Morgunblaðið - 16.09.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 1989
Hef lagt að Fisk-
veiðasjóði að auka
kröfur um eigið fé
- segir Halldór Asgrímsson
„ÉG HEF LAGT mjög að Fisk-
veiðasjóði að auka kröfur um
eigið fé og hann hefur gert það,“
sagði Halldór Asgrímsson, sjáv-
arútvegsráðherra, í samtali við
Morgunblaðið. Viðskiptaráðu-
neytið veitti Aðalsteini Valdi-
marssyni á Eskifirði heimild til
Borgarflörður
eystri;
Mestur kostn-
aður á hvern
flugfarþega
KOSTNAÐUR ríkissjóðs á
hvern farþega á áætlunarflug-
völlum landsins er mjög mis-
munandi. I Flugheimild, fi-étta-
blaði Flugmálastjórnar, í síðasta
mánuði er birt tafla sem sýnir
framlegð ríkissjóðs fyrir hvern
farþega á hinum ýmsu völlum
kemur í ljós þegar farþegaflutn-
ingar eru bornir saman við
heildarkostnað vallanna að með-
talinni aðflugsstjórn og frá-
dregnum sértekjum vallanna.
Listinn fer hér á eftir: Borgar-
fjörður eystri 9.560 kr. á mann,
Suðureyri 2.724 kr., Gjögur 2.724
kr., Kópasker 2.712 kr., Bakka-
fjörður 2.187 kr., Stykkishólmur
1.687 kr., Breiðdalsvík 1.667 kr.,
Hólmavík 1.505 kr., Raufarhöfn
1.489 kr., Þingeyri 992 kr., Holt
816 kh, Fáskrúðsfjörður 760 kr.,
Blönduós 698 kr., Rif 624 kr.,
Vopnafjörður 583 kr., Grímsey 535
kr., Norðfjörður 512 kr., Olafs-
fjörður 437 kr., Þórshöfn 411 kr.,
Bíldudalur 402 kr., Patreksfjörður
369 kt\, Siglufjörður 374 kr.,
Grundarfjörður 312 kr., Húsavík
277 kr., Hornafjörður 270 kr., Isa-
fjörður 260 kr., Reykjavík 211
kr., Sauðárkrókur 211 kr., Egils-
staðir 210 kr., Vestmannaeyjar
191 kr. og Akureyri 180 kr.
erlendrar lántöku vegna smíða
á loðnuskipi á Spáni efitir synjun
Fiskveiðasjóðs. Halldór sagði að
þeir sem rækju loðnuskip hefðu
heimild til að flyfja sín veiðirétt-
indi yfir á ný skip ef þeir teldu
það hagkvæmt og nauðsynlegt.
Halldór Ásgrímsson sagði að
það hefði komið fyrir áður að menn
hefðu fengið leyfi til erlendrar lán-
töku eftir synjun Fiskveiðasjóðs.
Hann sagðist hins vegar hafa lagt
á það áherslu að Fiskveiðasjóður
og viðkomandi viðskiptabankar
legðu á það fjárhagslegt matJivort
menn hefðu nægilegt eigið fé til
skipasmíða. „Það hefur verið með
ýmsum hætti og ég hef gagnrýnt
margt í þeirri framkvæmd án þess
að nefna þar nein nöfn.“
Halldór sagði að fyrir nokkrum
árum hefði hann lagt fram tillögu
um að einungis Fiskveiðasjóður
lánaði til smíða á skipum en ekki
aðrir sjóðir. Hann sagði að sann-
leikurinn væri hins vegar sá að
ýmsir aðrir hefðu greitt fyrir end-
urnýjun skipa, eins og bankar,
tryggingafélög og olíufélög. „Mér
hefur oft á tíðum fundist vera
gengið þar allt of langt. Það fjár-
magn, sem fæst þannig að láni,
hefur síðan verið lagt fram og
kallað eigið fé. Mér hefur fundist
að fjármálastofnanir hafi gert of
litlar kröfur í þessum efnum og tel
að það sé öllum fyrir bestu að
þama sé farið með fullri vark-
ámi,“ sagði Halldór.
Hann sagðist telja stofnlána-
sjóðina, og reyndar marga af bönk-
unum, hafa litla tilhneigingu til að
hafa heiidarsýn yfir málið. „Þeir
hafa lánað út á frystiskip án tillits
til þess að þeir eiga mikil veð í
húseignum í landi sem byggja á
afla þeirra skipa sem fara út í stað-
inn. Þeir hafa einnig lánað til nýrra
fiskvinnslustöðva án tillits til þess
að aðrar fiskvinnslustöðvar byggja
á fiskinum sem hinar nýju eiga að
fá. Ég tel hins vegar að ekki sé
hægt að stjórna þessum málum
eingöngu frá ráðuneytum. Það
verður að gera það víða í sam-
félaginu."
