Morgunblaðið - 18.12.1990, Qupperneq 66

66
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990
yCrv/cAet
BARNAHÚFUR
SENDUM f PÓSTKRÖFU
VERSLUB MEÐ SRinnAVÖRUR
LAUQAVEQUR 25, SfMI: 17311
Vinningstölur laugardaginn
15. des. 1990
VINNINGAR FJÖLDI | VINNINGSHAFA UPPHÆÐ Á HVERN VINNINGSHAFA
1. 5af 5 0 6.311.884
4. 4af5^P 8 83.335
3. 4af5 170 6.764
4. 3af5 6.676 401
Heildarvinningsupphæð þessa viku:
10.805.520 kr.
UPPLÝSINGAR: SÍMSVARI 681511 - LUKKULÍNA 991002
JÓLALJÓS
40 ljósa útisería - hvít - rauð - blá og mislit
Hver sería er 40 ljós og spennubreytir.
Hægt er að nota tvær seríur við hvem spennubreyti.
Vönduð sería og hættulaus.
Samþykkt af Rafmagnseftirliti ríkisins.
Útsölustaðir um land allt.
Rafkaup
ÁRMÚLA 24, SÍMAR 681518 ■ 681574
verið við að láta alla lestina fara,
það yrði aðeins einn vagn aftan í
eimvagninum og fengju ekki fleiri
far en þeir, sem þegar væru þar.
Ég bað þá um viðtal við lestarstjór-
ann og sagði honum að við læknarn-
ir tveir ásamt hjúkrunarkonunum
fimm værum að koma úr leiðangri á
vegum Rauða krossins og þyrftum
fyrir hvern mun að komast til Kold-
ing. Lestarstjórinn steig þá upp í
vagninn, en kom fljótlega út aftur
og tjáði okkur að við fengjum að
fara með, bauð okkur inn og vísaði
til sætis.
Þegar ég litaðist um í vagninum
fór mig að gruna hvað væri á seyði.
Þama sat ekkert venjulegt fólk, að-
eins einkennisklæddir yfirmenn úr
þýska hemum, margborðalagðir og
sumir hlaðnir heiðursmerkjum. Það
var dauðaþögn, énginn mælti orð og
allir voru mjög alvörugefnir á svip.
Lestin, ef lest gæti talist, rann af
stað og var brátt komin á geysi-
hraða. Ég giskaði á eitt hundrað og
fimmtíu kílómetra hraða á klukku-
stund eða meira. Mér flaug í hug
að þessi háttsetti hópur hermanna
kynni að vera þýska herstjómin, á
flótta frá dönsku höfuðborginni. En
hvert voru þeir að fara? Beint í fang-
ið á óvinunum, sem ruddust inn í
landið sunnan að! Hvers vegna not-
uðu þeir ekki flugvél?
Einmitt þegar ég var í þessum
hugleiðingum heyrðist mikill gnýr í
lofti og skothvellir kváðu við. Lestar-
stjórinn kom inn til okkar og sagði
að flugvélar væru yfir okkur og hefðu
hafið vélbyssuárás. „Skríðið undir
borð og bekki," hrópaði hann. „Við
komum rétt strax að Litlabeltis-
brúnni, þar stoppum við og þá skuluð
þið hlaupa út, og inn undir brúar-
sporðinn." Við skriðum undir bekk-
ina og heyrðum byssukúlumar dynja
á þakinu. Lestin nam fljótlega staðar
og allir hlupu út í áttina að brúnni.
Ég held varla að ég hafi nokkum
tíma orðið öllu hræddari á ævinni
en þegar við hlupum í sandinum að
brúnni og byssukúlumar hvinu í loft-
inu og sandur þyrlaðist upp er þeim
laust niður.
Inn undir brúarsporðinn komumst
við öll ósködduð, að ég held. Þar
vomm við meðan á árásinni stóð,
ásamt þýsku herforingjunum og
jámbrautarstarfsmönnunum og bið-
um átekta. Skyndilega heyrðust
miklar dmnur. Ég kannaðist vel við
þær frá sprengjuárásum í Alaborg,
þegar ég var þar. Þrisvar sinnum
heyrðust þessar miklu dmnur, en svo
varð allt hljótt. Þama stóð hópurinn
um það bil í hálfa klukkustund þar
til lestarstjórinn hrópaði að nú mundi
vera óhætt að fara aftur inn í járn-
brautarvagninn.
