Morgunblaðið - 15.04.1989, Síða 12

Morgunblaðið - 15.04.1989, Síða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. APRIL 1089 ÉG VILDI AÐ ÉG VÆRIAÐ KENNA eftirAuði Hauksdóttur Þegar þetta er skrifað, hefur verkfall Hins íslenska kennara- félags staðið í 6 daga. Harkaleg aðgerð er komin til fram- kvæmda, aðgerð sem kennarar höfðu vonað að ekki þyrfti að grípa til. Ég þekki engan kenn- ara, sem óskar eftir að vera án launa sinna dögum og vikum saman, og ég þekki engan kenn- ara, sem vill skilja nemendur sína eftir í óvissu og öryggisleysi rétt fyrir próf. En þegar kennarar uppsksera aðeins svikin loforð og óbilgirni stjórnvalda, kemur að því að sjálfsvirðing þeirra leyfir ekki annað en að þeir bregðist til varnar starfsheiðri sínum og skólastarfi í landinu. Svikin loforð Við gerð kjarasamninga í kjölfar fyrsta verkfalls HÍK í mars 1987 gerðu HIK og fjármálaráðherra með sér samkomulag sem leiddi til skipunar starfskjaranefndar. Fyrir- heit voru gefin um stórfelldar kjara- bætur til kennara og bætta vinnu- aðstöðu í skólum. I samningnum var sérstök bókun um markmið starfskjaranefndar, sem voru nánar tiltekið að stórbæta kjör kennara og skólastarf í landinu. Til að tryggja efndir var starfskjaranefnd skipuð fulltrúum frá Qármálaráðu- neyti, menntamálaráðuneyti og Hinu íslenska kennarafélagi. i Það voru bjartsýnir kennarar, sem gengu til starfa að loknu verk- falli 1987. Skýlausar yfirlýsingar ríkisvaldsins um bætt kjör fengu menn til að trúa að ekki kæmi til eftir dr. Gunnlaug Þórðarson Það er merkilegt hve sjónvarpið getur verið vægðarlaust við þá, sem birtast á skjánum. Hrukkur í and- liti, sem ekki eru áberandi, geta orðið að feiknstöfum til lýtis, ef nánd upptökutækisins er mikil, að ekki sé minnst á augnpoka, vörtur eða bólur. Hitt er ekki síður eftirtektarvert, hvemig sjónvarp getur komið upp um innræti manna á óþyrmilegan hátt. Dæmi þessa voru umræður, sem fram fóm fyrir nokkm í ríkissjón- varpinu um hið svokallaða hvala- mál, þar sem forseti Sameinaðs Alþingis varð á eftirminnilegan hátt ber að mjög svo yfirlætisfullum hugsunarhætti, að fólkinu í landinu blöskraði. Reyndar hafði þess konar yfir- læti komið fram hjá þessum sama alþingismanni nokkm áður, í öðmm umræðuþætti í ríkissjónvarpinu. Kvað svo rammt að þessu að sumir álíta, að alþingismaðurinn hafi teflt þingmennsku sinni í tvísýnu, verði um eðlileg viðbrögð að ræða hjá kjósendum þingmannsins, þegar þar að kemur. Svipað atvik átti sér stað nýlega, þegar einn af fomstumönnum sjálf- stæðismanna í Reykjaneskjördæmi, sem greinilega hefur gert sér vonir um pólitískan frama, hafði í frammi mjög svo ruddalega framkomu í öðmm umræðuþætti í ríkissjón- varpinu fyrir skömmu. Umræðuþáttur þessi var um lag- metisiðnað okkar og hvalamálið. Þar áttust við þeir Jón Sæmundur verkfallsaðgerða í náinni framtíð. Skýrsla starfskjaranefndar kom út í lok nóvembermánaðar 1987 og hófust þá strax samningaviðræður á gmndvelli hennar milli Hins íslenska kennarafélags og samn- inganefndar ríkisins (SNR). Fljótlega kom í ljós, að ríkisvald- ið ætlaði sér ekki að efna loforð um bætt kjör til handa kennurum og tillögur starfskjaranefndar áttu ekki að vera gmndvöllur nýrra kjarasamninga. I 4-5 mánuði reyndi stjóm og samninganefnd HÍK að vinna að gerð nýs kjarasamnings fyrir kennara, fundir me SNR vom