Morgunblaðið - 25.10.1990, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. OKTÓBER 1990
Lífeyrissjóðamál:
Samkomulag og orða-
skylmingar í efri deild
LÍFEYRISSJÓÐAMÁL voru rædd vítt og breitt í efri deild í gær.
Til umræðu var frumvarp til laga um ársreikning og endurskoðun
lífeyrissjóða. Flutningsmaður er Guðmundur H. Garðarsson (S/Rv).
Frumvarpið olli ekki ágreiningi en harka færðist í umræðuna er á
leið. Jón Helgason forseti deildarinnar varð oft að beita fundarbjöll-
unni.
í frumvarpi Guðmundar er m.a.
sú skylda lögð á stjórnir lífeyris-
sjóða að semja ársreikning fyrir
hvert almanaksár í samræmi við
reglur sem Seðlabanki íslands set-
ur. Endurskoðun hjá lífeyrissjóði
skal framkvæmd af tveimur skoð-.
unarmönnum völdum eftir ákvæð-
um í reglugerð sjóðsins og einum
skoðunarmanni sem er löggiltur
endurskoðandi. í greinargerð með
frumvarpinu segir m.a. að mjög
mikilvægt sé fyrir farsælt starf
lífeyrissjóðanna að óháð stofnun,
óháðir aðilar hafi með höndum eftir-
lit með fjárreiðum og fjárvörslu
lífeyrissjóðanna með reglubundnum
hætti. En þar stendur einnig að í
reglugerðum lífeyrissjóðanna séu
ströng ákvæði um gerð reikninga
og endurskoðun og þeim hafi að
sjálfsögðu verið fylgt. En lagasetn--
ing eins og flutningsmaður Ieggi
til muni þó enn betur tryggja fram-
kvæmd þessara mála og veita eig-
endum sjóðanna betra aðhald og
tryggingu fyrir góðri meðferð
þeirra miklu fjármuna sem eru í
lífeyrissjóðunum. Flutningsmaður
benti m.a á að um 100 lífeyrissjóð-
ir væru starfandi og heildareignir
þeirra næmu um 116 milljörðum.
Hann lét þess getið að þetta mál
væri endurflutt, hefði verið afgreitt
með viðunandi hætti í efri deild en
dagað uppi í þeirri neðri.
Karl Steinar Guðnason (A/Rn)
taldi fmmvarpið vera þess eðlis að
það yrði samþykkt, í máli hans kom
fram að það þyrfti að vinda bráðan
bug að því að fækka lífeyrissjóðum.
Ekki allt á suðvesturhornið
Karvel Pálmason (A/Vf) kvaðst
þakklátur fyrir að svona frumvarp
væri komið fram og sagði það hart
að það þyrfti að flytja svona mál
en það „þarf að hemja og temja
ýmsa sauði“. Karvel sagði einnig
að það kynni að vera rétt að fækka
þyrfti lífeyrissjóðum en lífeyrissjóð-
ur fyrir alla landsmenn mætti ekki
verða til þess að safna öllum sjóðum
á suðvesturhornið. Það yrði að vera
deildaskipting eftir landshlutum.
Karvel saknaði frumvarps um
lífeyrissjóði og vænti þess að hæst-
virtur fjármálaráðherra gengist fyr-
ir þyí að útbúa heildarfrumvarp um
það mál.
Guðrún J. Halldórsdóttir taldi
frumvarp Guðmundar góðra gjalda
vert, allir þyrfti og væru þakklátir
fyrir leiðbeiningar og aðstoð. I
máli hennar kom einnig fram að
lífeyrissjóður fyrir alla landsmenn
mætti ekki verða til þess að safna
öllu til Reykjavíkur og ennfremur
að þess yrði að gæta að réttur
kvenna yrði ekki fyrir borð borinn.
Ólafur Ragnar Grímsson fjár-
málaráðherra greindi frá því að
skipuð hefði verið nefnd til að fjalla
um lífeyrissjóðsmálin og í henni
ættu sæti fulltrúar þingflokkanna
og aðila vinnumarkaðarins. Fjár-
málaráðherra var þess fullviss að í
nefndinni sætu margir þeirra sem
besta þekkingu hefðu á þessum
málum og vonaðist hann eftir að
bráðlega kæmi í ljós hvernig menn
vildu taka á framhaldinu. En það
væri nauðsynlegt að um þetta mál
skapaðist nokkuð breið samstaða.
Um frumvarpið sem væri til um-
ræðu sagði fjármálaráðherra að það
nyti stuðnings fjármálaráðuneytis
. og sín og það væri vonandi að neðri
deild áttaði sig á því að meðferð
efri deildar á málinu væri skynsam-
leg.
