Morgunblaðið - 23.06.1988, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, FORSETAKJÖR 1988 FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 1988
23
V
fram þegar spurt var um þetta
atriði fyrir skömmu.
Vigdís Finnbogadóttir hefur
verið þjóðhöfðingi íslensku þjóðar-
innar sl. 8 ár. Við kusum hana til
þess starfs, veittum henni okkar
umboð. Starfsferill hennar hefur
verið glæstur, einkennst af visku
og kærleik, jafnt til þess smáa sem
þess háa, og virðingu fyrir þjóð-
höfðingjaembættinu og störfum
þess — virðingu fyrir manninum
og hans umhverfi.
Það er slíkur þjóðhöfðingi sem
íslenska þjóðin þarf á að halda,
og getur sýnt það í verki með því
að mæta vel á kjörstað og kjósa
Vigdísi.
Þegar þjóðaratkvæðagreiðslan
um lýðveldisstofnunina fór fram
20,—23. maí 1944 var kosninga-
hlutfallið 98,6% af þjóðinni, met
sem enn hefur ekki verið hnekkt.
Hver sýsla, hver staður þar sem
kosið var, setti sér það markmið
að koma út með hæst hlutfall. Það
sama eigum við að gera nú. Það
á að vera hveijum stað metnaðar-
mál að koma út með hæst kosn-
ingahlutfall og sýna í verki að
skoðanakannanir fjölmiðla að und-
anförnu eigi við rök að styðjast.
Þrjú bjarkarlauf voru merki at-
kvæðagreiðslunnar 1944, og mælt
svo fyrir að Skógræktarfélag ís-
lands tæki við merkinu að kosn-
ingum afstöðnum. Vigdís hefur
haldið vel í heiðri þessari hugsjón,
að klæða landið, þvi ávallt á ferð-
um sínum um landið hefur hún
gróðursett þijár birkihríslur —
eina fyrir stúlkur, eina fyrir drengi
og eina fyrir komandi kynslóð.
Góðir íslendingar, mætum á
kjörstað 25. júní nk. og greiðum
Vigdísi Finnbogadóttur atkvæði
okkar, forseta sem þjóðin þarfn-
ast.
Syng frelsissöngva frjálsa þjóð
við fánans bjarta þyt
Lát aldrei fólskvast æskuglóð
ver öllu þjáðu mild og góð.
Lát ríkja ró og vit.
(Hulda)
Höfundur er hjúkrunarfræðingur.
valds fram að lýðveldistökunni hafa
reynst lífseigar. Þessar hefðir
breyta þó engu um það að forsetinn
hefur rétt til þess samkvæmt
stjómarskránni að beita þessu valdi
sínu. Viðurkenndar reglur stjóm-
skipunarréttarins leiða einnig til
þess að forseti, sem hefði það á
stefnuskrá sinni í kosningum að
beita slíku valdi og næði kjöri sem
forseti hefði þannig tryggt sér
þennan rétt. Stjómarskráin er
ávallt túlkuð í samræmi við þjóðar-
vilja. Allt tal um það að breytingar
þurfi á stjómarskránni til þess að
völdin gangi til fólksins á þennan
hátt er því hreinn hugarburður.
Þetta undirstrikar hins vegr mikil-
vægi þess fyrir lýðræðissinna í
þessu landi að sá frambjóðandinn
sem vill beita lýðræðisréttinum fái
sterka kosningu í komandi kosn-
ingum. En það var einmitt lýðræði
en ekki þingræði sem komst á með
lýðveldistökunni 1944. Þingræðið
höfum við fyrir þann tíma og við
drögum ekki fána að húni þann
17. júní til þess að fagna því. Segja
má að þingræðissinnar í dag taki
við af þeim sem kallaðir vom kon-
ungssinnar þegar við vomm enn
undir dönsku krúnunni.
Ótti ykkar ritstjóranna við lýð-
ræðið er nú ósköp bamalegur og
alveg ástæðulaus og styðst ekki
við reynslu í öðmm löndum. Þjóðar-
atkvæðagreiðslur em háðar um hin
ýmsu mál í Sviss árlega og þykir
ekki tiltökumál. Þar ríkir enginn
glundroði né upplausnarástand,
þvert á móti gengur stjórnkerfið
þar eins og svissneskt úr. Neitunar-
vald forseta er einnig beitt í öðmm
Tryggjum stórsigur Vigdísar
með góðri kosningaþátttöku
eftirAsmund
Stefánsson
Embætti forseta íslands er sam-
einingartákn íslensku þjóðarinnar.
Því tákni lyftir Vigdís Finnboga-
dóttir með sóma.
í átta ár höfum við haft forseta
sem við höfum verið stolt af.
