILFORD Á ÍSLANDI Ath. Sendum í póstkröfu.
sími 23411
■MpmvMamankanRW
e