Morgunblaðið - 24.11.1989, Síða 20

20
W H3flM3V0M .{•£ JTJ0AOUT303 SlfíAJSWTJOaOM
MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 24. NOVBMBER 1989
Álviðræðurnar:
Óvíst hver afstaðan verður
ef hinir vilja byggja álver
Ziirich. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
AFSTAÐA Alusuisse til hug-
mynda hollenska fyrirtækisins
Hoogovens Aluminium og sænska
Granges um að reisa sjálfstætt
185.000 tonna álver á íslandi er
nú til umræðu í höfúðstöðvum
svissneska fyrirtækisins í Ziirich.
„Ég veit ekki hver afstaða okkar
verður ef hin fyrirtækin ákveða að
byggja sjálfstætt álver og lýsa því
yfir á ATLANTAL- fundinum 4.
desember." sagði Edward A. Notter,
fulltrúi Alusuisse í ATLANTAL-
hópnum. „Við lýstum því yfir í vor
að við værum hlynntir stækkun
ÍSAL og við skiptum ekki um skoð-
un frá degi til dags. Það eru of
miklir fjármunir í húfi til þess. Við
kunnum að standa við þá afstöðu
og draga okkur úr hópnum ti! að
tefja ekki framkvæmdir annarra."
Notter á ekki von á að fyrirtækin
komist að endanlegri niðurstöðu fyr-
ir 4. desember. „Við höfum farið
fram á að tímamörkin, sem okkur
voru sett til að gera hagkvæmnis-
könnun á aukinni álframleiðslu á
Islandi, verði framlengd um nokkra
mánuði," sagði hann. „Ég veit að
stjórnir Alusuisse og Hoogovens
verða að taka endanlegar ákvarðan-
ir og þær munu varla gera það fyr-
ir árslok, en þá rennur umboð okkar
út. Svo virðist sem Svíamir geti af-
greitt mál með meiri hraða en við.“
Ákvörðun sænska og hollenska
fyrirtækisins um að hætta við
120.000 tonna stækkun ÍSAL og
snúa sér aftur að möguleikanum að
reisa sjálfstætt álver kom flatt upp
á Notter. „Ég missti af einum fundi
um miðjan, október en virtist sem
ég hefði misst af fleirum þegar við
hittumst í Amsterdam 31. október,"
sagði hann. „Ótalmörgum vinnu-
stundum var eytt í að áætla hvernig
stækkun og starfsræksla álversins
yrðu framkvæmd. Það er flókið mál
sem hin fyrirtækin hafa nú snúið
baki við.“ Alusuisse hafði hug á að
sjá um rekstur gamla og nýja hluta
álversins. „Það virðist þykja of mik-
il áhætta að vera bundin Alusuisse,"
sagðj Notter.
Notter sagði Islendinga verða að
skilja að það tæki sinn tíma fyrir
fyrirtæki að taka ákvörðun um fjár-
festingu milljarða króna. „Þróunin á
álmarkaðnum undanfarið hefur ekki
heldur verið þess eðlis að fyrirtæki
hefji álframleiðslu nema að þaul-
könnuðu máli.“ Verð á hrááli er enn
hátt en hefur farið lækkandi á und-
anförnum mánuðum. Það hefur
lækkað um 15% eða úr 2.000 í 1.700
dollara á síðustu sex mánuðum.
Morgunblaðið/Bjami
Frá fúndi Jóns Sigurðssonar, iðnaðarráðherra með þeim Max
Koker og Van der Ros í iðnaðarráðuneytinu í gær.
Max Koker, forsljóri Hoogovens:
„Höfiim enn sama áhug-
ann á álframleiðslu hér“
TVEIR forsvarsmenn hollenska
álframleiðslufyrirtækisins Ho-
ogovens, sem er eitt fyrirtækj-
Oframkvæmanlegt að taka
upp virðisaukaskatt um áramót
- segir framkvæmdasljóri VSI
„SAMTÖK atvinnulífsins hafa
kallað eftir samvinnu við stjórn-
völd, en ennþá hefúr ekki bólað
á viðbrögðum. Nú eru rétt rúmar
fjórar vinnuvikur fram til jóla og
í raun þegar ljóst að ekki er fram-
kvæmanlegt að taka virðisauka-
skattinn upp frá og með 1. jan-
úar.“ Þetta sagði Þórarinn V.