tíðir og vinnuhópar og undimefndir lögðu á sig ómælda vinnu, en allt kom fyrir ekki og tillögur starfs- kjaranefndar vom að engu hafðar. Ríkisvaldinu dugðu ekki 2 ár til að gera samninga við kennara Á vormánuðum síðastliðið ár greiddu kennarar atkvæði um boð- un verkfalls. Verkfallsboðunin var felld. Kennarar vildu sýna ábyrgð- artilfinningu og sáttavilja og trúðu því, að ríkisvaldið stæði við gefin loforð, ef svigrúm yrði gefið til samningagerðar til haustsins. Með setningu bráðabirgðalaga sl. vor var komið í veg fyrir samninga og að unnt yrði að fylgja eftir kröfum félagsins með aðgerðum sl. haust. Hið íslenska kennarafélag og BHMR hafa í allan vetur leitað eft- ir að samningavinna hæfist, svo að tryggt yrði að samningar yrðu til- búnir þegar bráðabirgðalögin gengu úr gildi. Þessu var synjað. Nokkrir samnninganefndafundir vom haldnir í mars, þar sem ber- Sigurjónsson alþingismaður og Víglundur Þorsteinsson fram- kvæmdastjóri, formaður Félags íslenskra iðnrekenda. Jón Sæmundur Siguijónsson al- þingismaður hefur bent á að sum þýsk fyrirtæki hafi ákveðið að hætta að kaupa af okkur lagmeti, vegna þess hve lagmetisframieiðsl- an okkar sé léleg, en ekki vegna hvalamálsins. Víglundur Þorsteinsson fram- kvæmdastjóri vildi alls ekki fallast á þá skoðun. Vom rök hans helst þau, að væna alþingismanninn um vanþekkingu og fákunnáttu með orðum eins og bull og öðmm í þeim dúr af slíku offorsi, að áhorfendum hlaut að blöskra. Má leiða getum að því að pólitísk- ur frami framkvæmdastjórans sé í háska eftir þessa frammístöðu hans. Hins vegar var hlutur alþingis- mannsins slíkur, að margir munu hafa komist á sömu sRoðun og hann, að ástæðan fyrirþví, að þýska fiskkaupafyrirtækið Aldí, hafi hætt að kaupa lagmetisframleiðslu okk- ar, hafi verið af allt öðmm ástæð- um, en þeir þýsku hafi látið uppi, þar er vegna þess hve sú fram- leiðsla okkar sé léleg að ekki sé fastar að orð'i kveðið. Engum blöðum er um það að fletta, að ekkert fyrirtæki, sem telj- ast vill vandað og traust í viðskipt- um og hefur selt tilteknar vömr um árabil, vill játa að það hafí haft skemmda vöm á boðstólum, sem það geti ekki verið þekkt fyrir að selja. Slíkt er mikill álitshnekkir fyrir hvaða fyrirtæki sem er. Þá getur verið nauðsynlegt að grípa til ein- lega kom í ljós að enginn vilji var hjá ríkisvaldinu til að semja við kennara. Það var ekki fyrr en rúm- um sólarhring fyrir boðað verkfall, að alvöm samningaviðræður fóm í gang. Rúmri viku fyrir verkfall boðaði fjármálaráðherra samninga- nefnd HÍK á sinn fund, þar sem nefndinni var gert ljóst að nú væri ekki unnt að taka á sérmálum kenn- ara, þ.e. að um kennarasamning gæti ekki verið að ræða. Ríkisvald- inu dugðu ekki 2 ár til að standa við loforð sín um kennarasamning, það átti ekki að bæta kjör kennara og í millitíðinni hafa kennarar auk þess mátt þola vaxandi kjaraskerð- ingu, sem nemur nú u.þ.b. 18% frá undirritun síðasta samnings í mars 1987. Og svo tala menn um ábyrgð- arleysi kennara. Það skyldi þó ekki vera að kennarar bæm ábyrgð gagnvart öðm en starfinu og hefðu því ekki ráð á að láta draga sig á asnaeyrunum með sviknum loforð- uip endalaust og vinna auk þess kauplaust sem svarar u.