Karl Steinar Guðnason (A/Rn)
sagði hægt að haga hlutunum þann-
ig að landsbyggðin fengi það í sinn
hlut sem hún ætti. Hann fór einnig
nokkrum orðum um óeðlilegan
rekstrarkostnað lífeyrissjóða og
naumar peningagreiðslur til lífeyr-
isþega í almenna lífeyrissjóðakerf-
inu.
Guðmundur H. Garðarsson gerði
í nokkru máli grein fyrir sínum
skoðunum og reynslu af lífeyris-
sjóðsmálum. Hann fagnaði því að
Guðmundur H. Garðarsson
umræðan hefði‘ færst á breiðari
grundvöll. Hann fór nokkrum orð-
um um séreignarsjóði og einka-
reikninga og sagði þá ágæta en
þeir breyttu því ekki að lífeyrissjóð-
ir á félagslegum grundvelli störfuðu
áfram, „Island er ekkert Wall
Street.“ Lífeyrissjóðirnir væru
byggðir á grundvelli gagnkvæmra
trygginga. Guðmundur taldi að þró-
unin yrði í þá átt að til viðbótar við
grunnkerfi félagslegra lífeyrissjóða,
kæmu séreignarsjóðir eða sérstakir
eftirlaunareikningar og það hefði
gríðarleg áhrif á forsendur eftir-
launakerfisins. En við kæmumst
aldrei hjá að sinna þeirri grundvall-
arskyldu að sjá um þá sem væru
ekki í þeirri aðstöðu að skapa sér
þær tryggingar sem um væri talað.
Guðmundur fór nokkrum orðum
um starf nefndar á vegum heil-
brigðis-- og tryggingaráðuneytis og
um tillögur hennar í þá átt að tekju-
tengja greiðslu úr almenna trygg-
ingakerfinu. Guðmundur sagði
skerðingu tekjutryggingar vera
gífurlegt ranglæti og þetta rang-
læti ætti að auka. Hann sagði einn-
ig að lífeyrisþegar í almennum
lífeyrissjóðum væru tvískattaðir.
Guðmundur boðaði einnig frumvarp
Ólafur Ragnar Grímsson
um breytingar á skattalögum. Hann
sagði að þingmenn þyrftu m.a. að
taka afstöðu til þess að allir lífeyris-
þegar njóti óskertrar tekjutrygging-
ar úr almenna tryggingakerfinu.
Og það yrði að hækka skattleysis-
mörk þannig að hið minnsta 90
þúsunda króna tekjur yrðu skatt-
frjálsar. Guðmundur rakti í nokkru
máli m.a. vandatekjulágra éinstakl-
inga, nokkuð bar á frammíköllum
og urðu að lokum orðaskylmingar
milli fjármálaráðherra og flutnings-
manns, með undirspili frá fundar-
bjöllu deildarforseta, Jóns Heiga-
sonar.
„Pólitískur refur“
Fjármálaráðherra, Ólafur Ragn-
ar Grímsson, steig í stólinn þegar
Guðmundur hafði lokið máli sínu.
Hann taldi örla á þeim misskilningi
að það væri ríkissjóður sem tæki
til sín meginhlutann af tekjuskatts-
kerfinu. Til sveitarfélaganna færu
um 12 milljarðar en tii ríkissjóðs
tíu milljarðar. íbúi í Reykjavík borg-
aði meiratil Reykjavíkur en ríkisins.
Karvel Pálmason (A/Vf) tók und-
ir skoðun Guðmundar H. Garðars-
sonar að lífeyrisgreiðslur væru
tvískattaðar eins og hann taldi vera.
Hann. fór einnig nokkrum orðum
um væntanlegt frumvarp um al-
mannatryggingakerfið og leist illa
á þau drög sem kynnt hefðu verið.
Guðmundur H. Garðarsson gagn-
íýndi á nýjan leik skerðinguna á
greiðslum úr almenna trygginga-
kerfinu_ og talaði um eignasvipt-
ingu. Úr sal heyrðist „kjaftæði".
Fyrtist ræðumaður nokkuð og sagði
að þessi ummæli hæstvirts fjár-
málaráðherra yrðu færð í sögu
þingsins.
Óiafur Ragnar Grímsson taldi
Guðmund H. Garðarsson vera að
ráðast gegn borgarstjóra
Reykjavíkur því hann gerði fyrst
og fremst kröfur um að útsvörin
yrðu lækkuð á íbúum Reykjavíkur.
— Guðmundur mótmælti þessari
túlkun. — Ólafur talaði nokkuð um
tekjur einstaklinga, fjárhag
Reykjavíkur og greiðslur íbúa Mos-
fellsbæjar til Hitaveitu Reykjavíkur.
Einnig um hátekjufólk og skatt-
frelsi íjármagnstekna.
