Morgunblaðið - 25.10.1990, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 1990
47
neitað að koma hefðu þeir verið
kvaddir til. En það voru þeir aldrei.
Lögregla metur niðurstöðu
fógeta
Það sem er þó augljóslegast
rangt í þessari afstöðu lögreglunnar
er að með þessari lögskýringu tekur
fulltrúi lögreglustjóra að sér að
meta, hvort fógeti fer að lögum.
Mér er spurn:. Hvað ef Hæstiréttur
hefði komist að þeirri niðurstöðu,
að gerðin ætti að fara fram án at-
beina barnaverndarnefndar? Hefði
Signý þá vísað á lagagreinina og
sagt, — ónei, þetta stendur í lögum
og mér er sama hvað dómstóllinn
segir?!!
Þessi afstaða lögreglustjóraemb-
ættisins var kærð til ráðherra. Hann
hefði getað breytt henni en gerði
ekkert.
Undirskriftasöfnun lögreglu-
manna í máli þessu er blettur á
starfsheiðri þessara manna. Þegnar
landsins eiga ekki að þurfa að hafa
áhyggjur af því að lögreglan sinni
því aðeins starfsskyldum sínum að
hún telji það afla sér vinsælda.
Ráðherra var gerð grein fyrir því
að niðurstaða um lögskýringu full-
trúa lögreglustjóra gæti fengist
með því að skjóta málinu til Hæsta-
réttar. Það eitt virtist geta komið
í veg fyrir að Hæstiréttur tæki á
málinu að ráðuneytið tæki það til
efnislegrar meðferðar að nýju.
Á fundi hinn 1. október sl. sagð-
ist ráðherra hafa leitað til þriggja
sérfræðinga sér til ráðgjafar í mál-
inu. Hann neitaði þvi staðfastlega
að tekin hefði verið ákvörðun um
endurupptöku málsins.
V
Ráðherra endurupptekur
málið
Hinn 4. október sl. var upp kveð-
inn úrskurðurinn um að vegna af-
stöðu lögreglunnar skyldi ekki farið
í innsetningu. Því var þegar lýst
yfir, að málinu yrði skotið til Hæsta-
réttar. Þann sama dag tilkynnti
ráðherra konunni að málið hefði
verið falið þremenningunum vegna
umsóknar hennar um endurupptöku
málsins. Þannig var komið í veg
fyrir að Hæstiréttur tæki á málinu.
Ég leyfi mér að fullyrða, að lög-
lærðir embættismenn í dómsmála-
ráðuneytinu eru andvígir þessari
ákvörðun ráðherra. Með henni er
hann ekki einungis að ganga á bak
orða sinna og gera ráðuneytið
ómerkt, heldur kom hann í veg fyr-
ir að úrskurður fengist um fram-
kvæmd málsins í Hæstarétti.
Sú skipan löggjafans, að forsjár-
mál skuli tekin til úrlausnar af
æðsta stjórnvaldi í stað dómstóla
er við höfð í þeirri vissu, að í ráðu-
neytinu fjalli um málið til þess
bærir lögfræðingar. í þeirri vissu
að í ráðuneytinu verði fjallað um
þessi mál af hlutlægni af ekki minni
nákvæmni en fyrir dómstól af
mönnum sem hafa dómarahæfi. Það
er gert í þeirri vissu, að þeir sem
veljast til æðstu embætta hafi til
að bera þá rökhugsun, að greina á
milli hvaða mál eru pólitísk, og
hver mega ekki vera pólitísk. Orlög
barns í þessari hræðilegu stöðu
mega ekki hafa neitt með pólitískan
frama að gera. Það er siðleysi.
Omarktæk könnun
Könnun á nú að gera á hugar-
þeli barnsins við þær aðstæður, sem
móðir þess hefur búið því í blindu
hatri á föðurnum. Ef þessi athugun
ætti að vera marktæk yrði barnið
að búa í hlutlausu umhverfi í nokk-
uð langan tíma. En dómsmálaráð-
herra hefur ekki einu sinni megnað
að koma á fundi föður með barninu
nema eftir forskrift konunnar. Get-
ur nokkur búist við því að könnun,
sem þessi sami dómsmálaráðherra
lætur framkvæma, verði marktæk?
Ég vil að lokum geta þess, að
eitt af gefnum loforðum dómsmála-
ráðherra hefur verið efnt að hluta.
Þegar ég framvísaði reikningi
vegna starfa minna að málinu í
ágúst og byijun september. Sá
reikningur var greiddur, þótt ráð-
herra hefði á orði, að hann væri
nú ekki viss um að hann hefði ver-
ið hafður með í ráðum þegar loforð
þetta var gefið. Nokkru síðar var
það tilkynnt til skrifstofu minnar,
að frekari reikningar vegna starfa
að málinu yrðu ekki greiddir.
