Morgunblaðið - 25.10.1990, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 1990
Oleg Gordíjevskíj um helstu hjálparhellur KGB í Danmörku:
Einfalt og trúgjamt fólk sem
vissi ekki að það var misnotað
SOVÉSKI njósnarinn Oleg Gordíjevskíj, sem var lengi í þjónustu
öryggislögreglunnar KGB og gerðist gagnnjósnari fyrir Breta á
áttunda áratugnum, hefur gefið út bók í Bretlandi sem vakið hefur
mikla athygli, ekki sist á Norðurlöndum. I bókinni segir að Norðmað-
urinn Arne Treholt hafi verið einn af fimm mikilvægustu njósnurum
Sovétmanna á Vesturlöndum. Gordíjevskíj, er flúði Sovétríkin 1985
og var talinn einhver mikilvægasti gagnnjósnari Vesturveldanna,
starfaði samanlagt tíu ár í Kaupmannahöfn og lýsir m.a. starfsemi
KGB í Danmörku í bók sinni. Hann segir KGB hafa lagt áherslu á
að hafa áhrif á almenningsálitið í landinu og hafi sovéski sendiherr-
ann, Níkolaj Jegorítsjev, verið ánægður með árangurinn, sagt að
Danir „borðuðu úr lófa“ Sovétmanna. Danska blaðið Jyllandsposten
fjallaði nýlega um bók Gordíjevskíjs.
Hann segir leiðtoga danska
kommúnistaflokksins hafa fengið
reglubundnar fyrirskipanir í sov-
éska sendiráðinu. „Skipununum
var síðan komið áleiðis til ýmissa
danskra friðarhópa og samtaka,
s.s. „Samstarfsnefndar um frið og
öryggi“, „Friðarkvenna", „Aldrei
oftar stríð“ og „Burt með kjam-
orkuvopnin“, oft fyrir tilstuðlan
forsvarsmanna í hópunum sem ekki
voru kommúnistar. Hjá KGB og í
sendiráðinu litum við, með réttu
eða röngu, á alla þessa hópa sem
kommúníska baráttuhópa í dular-
klæðum. Fyrstnefndi hópurinn var
það reyndar tvímælalaust.“
Gordíjevskíj segir að KGB hafí
stutt með ráðum og dáð hugmynd-
ina um kjarnorkuvopnalaus Norð-
urlönd. Beitt hafí verið öllum
brögðum til að hafa áhrif á skoðan-
ir ráðamanna og fjölmiðlafólks,
einkum blekkingaráróðri og ýmiss
konar óbeinum mútugjöfum eins
og boðsferðum til Sovétríkjanna.
KGB hafí í skýrslum sínum til
Moskvu staðhæft að starf stofnun-
arinnar hafi átt ríkan þátt í stefnu
ríkisstjónar jafnaðannanna í mál-
efnum Atlantshafsbandalagsins
sem fólst í því að skila séráliti í
erfíðum málum sem snertu vígbún-
að, svonefndri „footnote“-stefnu.
Bestu upplýsingamar fengust,
að sögn Gordíjevskíjs, frá fólki utan
kommúnistaflokksins, og segir
hann frá látnum og ekki nafn-
greindum þingmanni Sósíalíska
þjóðarflokksins, áður kommúnista,
er hafí af hugsjónaástæðum fóðrað
Sovétmenn á öllu sem hann komst
yfir. Níkita Khrústsjov Sovétleið-
togi hafi á sínum tíma bannað að
kommúnistar á Vesturlöndum
væru notaðir sem njósnarar, heppi-
legra væri að þeir væru úr öðrum
flokkum.
Augum lokað fyrir
illmennsku
Gordíjevskíj segir fæstar hjálp-
arhellur KGB í Danmörku hafa
verið raunverulega föðurlandssvik-
ara eða útsendara. „Þetta var einf-
alt, trúgjarnt fólk sem hafði ekki
hugmynd um að verið var að mis-
nota það... Margir Danir sem
unnu fyrir okkur sáu ekki eða vildu
ekki sjá illmennskuna í kerfí
kommúnismans. Margir stjórn-
málamenn og aðrir sem móta skoð-
anir í landinu hafa einfaldlega aldr-
ei skilið þetta og af eðlilegum or-
sökum er þetta kerfí því enn óskilj-
anlegra fyrir almenning. Þessi fá-
fræði og einfeldni hafði í för með
sér hneigð til að fegra Sovétríkin
og Sovétkerfíð. Ég tel að dæmigert
viðhorf á Vesturlöndum sé: Við
erum gott og vingjarnlegt fólk. Það
getur bara ekki verið rétt að hinir
Oleg Gordíjevskíj. Ekki er
skýrt frá dvalarstað hans í í
Bretlandi af ótta við hefnd
KGB.