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Leiknir Fannar að loknu baði á áttunda degi í Bláa lóninu ásamt móður sinni, Sigriði Sigurðardótt-
ur, og litlu systur, Þórunni.
Bláa lónið:
Greri sára sinna á 8 dögum
Keflavík.
„ÁRANGURINN hefiir verið geysilega góður, við sáum þegar
stóran mun eftir 2 daga og nú eru sárin sem óðast að gróa,“
sagði Sigríður Sigurðardóttir frá Patreksfirði. Sigríður er móðir
14 ára drengs, Leiknis Fannars Eiðssonar, sem er með psoriasis
en hann naði undraverðum
í Bláa lóninu tvisvar á dag í 8
„Leiknir Fannar hefur verið
með psoriasis frá því að hann var
6 ára og hefur oftast verið slæm-
ur. Hann var aðeins 8 ára þegar
hann fór í meðferð á Vífilsstöðum
og í maí var hann þar í 3 vikur.
Leiknir kom hreinn úr þeirri með-
ferð og fór til sumardvalar í Ská-
leyjum á Breiðafirði, en hann var
orðinn mjög slæmur þegar dvöl
i eftir að hafa hafa baðað sig
daga.
hans þar lauk. Líkaminn var eitt
hreistur og eftir sólarhring voru
fötin orðin límd við líkamann í
blóði sem vessaði úr sárunum.
Þannig var ástandið þegar hann
fór í lónið í fyrsta sinn, árangur-
inn var hreint út sagt undraverður
og það sá stóran mun á honum
strax á öðrum degi,“ sagði Sigríð-
ur ennfremur.
„Þetta er eitt versta tilfelli sem
við höfum séð og mér brá þegar
ég sá Leikni,“ sagði Hermann
Ragnarsson umsjónarmaður Bláa
lónsins. Hermann sagði að sér
fyndist einkennilegt að psoriasis-
sjúklingar skyldu ekki notfæra sér
lónið meira en raun væri á. Ekki
væri sama hvernig að böðun væri
staðið og svo virtist sem menn
áttuðu sig ekki á því. Þess vegna
væri mikilvægt að fólk hefði sam-
band við umsjónarmenn til að fá
leiðbeiningar.
BB
Afurðastöðvaneftid um fækkun mjólkurbúa:
Urelding átta búa kost-
ar 473 milljónir króna
í SKÝRSLU Afúrðastöðvanefiidar, sem kynnt var á fimmtudag,
kemur fram að við endurskipulagningu mjólkuriðnaðarins væri
hagkvæmast að leggja niður tíu mjólkurbú af þeim sautján sem
nú eru starfrækt. Vegna samgönguerfíðleika, fjarlægða og ónógr-
ar afkastagetu til ostaframleiðslu séu þó erfiðleikar við að leggja
niður þrjú þessara búa, þau á Vopnafirði, Höfii og Sauðárkróki.
Því er Iagt til að þau falli ekki út að svo stöddu en áð þegar
aðstaða til aukinnar ostagerðar á Akureyri verði til staðar verði
búið á Sauðárkróki lagt niður. Þau sjö bú sem rætt er um tóku
á móti 19,75% af innveginni mjólk til búanna í heild á síðasta
ári. Sparnaður í rekstri við þær breytingar sem lagðar eru til
myndu nema 104-105 m.kr. Úrelding þessara átta stöðva er talin
munu kosta 473 m.kr. Einnig eru Iagðar til breytingar á rekstri
mjólkuriðnaðarins þannig að stofnuð verði tvö hlutafélög um alla
mjólkurframleiðslu. Telur nefndin að ef allar tillögur hennar nái
fram að ganga geti það þýtt árlegan 211 m.kr. sparnað.
í skýrslu Afurðanefndar segir
að ljóst sé að breyttar aðstæður
orsaki að afkastageta og íjöldi
mjólkurbúanna sé langt umfram
það, sem þörf krefur, til að ann-
ast móttöku og vinnslu þeirrar
mjólkur sem samningar milli ríkis-
valdsins og Stéttarsambands
bænda kveða á um.
