Morgunblaðið - 21.04.1990, Qupperneq 36

36
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. APRÍL 1990
Þorgerður G. Sveins-
dóttir — Vatnsdal
Fædd 8. janúar 1915
Dáin 10. apríl 1990
Hún elsku amma í Vátnsdal er
dáin, og ekki nema tvö ár síðan
hann elsku afí var kvaddur hinni
hinstu kveðju. Það er því fjarska-
lega erfitt að koma orðum að þeim
söknuði sem mér býr í bijósti, því
allt frá því að ég man fyrst eftir
mér hafa amma og afi skipað stór-
an sess í lifí mínu.
í Vatnsdal átti ég óteljandi góðar
stundir, og finn ég hversu kærar
þær eru mér nú þegar ég lít til
baka. Amma kunni svo sannarlega
að gleðja bamshjartað og tók okkur
börnunum alltaf opnum örmum, og
þó að afi væri frekar fámáll þá
sagði faðmlag og hlýja brosið hans
meira en nokkur orð. Það verður
mér ógleymanlegt hversu hún
amma mín tók húsmóðurhlutverk
sitt alvarlega. Þau vom ekki ófá
veisluborðin sem hún töfraði fram,
og var þeim hjartansmál að allir
færu mettir og glaðir frá Vatnsdal.
Ég get aidrei þakkað elsku ömmu
og afa nógsamiega alla þá ást og
umhyggju sem þau veittu mér. Eg
bið góðán Guð að geyma þau og
styrkja okkur í sorginni.
Andrea Gerður
í dag, 21. apríl, verður jarðsett
frá Breiðabóisstað í Fljótshlíð,
elskuleg amma mín, Þoi-gerður G.
Sveinsdóttir.
Míg langar með þessum fátæk-
legu orðum að þakka henni fyrir
allt sem hún kenndi mér og leið-
beindi þær stundir er ég dvaldi hjá
henni og afa í Vatnsdal í Fljótshlíð.
Þau ár eiga eftir að geymast vel í
huga mínum.
Lífsviðhorf ömmu og lífsverk á
eftir að skila sér með farsæld til
allra afkomenda hennar.
í Spámanninum stendur skrifað:
„Skoðaðu hug þinn þegar þú ert
sorgmæddur og þú munt sjá að þú
grætur vegna þess sem var gleði
þín.“
Ég er mjög þakklátur fyrir þann
dag sem ég og fjölskylda mín áttum
með ömmu daginn áður en hún
kvaddi þennan heim.
í dag er hiíðin hélugrá og rauð,
því haustið kom í nótt, ég sá
það koma vestan vatn ! gegnum svefninn;
vatnið er hemað þar sem slóð þess lá.
(Snorri Hjartarson)
Guð blessi minningu hennar.
Matthías Sveinsson
í dag 21. apríl verður jarðsungin
frá Breiðabólstaðarkirkju í
Fljót8hlið tengdamóðir mín Þor-
gerður Guðrún Sveinsdóttir hús-
móðir í Vatnsdal. Hún lést í Borg-
arspítalanum aðfaranótt þriðju-
dagsins 10. apríl síðastliðinn.
Þorgerður fæddist í Vík í Mýrdal
8. janúar 1915 dóttir hjónanna
Matthildar Einarsdóttur og Sveins
Guðmundssonar. Þorgerður var
þriðja barn þeirra hjóna en hennar
systkini voru: Brynjólfur, Svanhvít
og Sigríður Sóiey. Brynjólfur og
Svanhvít bjuggu í Vík og eru bæði
látin en Sigríður Sóley býr í
Reykjavík.
Á þriðja ári flutti Þorgerður að
Felli í Mýrdal til Sigurveigar Sveins-
dóttur og Hallgríms Brynjólfssonar
ömmubróðir síns er þar bjuggu.
Átti sú dvöl að vera stutt, en endir-
inn varð sá að hún ólst upp hjá
þeim hjónum allt til fullorðinsára.
