Morgunblaðið - 13.06.1989, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. JÚNÍ 1989
Tölvusumarskóli >10-14 ára
Skemmtileg 3ja vikna sumarnámskeiö
hefjast 26.júní. Tímar 9-12 eða 13-16
Ódýr og fræðandi námskeið!
Tölvu- og verkfræðiþjónustan Hringiö og fáiö
Grensásvegi 16 • stmi 68 80 90 sendan bækling
Skyndilokanir á
sj úkradeildum
RENAULT
Bílaumboðið hf
eftir Guðrúnu
Agnarsdóttur
Við síðustu fjárlagagerð var
ákveðið að skera niður launalið hjá
ríkisstofnunum fyrst um 1,5% en
við endanlega afgreiðslu fjárlaga
höfðu bæst við 2,5%. Ríkisstofnun-
um er því nú gert að spara um 4%
í launakostnaði sínum. í peningum
talið jafngildir þessi niðurskurður
t.d. um 270—280 milljónum króna
á árinu 1989 á Landspítalanum og
við hann bætist um 50 milljóna
króna áætlaður sparnaður í rekstr-
argjöldum.
Til að mæta þessum sparnað-
arkröfum ríkisstjórnarinnar hefur
verið gripið til víðtækra ráðstafana,
bæði á sjúkrahúsum í Reykjavík og
annars staðar á landinu. Þær felast
einkum í því að loka fleiri sjúkra-
húsdeildum en áður í lengri tíma
en vanaiega á sumrin, draga úr
yfírvinnu, ráða ekki staðgengla í
fríum og ráða ekki í allar stöður
sem kynnu að losna á árinu.
Samvinnunefnd sjúkrahúsa í
Reykjavík hefur reynt eftir föngum
að skipuleggja lokanir þannig að
þær valdi sem minnstri röskun.
Víða er þó illmögulegt eða ógerlegt
að koma í veg fyrir slíkt og er
áætlað að í júlílok muni um fjórð-
ungur eða fímmtungur allra sjúkra-
rúma á sjúkrahúsum á höfuðborg-
arsvæðinu verða auð.
Þessi samdráttur boðar einfald-
lega verri heilbrigðisþjónustu en
áður.
Bitnar á þeim er síst skyldi
Einna verst koma þessar lokanir
niður á handlækningadeildum
Borgarspítala, Landakots og
Landspítala en þar munu 109 rúm
af 280 standa auð og ónotuð í júní,
102 í júlí og 74 í ágúst.
Þetta hefur t.d. í för með sér að
nær engar bæklunaraðgerðir verða
gerðar nema þær sem teljast bráð-
ar. Óþolandi iangir biðlistar fyrir
slíkar aðgerðir munu því lengjast
enn frekar og í mörgum tilvikum
verður ekki hægt að vinna upp eða
bæta það tjón sem af slíkri bið
kann að hljótast. Margar aldraðar
manneskjur sem bíða eftir aðgerð
á mjaðmarlið geta varla hreyft sig
fyrir kvölum og mega oft tæpast
láta mæða á mjaðmarliðnum ef
hann er illa farinn. Meðan mann-
eskjan bíður og forðast hreyfingu
rýrna vöðvarnir og liðurinn getur
skekkst þannig að erfitt getur
reynst að ná bata jafnvel með að-
gerð.
Þennan vítahring verður að ijúfa
með því að gera hinni öldruðu
manneskju kleift að komast í að-
gerð sem fyrst en í kjölfar hennar
verður hún oftast gangfær á nýjan
leik. Það er mikill ábyrgðarhluti og
reyndar vítavert að krefjast ráðstaf-
ana sem lengja biðlista fyrir slíkar
aðgerðir.
79 rúm af 240 munu látin standa
auð og ónotuð í júní, júlí og ágúst
á öldrunardeildum Borgarspítala,
Landakots og Landspítala. Verulegt
neyðarástand mun því skapast hjá
mörgu öldruðu fólki. Heimilisað-
stæður þess eru mjög mismunandi
og getur verið erfitt að finna heimil-
ishjálp og hjúkrun fyrir þann íjölda
sem skyndilega þarf þess með.
Ljóst er að umönnun margra
aldraðra kemur í hlut aðstandenda
og þá væntanlega kvenna sem
munu margar þurfa að hætta störf-
um til að sinna þeim.
Unglingageðdeild sem nýlega var
opnuð vegna mikillar þarfar sam-
félagsins fyrir sérstaka umönnun
og þjónustu við unglinga mun verða
lokuð í sparnaðarskyni frá júlíbyrj-
un til áramóta.
Mörg fleiri dæmi mætti taka til
að vekja athygli á því hver áhrif
slíkur samdráttur hefur til þess að
gera heilbrigðisþjónustuna bæði
minni og lakari.
