Morgunblaðið - 21.03.1989, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1989
DYNSKÓGAR
Gljáandi
HARKA
með
Kópal
Geisia
PvollheWui
o'j sly/iMöíiti
í hánr.i/M.
Veldu Kópal
með gljáa við hæfi.
Békmenntir
ErlendurJónsson
DYNSKÓGAR. 4. 351 bls. Vestur-
Skaftafellssýsla. Vík. 1988.
Heiti þessa rits — Dynskógar?
Sérkennilegt er það og hljómmikið.
Upphaflega var það nafn á landnám-
sjörð. Sigurður Bjömsson veltir því
fyrir sér í sérstökum þætti, Undarleg
ömefni, og segir meðal annars:
»Birkiskógamir íslensku eru ekki
dynskógar; í þeim heyrist sjaldan
þótt vindar þjóti. En hafi þama ver-
ið um blæasparskóg að ræða væri
nafnið eðlilegt.« Sigurður leiðir síðan
rök að því að asparskógar muni
hafa vaxið hér til foma og af því
kunni nafnið að vera dregið.
Dynskógar er með stærri héraða-
ritum, hálft fjórða hundrað síðna.
Að þessu sinni er ritið mest helgað
Vík í Mýrdal; hefst t.d. á sögu þorps-
ins fyrstu áratugina, Víkurkauptún
1890-1930 eftir Eirík Sverrisson.
Eiríkur mátti gerst vita hvemig
Einbýlishús f Vesturborginni
óskasttil leigu
Traustur viðskiptavinur hefur beðið okkur að útvega
einbýlishús í Vesturborginni til leigu. Æskilegur leigutími
er 3-4 ár og stærð 150-200 fm. Húsið þarf að losna
fyrir 1. ágúst nk.
Allar nánari upplýsingar veitir Sverrir Kristinsson.
EICNAMIÐUINKV
2 77 II
þlNGHOLTSSTRÆTI 3
Sverrir Kristinsson, sölustjóri - Þorleifur Guðmundsson, sölum.
Þórólfur Halldórsson, löqfr.—Unnsteinn Beek, hrl.. simi 12320
kauptúnið varð til því hann var
fæddur og upp alinn í Mýrdal og var
þar síðar kennari. Hann lést 1932
og því nær saga hans ekki lengra.
Myndir margar fylgja þættinum.
Má þá segja að vel sé fyrir sögu
Víkur séð því áður hafa ýtarlegir
þættir um sama efni birst í Dynskóg-
um.
Skaftfellingar hafa lengi fengið
orð fyrir að vera tæknilega sinnaðir.
Um rafvæðingu héraðsins snemma
á öldinni hefur verið ritað oft og
víða. Ormsbræður vom Skaftfelling-
ar. Og afrek Bjama í Hólmi hafa
ekki fallið í gleymsku. Þá hófst bíla-
öld í héraði með því að Brandur
Stefánsson flutti fyrsta bílinn til
Víkur. Sögu þá rekur hann í þættin-
um „Ja, langt fer hann núna!“
Brandur lærði á bíl í Reykjavík 1927
og fékk ökuskírteini númer 808 sem
minnir á að bílaöld var þá fyrir
nokkm hafin í höfuðstaðnum; öku-
menn famir að skipta hundruðum.
En vegna stóránna og annarra nátt-
úrlegra hindrana í Skaftafellssýslum
gat sýnst svo sem bifreiðir ættu
þangað lítið erindi eins og fyrirsögn
þáttarins ber raunar með sér. Því
gætti í fyrstunni nokkurrar vantrúar
á fyrirtæki Brands. En báðir áttu
eftir að sanna getu sína, bíllinn og
bílstjórinn, og meir en svo því Brand-
ur lét torfæmrnar hvergi aftra sér
og varð víðfrægur fyrir afrek sín.
Guðjón Samúelsson húsameistari
var líka Skaftfellingur, fæddur á
Hunkubökkum á Síðu. Sigutjón Ein-
arsson minnist þess að nýlega vom
hundrað ár liðin frá fæðingu Guð-
jóns. Siguijón upplýsir að í sýslunni
séu tvær byggingar sem Guðjón
teiknaði: Vitinn í Dyrhólaey og lækn-
isbústaður í Vík. Teikningar Guðjóns
vom á tímabili umdeildar. Nú er
hins vegar viðurkennt að þar hafi
farið frumlegur og áræðinn lista-
, maður og verðugt að nafni hans
skuli á loft haldið.
Tveir em þeir atburðir sem Skaft-
fellingar minnast öðm fremur frá
seinni tímum: Skaftáreldar og Kötlu-
gosið 1918. Einkum hefur margur
orðið til að lýsa síðartalda atburðin-
um. Kötlugosið 1918 heitir þáttur
eftir Guðmund Sveinsson. Guðmund-
ur lýsir hvorki gosinu né vatnagang-
inum en skoðar aðburðina frá lítið
eitt öðm sjónarhomi en vant er í
fyrri frásögnum. Og vitanlega er
jarðfræðin hér á dagskrá. Jón Jóns-
son skrifar um Landbrot og bendir
á sérkennileg fyrirbæri náttúmnnar
þar um slóðir. Fróðlegur er sá þátt-
ur fyrir leika jafnt sem lærða, ekki
Jón Jónsson jarðfræðingur
síst fyrir þá sök að í framhaldi af
þætti Jóns — og með hliðsjón af
honum — ritar heimamaður, Þórar-
inn Magnússon frá Hátúnum — ann-
an þátt sem hann nefnir Það er lítill
skúti . . . en þar er sama svæði
skoðað með nytjasjónarmið í huga.