Þórarinsson framkvæmdastjóri
VSÍ á ráðstefnu um steftiumörkun
í málmiðnaði á þriðjudag.
Samstarfsnefnd atvinnurekenda
um virðisaukaskatt sendi Ijármála-
ráðherra bréf um miðjan mánuðinn
þar sem þau ítreka athugasemdir
og óskir um samstarf vegna fram-
kvæmdar skattsins. „Það er ekki nóg
að ráðherra nái að undirrita reglu-
gerðirnar fyrir áramót, því atvinnu-
lífið, sem á að innheimta skattinn,
verður að hafa lágmarkstíma tii
undirbúnings eftir að reglurnar
liggja fyrir. Það er því miður ef
skortur á ákvörðunum og undirbún-
ingi verður til að fresta þessu máli,
sem er óneitanlega einn liður í því
að gera rekstrarskilyrði fyrirtækja
hér svipuð því sem gerist í sam-
keppnislöndunum," sagði Þórarinn.
I bréfi atvinnurekenda til ráðherra
er 26% skatthlutfalli mótmælt og
áréttaði Þórarinn það sjónarmið.
Hann sagði að innan Evrópubanda-
lagsins væri stefnt að því að skattur-
inn verði hvergi hærri en 20%. „Með
26% hlutfalli yrðum við þess vafa-
sama heiðurs aðnjótandi að hafa
hæsta virðisaukaskatthlutfall í Vest-
ur-Evrópu. Meðaltalsskattprósentan
í Vestur-Evrópu er 18, þijú lönd
hafa hærra en 20% hlutfall og veld-
ur það stjórnvöldum miklum áhyggj-
um hvernig eigi að lækka hlutfallið
fyrir 1992. Það reynist nefnilega
flestum auðveldara að hækka skatt-
ana heldur en lækka þá.“
Vilhjálmur Egilsson fram-
kvæmdastjóri Verslunarráðs segist
enn vera þeirrar skoðunar að keyra
eigi gildistöku virðisaukaskattsins
um áramót í gegn. „En það verður
að fara að klára þessa pólitísku
ákvarðanatöku,11 segir Vilhjálmur.
anna þriggja í Atlantalhópnum
komu hingað til lands í fyrradag,
til þess að ræða við Jón Sigurðs-
son, iðanðarráðherra og kynna
sér af eigin raun álverið í
Straumsvík. Max Koker, forstjóri
Hoogovens sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær, að Hoog-
ovens hefði enn sama áhugann á
álframleiðslu hér á landi, en ekk-
ert væri þó enn hægt að segja
ákveðið um hvort af þátttöku
fyrirtækisins í slíkri uppbygg-
ingu yrði eða ekki. Jón Sigurðs-
son, iðnaðarráðherra sagði í
samtali við Morgunblaðið í gær
að fúndur hans með Koker og
Van der Ros hefði verið mjög
gagnlegur og það væri óhætt að
segja að hann og forsvarsmenn
Hoogovens litu þetta mál mjög
sömu augum.
„Við'höfum enn sama áhuga á
því að taka þátt í álframleiðslu hér
á landi. Áhugi okkar hefur á engan
hátt breyst eða minnkað, en við það
er á þessu stigi raunar engu að
bæta,“ sagði Koker.
„Þeir eru mjög áhugasamir um
framhald málsins. Þeir hafa allan
• tímann viljað horfa mjög ákveðið á
185 þúsund tonna kostinn og eru
enn hiklausir í því. Koker telur að
ákvarðanir um framhald málsins
verði að taka 4. desember, en það
er nákvæmlega eins og ég lít á
málið," sagði iðnaðarráðherra.
