Morgunblaðið - 10.12.1989, Blaðsíða 26

26 C
MORGÚNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1989
GUÐRÚNELÍSABET 4 A|
JÓHSDÓTTIR I W 1
IRS
Guðrún Elísabet Jónsdóttir
fæddist í Sandlækjarkoti í Gnúp-
veijahreppi í Ámessýslu 19. júní
árið 1888. Foreldrar hennar voru
Margrét Eiríksdóttir og Jón
Bjamason og áttu þau alls átta
böm. Ung fór hún til Reykjavíkur
til að læra karlmannafatasaum hjá
Áma Einarssyni, skraddara, fór
síðan á matreiðslunámskeið hjá
Ingibjörgu Jónsdóttur. Elísabet
giftist Kjartani Ólafssyni frá
Vestra-Geldingaholti í Gnúpveij-
arhreppi og tóku ungu hjónin við
búskapnum þar og bjuggu til árs-
ins 1961. í júlí það áj seldu þau
jörðina og fluttust á Sólvallagötu
74 í Reykjavík, en Kjartan lést í
desember 1961, tæpiega sjötugur
að aldri. Þau hjónin eignuðust
þijár dætur, sem allar em á lífi.
Guðrún Elísabet býr nú hjá dóttur
sinni Margréti á Sólvallagötu 74.
Guðrún Elísabet hefur verið rúm-
liggjandi síðustu þijú árin, en held-
ur andlegum kröftum vel. Fyrir
utan húsmóðursstörfín hefur öll
handavinna verið mikið áhugmál.
í Reykjavík vann hún mikið við
fatalagfæringar ýmiss konar.
RAMIVEIG 4 AA
JÚSEFSDÚTTIR 1UU
IRA
Rannveig Jósefsdóttir fæddist
24. apríl árið 1889 á Eyrarlandi,
sem þá var sveitabær rétt ofan
Akureyrar þar sem Fjórðungs-
sjúkrahús Ákureyrar stendur nú.
Níu ára gömul fór hún að Kroppi
í Eyjafirði og dvaldi hjá Davíð
Jónssyni hreppstjóra og konu
hans, Sigurlínu Jónasdóttur, þang-
að til hún var um tvítug. Eftir það
var hún fjögur sumur í Fjósatungu
í Fnjóskadal hjá Ingólfí Bjamasyni
og Guðbjörgu konu hans. Á yet-
urna var hún við sauma hjá Önnu
Aðalsteins, sem rak saumaverk-
stæði á Akureyri. Einnigvar
Rannveig í vist, hjá Pétri Péturs-
syni kaupmanni og Þórönnu
Pálmadóttur konu hans í um sex
ára skeið. Mestum hluta starfsæ-
vinnar varði hún hjá Gefjun þar
sem hún starfaði í rösklega fjör-
utiu ár. Rannveig giftist aldrei,
en átti eina dóttur, Freyju Jó-
hannsdóttur. Þær mæðgur bjuggu
í aldarfjórðung í gamla Gefjunar-
húsinu á Akureyri og fluttu síðan
að Helgamagrastræti 17 þar sem
þær búa enn.
SIGRÚN 4 4444
RUNÖLFSDÓTTIR 1UU
IRA
Sigrún Runólfsdóttir fæddist í
Snjallsteinshöfðahjáleigu í Holtum
í Rangárvallasýslu 26. maí árið
1889. Foreldrar hennar vom Run-
ólfur Ingvarsson og Ragnhildur
Sveinsdóttir. Sigrún var aðeins 12
ára þegar hún missti móður sina.
Þaðan í frá ólst hún upp hjá ömmu
sinni og ömmusystur, sem bjuggu
á bæ í grendinni. Sigrún kynntist
eiginmanni sínum, Sigjóni Hall-
dórssyni, í Vestmannaeyjum og
eignuðust þau tólf böm, þar af eru
sjö nú á lífí. Sigjón var bóndason-
ur frá Stóra-Bóli í Austur-Skafta-
fellssýslu, sonur hjónanna Guðrið-
ar Guðmundsdóttur ljósmóður og
Halldórs Sæmundssonar. Sigjón
lést árið 1931, aðeins 43 ára að
aldri. Sigrún og Sigjón bjuggu all-
an sinn búskap í Vestmannaeyjum,
lengst af í Héðinshöfða. Eftir lát
Sigjóns keypti bærinn Héðins-
höfða og fjölskyldan fluttist í hús,
sem ber heitið Sjávargata. Þannig
gat Sigrún haldið íjölskyldunni
saman. Sigrún hefur stundað ýmis
störf um ævina og hún sóttist
mikið eftir bókmenntum í frístund-
um, þegar þær gáfust á annað
borð.