Meðal annarra þátta í riti þessu
má nefna Hákon í Vík og Hadda
Padda eftir Jón Braga Björgvinsson.
Þar segir frá því er Guðmundur
Kamban kom hingað til lands
snemma á þriðja áratugnum í fylgd
með dönskum leikurum í þeim vænd-
um að kvikmynda Höddu Pöddu.
Meðal leikendanna var sú fræga
Clara Pontoppidan. Hákon Einars-
son í Vík var ráðinn staðgengill þar
sem svo stóð á að persónan þurfti
að leggja sig í nokkra hættu. Lítt
væri það í frásögur færandi ef leik-
konan hefði ekki löngu síðar gumað
af því í endurminningum að við
myndatöku á umræddu atriði hlaut
ég ekki minnstu skrámu. Var að
furða!
Ritstjórar Dynskóga, þeir Björg-
vin Salómonsson, Helgi Magnússon
og Siguijón Einarsson, hafa valið
þann kostinn að gefa ritið út aðeins
annað hvert ár, en þá þeim mun
stærra og viðameira. Þeir hafa og
lagt metnað sinn í að vanda hvort
tveggja: efni og frágang. Hafa þeir
einkum beint kastljósinu að því sem
sérkennilegt má kalla fyrir héraðið,
sögu þess og náttúru. Varla er þó
hætta á að efnið þijóti í bráð þar
eð sagan er sífellt að skapast — og
náttúran reyndar líka!
Hvert skal halda?
2486.-kr
sparnaður
OSRAM
* með Dulux El sparnaöar
perunni.
Til dæmis Dulux El 15w
• Sparar 2486 kr. í orkukostnaði
miöað við orkuverð Rafmagns-
veitu Reykjavíkur 5,18 kr/kw.st.
• Áttföld ending miðað við venju-
lega glóperu.

aQ'H
* 60>W
,Q
Békmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Stefán Snævarr: STEFÁNSPOST-
ILLA. Sérkver fyrir sérvitra.
Greifinn af Kaos 1988.
í Stefánspostillu birtast Ijóð, ör-
sögur, örgreinar og orðskviður að
sögn höfundarins. Ljóðin bæta litlu
við þá mynd sem lesendur gera sér
af skáldskap Stefáns Snævars, en
örsögumar eru nýjung hjá Stefáni
(nokkrar þeirra hafa að vísu birst í
blöðum og tímaritum).
Það er til dæmis gaman að lesa
vel heppnaðar og hnyttnar örsögur
Þetta eru tölurnar sem upp komu 18. mars.
Heildarvinningsupphæð var kr. 9.067.726,-
Enginn var með fimm tölur réttar og bætist þvi fyrsti vinningur, sem var kr.
5.336.742,-, við 1. vinning á laugardaginn kemur.
Bónusvinningurinn (fjórar tölur + b^nustala) var kr. 553.068,- skiptist á 4 vinnings-
hafa og fær hver þeirra kr. 138.267,-
Fjórar tölur réttar, kr. 954.016,- skiptast á 112 vinningahafa, kr. 8.518,- á mann.
Þrjár tölur réttar, kr. 2.223.900,- skiptast á 5.295 vinningshafa, kr. 420,- á mann.
Sölustaöir eru opnir frá mánudegi til laugardags og er lokaö 15 mínútum fyrir útdrátt.
Lokaö á föstudaginn langa.
ÞREFALDUR!

BÓNUSTALA
HVER
eins og Manninn með gullhjálminn,
Lagið og Hamingjan góða. Niður-
staða Mannsins með gullhjálminn er
að til sé fegurð sem engum auðnist
að þekkja. í Laginu tengjast vist
drengs í sveit og heimstónlistin með
sérkennilegum hætti. Hamingjan
góða segir þá gömlu sögu að ham-
ingjuna sé ekki unnt að höndla.
Orgreinar og orðskviður eru aftur
á móti á mörkum þess að eiga heima
í bók, sumum hefði verið betra að
farga, samanber Um ljóðlistina og
Listir. Það er að mínu viti misheppn-
uð fyndni sem þar birtist.
Af Stefánspostillu má ráða eins
og reyndar fleiri bókum Stefáns
Snævars að hann skortir nokkuð
dómgreind og þyrfti að fá sér góða
leiðbeinendur með áframhaldandi
útgáfu í huga. Skáldskapur hans rist-
ir ekki djúpt í Stefánspostillu, en
hefur visst svipmót sem gerir þennan
skáldfugl sérkennilegan á íslensku
ljóðaþingi. Eitt ljóðanna nefnist For-
leikur við hugann:
Hvert skal halda, hugur?
Viltu þræða einstigi spekinnar
eða halda inn á lendur ljóðsins?
Viltu hverfa inn í sjálfan þig
eða sameinast öllu sem er?
Þitt er valið, því þitt er valdið
6 textadrottinn
textaþræll!
Svarið við þessari spumingu/
spumingum er af hálfu undirritaðs
lesanda Stefánspostillu að best fari
á því að koma á jafnvægi milli speki
og skáldskapar sé á annað borð ein-
hver gjá þar á milli.
Galli á ekki stærra kveri er að
prófarkalestur ber hirðuleysi vitni.