Morgunblaðið - 21.03.1989, Page 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. MARZ 1989
45
skólum. Skólastjóramir fóru fram
á það, að sérkennsla og stuðnings-
kennsla yrði tryggð í öllum fræðslu-
umdæmum í sama hlutfalli, að
staða fræðsluskrifstofa yrði tryggð,
að tryggð yrði leiðrétting áætlana
menntamálaráðuneytisins til fjár-
laga og að tryggður yrði jöfnuður
fræðsluumdæma til skólahalds.
Þessi ályktun var kynnt þing-
mönnum Norðurlands eystra sam-
dægurs á fundi á Hótel KEA á
Akureyri. Fræðslustjóri Norður-
lands eystra var ekki á þessum
fundi og vissi reyndar ekkert um
hann fyrr en hann var afstaðinn.
Undir ályktun fundarins skrifuðu
35 skólastjómendur og einnig for-
maður og varaformaður Bandalags
kennara á Norðurlandi eystra.
6.10.86 skrifað fræðslustjóri
Norðurlands eystra menntamála-
ráðuneytinu og fór fram á aukafjár-
veitingu til umdæmisins. Þessu
bréfí var ekki svarað.
21.11.86 var haldinn fundur
skólastjóra og yfírkennara á Norð-
urlandi eystra ásamt formönnum
skólanefnda og fræðsluráði um-
dæmisins. Fundurinn samþykkti að
skipuð yrði nefnd til þess að ganga
frá greinargerð til þingmanna og
fjölmiðla varðandi ástand skólamála
í Norðurlandsumdæmi eystra og
ganga á fund þingmanna. Tveir
nefndarmanna voru fulltrúar skóla-
stjóra, einn var fulltrúi sveitar-
stjómarmanna og fyrri hönd
fræðsluráðs vom tveir menn í
nefndinni: Þráinn Þórisson, formað-
ur fræðsluráðs, Sturla Kristjánsson,
fræðslustjóri, framkvæmdastjóri
fræðsluráðs.
í greinargerðinni sagði, að ljóst
virtist að veitt fé mundi ekki
hrökkva til þess að tryggja það að
engar truflanir yrðu á skólahaldi í
umdæminu. Á það var minnt, að
greind þörf fyrir sérkennslu væri
Qórfalt meiri en ráðuneytið hefði
samþykkt og að áætlanir fræðslu-
stjóra hefðu staðist. Þá var þess
getið, að fræðslustjóri hefði aldrei
heimilað sérkennslu umfram fyrir-
mæli laga og reglugerða og að
menntamálaráðuneytið hefði aldrei
heimilað honum að skerða lögboðna
þjónustu.
Greinargerðinni lýkur svo: „Það
hlýtur að vera gmndvallaratriði
með tilvísan til almennra réttlætis-
sjónarmiða að öll umdæmi sitji við
sama borð varðandi úthlutun sér-
kennslu og greiðslu raunhæfs
kostnaðar við skólahaldið. Sé ekki
veitt nægilegt fé til að fullnægja
ákvæðum reglugerðar um sér-
kennslu verður að heimta að skerð-
ingin gangi jafnt yfír.“
Greinargerðin var kynnt þing-
mönnum í fullum trúnaði en aldrei
send fjölmiðlum.
í endurskoðuðum ríkisreikningi
fyrir árið 1986 kemur í ljós, að fé
það, sem sett var á liðinn „Gmnn-
skólar almennt" í undirliðinn „Sér-
kennsla í gmnnskólum, óskipt" að
upphæð kr. 8.970.000, hefur ekki
verið hreyft. Einnig hefur ekki ver-
ið millifært af undir-lið, sem nefnd-
ur er „Framhaldsdeildir í gmnn-
skólum", en þær em nokkrar á
Norðurlandi eystra. Loks em um
tæpar þijár milljónir ónýttar á und-
irlið, sem nefndur er „Gmnnskólar,
óskipt".
1987 — uppsögn.
9.1.1987 sat Sturla Kristjánsson,
fræðslustjóri fund með Sólrúnu
Jensdóttur, skrifstofustjóra skóla-
skrifstofu menntamálaráðuneytis-
ins, og Knúti Hallssyni, ráðuneytis-
stjóra menntamálaráðuneytisins.