ERLEHDSÍNA 4 44 44
HELGADÚTTIR 1UU
IRA
Erlendsína Helgadóttir er fædd
8. ágúst árið 1889 á Litla-Bæ á
Vatnsleysuströnd í Gullbringu-
sýslu og ólst hún þar upp. Foreldr-
ar hennar voru Helgi Sigvaldason
frá Skjaldarkoti i Vatnsleysu-
strandarheppi og Ragnbildur
Magnúsdóttir, sem fædd var í
Vestmannaeyjum, en uppalin í
Fljótshlíðinni. Erlendsína giftist
Magnúsi Jónssyni 9. maí árið
1909. Fyrstu þijú hjúskaparárin
bjuggu þau á Þverfelli í Lundar-
reykjardal í Borgarfírði og keyptu
síðan jörðina Sjónarhól í Vatns-
leysustrandarhreppi árið 1926.
Síðar byggðu þau hús i Vogum,
sem einnig ber Sjónarhólsheitið,
og bjuggu þau þar þangað til
Magnús lést árið 1963. Erlendsína
bjó ein í fímmtán ár, en fyrir ell-
efu árum fluttist.hún til dóttur
sinnar og tengdasonar, Guðrúnar
Lovísu og Guðmundar Björgvins
Jónssonar, sem em búsett i Vog-
um. Magnús stundaði sjómennsku
og vann ýmis störf í landi. Þau
Erlendsína og Magnús eignuðust
niu börn. Átta komust til fullorð-
insára og eru fjórar systur eftirlif-
andi. Auk þess eiga þær einn hálf-
bróður, sem Magnús eignaðist árið
1929.
ÞORBJðRG
100
IRA
Þorbjörg Grímsdóttir er elsti
núlifandi innfæddi Reykvíkingur-
inn. Hún fæddist á Vesturgötu 59
í húsi, sem bar heitið Litla-Sel.
þar bjuggu foreldrar hennar,
Grímur Jakobsson sjómaður og
Katrín Eyjólfsdóttir, og var Þor-
björg elst þriggja systkina. Þor-
björg ólst upp á Vesturgötunni og
hefur hún alla sína tíð búið í
Reykjavík. Hún giftist Aðalbimi
Stefánssyni, prentara, sem ættað-
ur var frá Akureyri og eignuðust
þau átta böm. Öll börnin komust
til fullorðinsára, en fimm þeirra
era nú látin. Fjölskyldan bjó alltaf
í húsi númer 24a við Skólavörð-
ustíg og býr Þorbjörg þar enn
ásamt 74 ára gömlum syni sínum,
Aðalbimi Aðalbjörnssyni. Hann
hefur alltaf búið í foreldrahúsum,
en hætti að vinna fyrir fímm áram
til að hugsa um móður sína. Eigin-
maður Þorbjargar lést árið 1938,
65 ára að aldri. Þorbjörg vann um
tíma í fiski, en hefur mest sinnt
húsmóðurstörfum. Aðeins einu
sinni hefur hún þurft að leggjast
inn á sjúkrahús um ævina.
ÖLDOVGAREÍSLW8
Erennlausoglíðug...
„ÆTLI liggi ekki beinast við að þakka góðu heilsufari þennan ald-
ur. Eg hef hvorki reykt að staðaidri né drukkið vín um ævina þó ég
viti svo sem hvemig það bragðast. Ég veit ekki hvort það hefur
haft áhrif til góðs, en svo mikið er víst að tóbak og áfengi bæta að
minnsta kosti ekki heilsu manna,“ segir Halldóra Jónsdóttir þegar
hún er spurð hvort hún eigi sér einhveijar leyndar formúlur til að
lifa eftir.
Halldóra hélt upp á 101 árs
afmæli sitt þann 17. ágúst
síðastliðinn, en á aldaraf-
mæli sínu tók hún Skíðaskálann í
Hveradölum á leigu og bauð þangað
hátt á annað hundrað manns til að
samfagna sér á þessum merkis-
degi. Halldóra býr á Droplaugai1-
stöðum í Reykjavík, flutti þangað
reyndar við opnun árið 1982 og
hefur þar litla íbúð á annarri hæð
út af fyrir sig. „Hér er mjög gott
að búa,“ segir Halldóra og ég svip-
ast um í íbúðinni hennar. Þar er
allt hreinlegt og hlutum haganlega
fyrir komið. Uppi á veggjunum
hanga — ég veit ekki — hvað marg-
ar handsaumaðar myndir, sem
Halldóra hefur verið að dunda sér
við. Hún segist jafnframt hafa ver-
ið að byija að mála á dúka, en vegna
eymsla í öðru auganu hefði hún
þurft að leggja þá tómstundaiðju á
hilluna í bili. Halldóra segist ævin-
lega fara á fætur snemma á morgn-
ana, klæða sig og mæta stundví-
slega í morgunmat kiukkan hálfníu.