Á Felli var stórt heimili, því
Hallgrímur og Sigurveig áttu ellefu
böm, auk þess sem þau tóku 3
böm í fóstur. Nú eru 6 börn
Hallgríms og Sigurveigar á lífi, orð-
in háöldmð en fósturbörnin 3 öll
látin. Eftir fermingu fluttist Þor-
gerður til Vestmannaeyja með fóst-
urforeldrum sínum og var þar til
16 ára aldurs, en hún kemur að
Ytra-Hól sem kaupakona. Sú dvöl
átti eftir að verða afdrifarík í lífi
Þorgerðar því þar bundust tryggð-
arböndum bóndasonurinn Andrés
og hún, sem entist þeim alla ævi
og 5. júlí 1935 giftist Þorgerður
Andrési Magnússyni frá Ytri-Hól í
Vestur-Landeyjum, en Andrés lést
fyrir rétt tveimur árum eða 20.
apríl 1988. Andrés var sonur hjón-
anna Dýrfinnu Gísladóttur frá
Seljavöllum undir Austur-Eyjaíjöll-
um og Magrúsar Andréssonar frá
Hemlu í Vestur-Landeyjum.
Sama ár og Andrés og Þorgerður
giftust hófu þau búskap á Ytra-Hól
í sambýli við þau Magnús og Dýr-
finnu og bjuggu þar til ársins 1946,
eða þar til þau fluttu að Norður-
Fíflholtshjáleigu í sömu sveit.
Bjuggu þau þar í 2 ár en fluttu að
Vatnsdal í Fijótshlíð vorið 1948 og
bjuggu þar til ársins 1988 er Andr-
és lést og síðan hefur Þorgerður
búið í félagi við Elvar son sinn eins
og heiisa hennar leyfði allt til dánar-
dags.
Ekki reikna ég með því, að þessi
ungu hjón sem voru gefin saman í
hjónaband 5. júlí 1935 hafi átt mik-
inn veraldlegan auð, frekar en ann-
að ungt fólk á þessum árum. Þau
áttu sína drauma og framtíðarvonir
eins og aðrir og lögðu út í lífsbarátt-
una full atorku og bjartsýni. í þá
daga var ekki mikið um langskóla-
nám hjá alþýðu eða bændafólki.
En Þorgerður hafði verið í skóla
lífsins alin upp við hin margvíslegu
sveitarstörf, sem oft voru unnin við
erfiðar aðstæður, eins og algengt
var á þessum tíma, auk þeirra
hæfileika er hún fékk í vöggugjöf
og kunni að rækta með sér allt sitt
líf. Hún var góðum gáfum gædd,
viljaföst og fylgin sér í hveiju sem
hún tók sér fyrir hendur, og ekki
vildi hún skilja svo við verk sem
hún hafði tekið að sér að þar mætti
misfellu finna, slík var vandvirknin
og trúmennskan. Með þetta vega-
nesti lagði hún af stað í lífsbarátt-
una með eiginmanni sínum.
Þorgerður og Andrés áttu miklu
barnaláni að fagna og eignuðust
þau þrettán börn, en tólf þeirra
komust til fullorðinsára. í dag eru
ellefu börn þeirra á lífi. Börn Þor-
gerðar og Ándrésar eru: Dýrfínna
Osk, lést 9. júní 1965, var gift
Kristjáni Jónssyni. Þeim fæddust
átta börn og bjuggu á Hellu. Kjart-
an, var kvæntur Unni Björk Hall-
dórsdóttur, sem lést 12. febrúar
1965. Kjartan, býr í Reykjavík og
á tvö börn. Magnús, var kvæntur
Ingu Þóru Yngvadóttur og áttu þau
4 börn. Elvar, hann er einhleypur
og hefur búið með foreldrum sínum
í Vatnsdal. Sveinn, kvæntur Auði
Karlsdóttur. Þau eiga þijú börn og
búa í Reykjavík. Sigurður, giftur
Svanhvíti Guðmundsdóttur. Þau
eiga tvö börn og búa í Hafnarfírði.