Engin fundargerð var haldin um
þennan fund, en samkvæmt frásögn
Sólrúnar og Knúts til menntamála-
ráðherra var hann haldinn til þess
að ræða málin og til þess að gefa
fræðslustjóra tækifæri til þess að
skýra sín sjónarmið. Honum var
ekki sagt, að til stæði að segja
honum upp störfum og virðast við-
mælendur hans ekki hafa vitað að
svo væri.
10.1.1987 skrifaði menntamála-
ráðuneytið Sturlu Kristjánssyni,
fræðslustjóra, bréf, sem hefst svo:
„Hér með tilkynnist yður, að þér
emð leystur frá störfum sem
fræðslustjóri Norðurlandsumdæmis
eystra frá og með 13. janúar 1987
að telja."
í framhaldi bréfsins er vísað til
áminningarbréfsins 21.8.86 og
tveggja funda, þar sem sagt er að
fræðslustjóri hafí fengið tækifæri
til þess að færa fram sjónarmið sín.
Ástæður uppsagnarinnar em sagð-
ar þær, að fraaðslustjóri hafí snið-
gengið fyrirmæli ráðuneytis um
Qármálalega umsýs.lu og ítrekað
brotið trúnaðarskyldu sem á honum
hvfldi sem starfsmanni ráðuneytis-
ins.
10. janúar 1987 var laugardag-
ur. Það var ekki fyrr en eftir helg-
ina, sem uppsagnarbréf ráðuneytis-
ins komst í hendur fræðslustjóra
með sérstökum sendimanni.
13.1. var skrifstofustjóri fræðslu-
skrifstofu Norðurlandsumdæmis
eystra beðinn í símskeyti að taka
að sér störf fræðslustjóra þar til
annar yrði ráðinn.
Daginn eftir, 14.1., hafnaði skrif-
stofustjórinn þessari beiðni.
Sama dag mótmæli formaður
fræðsluráðs því harðlega með skeyti
að menntamálaráðuneytið mæli fýr-
ir um verkefni fræðsluskrifstofu án
samráðs við fræðsluráð. Hér er átt
vtö skeytið frá 13.1.
I 15. gr. grunnskólalaga, 2. mgr.
stendur: „Fræðslustjóri er forstöðu-
maður fræðsluskrifstofu. Annað
starfsfólk ræður fræðsluráð að
fengnum tillögum fræðslustjóra,"
og í 15. gr. reglugerðar um fræðs-
luráð 1. mgr. -stendur: „Fræðsluráð
hefur umsjón með rekstri fræðslu-
skrifstofu umdæmisins og ræður
starfsfólk annað en fræðslustjóra
að fengnum tillögum fræðslu-
stjóra."
Skólastjómendur og stjóm
BKNE komu saman til fundar 14.1.
og samþykktu ályktun, sem send
var forsætisráðherra. Þar var hann
beðin að aflétta þeim órétti, sem
menntamálaráðherra hefði beitt.
Einnig var lýst stuðningi við afstöðu
fræðsluráðs varðandi málefni
fræðsluskrifstofunnar, skorað á
starfslið skóla að fella niður kennslu
16.1.87 og funda um þá stöðu, sem
upp var komin, skorað á Fjórðungs-
samband Norðlendinga að beita sér
í málinu af fullri hörku, mótmælt
brottvikningu fræðslustjóra og full-
um stuðningi lýst við hann. Loks
tóku fundarmenn fram, að þeir
teldu störf fræðslustjóra öll hafa
verið í anda skilnings skólamanna
í Norðurlandi eystra á gmnnskóla-
lögum og að þeir litu enn á hann
sem fræðslustjóra umdæmisins.
12.1.87 sendi Sturla Kristjáns-
son, fræðslustjóri, frá sér athuga-
semdir við „þingskjal 319", þar sem
hann hrakti lið fyrir lið rangfærslur
varðandi skólaskipan, sérkennslu
og íjárveitingar.
Fræðsluráð Norðurlands eystra
sendi frá sér tvær greinargerðir:
Hin fyrri fjallaði um brottvikn-
ingu fræðslustjóra. í henni voru
rakin ágreiningsefai og ávítur ráðu-
neytisins hraktar, iýst vinnslu ráðu-
neytisins á áætlunum fræðslustjóra
og meðferð þess mótmælt og rakin
sakarefai í sambandi við brottvikn-
inguna og þau hrakin með rökum
og staðreyndum. Loks var flallað
um „þingskjal 319“ og tekið fram
ýmislegt, sem þar væri athugavert
og rangt.
