Morgunblaðið - 16.02.1991, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. FEBRÚAR 1991
ttecftAim

.. .að halda á sér hita.
TMReg. U.S. Pal Off.—allrightsreserved
©1991 LosAngelesTimesSyndicate
Dæmigert: Bíllaus og finn
strax stæði fyrir hann!
Með
morgunkaffmu
HÖGNI HREKKVISI
Barnaskírn
- svar til Sóleyjar Jónsdóttur
Kæra Sóley Jónsdóttir. Þú ferð í
grein þinni hörðum orðum um barn-
askírn: „Fólk er blekkt í hinu allra
mikilvægasta máli, þegar kennt er
að barnaskírnin sé inntökuskilyrði í
Guðsríki.“ Ég býst við að þú hefðir'
sleppt þessari dómhörku, ef þú hefð-
ir hugleitt, hvernig fagnaðarerindið
breiddist út á fyrstu öld. Það gerðist
ekki eins og í Gamla testamentinu,
þegar viðkomandi varð meðlimur
Guðs útvöldu þjóðar með umskurn.
Postularnir töluðu oft í sam-
kunduhúsum við fulltíða fólk. En það
útilokar þó ekki, að síðar var skírt
„allt heimilið“. Textinn, sem þú
bendir á heldur svo áfram (Post. 16,
33): „Og var hann þegar skírður og
allt hans fólk.“ Útilokar þessi texti
lítil böm frá skím? Nei.
Síðan segir í Postulasögunni 16,
15: „Hún (Lýdía) vár skírð og heim-
ili hennar.“ Páll postuli skírði sjálf-
ur Stefanas og heimili hans (oik-
os=hús 1. Kor. 1, 16). Talar Páll
postuli um það, að hann hafi ein-
göngu skírt fullorðið fólk? Nei.
Þá er líka ekki verið að útiloka
börn frá skím.
Er þá einhvern texta að finna í
Nýja testamentinu, sem bannar að
skíra börn eða sem segir að það
megi aðeins skíra fullvaxið fólk?
Nei, slíkt segir enginn texti.
Enn er svo hægt að andæfa og
segja sem svo: Biblían talar um skírn
í sambandi við synd, iðrun og trú.
Hvar er þá synd, iðmn og trú á
meðal bijóstmylkinga? Gagnvart
þessu ber að benda á það, að skírnin
er hrein gjöf, sem við verðskuldum
ekki og getum alls ekki áunnið okk-
ur vegna synda, iðrunar eða trúar.
Væri slíkt hægt, þá væri skírnin
ekki lengur hrein gjöf.
En fullorðið fólk sem lætur
skírast, meðtekur skírnina vitanlega
í trú. Guð neyðir engan til þess að
þiggja gjafir sínar.
Sóley segir að Jesús hafi ekki
skírt börn. Jóhannes segir (4, 2):
....reyndar skírði Jesús ekki sjálf-
ur“.
Það að skíra „til nafns Jesú“ eða
„í nafni föðurins, sonarins og hins
heilaga anda“ byijar aðeins eftir
hvítasunnudag. Fyrsta skírnarform-
álann að skíra „til Jesú nafnsins"
sjáum við í Postulasögunni og Páls-
bréfunum. Þetta merkir að við til-
heyrum Jesú Kristi.
Að tilheyra Jesú Drottni merkir
hjá Páli að „vera limir á líkama
hans“ (Efsusbr. 5, 30). Kirkjan er
líkami hans (Ef. 1, 23).
Nú má því spyija: Eigum við að
trúa því, að Jesús vilji ekki að börn-
in séu limir á líkama sínum? Eða
mundi Jesús, sem sýndi það að hann
var „barnavinur rnesti", hrekja börn-
in frá sér, þegar foreldrar óska þess,
að börnin þeirra verði líka limir á
líkama hans?