Ólafur, kvæntur Ólafíu Sveinsdótt-
ur og eiga þau fjögur börn og búa
í Húsagarði í Landsveit. Sigurleif,
gift Sigurði Gíslasyni. Þau eiga
þijú börn og búa í Hafnarfirði.
Guðríður, gift Eiríki Ágústssyni.
Þau eiga þijú börn og búa í Álfhóla-
hjáleigu í Vestur-Landeyjum. Viðar,
lést sólarhringsgamall 26. apríl
1947. Matthildur, gift Dofra Ey-
steinss. Þau eiga tvö börn og búa
á Hvolsvelli. Elísabet, gift Tryggva
Ingólfssyni. Þau eiga þijú börn og
búa á Hvolsvelli. Þormar, kvæntur
Sigurlín Óskarsdóttur. Þau eiga
fjögur börn og búa á Hvolsvelli.
Nú eru barnabömin orðin þijátíu
og átta og barnabarnabömin þijátíu
og fimm og eru- því afkomendur
Þorgerðar og Andrésar því nú orðn-
ir áttatíu og sex.
Sjá má á þessari upptalningu,
að nóg var að snúast á því heimili
og oft reyndi á þolrifín að sjá sér
og sínum farborða, enda lífsbarátt-
an hörð og þægindin lítil sem eng-
in. En Þorgerður og Andrés voru
samhent hjón og með sameiginleg-
um ásetningi komu þau sínum stóra
barnahóp til manns.
Oft þurfti húsbóndinn að fara á
vertíð til Vestmannaeyja eða til
Grindavíkur til að afla tekna til
stórs heimilis og þá reyndi á hús-
móðurina og hennar mannkostir
komu enn betur í ljós, er hún þurfti
að vera bæði húsbóndi og húsmóðir.
En þótt að barnalán þeirra hafi
verið mikið, þá kvaddi sorgin dyra.
1947 misstu þau son sinn Viðar
aðeins sólarhrings gamlan. 9. júní
lést Dýrfinna Ósk frá sjö ungum
bömum aðeins 32 ára, en Dýrfinna
og Kristján höfðu áður misst dreng
1955, og 1965 lést Unnur Björk
tengdadóttir þeirra aðeins 24 ára.
Og í febrúar 1986 lést Inga Þórs
tengdadóttir þeirra aðeins 44 ára.
Allt var þetta fólk í blóma lífsins
og því erfiðara að sætta sig við
slíkt. Ekki er að efa að þessir at-
burðir í lífi Þorgerðar voru þung-
bærir, en hún bar þá ávallt sem
hetja. En þrátt fyrir þessi áföll voru
Þorgerður og Andrés ákaflega
þakklát því hve mörg af afkomend-
unum eru heilsuhraust og hafa
komist til fullorðinsára og minntust
þau þess oft.
Eins og að framan greinir ólst
Þorgerður upp á stóru heimili á
Felli í Mýrdal hjá Hallgrími ömmu-
bróður sínum og Sigurveigu konu
hans. Hún bar ávallt mikla virðingu
fyrir fósturforeldrum sínum og upp-
eldissystkinunum á Felli og þau
voru henni góð fyrirmynd, þar sem
hún var yngst á bænum. Hún
Fædd 24. febrúar 1919
Dáin 13. apríl 1989
Það er föstudagurinn langi.
Síminn hringir og ég heyri strax
að Dísa er dáin. Mér vöknar um
augu, þar sem ég lít út um gluggann
og horfi á gamla húsið hennar Dísu.
Minningarnar streyma fram. Það
var svo gott að koma til Dísu og
Húbba, það var eins og að koma
heim.
Það voru ekki bara við systkinin,
sem nutum góðvildar Dísu heldur
öll börnin í hverfinu. Það var heldur
ekki bara heimili þeirra Dísu og
Húbba sem fullt var af börnum.