séu það ekki líka. Vesturlandabúar
trúa á hið góða og skilja ekki að
kominn er í heiminn ný mannteg-
und, homo sovieticus, sem hegðar
sér á einn hátt gagnvart útlending-
um, annan gagnvart valdhöfunum
og hinn þriðja gagnvart fjölskyldu
og vinum og e.t.v með enn einum
hætti gagnvart sjálfum sér. Á Vest-
urlöndum vill fólk ekki skilja að
þessi nýi maður, gjörólíkur
menntamönnum í Rússlandi keisar-
atímans, er lygari og svikari, sið-
laus hugleysingi sem hlítir engum
grandvallarreglum."
Prófkjör
sj álfstæðismanna
í Reykjavík
DAGANA 26. OG 27. OKTÓBER 1990
Prófkjörið hefst á morgun, föstudag,
og er kjörstaður þann dag í Valhöll, Háaleitisbraut 1.
Laugardag verða kjörstaðir 5 talsins.
Kjósið í því hverfi sem þér hafið nú búsetu í
Ef þér hafið fiutt til Reykjavíkur eftir 1.
desember 1989 og ætlið að gerast
flokksbundinn, þurfið þér að framvísa
vottorði frá Hagstofunni sem staðfestingu á
lögheimili í Reykjavík.
Kjörstaðir verða opnir sem hér segir:
Föstudaginn 26. október frá kl. 13:00 -22:00
í Valhöll, Háaleitisbraut 1 -öll kjörhverfin
saman.
Laugardaginn 27. október frá kl. 09:00 -
22:00 á 5 kjörstöðum í 6 kjörhverfum.
Atkvæðisrétt eiga:
Allir félagsbundnir sjálfstæðismenn í
Reykjavík, sem þar eru búsettir og náð hafa
16 ára aldri prófkjörsdagana. Þeir
stuðningsmenn Sjálfstæðisflokksins sem
eiga munu kosningarétt í Reykjavík þann
25. apríl 1991 og undirritað hafa
inntökubeiðni í sjálfstæðisfélag í Reykjavík
íýrir lok kjörfundar.
Hvernig á að kjósa ?
Kjósa skal fæst 8 frambjóðendur og flest 12.
Skal það gert með því að setja tölustaf fyrir
framan nöfn frambjóðenda í þeirri röð sem
óskað er að þeir skipi endanlegan
framboðslista. Þannig skal talan 1 sett fyrir
framan nafn þess frambjóðanda sem óskað
er að skipi fyrsta sæti framboðslistans, talan
2 fyrir framan nafn þess frambjóðanda sem
óskað er að skipi annað sæti framboðslistans
o.s.frv.
1. Kjörhverfí:
Nes- og Melahverfi, Vestur- og
Miðbæjarhverfi og Austurbæjar- og
Norðurmýrarhverfi. Oll byggð vestan
Snorrabrautar og einnig byggð vestan
Rauðarárstígs að Miklubraut.
Kjörstaður: Hótel Saga (Nýja álman),
2. hæð, C-salur - Gengið inn um austurdyr.
2. Kjörhverfi:
Hlíða- og Holtahverfi, Laugarneshverfi
og Langholtshverfi, öll byggð vestan
Kringlumýrarbrautar og norðan
Suðurlandsbrautar.
Kjörstaður: Valhöll, Háaleitisbraut 1.
(Vestursalur, 1. hæð).
3. Kjörhverfi:
Háaleitis- og Smáíbúða-, Bústaða- og
Fossvogshverfi.
Hverfið afmarkast af Kringlumýrarbraut
í vestur og Suðurlandsbraut í norður.
Kjörstaður: Valhöll, Háaleitisbraut 1.
(Austursalur 1. hæð).
4. Kjörhverfi:
Árbæjar-og Seláshvcrfi og Ártúnsholt.
Kjörstaður: Hraunbær 102B (Suðurhlið).
5. Kjörhverfi:
Breiðholtshverfin - öll byggð í Breiðholti.
Kjörstaður: Menningarmiðstöðin við
Gerðuberg.
