Morgunblaðið - 24.11.1989, Blaðsíða 1

Morgunblaðið - 24.11.1989, Blaðsíða 1
64 SIÐUR B/C 269. tbl. 77. árg. FÖSTUDAGUR 24. NÓVEMBER 1989 Prentsmiðja Morgunblaðsins „Hógvær bylting“ hafín í Tékkóslóvakíu: Prag. Reuter. UMBÓTASINNINN Alexander Dubcek, fyrrum leiðtogi Tékkósló- vakíu, ávarpaði tugþúsundir manna í heimaborg sinni, Bratislava, í gærkvöldi og krafðist lýðræðis við mikinn fögnuð viðstaddra. Dub- cek sagði manninn ávallt verða að vera í fyrirrúmi hjá sósíalistum. Þetta er í fyrsta sinn í rúm 20 ár sem Dubcek talar á pólitískum fjöldafundi í Tékkóslóvakíu. Um 300 þúsund manns komu saman á Wenceslas-torgi í Prag í gær og voru þetta Qölmennustu mótmæli frá því fiindir hófust á torginu fyrir viku. MannQöldinn ítrekaði kröf- ur um afsögn ráðamanna, einkum Milos Jakes flokksleiðtoga, hlut- leysi fjölmiðla og viðræður sfjórnvalda við andófsmenn. Rithöfúndur- inn Vaclav Havel var innilega hylltur er hann sagði valið nú standa milli framfarasóknar og „hógværrar byltingar" annars vegar og sérréttindapots stalínistahóps sem enn héldi dauðahaldi í völdin hins vegar. Yfirmenn tékkneska hersins komu saman í gær og sendu frá sér stuðningsyfirlýsingu við stjórnvöld' auk þess sem bornar voru fram lítt dulbúnar hótanir um valdbeitingu gegn mótmælendum. Dubcek krefst lýðræðis á íjöldaíVmdi í Bratislava Yaclav Havel fagnað á 300.000 manna motmælafimdi 1 Prag Verkamenn í CDK-verksmiðjun- um í Prag, einu stærsta fyrirtæki borgarinnar, ganga áleiðis til Wenceslas-torgs til að taka þátt í mótmælafúndinum í gær. A spjaldi stendur: „Við ætlum að heijast handa með ykkur,“ og er átt við stúdentana sem hafa verið frumkvöðlar mótmælaöldunnar. Á innfelldu myndinni sést Alex- ander Dubcek, leiðtogi „Vorsins í Prag“ árið 1968, ávarpa fundar- menn í Bratislava í gærkvöldi. Opinbera fréttastofan CTK sagði frá fundinum í Bratislava, kröfum fundármanna og jafnframt að Alex- ander Dubcek hefði verið viðstaddur en skýrði ekki frá ræðu hans. Dub- cek hét því á miðvikudag að koma á fund á Wenceslas-torgi fljótlega en ekki er ljóst hvenær það verður. Öryggislögreglusveitir lögðu í gær undir sig húsakynni tékkneska sjón- varpsins og sagði einn starfsmann- anna í samtali við fréttamenn að um 50 vopnaðir lögreglumenn réðu nú öllu á stofnuninni. Starfsmenn sjónvarpsins höfðu krafist þess að fá að sjónvarpa beint frá mótmæl- unum á Wenceslas-torgi en það var ekki gert í gær. Vaclav Maly, talsmaður andófs- hreyfingarinnar Vettvangs borgar- anna, sagði fagnandi íjöldanum á Wenceslas-torgi að starfsmenn rösklega 500 fyrirtækja hefðu sam- þykkt að taka þátt í tveggja stunda allsheijarverkfalli á mánudag. Með- al fyrirtækjanna er stálverksmiðja og starfsmenn almannasamgangna í Prag hyggjast leggja niður vinnu. „Það fer eftir því hve vel verkfallið tekst hvort framfarir verða eða dálítill Stalínista-hópur fær áfram að halda í völd sín og sérréttindi sem þeir vilja fórna öllu fyrir,“ sagði leikritaskáldið Vaclav Havel, sem er nú talinn einn helsti forystumað- ur andófsmanna. Yfirmenn hersins lýstu stuðningi við tilraunir kommúnista til að „lægja öldurnar" við aðstæður sem sagðar voru erfiðar. „Við erum reiðubúnir að verja sigra sósíalism- ans, frið og frelsi sósíalistalýðveldis Tékkóslóvakíu." Fyrr um daginn hafði verið skýrt frá því að vopnað- ar lögreglusveitir hefðu verið kall- aðar til Prag en seinna að þær hefðu verið sendar aftur frá borginni. Er talið að yfirvöld hafi heykst á því að beita valdi gegn mannfjöldanum á mótmælafundinum. Reuter 7» Nýr flokksleiðtogi í Leníngrad: Miðstýring betri en glasnost og upplausn Moskvu. Reuter. 