Þegar inn var komið mátti sjá
ýmis verksummerki eftir vélbyssu-
kúlumar, göt í lofti, borðum og
bekkjum, svo greinilega hefði verið
varasamt að vera lengur þar inni.
Ekið var áfram yfir brúna, mjög ró-
lega og þegar við litum út um
gluggana sáum við kafbát á siglingu
til norðurs, sennilega til hafs, og stóð
vemlegur hluti hans upp úr sjó. Við
álitum að árásarflugvélamar, sem
vom breskar, hefðu verið þama til
þess að elta og ráðast á kafbáta og
sent okkur nokkrar smákveðjur í leið-
inni.
Annars er ekki óhugsandi að þessu
hafí verið öfugt farið. Bretamir hafí
fengið fregnir af ferðum þýsku her-
foringjanna, verið að elta þá og kom-
ið auga á kafbátana í leiðinni.
Að lokum ætla ég að segja hér frá
alveg sérstæðu tilfelli, sem mér er
mjög minnisstætt. Það var tíu ára
gamall drengur, sem ég fékk til
meðferðar vegna mikillar heymar-
deyfu á öðru eyra. Það hafði verið
þannig frá fyrstu bemsku. Ég rann-
sakaði hann gaumgæfílega. Daufa
eyrað var eðlilegt að sjá, en heymar-
mæling á því benti helst til þess að
þetta væri eymakölkun, otosclerosis,
en ég efaðist þó um það, enda er sá
sjúkdómur sjaldgæfur hjá bömum.
Ég hóf aðgerð á eyra drengsins
um klukkan átta að morgni í stað-
deyfíngu eins og ég var vanur og
móðirin sat hjá honum. Þegar ég
lyfti hljóðhimnunni og athugaði mið-
eyrað sá ég að hér var um vansköp-
un að ræða. ístaðið vantaði að mestu.
Á steðjaendanum hékk ístaðshausinn
með tveim smástúfum af ístaðsbog-
anum, fótplötuna og ávala glugga
völundarhússins, sem hún á að sitja
í, vantaði alveg.
Auk þess var önnur vansköpun,
sem torveldaði mjög aðgerð. Hún var
þess eðlis að hreyfitaug andlitsins,
nervus facialis, sem á að liggja í lok-
uðum beingangi rétt við ístaðið lá
þarna ber og óvarin. Taugin var
óeðlilega fyrirferðarmikil og huldi að
mestu staðinn þar sem ávali glugginn
átti að vera.
Mér leist illa á að nokkuð væri
hægt að gera, en vildi þó reyna. Með
oddhvössu áhaldi leitaði ég að þunn-
um bletti á beinfletinum þar sem
ávali glugginn hefði átt að vera. Ég
ýtti umræddri taug lítið eitt og mjög
varlega til hliðar. Með því tókst mér
að finna stað þar sem ég gat stung-
ið gat í beinið og vökvinn rann út
úr völundarhúsinu. Ég stækkaði opið
eins og ég mögulega gat, en tókst
lauk, eftir níu klukkustunda vinnu
undir smásjánni. Þó að ég væri orð-
inn mjög þreyttur fann ég það lítið
vegna gleði minnar yfír árangrinum
og þolinmæði drengsins var alveg
aðdáunarverð. Aldrei kvartaði hann
eða kveinkaði sér þótt ég þyrfti að
bæta við staðdeyfinguna þrisvar eða
fjórum sinnum, og foreldrarnir stóðu
sig einnig með prýði. Síðari mæling-
ar sýndu að heyrnin batnaði og varð
þvl sem næst eðlileg á þessu eyra
og var enn góð mörgum árum síðar.
Skömmu eftir að ég framkvæmdi
þessa aðgerð birtist í amerísku
læknablaði grein eftir prófessor
Scheer.
Þar lýsir hann ýmiss konar van-
skapnaði í miðeyrum margra sjúkl-
inga, sem hann hafði fengið til að-
gerðar, meðal annars nákvæmlega
samskonar vansköpun og á eyra
drengsins, sem ég var að segja hér
frá. Það sem einkum vakti athygli
mína í þessari grein var að prófessor-
Frá vinstri: Benedikt, Þorsteinn Scheving Thorsteinsson lyfsali,
Mangi og Kristján bóndi á Hólmavaði.
ekki að gera það svo stórt að í það
kæmist venjulegur stimpill, eins og
ég var vanur að nota sem gerviístað.
Nú var komið hádegi og pabbi
leysti mömmu af hólmi við hlið sonar-
ins.