„Verði þessum aðstæðum ekki
mætt með aukinni hagræðingu
kann svo að fara að mjólkuriðnað-
urinn fari halloka í þessari sam-
keppni með ófyrirsjáanlegum af-
leiðingum fyrir landbúnaðinn og
þjóðina í heild. Því hvernig sem á
það er litið er framleiðsla land-
búnaðarafurða fyrir innanlands-
markað einn af hornsteinum í
sjálfstæði hverrar þjóðar,“ segir í
skýrslunni.
Nefndin hafði forgöngu um að
unnið yrði reiknilíkan er sýndi
fram á hagstæðustu. vörusam-
setningu milli mjólkurbúanna,
jafnframt því sem > fram kæmu
Ijárhagsleg áhrif af fækkun þeirra
fyrir mjólkuriðnaðinn. Sýndu nið-
urstöður útreikninga að ná mætti
fram verulegri hagræðingu með
fækkun búa og endurskipulagn-
ingm á framleiðslunni.
Fyrir Vesturland og Vestfirði
leggur nefndin til að hætt verði
rekstri mjólkurbúanna í Borgar-
nesi og á Patreksfirði. Fyrir Norð-
urland með Vopnafirði væri besta
lausnin að hætt yrði rekstri mjólk-
urbúanna á Hvammstanga, Sauð-
árkróki, Húsavík, Þórshöfn og
Vopnafirði. Þetta geti þó ekki
talist raunhæft þar sem mjólkur-
framleiðendur í Vopnafirði geta
ekki flutt mjólk til annarra búa
vegna fjarlægðar og samgangna
og vegna þess að afkastageta
mjólkurbúsins á Akureyri til osta-
framleiðslu sé ekki nægilega mik-
il til að taka við og vinna úr allri
þeirri mjólk, sem þangað myndi
berast ef mjólkurbúin á Húsavík
og Sauðárkróki yrðu lögð niður
nú þegar. Til frambúðar sé besta
lausnin fyrir Norðurland að þar
verði rekin tvö mjólkurbú, annað
á Akureyri og hitt á Blönduósi.
Fyrir Austurland að undanskild-
um Vopnafirði er lagt til að hætt
verði rekstri mjólkurbúanna á
Neskaupstað, Djúpavogi og Höfn.
Erfitt sé þó að leggja niður mjólk-
urbúið á Höfn vegna fjarlægðar
til annarra búa.
Mjólkurbúin átta, sem raun-
hæft er talið að lögð verði niður,
yrðu, að undanskildu búinu á
Sauðárkróki úreld á þremur árum,
samkvæmt tillögum nefndarinn-
ar. Forsenda þess sé stofnun úr-
eldingarsjóðs er kaupi eignir við-
komandi búa á bókfærðu verði.
Kostnaður við úreldingu þessara
átta búa, miðað við bókfært verð
eigna í lok síðasta árs yrði 473,2
m.kr.
Til að ná fram enn aukinni
hagræðingu og auðvelda fram-
kvæmd þessara tillagna telur Af-
urðanefnd að gera verði breyting-
ar, bæði stjórnunarlegar og fé-
lagslegar, innan mjólkuriðnaðar-
ins. Er lagt til að stofnuð verði
tvö fyrirtæki er annist vinnslu
mjólkur og mjólkurvara. Fyrir-
tæki þessi verði stofnuð og starf-
rækt sem hlutafélög þar sem nú-
verandi eignaraðilar mjólkurbú-
anna gerist hluthafar með þeim
hætti að nýju fyrirtækin yfirtaki
eignir og skuldir mjólkurbúanna,
en þau leggi fram eigið fé viðkom-
andi mjólkurbúa sem hlutafé.
Þessi tvö fyrirtæki myndu
mynda samtök afurðastöðva í
mjólkuriðnaði og Osta og smjör-
salan starfa áfram í óbreytti
mynd. Henni verði þó breytt í
hlutafélag.
Telur nefndin að með þessari
breytingu megi ná fram veruleg-
um sparnaði m.a. í yfirstjórn,
skrifstofukostnaði og aðkeyptri
þjónustu. Heildarsparnaður ef all-
ar tillögur nefndarinnar næðu
fram að ganga yrði 211 m.kr.
Steingrímur J. Sigfússon, land-
búnaðarráðherra, segir að þessi
mál verði nú rædd í greininni og
muni stjórnvöld eiga aðild að þeim
viðræðum. Taldi hann að einhver
skref yrði að taka í þessum efnum
á næstu árum, kannski strax á
næsta ári. Til að bregðast við fé-
lagslegum áhrifum þess að mjólk-
urbú yrðu lögð niður hefðu ýmsar
leiðir verið ræddar, t.d. sú að
færa ísgerðina á einhvern þessara
staða.