Vigdís er fyrsta konan í veröldinni
sem er þjóðkjörinn forseti. Hún
hefur vakið athygli á erlendum
vettvangi og sannfært fólk í öðmm
löndum um að á Islandi býr menn-
ingarþjóð. Hér heima hefur hún
notið trausts og virðingar, farið
fremst meðal jafningja í okkar
lýðræðisþjóðfélagi, aldrei fjarlæg
hinum almenna Islendingi.
Það hefur ekki aðeins reynt á
hæfni Vigdísar til að gegna hlut-
verki sínu á hátíðarstundum. Hún
hefur sýnt að hún er ekki síður
hæf til að taka á flóknum og erfið-
um pólitískum málum eins og
snúnum stjómarmyndunarviðræð-
Þegar hún gaf kost á sér til
embættis í fyrsta sinn sagði hún
skýrt og ótvírætt að hún myndi
hlýta vilja pólitísks meirihluta Al-
þingis. I samræmi við það hefur
hún ágreiningslaust fylgt fordæmi
fyrri forseta og undirritað umdeild
lög. Með því hefur hún haldið
embætti forseta utan við stjórn-
málalegar deilur og gert öllum
ljóst að hin pólitíska ábyrgð hvílir
á herðum þeirra stjónmálamanna,
sem ákvarðanirnar tóku. Það má
auðvitað deila um hvert skulu vera
hlutverk forseta íslands og hven-
ær forseti skuli grípa inn í laga-
setningu.
Hvað sem þeirri deilu líður, hef-
ur Vigdís mitt traust og ég tel
raunar að sú deila eigi fremur
heima í víðtækri umræðu um
íslenska stjómskipan en í upp-
hlaupsfyrirgangi í tengslum við
forsetakosningar.
„Með því hefur hún
haldið embætti forseta
utan við stjórnmálaleg--
ar deilur og gert öilum
ljóst að hin pólitíska
ábyrgð hvílir á herðum
þeirra stjónmála-
manna, sem ákvarðan-
irnar tóku“
Vigdís Finnbogadóttir er tilbúin
að gegna embætti áfram. Hún er
tilbúin til þess að vera áfram full-
trúi þinn og minn gangvart öðmm
þjóðum og hafa forystu í íslensku
þjóðfélagi.
Við viljum efla reisn forseta-
embættisins og við viljum geta lit-
ið með virðingu til þess einstakl-
ings sem embættinu gegnir. Þess
vegna munum við ekki aðeins
mæta á kjörstað heldur þykja
sæmd að því að gera sigur Vigdís-
Ásmundur Stefánsson
ar sem stærstan með góðri kosn-
ingaþátttöku.
Höfundur er forseti Alþýðusam-
bands íslands
Opið bréf til þjóðarinnar
löndum t.d. í Bandaríkjunum. Þar
hafa forsetamir oft beitt þessu
valdi sínu án þess að til stjómar-
kreppu hafi komið.
eftir Jóhönnu
Eyþórsdóttur
Nú er orðið ljóst að forsetakosn-
ingar verða í sumar, 25. júní. Sig-
rún Þorsteinsdóttir, 46 ára hús-
móðir úr Vestmannaeyjum, býður
sig fram gegn sitjandi forseta, frú
Vigdísi Finnbogadóttur.
Mörgum fmnst ganga guðlasti
næst að bjóða fram gegn Vigdísi,
enda er hún vinsæll forseti og hef-
ur staðið sig mjög vel í því hlut-
verki sem henni er ætlað. En þessu
framboði er alls ekki beint gegn
forsetanum sjálfum, heldur snýst
það um forsetaembættið. Hvaða
hlutverki viljum við að forseti ís-
lands gegni? Á hann einungis að
vera andlit þjóðarinnar út á við,
eða viljum við að hann sé vörður
lýðræðisins, eins og stjómarskráin
segir til um?
I henni er skýrt ákvæði um að
forsetinn geti neitað að undirrita
lög. Hann hefur að vísu ekki synj-
unarvald, eins og konungurinn
hafði, en getur lagt lögin undir dóm
þjóðarinnar. Vissulega hefur það
hingað til verið hefð að forsetinn
skrifi undir öll lög og sé þar með
í rauninni hlutlaus, en hefð er ekki
sama og lög. Hefð má bijóta, ekki
lög, í því liggur munurinn.