Mér datt í hug að reyna að nota
samt einskonar stimpil í gatið. Ég
beygði til ryðfrían stálvír svo að hann
líktist gerviístaði með göngustaf-
skrók í þeim enda, sem festa skyldi
á steðjatijónuna, en hinn endann,
sem átti að gera í gatið beygði ég
og hafði hann tvöfaldan. Það var
bæði til þess að hann fyllti betur út
í gatið og að hann væri ekki odd-
hvass svo að hætta væri á að stinga
gat á innra völundarhúsið. Ef það
hendir eyðileggst heym eyrans sam-
stundis og fyrir fullt og allt.
Það tók mig mjög langan tíma að
beygja vírinn og laga þar til ég gat
farið að prófa þetta gerviístað. Þegar
tilraunir hófust með að koma því
fyrir þurfti heldur betur að fara var-
lega og vera ekki skjálfhentur.
Minnsta ógætileg hreyfíng gat valdið
andlitslömun ef taugin særðist, eða
eyðileggingu heymarinnar ef vírinn
færi of djúpt inn í völundarhúsið.
Það sem mestan tíma tók var það
að taka vírinn út aftur og aftur,
beygja hann og laga til svo að hann
snerti ekki taugina, hitti I gatið og
færi hæfilega langt inn í völundar-
húsið.
Þetta var ótrúlega erfitt verk og
tímafrekt, því ekki mátti kasta til
þess höndunum ef vel átti að fara.
Mig minnir að móðir drengsins hafi
komið aftur á fjórða tímanum og
haft vaktaskipti við mann sinn. Það
var ekki fyrr en á fímmta tímanum
að ég var orðinn fyllilega ánægður
með þetta gerviístað og þorði að
herða það fast á steðjatijónuna.
Þegar ég hafði lagt hljóðhimnuna
aftur á sinn stað, gerði ég skyndi-
mælingu á heyrn eyrans og reyndist
hún vera nær eðlileg. Það gladdi mig
að sjálfsögðu mikið, því að ég hafði
alls ekki búist við svo góðum árangri.
Klukkan var rétt um fímm þegar
þessari langlengstu aðgerð minni
inn telur þar að við þessa tegund
vansköpunar sé ekkert hægt að gera.
Ef ég hefði lesið þessa grein áður
en ég fékk drenginn til iheðferðar
hefði ég sennilega ekki reynt aðgerð.
Góður við ýmsu!
Það bar til eitt sinn þegar ég hafði
lækningastofu á Sóleyjargötu 5, að
ungur maður utan af landi kom inn
á stofuna til mín, og þegar hann var
sestur spurði ég hann hvað að honum
væri. Hann kvaðst vera svo þjáður
í fótunum, að hann ætt' erfítt með
gang. Ég bendi honum þá á að próf-
essor Snorri Hallgrímsson væri ein-
mitt að taka á jnóti sjúklingum í
næstu stofu og að slíkur sjúkdómur
í fótum, sem hann væri að lýsa,
myndi heyra undir hans sérgrein.
Hann hlyti því að hafa villst á lækn-
um.
„Nei,“ sagði ungi maðurinn, „ég
ætlaði að fara til þín, af því að ég
hef heyrt að þú værir góður við
ýmsu.“ Ég var 'alveg undrandi og
sagði við blessaðan manninn, að
hann skyldi þá fara úr skóm og sokk-
um og standa fyrir framan mig.
Hann gerði það, og sá ég þá að iljarn-
ar á báðum fótunum voru mikið sign-
ar.
„Það er auðséð hvað að er. Þú
þarft sjálfsagt að fá „innlegg" í
skóna og enginn kann betur skil á
þeim hlutum en prófessor Snorri, til
hans skalt þú fara,“ sagði ég. „Fyrst
þú segir það, þá geri ég það,“ sagði
ungi maðurinn. Ég fýlgdi honum
yfír á stofuna til Snorra og bað hann
fyrir hinn heittrúaða sjúkling minn.
í þessu sambandi minnist ég þess,
að þegar ég var unglingur fékk ég
verki í fætur við gang og fór þá til
vinar míns Gunnlaugs Einarssonar,
háls-, nef- og eyrnalæknis. Hann sá
strax að ég var með byijandi ilsig
og sagði mér að ég skyldi fara í
Skóverslun Lárusar G. Lúðvígssonar,
kaupa þar innlegg í skóna og nota
þau næstu tvö árin. Það gerði ég.
Verkimir hurfu strax og ilsigið lag-
aðist samkvæmt áætlun. Síðan hafa
iljar mínar verið góðar.