Dagurinn væri alltaf svona í vissum
skorðum hjá sér og þegar vel viðrar
fer hún gjarnan í göngutúra.
Árnesingur
Halldóra fæddist þann 17. ágúst
árið 1988 að Skeggjastöðum í Flóa
í Árnessýslu, en bærinn Skeggja-
staðir stendur við þjóðveginn og er
mitt á milli Þjórsár og Ölfusár.
Foreldrar hennar vora Jón Guð-
mundsson og Guðrún Bjamhéðins-
dóttir. Þau eignuðust níu böm, sjö
pilta og tvær stúlkur, og var Hall-
dóra þeirra næstyngst. Börnin kom-
ust öll til fullorðinsára, en öll eru
systkini Halldóra nú látin. Hún seg-
ir að enginn barnaskóli hafi verið
kominn í sinni sveit þegar hún var
að alast þar upp. Hinsvegar hafi
hún lært svolítið í reikningi og
skrift af bræðram sínum sem lært
hefðu eitt og annað þegar þeir fóru
að vinna utan heimilisins. Einnig
hefði maður á næsta bæ verið dug-
legur við að gefa sér forskrift, sem
hún fékk að herma eftir. Árið 1912
fékk Halldóra að fara á húsmæðra-
skóla hjá þeim Hólmfríði Gísladótt-
ur og Ingunni Bergmann. Skólinn
mun hafa verið til húsa í gamla
Iðnó.
Færðin var slæm
til Reykjavíkur
„Eg var í foreldrahúsum til
þrítugsaldurs, hélt áleiðis til
Reykjavíkur 2. janúar árið 1919 og
hef verið þar síðan. Ég man þann
dag, eins og hann hefði verið í
gær. Ég fór á hesti og þurftum við
að gista á leiðinni á Kolviðarhóli
þar sem færðin var orðin slæm. Það
var mikill snjór á leiðinni yfir fjallið
og suður. Þegar ég kom til
Reykjavíkur hóf ég störf á karl-
mannafatasaumastofu og vann við
fatasaum í rúmlega fimmtíu ár. Ég
byijaði hjá Andersen og Laut fyrir
28 krónur á mánuði - byijaði
reyndar fyrst á kjólaverkstæði en
færði mig fljótlega yfir í karl-
mannafatasauminn. Þar var meira
að gera. Svo saumaði ég um tíma
fyrir Sambandið og síðast vann ég
Irs
í Sportver hjá Birni Guðmundssyni.
í þá daga var ekkert flutt inn af
tilbúnum fatnaði enda voru hér
býsn af saumaverkstæðum. Ég held
að þau séu orðin æði fá núna eða
jafnvel engin. Við saumuðum til
dæmis „uniform" á lögregluna og
þann fatnað sem fólk pantaði sér,
svo sem kjólföt og smokinga. Ann-
ars finnst mér fatatískan skrýtin í
dag. Ég held að allt þyki orðið gott
og fínt í dag. Gallabuxumar, sem
eingöngu vora notaðar í fjós hér
áður fyrr, þykja nú nógu fínar á
dansleiki ogjafnvel í kirkjur," segir
Halldóra.
Of menntaðir
í skítverkin
Halldóra segist aldrei hafa gifst,
ætti engin böm og væri því enn
„laus og liðug“, eins og hún orðaði
það og hló við. „Ég var einhvern
veginn aldrei neitt spennt fýrir því
að gifta mig og stofna til heimilis.
Ég hef alltaf búið í leiguhúsnæði í
Reykjavík og hugsað um mig sjálf
og þannig hefur mér liðið ágæt-
lega.“ Halldóra kveðst að mestu
hafa verið laus við sjúkdómslegur
á lífsleiðinni. Aðeins tvisvar sinnum
hefur hún þurft að leggjast inn á
sjúkrahús, í fýrra skiptið þegar hún
var skorin upp við gallinu og síðan
þegar hægra bijóstið var af henni
tekið.
Ferðalög stundaði Halldóra tölu-
vert fýrr á árum. Hún var félagi í
Ferðafélagi íslands og ferðaðist
nokkuð með félaginu hér innan-
lands. Einu sinni fór hún til út-
landa. Það var árið 1922 að hún
heimsótti bróður sinn sem þá var
búsettur í Englandi. „Fólk í mínu
ungdæmi hafði ekki úr miklu að
moða fjárhagslega. Nú getur fólk
meira að segja siglt einu sinni til
tvisvar á ári. Gallinn er bara sá að
nú eru allir orðnir of menntaðir til
að vinna skítverkin. Já, og nú er