Morgunblaðið - 23.06.1988, Qupperneq 68

ALLTAF
SÓLARMEGIN
FIMMTUDAGUR 23. JÚNÍ 1988 VERÐ í LAUSASÖLU 60 KR.
Lagfæringa þörf á Þjóðleikhúsinu:
Gæti þýtt lok-
un í eitt leikár
Morgunblaðið/Kristján Amgrímsson
Tvö landsmet í kringlukasti
Vésteinn Hafsteinsson frá Selfossi tryggði sér
þátttökurétt í Ólympíuleikunum í Seoul er hann
kastaði kringlunni 65,60 metra og jafnaði ís-
landsmet sitt á fijálsíþróttamóti í Hafnarfirði
í gær. Wolfgang Schmidt, fyrrum heimsmet-
hafi, setti vestur-þýskt met á mótinu, kastaði
68,22 metra. A myndinni munda þeir Vésteinn
(t.v.) og Schmidt kringluna.
Sjá nánar um afrek þeirra á iþróttasíðu á
bls. 67.
Færri hvalir veiddir til að
forðast viðskiptaþvinganir
EMBÆTTI húsameistara ríkisins
hefiu- nýlega skilað til Þjóðleik-
hússtjóra greinargerð um ástand
Þjóðleikhússins og nauðsynlegar
endurbætur. Að sögn Garðars
Halldórssonar, húsameistara
rikisins, er orðið tímabært að end-
urbyggja húsið að mikiu leyti inn-
an og utan, enda sé það brátt
hálfrar aldar gamalt. Kostnaður
gæti hlaupið á hundruðum millj-
óna ef sú leiðin verður farin og
nauðsynlegt gæti reynst að loka
að minnsta kosti aðalsviði hússins
eitt leikár, að sögn húsameistara.
Siglufjörður:
Bamaheímili
lokað vegna
skordýra-
faraldurs
Barnaheimilinu á Siglufirði var
lokað í gærmorgun vegna skor-
dýrafaraldurs og verður það ekki
opnað aftur fyrr en að nokkrum
dögum liðnum. Ætlunin er að úða
húsið með algengu skordýraeitri.
Þetta er í þríðja sinn sem úðað er
I sumar til að vinna bug á meindýr-
unum, að sögn bæjarstjórans, ís-
aks Ólafssonar, en nú virðist
bjöllutegund sem þrífst milli
veggja hafa bæst við jurtamöl sem
eitrað var fyrir áður.
I annað skiptið sem úðað var
vegna skordýra fyrr í sumar þurfti
að loka bamaheimilinu í tvo daga,
en síðar var úðað um helgi svo þá
varð ekki truflun á starfsemi heimil-
isins að sögn bæjarstjórans. Hann
sagði að þegar faraldurinn gaus upp
í fyrri hluta þessarar viku hefði ver-
ið ákveðið að bíða ekki fram að helgi
með aðgerðir og brýnt væri að búa
svo um hnútana að frekari vandræði
hlytust ekki af skordýrunum. Sýni
hefðu verið tekin og send tii greining-
ar að Keldum og væri niðurstöðu að
vænta í næstu viku.
Bamaheimilið er í liðlega hálfrar
aldar gömlu þriggja hæða steinhúsi.
Alls eru tæplega 100 böm á heimil-
inu, en aðeins helmingur hópsins
dvelur þar allan daginn.
Gísli Alfreðsson, þjóðleikhússtjóri,
segir að þó sé hugsanlegt að aðrar
leiðir verði famar og gert við
húsið í áföngum.
„Það sem við vorum að fjalla um
í þessari greinargerð var að tíma-
bært væri orðið eftir allan þann tíma,
sem liðinn er frá byggingu Þjóðleik-
hússins, að endurgera húsið að miklu
leyti bæði utan- og innanhúss," sagði
Garðar. „Það var gerð tillaga um að
þessi greinargerð yrði útfærð nánar
og þá mun einnig verða gerð kostn-
aðaráætlun. Meðal annars þarf að
endurskoða nýtingu hússins. T.d.
hefur verið til umræðu að koma fyr-
ir lyftum í húsinu og bæta aðstöðu
fyrir hreyfíhamlaða. Þá er nauðsyn-
legt að bæta umhverfi hússins, gera
við hrafntinnuhúð á útveggjum, sem
er illa farin, og gera ýmsar aðrar
lagfæringar. Nauðsynlegar lagfær-
ingar verða ekki unnar á einu sumri,“
sagði Garðar. „Ef við förum í þessa
stóru aðgerð kann að verða nauðsyn-
legt að leggja niður starfsemi að
minnsta kosti á aðalsviðinu í eitt
leiktímabil."
Greinargerð húsameistara hefur
verið afhent Þjóðleikhúsráði og
menntamálaráðherra, en hann tekur
ákvörðun um hvemig tekið verður á
málum hússins.
BREYTINGAR á hvalarannsókn-
um íslendinga, í kjölfar viðræðna
við fulltrúa Bandaríkjamanna,
voru kynntar i gær. Á nýhafinni
hvalavertíð verður leyfð veiði á
allt að 68 langreyðum og 10 sand-
reyðum, í stað 80 langreyða og
20 sandreyða í fyrra. Breyting-
arnar voru nauðsynlegar vegna
viðskiptahagsmuna Islendinga
vestanhafs að sögn Halldórs As-
grímssonar, sjávarútvegsráð-
herra, og minni líkur eru nú á
að taka þurfi upp viðræður við
Bandaríkjamenn á næsta árí.