Mörgum finnst þetta framboð
óvirðing við forsetaembættið og
1 spyrja hvers vegna ekki hafi verið
hægt að bíða þangað til Vigdís
Finnbogadóttir segði sjálf af sér
embætti. En þá gæti það verið orð-
Jóhanna Eyþórsdóttir
„Ef Sigrún Þorsteins-
dóttir verður kosin for-
seti Islands mun
íslenska þjóðin endur-
heimta trú sína á lýð-
ræði og öðlast nýja von
um betra þjóðfélag.“
ið of seint, eins og Sigrún segir
sjálf í blaðaviðtali. Ef við viljum
breytingar á þessu þjóðfélagi er
ekki eftir neinu að bíða. Sjaldan
hefur ástandið verið verra á öllum
sviðum, þó oft hafi það verið slæmt.
„En hveiju breytir það, þó að
hún neiti kannski að skrifa undir
nokkur lög?“ gætu einhveijir spurt.
Segjum t.d. að forsetinn hefði neit-
að að skrifa undir lögin um matar-
skattinn og þau lögð undir dóm
þjóðarinnar. Skyldi þjóðin hafa
samþykkt hann? Varla. Eða lögin
um afnám samningsréttar? Áreið-
anlega ekki. Sem sagt, það gæti
haft bein áhrif á lífskjör almenn-
ings í landinu. Þetta yrði lýðræði
í reynd. Ætli stjórnin færi ekki
brátt að geta sér til um hvaða lög
forsetinn mundi ekki skrifa undir.
Og þá fækkaði smám saman þeim
lögum, sem bijóta mannréttindi og
skerða afkomu fólks, af einskærum
ótta við þjóðaratkvæðagreiðslu.
Reynum að gera okkur í hugar-
lund hvaða breytingar þetta hefði
í för með sér, eða eigum við ekki
heldur að segja byltingu, því að
vissulega yrði þetta bylting. Fólkið
myndi ráða sjálft í mikilvægum
málum, sem snerta það sjálft, og
fá þar með meiri ábyrgðartilfinn-
ingu og sjálfsvirðingu. Lífslq'örin
myndu batna smám saman.
Margir eru búnir að missa alla
trú á stjómmálamönnum, sem eðli-
legt er, og það sem verra er, missa
alla von um að hægt sé að breyta
neinu. „Þetta hefur alltaf verið
svona og verður aldrei öðruvísi"
segir fólk. Ef Sigrún Þorsteins-
dóttir verður kosin forseti Islands
mun íslenska þjóðin endurheimta
trú sína á lýðræði og öðlast nýja
von um betra þjóðfélag.
Gefum Sigrúnu tækifæri!
Höfundur er fóstra.
Með framboði Sigrúnar Þor-
steinsdóttur er ekki verið að fara
fram á neinar breytingar á stjórn-
arskránni né hefur hún sett fram
hugmyndir um að auka þau völd
sem forseti íslands hefur. Hún vill
hins vegar að forseti beiti því valdi
sem hann þegar hefur, sem er það
eitt að vera tengiliður sem getur
beint valdinu til fólksins þar sem
það á heima. Engin ástæða er til
þess að beita þessu valdi þegar
ráðamenn vinna að almannahag.
En þegar forseti telur að ráðist sé
ómaklega að lífskjörum fólks og
skert þeirra réttindi þá á forsetinn
að vera fulltrúi fólksins og standa
vörð um þess hag. Samkvæmt
íslenskú stjórnarskránni á fólkið
að hafa síðasta orðið.
Það er annars dapurlegt að
víðlesnasta dagblað landsins, fjöl-
miðill sem hefur sterk áhrif á skoð-
anamyndun í landinu, sé svo illa
að sér um stjómarskrána og gmnd-
vallarrétt fólksins í landinu. Þetta
er líka slæmt vegna þess að vald-
dreifing og þróun lýðræðis er ekki
bara hugsjón aldamótamanna held-
ur nauðsyn í tæknisamfélagi nú-
tímans. Framfarir í atvinnulífinu,
velgengni efnahagslífsins og vel-
ferð fólksins er undir lýðræðinu
komið.
Höfundur er fjölmiðlafulltrúi
Sigrúimr Þorsteinsdóttur.
SIEMENS sjónvarpstæki
FC910
21 “ flatskjár, 40 stöðva
minni, 99 rásir, tengi fyrir
heyrnartól, þráðlausfjar-
stýring.
Verð: 55.770.-
FS928
25" flatskjár, stereo, 31
stöðva minni, HiFi-magn-
ari, sjálfvirkur stöðvaleit-
ari, tengi fyrir heyrnartól,
þráðlaus fjarstýring.
Verð: 76.700.-
FS937
28“ flatskjár, stereo, 31
stöðva minni, HiFi-magn-
ari, sjálfvirkur stöðvaleit-
ari, tengi fyrir heyrnartól,
þráðlaus fjarstýring.
Verð: 80.740.-
SMITH&
NORLAND
Nóatúni 4 - Sími 28300