En í Sögu Trúarsetninga (hand-
bók B. Neunheuser IV. bindi) segir:
„Það getur verið erfitt að sanna
barnaskírn beint út frá Nýja testa-
mentinu. En það eru bara engin rök
gegn gildi barnaskírnarinnar og það
sannar alls ekki að hún sé í ósam-
ræmi við Heilaga Ritningu. Spum-
ingunni um þetta mál er svarað-í
postullegri erfikenningu, sem túlk-
ar og greinir rétt efni Heilagrar Ritn-
ingar.“
Hvað merkir þá erfikenning og
erfðavenja? Þessu má svara sem
svo, að þar komi allt fram, sem er
ekki beint frá postulunum sjálfum
komið. Þannig eru t.d. Markúsar-
guðspjall, Lúkasarguðspjall og Post-
ulasagan þegar erfikenning, þar sem
höfundar þessara rita skrifuðu það,
sem þeir höfðu ekki séð, en bara
heyrt frá öðrum, frá Pétri og Páli.
Það má líka benda á kirkjuvald.
Lítum þá á: Jesús sagðist ekki hafa
komið til þess að afnema lögmálið,
heldur til þess að uppfylla það (Mt.
5, 17). Var umskurn ekki mikilvægt
boðorð í lögmálinu? Jú. En hvað lagði
þá Páll postuli til málanna? Hann
sagði að umskum væri ekki lengur
í gildi. Var það mögulegt?
í söfnuðinum í Antiokkíu kom upp
misklíð og deila vegna þessa. Hvað
var þá gert? Þá var ákveðið að þeir
Páll og Barnabas fæm upp til Jerú-
salem á fund postulanna og öldung-
anna. Skv. Gal. 2, 1-2 fór Páll þang-
að „eftir opinberun" og lagði það,
sem hann prédikaði um umskum
fyrir þá, sem í áliti vora. „Það mátti
eigi henda, að ég hlypi og hefði
hlaupið til einskis."
Hvað ákvað svo þetta fyrsta
kirkjuþing? Eftir ræðu Péturs var
umskurn felld úr gildi og mörg boð
Gamla testamentisins. Höfðu þeir
vald til þess? Ef þeir höfðu það ekki,
þá ber okkur að halda ennþá lögmál
gyðinga, t.d. varðandi umskurn.
En ef kennivald kirkjunnar mátti
fella umskurnina, má það þá ekki
líka kveða upp úr og staðfesta
barnaskírnina, sem hvergi er bönn-
uð í Biblíunni?
Og hvað segir þá erfikenningin
um barnaskírnina? Origenes, fræg-
asti biblíufræðingur 2. og 3. aldar,
sem fór til Rómar, Grikklands, Mið-
austurlanda, Egyptalands og var
með biblíuskóla í Palestínu, ritar það
um barnaskírn, að uppruni hennar
sé postullegur. Og það sama segir
t.d. einnig Ágústínus.
Ef við tölum um skírnina er mikil-
vægt að hafa umskurnina í huga,
enda kallar Páll postuli skírnina
„umskurn Krists, sem ekki er gjörð
með höndum“ (Kól. 2, 11).
Kom þá skírn í stað umskurnar,
sem venjulegast var gerð á 8. degi?
Það er kunnugt að 3. kirkjuþingið í
Karþagó 253 ákvað, að leyfilegt
væri að skíra lítil börn fyrr en 8
dögum eftir fæðingu, ef hætta var
talin á því að viðkomandi barn dæi.
Sambandið er skýrt.
Loks má svo segja þetta: Ef
barnaskírnin gefur ekki réttinn til
inngöngu í Guðsríki, í kirkjuna, þá
hafa nær engir kristnir menn til-
heyrt kirkjunni frá fyrstu öldum.
Komu þeir þá ekki til sögunnar fyrr
en á 16. öld með sértrúarflokki bapt-
ista? Sé svo, er ekki annað að halda,
en að Jesús hafi verið falsspámaður,
af því að hann lofáði því að vera
með postulunum (lærisveinunum)
allt til enda veraldar (Mt. 28,
19-20) og líka að senda þeim „hjálp-
ara, Anda sannleikans", sem yrði
„með þeim að eilífu".
Allt frá þessum tíma væri svo
bara ekki til kirkja, ef kenning Sol-
eyjar „um kirkjunnar menn, sem
fundu upp barnaskírnina" stæðist.
Þá væri líka Jesús, sem er „höfuð
líkamans, sem er kirkjan" (Efes-
usbr. 1,22-23) allt frá fyrstu öldum
án þessa líkama síns.
Áð lokum þettta: Hefur sú skírn
ekkert gildi, sem ekki felst í baði?
Svarið er augljóst.