Þau voru iðin við að fara í bíltúra
upp í sveit með fullan bíi af börnum
og uppáhaldsstaðurinn var ávallt
Tannlækur. Gönguferðir voru líka
farnar yfir ieirana út í Gijótey og
eyjarnar í kring og þegar við Gunna
vorum of litlar til að fara einar, þá
var Dísa tryggur leiðsögumaður.
Dísa naut þess að hafa börn í
minntist þess þegar Villi uppeldis-
bróðir hennar sótti hana fyrst til
Víkur og reiddi hana fyrir framan
sig yfir Klifanda straumhart jökul-
vatn hjá Felli. Þá var Þorgerður á
þriðja ári og sýnir vel hve hún
veitti umhverfi sínu athygli snemma
og það minni sem hún hafði allt til
hinstu stundar.
Á þessum æskuslóðum mótaðist
þessi unga stúlka, þar sem and-
stæðurnar mætast í náttúru lands-
ins, þar sem Mýrdalsjökull gnæfir
yfir í norðri og þar sem jökull end-
ar tekur við stórbrotið landslag sem
teygir sig í átt að Felli og straum-
þungar jökulár falla fram beggja
vegna og mynda nokkurskonar
ramma um Fell, sem trónar tignar-
legt með grænar gróskumiklar
hlíðar í forgrunni fjalladýrðarinnar,
og í suðri er víðáttan til hafsins.
Þessi staður var henni ætíð kær og
átti hún þaðan góðar minningar.
Ríða þurfti yfír Klifanda í hvert
skipti er þurfti að fara í skólann
út að Sólheimum og ef ekki voru
hestar tiltækir var fikrað sig yfír
stórgrýttan farveg Klifanda fót-
gangandi.
Þannig má segja að Gerða hafi
snemma farið að feta sig áfram í
straumkasti lífsins og verið færari
um að kunna fótum sínum forráð
í lífinu en ella. *
Það þarf því ekki að undra að
Þorgerður, sem ólst upp við svo
stórbrotnar aðstæður í æsku, hafi
kunnað betur við sig í námunda við
fjöll, enda hafði hún oft orð á því.
Og þegar þau fluttu að Vatnsdal,
fannst henni hún fá sínar óskir
uppfylltar í þeim efnum og tók hún
kringum sig og svo sannarlega nut-
um við börnin návistar hennai'. Dísa
og Húbbi tóku mikið af myndum í
gegnum tíðina við ýmis tækifæri
og ófá eru myndkvöidin, sem setið
var í stofunni þeirra og horft á
skuggamyndir okkur til yndis og
ánægju.
Það sem ekki mátti heima, var
stundum leyfílegt hjá Dísu, eins og
það að fá sér kaffisopa þegar mað-
ur hafði ekki aldur tii og nægði þá
að segja „góður er kaffísopinn" og
var þá kaffi á borð borið og sykur-
moli með.
Ja, það var gott að alast upp
með svona góða nágranna sér við
hlið. En árin liðu og litlu bömin uxu
úr grasi og heimsóknum fækkaði.
Þrátt fyrir það missti Dísa aldrei
áhugann á því sem við vorum að
gera, hvort sem það var við leik eða
störf.
Nú síðast þegar ég heimsótti
Dísu rétt fyrii' jólin var hún ekki
heil heilsu. Þrátt fyrii' það kom hún
Þórdís Guðmunds
dóttir — Minning
Asdís Jóhannes-
dóttir - Minning
Fædd 27. september 1917
Dáin 13. apríl 1990
Um morguninn, föstudaginn
langa, lá ég uppi í rúminu mínu og
var að lesa. Þá kom pabbi til mín
og sagði mér að hún amma Dísa
væri dáin. Hún sem hafði verið svo
kát og hress þegar ég fór að heim-
sækja hana daginn áður. Það var
alltaf svo gott að koma til ömmu
Dísu. Hún var alltaf svo góð og
kenndl mér svo margt skemmtilegt,
til dæmis að spila á spil. Amma
hafði svo gaman af að spila. Það
verður skrítið að geta ekki farið til
ömmu Dísu oftar.
Ég vil þakka Guði fyrir að hafa
átt svona góða ömmu og vinkonu.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vöm í nótt.