Það er starfsskylda okkar lög-
manna að ljúka þeim störfum, sem
við tökum okkur fyrir hendur. Að
öðrum kosti gætu umbjóðendur
okkar orðið fyrir ómældum réttar-
spjöllum. Það loforð var gefíð áður
en ég tók að mér að vinna að þessu
máli, að kostnaður yrði greiddur
af ráðuneytinu. Ég tel ekki að ráð-
herra sé heimilt að afturkalla slíkt
loforð í miðju verki og mun því
krefja ráðuneyti hans um greiðslu
fyrir verkið allt. Jafnframt mun ég
kreíja ráðuneytið um greiðslu á
kostnaði, er Stefán Guðbjartsson
hefur þurft að leggja í vegna ferða-
lags hingað til landsins til að reyna
að ná fram rétti sínum.
En það er vandséð hvenær þessu
máli getur lokið. Sú meðferð, sem
málið hefur hlotið sýnir að á þessu
sviði gildir nú hnefarétturinn, en
ekki lög og réttur. Stefán Guð-
bjartsson hefur reynt til þrautar að
fara réttarfarsleiðir í málinu en
komið hefur verið í veg fyrir að
hann nái fram rétti sínum. Hugsan-
legt er að maðurinn leiti til ónefndra
mótorhjólamanna í stað lögreglu.
Þá myndi rétturinn í máli þessu
ráðast af því hvort liðið yrði fjöl-
mennara, sendibílstjórarnir eða
mótorhjólamennirnir og hverjir
væru harðsæknari eða betur vopn-
um búnir. Kannski situr maðurinn
fyrir barninu við Langholtsskólann
einn góðan veðurdag eins og móðir-
in gerði á Spáni. Þetta er að sjálf-
sögðu allt getgátur. Ég treysti því
að maðurinn geri ekkert þessu líkt.
En þetta eru engu að síður þeir
möguleikar sem maðurinn á tii þess
að ná fram rétti sínum og barnsins
í réttarkerfi Óla Þ. Guðbjartssonar.
Höfundurer
hæstaréttarlögmaður.
Margs að gæta
eftir Aðalstein
Jóhannsson
I Morgunblaðinu birtist hinn 16.
þ.m. grein eftir Jóhann Ásmunds-
son um iðnaðarmál. Ekki þekki ég
greinarhöfund, en þar sem ég hef
áhuga á þessum málum og hef
skrifað þó nokkuð um þau í þetta
blað, vil ég gjarnan taka í sama
streng.
í grein Jóhanns segir: „Það sem
við erum að sjá í dag eru eðiisbreyt-
ingar í iðnaðarsamfélaginu. Át-
vinnuskiptingin er að riðlast. Mann-
afli og velta hvíta og mjúka geirans
(sem getur verið harður) er að auk-
ast á kostnað iðnaðar. Þessu sam-
fara eru ríkjandi viðhorf í þjóðfélag-
inu að breytast."
Og greininni lýkur höfundur
þannig: „Félagsgerð okkar getur
ekki verið án iðnaðar, en ef við
leggjum höfuðið í bleyti getur iðn-
aðurinn verið án mengunar og orku-
og hráefnissóunar í sátt við um-
hverfið; þannig nýtum við best
þekkingarbyltingu nútímans.“
Ég er þessu mjög sammála, og
kemur þá strax upp í hugann ál-
verksmiðja, sem mjög hefur verið
til umræðu síðustu mánuðina.
I útvarpserindi, sem ég flutti fyr-
ir þó nokkrum árum, segir: Flestir
sjá nú að ekki er heillavænlegt að
einangra sig á einn eða annan hátt.
Færustu menn Þjóðverja, dr. Aden-
auer og dr. Erhardt o.fl., voru
brautryðjendur á því sviði að færa
Evrópuþjóðirnar saman, menn-
ingarlega og efnahagslega, — miðla
öðrum af þekkingu sinni og vera
opnar fyrir nýjungum annars staðar
frá. Hreint ioft og heilnæmt um-
hverfi er ómetanlegt. Iðnþróunin
hefur verið mjög hröð,- og horfir því
víða til mengunarvandræða. Þeir,
sem ferðast á meginlandinu á heit-
um sumardegi, finna fljótt að and-
Aðalsteinn Jóhannsson
„Hreint loft og heil-
næmt umhverfi er
ómetanlegt.“
rúmsloftið er mettað óhreinindum.
reynt er eftir mætti að sporna við
þessu, en ýmislegt er óleyst í þess-
um efnum. íslenzkt veðurfar veldur
því, að vandamálin eru ekki eins
mörg hér, en minnug málsháttarins
„að byrgja skuli brunninn áður en
barnið dettur ofan í“ ber okkur að
vera vel á verði. Eitt brýnasta verk-
efni okkar er samræmd Qg öflug
nýsköpun atvinnuveganna með
notkun þeirrar orku, sem við getum
beizlað, — og í framhaldi af því,
að hlúa að iðnaði og skapa honum
eðlilega vaxtarmöguleika.
Höfundur er tæknifræðingur.