6. Kjörhverfi:
Grafarvogur - öll byggð í Grafarvogi.
Kjörstaður: Verslunarmiðstöð að
Hverafold 1-3.
130 norskir borgarar
verða sóttir til Kenýu
Norðmenn hætta allri aðstoð við landið
Ósló. Frá Helge Sorensen, fréttarilara Morgunblaðsins.
NORSKA sfjórnin hefur tekið á leigu breiðþotu til þess að sækja
um 130 Norðmenn til Kenýu eftir að sfjórnvöld þar í landi riftu
stjómmálasambandi ríkjanna.
Meðal þeirra sem koma heim
með þotunni eru sendiherra Noregs
í Kenýu og flest allir starfsmenn
norsku þróunarstofnunarinnar
NORAD. Á vegum hennar eru 150
Norðmenn í Kenýu. Því til viðbótar
er talið að um 250 norskir ríkis-
borgar dveljist í landinu, flestir
Flugslys
áKúbu
Havana. Reuter.
FLUGVÉL í eigu kúbanska
flugfélgsins Cubana de
Aviacion brotlenti í aðflugi
að flugvellinum í borginni
Santiago de Cuba í fyrrinótt.
Flugvélin var af gerðinni
YAK-40 og smíðuð í Sovétríkj-
unum. Hún var að koma úr
áætlunarflugi frá borginni Ca-
maguey er hún fórst en áf anga-
staðurinn er á eynni austan-
verðri. Féll hún til jarðar nokk-
uð frá fiugvellinum klukkan
01:46 að staðartíma í fyrrinótt.
Ekki hefur verið látið uppi
hversu margir biðu bana í slys-
inu en um borð voru alls 31
maður, farþegar og áhöfn.
vegna trúboðsstarfa. Ekki er talið
að sambandsslitin muni trufla
starfsemi norskra hjálparstofnana
og trúboðssamtaka.
Nokkrir starfsmenn sendiráðs-
ins verða fyrst um sinn eftir áfram
í Nairóbí. Norska stjómin hefur
nú svarað formlega ásökunum
Kenýumanna er leiddu til þess að
þeir ákváðu að rifta stjómmála-
sambandi ríkjanna. Þeim er öllum
vísað á bug en Kenýumenn héldu
því meðal annars fram að Norð-
menn hefðu aðstoðað landflótta
kenýska andófsmenn sem barist
hefðu gegn alræðisstjórn Daniels
Araps Moi.
Heimildarmenn innan kenýsku
lögreglunnar hafa haldið því fram
við norska ríkisútvarpið að andófs-
maðurinn Koigi wa Wamwere hafi
verið handtekinn utan Kenýu,
líklega í Úganda. Hann hafði feng-
ið pólitískt hæli í Noregi en hvarf
skyndilega og næst spurðist til
hans í Nairóbí er skýrt var frá
handtöku hans og honum gefið að
sök að hafa undirbúið vopnaða
baráttu gegn stjórn Moi.
Vegna sambandsslitanna munu
Norðmenn stöðva alla þróunarað-
stoð við Kenýu en hún nemur 120
milljónum norskra króna, jafnvirði
1,1 milljarðs ÍSK, á ári.
Þing Sovétríkjanna:
Sovétlög æðri lögnm
einstakra lýðvelda
Moskvu. Reuter.
SOVÉSKA þingið samþykkti í gær að sovésk Iög væru æðri Iögum
einstakra sovéskra lýðvelda og borga. Einnig samþykkti þingið að
auka enn frekar hið víðtæka framkvæmdavald Míkhails Gor-
batsjovs, leiðtoga sovéska kommúnistaflokksins.
Tilgangur samþykktar sovéska
þingsins er talinn vera sá að
hnykkja á sovéskri lögsögu í málum
er varða jafnt sjálfstæðismál ein-
stakra lýðvelda og niðurrif Lenín-
líkneskja á torgum bæja og borga.
Óljóst er með hvaða hætti lögun-
um verður framfylgt þar sem fjöldi
lýðvelda og einstakra sovéskra
borga hirðir ekki um ákvarðanir
Moskvustjórnarinnar í veigamiklum
málum og fer sínu eigin fram.
Þingið samþykkti m.a. að Gorb-
atsjov gæti upp á eigin spýtur rek-
ið yfirmenn fyrirtækja, stofnana og
samtaka sem hlýddu að hans mati
ekki opinberum fyrirmælum.