100 milljón króna frímerki Starfsstúlka hjá uppboðsfyrirtækinu Christie’s sýnir umslag með tveim frímerkjum sem gefin voru út á eyjunni Mauritius á nítjándu öldinni. Vegna mistaka sem gerð voru við prentunina eru frímerk- in talin vera meira en 100 milljón króna virði. Hæsta boð var 1,6 milljón Bandaríkjadollara (100.6 milljónir ísl.kr.) en eigendurn- ir höfðu einsett sér að fá meira fyrir dýrgripina og varð því ekk- ert úr sölu að þessu sinni. Sjá ennlremur: „Dýrustu frímerki í heimi ... “ á bls. 22. BORIS Gídaspov, hinn nýi for- maður ílokksdeildar sovéska konunúnistaflokksins í Leníngrad, gagnrýndi harðlega í gær þá slökunarstefnu sem ráða- menn í Kreml hafa boðað á vett- vangi efnahagsmála og hvatti til þess að horfið yrði á ný til mið- stýringar. Gídaspov sagði í við- tali við dagblaðið Sovjetskaja Rossíja, að glasnost- stefiia Míkhaíls Gorbatsjovs Sovétleið- toga hefði getið af sér skipulags- leysi og skort á sósíaliskum aga. í viðtalinu nefndi Gídaspov engin nöfn en gagnrýni hans virtist eink- um beinast að Leoníd Abalkín að- stoðarforsætisráðherra en Gorb- atsjov hefur falið honum að hrinda í framkvæmd" umbótaáætlunum sínum á vettvangi efnahagsmála. Gídaspov gagnrýndi einkum tillögur Abalkíns um að markaðsöflin verði látin ráða framleiðslu i stað miðstýr- ingar. „Ég tel að viðhalda verði miðstýringu á mikilvægustu sviðum efnahagslífsins,“ sagði hann og bætti við að hann væri ekki í flokki sovéskra harðlínumanna. „Fólk er orðið þreytt á agaleysinu og ábyrgð- arskortinum,“ sagði hann og kvað þetta viðhorf ráðandi meðal alþýðu manna í Leníngrad. Jafnframt yrði að auka miðstýr- ingu innan flokksins. Það sjónarmið að æskilegt væri að sem flestar raddir heyrðust þar væri sérlega óheppilegt. „Fjöldi kommúnista, og þar á meðal margir helstu ráðamenn flokksins, láta sér nægja að horfa á þegar verið er að grafa undan helstu hugsjónum sósíalismans og þegar verið er að blekkja fólk með tali um „kapítalisma alþýðunnar", óheft lýðræði og glasnost. Nú er svo komið að við búum við mikið lýð- ræði og glasnost en skipulagning og agi er ekki til staðar.“ Svíþjóð: Herferð gegn of- beldismyndum Stokkhólmi. Reuter. SÆNSKA stjórnin kynnti í gær drög að nýjum lögum sem kveða á um harðari refsingar við dreifingu ofbeldis-myndbanda. Verði menn fundnir sekir um að selja eða leigja út ofbeldismyndir eiga þeir á hættu fangelsi í allt að tvö ár. Yfirvöld í æskulýðsmálum vitna í rannsóknir félagsfræðinga í Evr- ópu og Norður-Ameríku til stuðn- ings þeirri fullyrðingu að ijölgun nauðgana og rána á þessu ári eigi að nokkru rætur að rekja til áður- nefndra myndbanda. Tekið er fram að áfengis- og fíkniefna- notkun og fleiri atriði eigi einnig sök á ofbeldinu. Þar sem eftirlitsaðilar komast ekki yfir að skoða öll myndbönd verða sölumenn að meta það sjálf- ir hvort varan stríði gegn lögum en séu þeir í vafa geta þeir sent eftirlitsmönnunum eintak og beð- ið þá að kveða upp úrskurð.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.