Morgunblaðið - 21.04.1990, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. APRIL 1990
Fljúgandi diskur
- Achimenes longiflora —
Blóm vikunnar
Lára Jónsdóttir
161. þáttur
Hann er af sumargullsætt
(sama og Gloxinia, Columnea,
Pálsjurt o.fl.). Heimkynni eru
Mið-Amerika og Brasilía. Eflaust
rekur marga minni til ótrúlega
blómsælla jurta í gluggunum hjá
ömmu hér á árum áður, allt í einu
voru þær þarna og blómstruðu
langt fram á haust og svo hurfu
þær. Ef til vill hafa nóvember-
jólakaktusar fyllt í skarð þeirra
með blómskrúði sínu. í svartasta
skammdeginu.
Græðlingar hafa trúlega borist
milli blómavina og blómstrað, en
síðan hefur plantan visnaði niður
að haustinu og potturinn gleymst,
þar sem ekki var vitneskja um
hinar köngulformuðu jarðrenglur
sem plantan myndar. Aðal fjölg-
unarleið fljúgandi disks, er með
hinum smáu köngulformuðu
stöngulhýðum sem myndast ný á
hveiju ári, — því getur plantan
allt að því „gengið í erfðir". En
tæmist ekki arfur, er hægt að
kaupa þessi stöngulhýði í blóma-
búðum sem versla með fræ og
vorlauka, febrúar-apríl er venju-
legur markaðstími. Algengast er
að fá keypta 3-4 liti, lillabláan,
hvítan, ljósrauðan og stundum
bleikan.
Ræktun:
Lágir, víðir pottar eða skálar
henta vel fyrir fljúgandi disk, 3-5
hnýði eru sett saman í pott (mega
gjarnan vera fleiri). Hnýðin spíra
best í léttri mold og góð aðferð
er að setja venjulega pottamold
undir í ræktunarpottinn og síðan
2-3 sm lag af léttmold (sphagnum
— hvítmosatorf) sem spírunarlag
og rétt hylja hnýðin í því. Mold-
inni er haldið rakri og hafður
góður hiti meðan þau eru að spíra
(20-25°C) en 18-22oC í áfram-
haldandi ræktun. Plantan kýs
jafnan raka á ræktunartímabilinu
mars-október. Vökvað er með
vægri áburðarblöndu vikulega á
blómgunartímanum og ætíð ætti
að vökva með volgu vatni, því
fræðiheitið Achimenes er talið
vera komið frá gríska orðinu
cheimaino sem þýtt er „þolir
ekki kulda“ eða eitthvað í þá veru.
Plantan dafnar best þar sem
nýtur morgun- og kvöldsólar, en
annars á vel björtum stað. Þegar
fljúgandi diskur hættir að
blómstral sept.-okt. þá er dregið
úr vökvun og síðan er henni hætt
og moldin í pottinum alveg látin
þorna þegar plantan fer að visna
niður. Oftast er potturinn geymd-
ur með þurri moldinni og hnýðun-
um á dimmum stað og þurrum í
10oC eða rúmlega það í febrúar.
Einnig má taka þau úr pottinum,
hrista moldina af og geyma hnýð-
in í pappírspoka eða eldspýtu-
stokk, og í febr./mars eru þau
tekin fram og ræktuð eins og fyrr
getur.
Þó fljúgandi diski sé aðallega
íjölgað með hnýðum má einnig
taka toppgræðlinga, jafnvel
blaðgræðlinga þegar plönturnar
hafa náð góðum vexti að vorinu.
G.ræðlingunum er stungið í raka
léttmold og sett undir plast til að
halda háum loftraka, haft á hlýj-
um, björtum stað. Þegar plöntur
eru stýfðar til græðlingatöku
seinkar það nokkuð fyrstu blómg-
un, en plantan verður þéttari og
fallegri á eftir.
Fróðleikskorn í sarpinn:
Fyrsta plantan af fljúgandi
diski er talin hafa komið til Evr-
ópu 1758 með grasasafni frá
Jamaiku sem grasafræðingurinn
Linné hafði keypt af hollenskum
safnara. Það finnast einar 25 teg-
undir og mörg afbrigði hafa kom-
ið fram við kynbætur fyrr á öld-
inni, sem þó glötuðust aftur í fyrri
heimsstyijöldinni. Á seinni árum
hefur verið unnið ötullega að kyn-
bótum á fljúgandi diski í Banda-
ríkjunum og Vestur-Þýskalandi..
Dráttarvéla-
námskeið
að hefjast
UMFERÐARRÁÐ gengst fyrir
námskeiði fyrir unglinga í akstri
og meðferð dráttarvéla á næst-
unni. Innritun fer fram næstkom-
andi mánudag og þriðjudag.
Námskeiðin eru tvíþætt. Annars
vegar fornámskeið fyrir unglinga
fædda 1975 tii 1977 og hins vegar
námskeið sem endar með prófi og
veitir réttinda til aksturs á vegum.
Það' er fyrir unglinga 16 ára og
eldri, Sem fæddireru 1974_eða fyrr.
Innritun fer fram í Tonabæ og
Fellahelli mánudag og þriðjudag
næstkomandi frá klukkan 17 til 19.
Þátttökugjald á fornámskeiði er
2.500 krónur en 10.000 krónur á
réttindanámskeiði og er þá innifal-
innkostnaður við próf og skírteini.
Ásamt umferðarráði standa Bif-
reiðapróf ríkisins, Búnaðarfélag ís-
lands, menntamálaráðuneyti,
Slysavarnafélag Islands, Stétta-
samband bænda, Vinnueftirlit rikis-
ins og Ökukennarafélag íslands að
námskeiðunum. Frekari upplýsing-
ar veita Umferðarráð, Búnaðarfé-
lagið og Vinnueftirlitið.
VZterkur og
kJ hagkvæmur
auglýsingamiðill!
Dreymir þig stundum
um að vinna milliónir?