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(P. Foersom./Sveinbjöm Egilsson)
Guð varðveiti minninguna um
ömmu Dísu.
Ásdís Jóhannesdóttir
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Maigs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin strið. ^ gr j
Dimmt er fyrir augum og þungt
fyrir bijósti, en engin ræður sínum
næturstað.
Mig langar í örfáum orðum að
minnast elsku ömmu minnar, Ásdís-
ar Jóhannesdóttur. Þegar ég lít til
baka eru ótal minningar um frá-
bæra ömmu og góða vinkonu.
Amma var alltaf kát. Aldrei kvart-
aði hún eða bað um neitt. Amma
fylgdist mjög vel með og hafði sínar
skoðanir á öllum málum. Hún var
mjög réttlát og í hennar augum
voru allir jafnir, hverrar þjóðar og
hvernig sem þeir voru á iitinn. Bar
hún mikla umhyggju fyrir fjöl-
skyidu sinni. Öll börn voru hennar
bestu vinir. Amma var trygglynd,
róleg og hafði góðan húmor. Stund-
um gat maður ekki annað en bros-
að beerar mæðgurnar rökræddn.
Hver með sína skoðun en þekktu
hver aðra svo vel.
Dísa amma var mikil spilakona.
Kvaddi maður hana ekki nema að
taka fyrst eitt jatzí eða lúdó. Og
skemmti hún sér konungiega þegar
hún vann skipti eftir skipti. Hún
átti góðai' spilavinkonur sem komu
nær daglega, ekki var líft í kringum
þær þegar.teningarnir voru hristir.
Enda sá alltaf einhver um að færa
. henni nýtt lúdó um hver jól, enda
tímabært, því þau hreinleg kláruð-
ust.
Samskipti mín við Dísu ömmu
mun örugglega verða mér gott,
veganesti í lífinu. Söknuður og tregi
ríkja nú í huga mínum þegar ég
kveð ástkæra ömmu og nöfnu.
Ásdís Pálmadóttir
Ásdís Jóhannesdóttir og maður
hennar, Jens Sæmundsson, voru
starfsmenn Pósts og síma í Höfnum
þegar við hjónin kynntumst þeim
fyrir þrettán árum, en þá vorum
við nýflutt á Reykjanesvita. Bíllaus
vorum við þar fyrstu dagana — og
okkar fyrstu kynni við Ásdísi og
Jens voru, að þau komu til okkar
og færðu okkur póstinn, sem þeim
bar þó engin skylda til að gera.
Alla tíð síðan höfum við verið tengd
henni nánum vináttuböndum. HÚ3
hennar stóð okkur ætíð opiö þegar
við áttum leið um Hafnirnar, meðan
hún bjó þar og annaðist póst- og
símavörslu að manni sínum látnum.
Og alltaf þegar eitthvað var aö
■ veðri, og við á ferð að heiman eða
heim, beið hún eftir að við hringdum
og létum vita af okkur þegar við
vorum komin á áfangastað. Þetta
veitti okkur ómetanlegt öryggi. Og
seinna, þegar hún var flutt til
Keflavíkur, héldust þessi vináttu-
tengsl okkar til hins síðasta.
Það var alltaf mikil ánægja að
koma í heimsókn til Ásdísar. Hún
var glaðleg kona og skemmtileg,
viðræðugóð og hafði gaman af að
hugleiða og ræða um flest, sem
viðkom mannlegum samskiptum.
Oft sátum við hjónin hjá henni lengi
dags og ræddum við hana um það
sem í hugann kom hveiju sinni —
og eins óskyld mál og stjórnn^ála-
legar flækjur líðandi stundar og
hinstu rök tilverunnar voru henni
ekki síður áhugaverð en hin hvers-
dagslegu fyrirbæri daglegs lífs.
Mannhelgi og hlutur þeirra sem
minna máttu sín voru henni hjart-
ans mál. Og ekki gleymdust skop-
legu Jiljðarnar ilífinu í þessu spjalli