Guðmundur H. Garðarsson
(S/Rv) gerði í fundarlok athuga-
semd og sagði fjármálaráðherra
reyna með ósæmilegum hætti að
sá ósætti milli manna í forystu
Sjálfstæðisflokksins. Hann nefndi
einnig Ólaf Ragnar Grímsson
„pólitískan ref“. Salóme Þorkels-
dóttir (S/Rn) gerði einnig athuga-
semd, sagði m.a. Ólaf Ragnar hafa
gengið fram af sér, skildi ekki,
hvað maðurinn væri að fara. Og
taldi Ólaf Ragnar reyna að gera
eðlilegt samstarf sveitarfélaga tor-
tryggilegt. Ólafur Ragnar sagðist
hafa verið að vekja athygli á að
Reykjavíkurborg seidi nágrönnum
sínum bæði rafmagn og heitt vatn
og gróðinn af þeirri sölu væri það
mikill að hægt væri að hafa útsvör
Reykvíkinga lægri. Salóme sagði
fjármálaráðherra reyna að draga
úr orðum sínum og sveitarfélög
væru fullfær um að semja sín á
milli um sinn hag.
Að lokum var atkvæðagreiðslu
um það frumvarp sem í upphafi var
til umræðu frestað.
Jarðgangagerð:
Alþjóðlegt heildarútboð
Þingsályktartillaga Kristins Péturssonar
Áfengismál:
Bættar vörumerkingar
EIÐUR Guðnason (A/Vl) end-
urflutti síðastliðinn þriðjudag
frumvarp í efri deild þar sem
lagt er til að vörmerkingar á
fljótandi og áfengum söluvarn-
ingi ÁTVR verði auknar.
Flutningsmaður leggur til að
við 13. gr. bætist ný málsgrein
er orðist svo: „Áfengis- og tóbaks-
verslun ríkisins skal að höfðu
samráði við landlæknisembættið
ogf Umferðarráð merkja allar
umbúðir undir áfengi, sem selt er
í útsölum hennar, með viðvörun
þar sem fram kemur að áfengis-
neysla barnshafandi kvenna geti
valdið fósturskaða og neysla
áfengis og akstur ökutækja fari
ekki saman.“
í greinargerð er m.a. bent á
að 'Islendingar voru meðal fyrstu
þjóða til að lögleiða að merkimið-
ar um skaðsemi tóbaks voru sett-
ir á allar tóbaksumbúðir. Einnig
er þess látið getið að í Banda-
ríkjunum hafi verið fyrir nokkru
í lög leitt, að viðvaranir um skað-
semi áfengis skuii að finna á öllum
áfengisumbúðum og sé þar ekkert
undanskilið. íslenskt áfengi s.s.
Eldur-ís vodka og Icy vodka sé
selt þar vestra með viðvörunum.
Ekki verði séð að neinir tæknileg-
Ljósmynd/Vigfús Sigurgeirsson
ir örðugleikar séu samfara því að
merkja áfengi sem selt sé hér á
landi með viðlíka hætti.
Frumvarpið hlautjákvæðar við-
tökur þingmanna og var vísað til
annarrar umræðu og allsheijar-
nefndar.
SAMGONGUBÆTUR og
stefnumörkun í jarðgangagerð
eru sérstakt áhugamál þing-
manna af landsbyggðinni. Krist-
inn Pétursson hefur lagt fram
þingsályktunartillögu um
stefnumörkun í jarðgangagerð
á Austurlandi og heildarútboð
framkvæmda.
Kristinn Pétursson (S/Al) legg-
ur til að Alþingi álykti að fela
samgönguráðherra að láta und-
irbúa heildarútboð jarðganga-
framkvæmda á Austurlandi. í und-
irbúningnum felst m.a. að stefna
að alþjóðlegu útboði jarðganga-
framkvæmda á Austurlandi þar
sem nauðsynlegustu jarðgöng
verði boðin út í einu heildarút-
boði. Fjármögnun til 40 ára með
hagstæðu láni verði skilyrði í út-
boðinu. Iðntæknistofnun verði
m.a. falið að meta aukna fram-
leiðni og afkomubata fyrirtækja
með tilkomu jarðganga, sparnað
þjóðarinnar vegna minni snjóm-
oksturs, meta hvort gjaldtaka ætti
að fara fram ,af umferð um jarð-
göngin og þá með hvaða hætti.
Iðntæknistofnun er einnig ætlað
að skila Alþingi skýrslu um arð-
semismat og tilhögun heildarút-
boðs jarðganga á Austurlandi þar
sem stéfnt verði að útboði á síðari
hluta framkvæmdatíma aðrennsl-
isganga að stöðvarhúsi Fljótsdals-
Kristinn Pétursson.
virkjunar, síðari hluta árs 1993. í
greinargerð með tillögunni segir
m.a. að þessi tímasetning sé mikil-
væg þar sem alþjóðlegt útboð
tæki mið af sterkri samkeppnis-
stöðu væntanlegs verktaka við
aðrennslisgöngin og eigi þessi
málsmeðferð að tryggja að hag-
kvæmt tilboð berist í heildarútboð
jarðganga á Austurlandi.