Síðari greinargerð fræðsluráðs
var svör þess við ásökunum í ræðu
menntamálaráðherra í utandag-
skrárumræðum á Alþingi 16. og
22. janúar, 1987. Asakanir ráð-
herrans voru hraktar lið fyrir lið.
Engu efnislegu atriði þessara
greinargerða fræðsluráðs Norður-
lands eystra hefur verið hrundið.
Niðurlag.
Það sem hér hefur verið ritað er
saman sett til þess að riíja upp í
samhengi helstu atriði og stað-
reyndir „Fræðslustjóramálsins“. í
umíjöllunum í íjölmiðlum undanfar-
ið hefur mjög borið á því, að áhersl-
ur hafa verið alrangar og í raun
hefur verið stundaður sá leikur að
hamra ákveðið og lengi á völdum
þáttum með það að mark-miði að
höfuðatriði glejmiist. Til þessa hef-
ur verið notað vafa-samt og iðulega
meiðandi orðalag, sem á sér alls
enga stoð í staðreyndum málsins.
Atakaefai „Fræðslustjómar-
málsins" var og er barátta skóla-
manna almennt á Norðurlandi
eystra fyrir því, að nemendur á
grunnskólastigi og þar fyrir ofan,
njóti sérkennslu og stuðnings-
kennslu í samræmi við greinda þörf
hvar sem þeir eiga heimili sín. í
þessa baráttu hafa blandast skóla-
menn hvaðanæva að á landinu,
enda er þetta ekki hagsmunamál
þeirra einna, sem á Norðausturlandi
búa, heldur landsmanna allra, og
ekki heldur baráttumál eins skóla-
manns, heldur allra skólamanna.
Sú óskaplega ógæfa hefur hins
vegar hent nokkra ráðamenn skóla-
mála í landinu og einnig nokkra
fylgismenn þeirra að hafa sjálfír
reist sér með eigin verkum óbrot-
gjaman minnisvarða. Hann mun
standa um langan aldur sem dæmi
um rangindi og rangfærslur, skiln-
ingsleysi á þörf þeirra, sem hlífa
skyldi, og hrapalleg mistök í mann-
legum samskiptum.
Annað, sem einnig hefur verið
látið liggja í þagnargildi í umræðu
um „Fræðslustjóramálið" undan-
farið.er það, að það var Sturla
Kristjánsson, fræðslustjórinn fyrr-
verandi, sem höfðaði mál fyrir bæj-
arþingi Reylqavíkur gegn flármála-
ráðherra fyrir hönd ríkissjóðs og
að brottvísunin var dæmd lögbrot
og sá einn sekur er verk það vann.
Dómur var kveðinn upp í málinU
8. apríl 1988.
í þeim kafla dómsins, sem ber
heitið Málavextir, málsástæður og
lagarök, segir í niðurstöðum kafl-
ans: „í ljósi þeirrar meginreglu að
starfsmanni sé fyrst vikið úr stöðu
um stundarsakir, að sakir þær sem
bomar em á stefaanda (Sturlu
Kristjánsson) vom ekki nýtilkomn-
ar og að stefaandi var ekki sakaður
um refsivert atferli, þykir aðferð
ráðherra við frávikningu stefaanda
úr starfí fræðslustjóra Norðurlands
eystra hafa verið of harkaleg og^.
fyrirvaralaus og verður ekki talin
lögmæt í skilningi laga nr. 38/1954.
Ber honum því réttur til fébóta úr
ríkissjóði."
Ætti þessu máli þá ekki að vera
lokið hvað persónu Sturlu Kristjáns-
sonar áhrærir? Vissulega.
Hinu lýkur ekki enn. Baráttunni
fyrir rétti hvers einstaklings til þess
að njóta þeirrar þjónustu sem sam-
félaginu ber að veita honum sam-
kvæmt lögum og reglugerðum.
Höfundur er kennari við Gagn-
fræðaskóla Akureyrar.
SÉRTILBOÐ!
Eigum takmarkaö magn af
EROHOOogVitraC
skrifstofustólum átilboðsverði.
«11
STEINAR HF
STÁLHÚSGAGNAGERÐ
SMIÐJUVEGI2 • KÓPAVOGI • SÍMI46600
Áðurkr.33.120,-
Núkr. 19.900 1m stgr.
Áður kr. 35.075,-
Núkr. 23.750 j“ stgr.