Morgunblaðið - 09.11.1989, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1989
Lánamál Guðrúnar Helgadóttur
eftirHrein Loftsson
í tíð núverandi ríkisstjórnar hefur
margt komið í ljós varðandi „félags-
hyggju“ í framkvæmd. Flestir muna
árásir núverandi stjórnarherra á
„nýfrjálshyggju" Sjálfstæðisflokks-
ins, sem sögð var hafa komið fyrri
ríkisstjórn í þrot. Á flokksþingum
vinstri manna var krafist „fyrir-
hyggju í stað fijálshyggju". Sjálfur
forsætisráðherrann, Steingrímur
Hermannsson, lýsti því yfir skömmu
eftir valdatöku núverandi ríkis-
stjórnar, að horfið yrði frá „hefð-
bundnum vestrænum stjórnunarað-
ferðum“ í íslensku efnahagslífi. Nú ■
er liðið ár og kjósendur geta virt
fyrir sér árangur ríkisstjórnar
Steingríms Hermannssonar, sem
gengur undir nafninu „margfætlan"
vegna ijölda þeirra flokka og flokks-
brota sem styðja hana.
Félagshyggja í framkvæmd
í hveiju er „fyrirhyggjan" fólgin
og hvað felst í fráhvarfinu frá vest-
rænum aðferðum við efnahags-
stjórn? Hvernig lýsir félagshyggjan
sér í framkvæmd? Svarið við slíkum
spumingum er tvíþætt. I fyrsta lagi
hefur ríkisstjórnin stóraukið álögur
á almenning með sjö milljörðum í
nýjum sköttum. Yfir þeim ijármun-
um gín ijármálaráðherrann, Ólafur
Ragnar Grímsson, sem kjósendur
hafa ekki séð ástæðu til að treysta
fyrir sæti á Alþingi. Þeir treysta
honum greinilega betur þeir
Steingrímur, Jón Baldvin, Stefán
Valgeirsson og Júlíus Sólnes. í öðru
lagi er svarið við framangreindum
spurningum að finna í meðferð opin-
berra fjármuna, en í því efni hefur
hvert hneykslið rekið annað á und-
anförnum mánuðum. Nægir í því
sambandi að minna á áfengiskaup
Jóns Baldvins Hannibalssonar og
sjóðasukkið í kringum Stefán Val-
geirsson.
Dæmi um aðstöðubraskið
í þessari grein ætla ég ekki að
fjalla almennt um það siðferði, sem
fylgt hefur „félagshyggjunni" í
framkvæmd, ég ætla að varpa fram
nokkrum spurningum, sem enn er
ósvarað, varðandi nýjasta hneykslið,
þ.e. lán það sem forseti sameinaðs
Alþingis, Guðrún Helgadóttir, fékk
hjá stofnuninni í fyrra. Raunar er
þetta mál lýsandi fyrir aðstöðubra-
skið, sem einkennir stuðningslið
„margfætlunnar", og því kjörið sem
innlegg í umræðuna um siðferðis-
brestina almennt séð. Varðandi mál
Guðrúnar Helgadóttur hefur enn
ekki verið upplýst hvernig uppgjöri
á láninu var háttað, en hún mun
hafa greitt það upp hinn 1. nóvem-
ber, degi áður en frétt um það birt-
ist í DV. Hvernig var lánið gert
upp? Voru reiknaðir á það vextir frá
lántökudegi eða aðeins frá því í sept-
embermánuði sl., en þá segist ljár-
málastjóri þingsins hafa fyrirskipað
að „slík lán“ skyldu vaxtareiknuð?
Þegar skoðaðar eru skýringar
Guðrúnar Helgadóttur á málinu
kemur í ljós að hún virðist hafa sagt
ósatt um ýmis atriði. Þessi eru helst:
Ekkert fordæmi
Hver átti frumkvæðið?
Skrifstofustjóri Alþingis, Friðrik
Ólafsson, lýsti því yfir í fréttum
ríkissjónvarpsins föstudaginn 3. nóv-
ember sl., að lánveitingin hefði verið
að frumkvæði Guðrúnar sjálfrar.
Hún hafði hins vegar sjálf gefið í
skyn í fjölmiðlum (t.d. á Stöð 2
kvöldið áður) að frumkvæðið að lán-
inu hafi verið hjá skrifstofu Alþingis
og hún hafi „fallist á“ þessa lausn.
Hún hefur því einnig sagt rangt til
um þetta atriði. Að auki talar for-
seti sameinaðs Alþingis um skrif-
þar sem „æðstu yfirmenn" þingsins.
Hún sjálf er hins vegar æðsti yfir-
maður þingsins og er ásamt öðrum
þingforsetum yfir alla starfsmenn
þess sett. Öll ábyrgð í máiinu er því
hjá henni en ekki þeim, rétt eins og
ábyrgð á lánveitingum í bönkum er
hjá bankastjórum en ekki þeim
gjaldkerum sem greiða út lánin.
Póllandsheimsóknin
csto'Pn cfAfnnnot>
otoj^cmpnn
Guðrún Helgadóttir var kjörin
forseti sameinaðs Alþingis 11. októ-
ber 1988 en fór ekki í heimsóknina
til Póllands fyrr en 24. nóvember.
Eru 6 vikur ekki nægur tími til að
hringja í bankastjóra og slá víxil?
Skyldi ókrýndur kóngur sjóðakerfis-
ins, Stefán Valgeirsson, hafa þurft
svo langan tíma til að snara út einum
víxli fyrir vinkonu sína? Hefur aðili
sem ekki hefur tíma til að hringja
eitt símtal tíma til að eyða 200 þús-
und kr. í fatnað?
Guðrún hefur sagt í - ijölmiðlun
(t.d. í Morgunblaðinu föstudaginn
3. nóvember sl.) að hún hafi þurft
að fara til Póllands „nokkrum dög-
um“ eftir að hún varð forseti. Það
eru augljós ósannindi. Eðlilegt er að
Hreinn Loftsson
Guðrún Helgadóttir hefur fullyrt,
m.a. í viðræðuþætti í beinni sjón-
varpsútsendingu úr alþingishúsinu
að kvöldi fimmtudags 2. nóvember
sl., að fordæmi væri fyrir lánveiting-
um af þessu tagi. Staðfest er hins
vegar, m.a. af Friðjóni Sigurðssyni
fyrrv. skrifstofustjóra Alþingis, að
engin dæmi séu þess að þingmenn
hafi fengið lán hjá skrifstofu Al-
þingis. Fullyrðing Guðrúnar um for-
dæmi er því ósönn og fráleitt er að
bera lán til forseta þingsins saman
við fyrirgreiðslu sem starfsmönnum
þess hefur verið veitt þegar mistök
hafa orðið við launaútborgun. Að
auki eru alþingismenn ekki „starfs-
menn“ þingsins í venjulegum skiln-
ingi þess orðs. Allt tal Guðrúnar um
„fyrirframgreidd laun“ í sambandi
við þetta mál er einnig hugtakarugl-
ingur, nema hún hafi litið á lánið
sem laun og ekki ætlað sér að endur-
greiða það. Ástæða virðist til að fá
úr því skorið.
NYSKOP
Ein ermeð
stórum
epla- og
perubitum...
...önnurmeð
hnausþykkum,
hreinum
jarðarberjasafa..