Úr því að Jesús stofnsetti postul-
legt embætti, sem hafði vald til að
nema úr gildi mikilvægt boðorð um
umskurn, mátti þá þetta sama
kirkjuvald ekki einfalda form baðs-
ins ef slíkt væri nauðsynlegt?
Gleymum ekki hinni gullvægu
reglu Páls postula, sem hefur ein-
mitt svo mikið að segja varðandi
barnaskírnina: „Bókstafurinn (lög-
málsins) deyðir, en andinn lífgar“
(2. Kor. 3,6).
Þröngsýni kæfír og veldur sundr-
ung í hjörð Guðs.
Séra Jón Habets
Víkveiji skrifar
Notkun ávísanahefta er mikil
hér á landi og er Víkveiji
enginn eftirbátur annarra í þeim
efnum. Hins vegar furðar Vfkveija
á þjónustuleysi viðskiptabanka síns,
sem felst í því að aðeins er hægt
að fá keypt hefti í því útibúi sem
reikningurinn er stofnaður í.
Reyndar er honum sagt að mögu-
legt sé að panta hefti til afgreiðslu
í hvaða útibúi sem er, en þá fylgir
sá böggull skammrifi að ekki er
hægt að fá það afgreitt fyrr en
næsta dag. Víkveija er með öllu
hulin ráðgáta hvers vegna ekki er
hægt að fá hefti fyrirvaralaust í
hvaða útibúi viðskiptabankans sem
er, hvort heldur er í Reykjavík eða
úti á landi. Á tékkablöðin er prent-
að nafn hvers útibús og ef það er
ástæðan fyrir þessum þjónustu-
stirðleika er auðvelt að bæta úr
því. Það má einfaldlega gera með
því að öll útibú séu með sams kon-
ar tékkhefti. Til að greina á milli
útibúa, ef þess þarf, ætti að nægja
að bæta einni tölu eða bókstaf við
númer reikningseigendanna. Þetta
gæti trúlega einnig Ieitt til lækkun-
ar á kostnaði bankanna við tékka-
reikninga, sem ráðamenn bankanna
segja umfram tekjur af þeim.
xxx
Fæðuval okkar íslendinga hefur
breyst mikið á síðustu árum
í átt að heilbrigðari háttum. Trefja-
ríkara brauð, ávextir og grænmeti
eru oftar á borðum okkar en áður.
I nýrri skýrslu Alþjóða heilbrigðis-
stofnunarinnar er bent á að frekari
breytinga sé þörf í neyslumynstri
Vestur Evrópubúa og bent á matar-
venjur íbúa við botn Miðjarðarhafs
sem góða fyrirmynd. Á vísindalegu
máli þýðir þetta að spekingarnir
vilja að allt að 70% fæðunnar sé í
formi kolvetna, grænmetis og
ávaxta, bauna og korns; 10-15%
hitaeininganna í formi próteins
(sem ekki þarf að vera kjöt), en
ekki meira en 10% hitaeininga ætti
að koma úr dýrafitu; best er að
sleppa sykurneyslu alveg og alls
ekki meira en 10% hitaeininga ætti
að neyta með þeim hætti. Með öðr-
um orðum ætti ekki að bera kjöt
og fisk fram sem aðalrétti, heldur
meira til skrauts. Helsta röksemd
fyrir aukinni ávaxta- og grænmetis-
neyslu var fyrst í stað, að þannig
fengi líkaminn nauðsynlegar trefj-
ar. Fyrst og fremst er þó aukin
grænmetis- og ávaxtaneysla heilsu-
samleg að því leyti, að jafnframt
minnkar yfirleitt neysla á fituríkara
fæði. Þá þykir orðið nokkuð öruggt
að neysla á gulum og grænum
ávöxtum minnkar hættu á krabba-
meini í bijóstum, lungum og ristli,
sem eru algengustu krabbamein á
vesturlöndum.
xxx.
Víkveiji fór fyrir nokkrum áram
á sjó með sjómönnum í
Grímsey. Veiðin var mjög dræm, j
en hinir léttlyndu Grímseyingar létu I
það ekki á sig fá, heldur sögðust
þá bara borða þeim mun meira af
kartöflum með fiskinum það kvöld-
ið. Ef marka má þær rannsóknir
sem Víkveiji var að vitna í, þá eru
slíkar máltíðir einmitt heilsusam-
legastar. h