þ.b. einum degi á viku. Vanmat á störfum kennara Á undanförnum ámm hafa kenn- arar mátt sitja undir ásökunum um að þeir séu ábyrgðarlausir, láti sig skólastarf of litlu skipta og hugsi ekki um nemendur. Þessi máiflutn- ingur á ekki rétt á sér og er til þess eins fallinn að spilla starfi skólanna. íslendingar njóta þeirra mann- réttinda að eiga, óháð stétt og stöðu, jafnan aðgang að skólakerf- inu. íslenskt stúdentspróf hefur verið metið jafngilt stúdentsprófum erlendis og það meira að segja í hverra sérstakra úrræða til þess að bjarga orðspori fyrirtækisins. í því efni virðist nú vera áhrifa- ríkast að þykjast vera náttúm- verndarsinni og t.d. hætta viðskipt- um við eitthvert land vegna þess að þar sé stunduð veiði á dýmm, sem séu í útrýmingarhættu, t.d. á sel og hval. Slík ákvörðun hlýtur nefnilega að vekja mikla samúð. Ekki síst ef yfirlýsingunni um að þeim viðskiptum sé hætt vegna þess að framleiðsluþjóðin stundi veiðar á dýmm, sem séu í útrýming- arhættu.^r látin fylgja mynd af sel með mannsaugu. Slíkt er vænlegt til að koma við hjartað í hinum „viðkvæmu" Þjóðveijum og afla fyrirtækinu vinsælda. Það or aftur á móti ekki að sama skapi heiðar- legt, þegar um upplognar ástæður er að ræða. Gefur þetta tilefni til þess að skoða þetta mál örlítið nánar. Fyrir skömmu kom fram í frétt- um í einum ríkisfjölmiðli, að á und- anfömum mánuðum hefði lagmeti, sem flutt hefði verið á markað í Vestur-Þýskalandi til að seljast þar, verið endursent vegna þess hve varan var léleg. Var hér um tugi milljóna verðmæti að ræða. Þar var m.a. um hina „grænu rækju“ að ræða, sem keypt hefur verið af rússneskum fískiskipum. Þau viðskipti eru nánast ólögleg, því með þeim erum við að hjálpa Rússum að komast inn á markað Efnahagsbandalags Evrópu og för- um í kringum 20% toll, sem því fylgir. Fyrst og fremst Rússum til hagsbóta. Þessi „græna rækja“, sem keypt var af Rússum, varð græn vegna þess að alvarleg handvömm varð Auður Hauksdóttir „Það eru hagsmunir fólksins í landinu, að skólakerfið sé virkt og vandað og geti haft for- göngu um vöxt og framgang á sem flestu sviðum þjóðlífsins.“ þeim löndum, þar sem menntun hefur þótt með því besta sem gerist í heiminum. Islenskir stúdentar hafa getað hafið nám í erlendum háskólum, án sérstaks undirbún- ings. Rétt væri fyrir menn að hafa þessa staðreynd í huga, þegar þeir ráðast með offorsi að íslensku menntakerfi og gera lítið úr störfum þess fólks sem.þar vinnur. Jafn- framt ber að hafa í huga, að um- rædd staða stúdenta erlendis er ekki sjálfgefin, heldur þarf að tryggja ákveðin gæði á kennslu og skólastarfi til að glutra ekki niður þeim árangri sem náðst hefur. Oft hafa kennarar mátt sitja undir áburði um vinnusvik og að þeir skili ekki þeim vinnutíma, sem þeir fá borgað fyrir. í skýrslu starfskjaranefndar er bent á nauð- Dr. Gunnlaugur Þórðarson „Það er því mjög víta- vert hjá forsvarsmönn- um þessarar fram- leiðslu að freista þess að villa íslensku þjóð- inni sýn í þessu máli, eins og það blasir við, og reyna að rugla um fyrir fólki í afstöðu þess til hvalamálsins.