Iðnaðarráðherra var spurður
hvort komið hefði fram á fundinum
hver afstaða Hoogovens • yrði ef
Alusuisse ákveður að skerast úr
Atlantalhópnum á fundinum 4. des-
ember: „Ekkert anað en það, að
þeir eru jafnáhugasamir og áður.
Hins vegar vil ég alls ekki ræða
málið á þeirri forsendu, vegna þess
að það eru enn þrír aðilar að þessum
hópi sem eru í samstarfi við íslensk
stjórnvöld og áhugi Hoogovens er
mikill og alveg óbilaður," sagði Jón,
„Ég bind vonir við það að á fundin-
um í Zurich veðri teknar skýrar
ákvarðanir um það hvort ráðist
verður í 120 þúsund tonna stækkun
í straumsvík, eða 185 þúsaund
tonna álver."
Max Koker og Van der Ros, einn
framkvæmdastjóra fyrirtækisins
fóru í heimsókn í verksmiðju ÍSAL
í Straumsvík í gærmorgun og hittu
iðnaðarráðherra að því loknu á
fundi. Síðdegis í gær heimsóttu
þeir Járnblendiverksmiðjuna að
Grundartanga.
Gerðuberg;
1500 manns við hugleiðingu
Kirkjan greinir milli bænar og bænar í Jesú naftii, segir biskup íslands
UM 1500 manns komu saman til
hugleiðingar í Gerðubergi á
laugardagskvöldið, en að sögn
Guðrúnar Óladóttur reikimeist-
ara er talið að kl. 23:23 þetta
kvöld hafi mannkynið átt aðgang
að aukinni orku sem það gat
m.a. nýtt til að fá óskir sínar til
að rætast. Fjöldi manns þurfti frá
að hverfa og sátu margir í bílum
sínum fyrir utan menningarmið-
stöðina að Gerðubergi og hlust-
uðu á hugleiðinguna sem var
útvarpað á Bylgjunni. Herra
Ólafúr Skúlason biskup bendir á
að á hveijum sunnudegi biðji
þúsundir landsmanna í kirkjum
í nafhi Jesú Krists, en ekki þyki
Þórður Þ. Þórðarson
á Akranesi látinn
Akranesi.
Látjnn er á Akranesi Þórður
Þ. ÞÓrðarson, • sérleyfishafi, 90
ára að aldri.
Þórður var fæddur að Leirá í
Leirársveit 23. ágúst 1899, sonur
hjónanna Þórðar Þórðarsonar óð-
alsbónda þar og Guðnýjar Stefáns-
dóttur. Hann var með fyrstu bif-
reiðaeigendum á Akranesi og starf-
aði í fjölda ára sem sérleyfishafi.
Þórður rak um áratuga skeið Bif-
reiðastöð ÞÞÞ, sem annaðist mjólk-
urflutninga í héraðinu.
Eftirlifandi eiginkona Þórðar er
Sigríður Guðmundsdóttir og eign-
uðust þau fjögur börn, sem öll eru
það sérstaklega fréttnæmt.
Guðrún Óladóttir var ein þéirra
sem stóðu fyrir samkomunni og fór
hún með hugleiðingu. Hún sagði
að hún hefði nýlega lesið um þessi
tímahvörf á laugardagskvöldið og
fleiri hefðu heyrt eða lesið um þau.
Þegar Paula Horan doktor í sál-
fræði, sem ferðast um og kennir
reiki, var hér á ferð hafi komið fram
hugmynd um að efna til samkomú
af þessu tilefni.
„Okkur þótti nærtækast að fá
fólk til að beina orkunni að góðri
heilsu, sér og sínum til handa og
öðru fólki. En þó fyrst og fremst
að því að reyna að gefa jörðinni
aftur eitthvað af því sem við höfum
tekið frá henni. Við böðuðum jörð-
ina í ljósi; sáum hana fyrir okkur
baðaða í ljósi kærleikans.“
Aðspurð sagðist Guðrún hafa vit-
að um áhuga fólks á svona hugleið-
ingu og vegna óska um að halda
þessu áfram hefur verið ákveðið að
efna til annarrar samkomu 21. des-
ember næstkomandi.