Með breytingunum er komið til
móts við tillögur vísindanefndar
Alþjóða hvalveiðiráðsins og óskir
Bandaríkjamanna. Á móti munu
bandarísk yfírvöld ekki leggja fram
svonefnda staðfestingarkæru, sem
leitt gæti til þess að þau beittu ís-
lendinga viðskiptaþvingunum, þar
sem þau telja vísindaveiðamar ekki
draga úr virkni Alþjóðasáttmálans
um skipan hvalveiða að sögn Harðar
H. Bjamasonar, sendifulltrúa í Was-
hington.
Kristján Loftsson, forstjóri Hvals
hf., sagði ljóst að hvalvertíð yrði
minni í sniðum nú en áður. „Við því
er lítið að segja. Við ráðum ekki
ferðinni, heldur búum við sama
þrýstinginn að vestan og venjulega.
Þar veifa menn pappírsplaggi sem
einhverri hótun og við gefum eftir,"
sagði Kristján Loftsson.
Hvalkjötið sem grænfriðungar og
síðan fínnsk yfírvöld kyrrsettu í
Finnlandi á leið til Japans verður
að sögn Kristjáns Loftssonar sent
til baka til íslands og fer aðra leið
utan. Ekki er þó ljóst hvemig hval-
kjötið verður endursent þar sem
fínnski umhverfismálaráðherrann
hefur gefíð eigendum þess frest
fram til miðvikudagsins 29. júní til
að sækja kjötið, sem að öðrum kosti
verður eyðilagt. Fyrsta skipakoma
á vegum Eimskips til Helsinki er
4. júlí, en leiguskip skipadeildar
Sambandsins, Magdalena R., er nú
statt í Helsinki. Kári Valvesson hjá
skipadeildinni sagði að deildin hefði
ekki annast þessa flutninga hingað
til og hann sæi ekki í fljótu bragði
hvemig Magdalena R. gæti flutt
frystigáma fyrir Hval hf.
í kjölfar mótmælanna við hval-
kjötsgámana í Helsinki-höfn hafa
grænfriðungar hótað herferð gegn
íslenskum útflutningsvörum í Finn-
landi, fyrst og fremst gegn fiski.
íslendingar fluttu út vörur til Finn-
lands fyrir 900 milljónir á síðasta
ári og voru sjávarafurðir stærsti
hlutinn af því. Allar hvalafurðir ís-
lendinga síðastliðið ár voru seldar
til Japans fyrir 302 milljónir króna,
sem er 0,57% af heildarútflutningi
héðan. Mótmæli grænfriðunga í
Finnlandi hafa vakið athygli þar í
landi og víðar á Norðurlöndum og
fjölmiðlar sagt frá þeim.
Sjá fréttir á bls. 28 og 29.
Kjarnakljúfur á leið til jarðar úr geimnum:
Starfsmemi Almannavama fylgj-
ast náið með ferðum hnattarins
STARFSMENN Almannavarna
ríkisins fylgjast náið með og
afla sér daglega frétta af ferð-
um sóvésks kjarnakljúfs úr
gervihnetti sem hefur losnað
frá hnettinum og er nú í um
800 kílómetra hæð yfir jörðu,
að sögn Guðjóns Petersens
framkvæmdastjóra. Óttast er
að kljúfurinn nái inn í gufu-
hvolf jarðar seinni hlutann í
júlí eða í ágúst. Guðjón sagði
að ekki verði unnt að sjá fyrir
hvar á jörðinni hnötturínn kem-
ur niður fyrr en fáeinum mínút-
um fyrir lendingu.
Guðjón Petersen sagði að sér
hefði borist vitneskja um málið í
síðustu viku og hann hefði síðan,
gegnum stofnanir á Norðurlönd-
um, fylgst náið með málinu. Hann
sagði að Þorsteinn Sæmundsson
stjarnfræðingur væri Almanna-
vömum innan handar vegna þessa
og á næstu dögum yrði aflað upp-
lýsinga um málið víðar að.
Kjamakljúfurinn er knúinn úr-
aníum 235 og að sögn Guðjóns
stafar lífí hætta af geislavirku
efninu, lendi kljúfurinn á byggðu
svæði. Lendi hnötturinn á landi
er líklegt að geislavirkar agnir
dreifist yfir stór svæði. Guðjór.
sagði hugsanlegt að kjamakljúf-
urinn bráðni nái hann inn í gufu-
hvolfið en sagði útilokað að
sprengihættu geti stafað af hon-
um.
Tveir sovéskir kjamakljúfar
hafa losnað frá gervihnöttum og
fallið til jarðar undanfarinn ára-
tug. Annar lenti í Indlandshafi en
hinn í óbyggðum Kanada. Brot
úr hnettinum sem féll til jarðar í
Kanada dreifðust vítt og breitt
um landið og tók það björgunar-
sveitir nokkrar vikur að fínna öll
brot með geislavirku efninu sem
fallið höfðu til jarðar. Ekki hlaust
manntjón af.
Sovétmenn munu einir þjóða
enn knýja gervihnetti sína kjam-
orku. Tilraunir til að eyða kjarna-
kljúfínum eða skjóta honum á
hærri braut hafa ekki borið árang-
ur.