“ við að skola grænþörunga úr rækj- unni. Framleiðandi var K.J. á Akur- eyri, en sú niðursuðuverksmiðja hefur verið eitt af vandamálum syn þess að bæta vinnuaðstöðu kennara í skólunum, m.a. með það í huga að kennarar geti sinnt undir- búningsvinnu í skólanum. Það væri mikil kjarabót fyrir kennara að geta haft skrifstofu- og vinnuað- stöðu í skólanum, í stað þess að þurfa að leggja skólanum til hús- næði, tölvur, bækur og önnur hjálp- artæki, sem kennurum eru nauð- synleg. Er það ámælisvert að kenn- arar kjósi heldur að vinna heima ótruflaðir, en að deila kennarastof- unni eða litlu vinnuherbergi með a.m.k. 40-50 kennurum til þess eins að friða þá, sem ekki skilja eðli kennarastarfsins? Á meðan vinnu- aðstaða í skólunum er ófullnægj- andi munu kennarar velja þann kost, sem nýtist þeim sjálfum og nemendum best og láta ósanngjarn- an áfellisdóm um vinnusvik sem vind um eyrun þjóta. I áróðri gegn kennarastéttinni hefur verið gerð tilraun til að sverta kennara og gera þá tortryggilega í augum nemenda. Hamrað hefur verið á því, að kennarar séu áfjáðir í verkföll og að þeir kæri sig koll- ótta um afdrif nemenda. Þótt sum- ir hafi látið glepjast af tilhæfulaus- um áróðri og sleggjudómum, láta nemendur ekki blekkjast. Þeir hafa dagleg samskipti við kennara sína og þekkja störf þeirra manna best. Þeir vita, að þau verkefni sem þeir fá í skólanum verða ekki til af sjálfu sér, skipulagningin á störfum bekkjarins er ekki sjálfsögð, verk- efnin leiðréttast ekki af sjálfu sér og að sú þekking, sem kennarinn ber á borð fyrir þá, er ekki á að- keyptum tölvudiski, heldur er hún hluti af áralangri grunn- og símenntun kennarans. Jafiirétti til náms Til að tryggja jafnrétti til náms og gæði í skólastarfi þurfa skólarn- ir að vera skipaðir vel menntuðu starfsfólki. Og þegar ég segi skól- arnir á ég ekki við afmarkaðan fjölda skóla á höfuðborgarsvæðinu, heldur skóla í öllum byggðum lands- ins. Fólkið í landinu, ekki síst það fólk sem vinnur við undirstöðuat- þjóðarinnar um árabil vegna af- spyrnu lélegrar framleiðslu, sem stafar að mestu leyti af því, að skemmt hráefni er lagt niður eða t.d. að rækjan er lögð í efni, sem ekki er í samræmi við það sem vera ber. Svo var um hina dæma- lausu „hexuðu“ rækju, en fyrirtæk- ið K.J. liggur með slíka óseljanlega niðurlagða rækju fyrir milljónir króna. í sömu fréttinni var getið um mistök við niðurlagningu rækju á ísafirði, þar sem dósir voru ekki „loftþéttar" og þess vegna skemmd- ist rækjan. Það er annað óafsakan- legt milljóna tjón. Loks var fyrir- tæki á Akranesi með skemmda framleiðslu. Sem sagt, allt á sömu bókina lært. Algjörlega óboðleg framleiðsla og fólkið í landinu má beint eða óbeint borga brúsann. Allt fram á síðustu áratugi voru sumir framleiðendur á frystum fiski svo skammsýnir að nota skemmt hráefni. Var þar glórulaus gróðavon að verki. Slíkur hugsunarháttur er, sem betur fer liðin tíð, a.m.k. er það von mín. Fiskframleiðsla okk- ar, á öðrum sviðum, hefur verið frábær. Þannig ætti auðvitað að vera um alla okkar framleiðslu, það er aðalatriðið í öllum viðskiptum. Þess vegna er það ófyrirgefan- legt, þegar einstaka fyrirtækjum helst uppi, áratugum saman, að koma óorði á íslenska framleiðslu líkt og sum áðurtöld fyrirtæki hafa orðið ber að. Það er venjulegu fólki óskiljan- legt hvernig t.d. K.J. á Akureyri hefur haldist uppi ábyrgðarlaust og refsilaust, undir verndarvæng Sölu- stofnunar lagmetisiðnaðarins, að stunda jafn varhugaverða fram- leiðslu og dæmi sanna. Með framangreindar staðreyndir í huga og það hvernig staðið hefur verið að þessum málum hjá okkur, fær það ekki dulist sæmilega athug- ulu fólki, að ábendingar og gagn- Vægðarleysi skjásins

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.