Hvert eiga sjúklingarnir
að fara?
Sjúkrahús og umönnunarstofn-
anir úti á landi munu loka deildum
sínum og draga úr umsvifum.
Vandinn eykst þegar sjúklingar eða
aldraðir verða síðan sendir til
Reykjavíkur og þá einkum á Land-
spítalann sem hefur þá skyldu eins
og nafn hans ber með sér að taka
við sjúklingum af öllu landinu.
Hann hefur þó einnig dregið mjög
úr þjónustu sinni. Hvert eiga sjúkl-
ingarnir að fara?
Það er einfaldlega ekki hægt að
geyma veikt fólk eða aldrað í
nokkra mánuði án umönnunar með-
an verið er að spara. Þetta verða
stjórnmálamenn og bókhaldarar að
skilja.
Það er mjög brýnt fyrir ráðherra
og embættismenn að fara sjálfir,
tala við starfsfólk, sjúklinga og
aldraða og heyra þeirra sjónarmið
og kynna sér aðstæður en taka
síðan ákvarðanir með tilliti til
þeirra.
Álag á starfsfólki
Fæðingum fjölgaði mjög á sl. ári
og voru fleiri en nokkru sinni fyrr
Það er kærkomin lilbreyting í fríinu
að slá upp matarveislu með íslensk-
um mat. Gómsætt lambakjöt, salt-
fiskur, ostur, graflax, síld, flatkökur,
harðfiskur og sælgæti. Allt fæst
þetta hjá okkur á ótrúlega lágu verði
Góða ferð
qa ÍSLENSKUR
EIIMARKAÐUR
FUJGSTÖDINNI KEFLAVlKURFLUGVELLI
^ l
L |
Ml
Guðrún Agnarsdóttir
„Það er mjög brýnt fyr-
ir ráðherra og embætt-
ismenn að fara sjálfir,
tala við starfsfólk,
sjúklinga og aldraða og
heyra þeirra sjónarmið
og kynna sér aðstæður
en taka síðan ákvarðan-
ir með tilliti til þeirra.“
á Fæðingardeild Landspítalans á
sl. sumri. Þá var Fæðingarheimili
Reykjavíkur lokað og mikið álag á
ljósmæðrum Landspítalans þann
tíma. Allar upplýsingar benda til
þess að vænta megi svipaðs fjölda
fæðinga á þessu ári og enn á að
loka Fæðingarheimilinu. Þessi ráð-
stöfun leiddi til þess að ljósmæður
Landspítalans sendu frá sér ályktun
þar sem þær biðja aðstandendur
fæðandi kvenna að draga úr
símhringingum og blómasendingum
til að minnka álag á starfsfólki
deildarinnar.
Það er áreiðanlega ekki með
glöðu geði eða að ástæðulausu sem
ljósmæður senda slíka yfirlýsingu
frá sér, jafn mikilvægt og eðlilegt
sem það er fyrir manneskjur að tjá
gleði sína og jákvæðar tilfinningar
við barnsfæðingu.
í nýlegri grein eftir landlækni
(Hagsýni í heilbrigðisþjónustunni,
Morgunblaðinu 31/3 1989) kemur
fram að hópar heilbrigðisstarfsfólks
hafa komið til landlæknis og kvart-
að undan miklu vinnuálagi. Enn-
fremur kemur þar fram að stórlega
hefur dregið úr nýliðun í ýmsar
heilbrigðisstéttir svo að til stórvand-
ræða horfir ef ekki verður úr bætt.
Hagræðing, hluti af
langtímasteftiumótun
Það er ekki undarlegt að litið sé
til heilbrigðiskerfisins með sparnað-
arsjónarmið í huga því að þangað
renna tæp 40% af framlögum fjár-
laga. Sjálfsagt er að vinna að auk-
inni hagræðingu í rekstri heilbrigð-
isþjónustunnar eins og annars stað-
ar í ríkisbúskapnum.
Hagræðing í rekstri verður hins-
vegar að vera huti af langtíma
stefnumótun til þess að geta orðið
raunhæf.
Það er ómögulegt og jafnframt
hættulegt að reyna að knýja fram
sparnað á stuttum tíma með fyrir-
skipaðar tölur einar að leiðarljósi,
án tillits til aðstæðna.
Þær skyndilokanir sem nú er
verið að framkvæma á sjúkrahúsum
til að ná 4% sparnaði á launakostn-
aði hafa þegar valdið og munu valda
bæði sjúklingum og öldruðu fólki
sárum vanda. Þær munu einnig
auka verulega álag á starfsfólki.
Ákvarðanir um slíkar lokanir
verður því að endurskoða með
mannúðarsjónarmið að leiðarljósi.
Höfundur er þingmaður Kvenna■
tista.