Hún sagði að fólk væri að opna
sig og átta sig á að efnishyggjan
væri ekki það sem færði því innri
ró og hamingju. Hana væri að finna
innra með hverri manneskju.
„Þegar við biðjum bænir erum
við að tala við Guð, en þegar v{ð
hugleiðum erum við að hlusta á
Guð. Fyrir þá sem eru trúaðir er
þetta trúarleg athöfn, en hinir gera
þetta til að ná sér í aukna orku og
slaka á. Þetta getur ekki verið ann-
að en jákvætt og það er ekki vafi
á að þessum málum þarf að sinna,“
sagði Guðrún.
Viðhorfbiskups
Morgunblaðið bað biskupinn yfir
íslandi, herra Ólaf Skúlason, að
segja álit þjóðkirkjunnar á þessari
samkomu. Hann sagðist ekki geta
tjáð sig um hvort þetta laugardags-
kvöld hefði verið öðruvísi en önnur
þar sem hann væri enginn vísinda-
maður í þeim fræðum og gæti ekki
reiknað út orku jarðar og himin-
tungla. Hins vegar sagði hann að
kirkjan vildi að allir menn leituðu
styrks í bæn.
„En við gerum gi-einarmun á bæn
og bæn kristins manns í nafni Jesú
Krists," sagði hann. „Við biðjum í
nafni hans að hans boði. Og að biðja
í Jesú nafni er að biðja í þeim anda
sem við teljum ókkur sjá hans starf
og boðskap. Kirkjan þráir vitanlega
frið og við höfum miklar áhyggjur
af móður Jörð og fyrir þessu biðjum
við svo til á hverjum sunnudegi.
Undir þessar bænir tekur fólkið sem
kemur f messurnar og skiptir það
þúsundum sem biður í kirkjum
landsins á hveijum sunnudegi. Auð-
vitað vildum við frekar sjá 50%
landsmanna koma til kirkju í stað
5%, en kirkjurnar sækja samt sem
áður mjög margt fólk. í Reykjavík
koma til dæmis 4-5000 manns til
kirkju á hveijum sunnudegi árið
um kring Qg úti á landi kemur
stærra hlutfall íbúanna til kirkju.
Kirkjusóknin hér á landi er því ekk-
ert til að örvænta út af,“ sagði bisk-
up.
Upphaflega átti að halda sam-
komuna í Gerðubergi i Langholts-
kirkju en ekki fékkst leyfi til þess
hjá sóknarprestinum. Biskup sagði
að þjóðkirkjan vildi ekki vísa nokkr-
um manni út. Hún væri kirkja allra
íslendinga serh vildu vera í evang-
elísk-lúterskri þjóðkirkju, eins og
stendur í stjórnarskránni.
„Þjóðkirkjan ber líka ábyrgð
gagnvart þeim sem taka sína
kristnu trú mjög alvarlega og þar
af leiðandi höfum við viljað hafa
hönd í bagga með hvað gerist innan
veggja einstakra sóknarkirkna,"
sagði hann. „Þarna kemur hreyfing
sem er ekki innan þjóðkirkjunnar
þótt þeir segi og leggi áherslu á
að þeir séu ekki á móti þjóðkirkj-
unni. Allir vilja auðvitað biðja og
vinna fyrir friði í heiminum, en
þarna er ekki haft samband við
neinn kirkjunnar mann þegar verið
er að undirbúa samkomuna, og
aðeins á að nota húsnæðið. Þess
vegna þykir mér ekki óeðlilegt að
presturinn skoði þetta þannig að
hann beri ábyrgð á sínum söfnuði
og þar af leiðandi ber hann ábyrgð
á því, sem þjónn í evangelísk-lút-
erskri þjóðkirkju, sem fer fram í
kirkjunni."