Morgunblaðið - 09.04.1991, Blaðsíða 20

20

Rangfærslum
um íslensk utan
ríkismál svarað
Tengsl foreldra
og barna í hættu -
Hvað er til ráða
eftirJón Baldvin
Hannibalsson
í grein í Morgunblaðinu hinn 4.
þessa mánaðar setur einn af fram-
bjóðendum Sjálfstæðisflokksins í
komandi kosningum, Bjöm Bjarna-
son, fram svo villandi og röng um-
mæli um stefnu íslands í utanríkis-
og öryggismálum að ástæða er til
að leiðrétta nokkur atriði. Fram-
bjóðandinn segir m.a. að núverandi
ríkisstjórn hafi ekki tekist að halda
þannig á varaflugvallarmálinu, að
í þá framkvæmd var ráðist. Þessi
fullyrðing er beinlínis röng. í bréfi
sem undirrituðum barst frá yfir-
manni Atlantshafsflota Atlants-
hafsbandalagsins í júlí á sl. ári er
greint frá því að hætt hafi verið
við áætlanir um varaflugvöll. Það
sem lá þeirri ákvörðun til grundvall-
ar hafði ekkert með stefnu íslands
í málinu að gera heldur voru það
breyttar aðstæður í alþjóðamálum.
Þetta vita raunar allir, sem eitthvað
hafa kynnt sér málið.
Þegar um er að ræða afvopnun
á höfunum kemur afstaða Björns
Bjamasonar ekki á óvart. Fram-
bjóðandinn er greinilega alfarið á
móti því að vígbúnaður á höfunum
verði tekinn inn í afvopnunarvið-
ræður, þrátt fyrir að það sé aug-
ljóst hagsmunamál íslensku þjóðar-
innar. Sú fullyrðing að mistekist
hafí að koma afvopnun á höfunum
á dagskrá ÍFE-viðræðnanna um
fækkun hefðbundins herafla í Evr-
ópu er hinsvegar út í hött. Stefna
íslands í málinu er og hefur verið
skýr. Stefna ber að því að vígbúnað-
ur á höfunum verði tekinn inn í
afvopnunarviðræður eftir að núver-
andi CFE-viðræður hafa borið
árangur. Fyrri áfanga þeirra, CFE
I, er lokið. Viðræður standa nú yfír
um síðari áfanga, CFE Ia. Það er
tómt mál 'að tala um að koma af-
vopnun á höfunum á dagskrá í þess-
um viðræðum þar sem erindisbréf
þeirra gefur ekki svigrúm til þess.
Það er framhaldið, CFE II viðræð-
urnar, sem ísland hefur beint aug-
unum að. Eitt af verkefnum Hels-
inki-ráðstefnunnar 1992 er að
ganga frá erindisbréfi um áfram-
hald afvopnunarviðræðna. Þá fyrst
mun koma í ljós hvort vígbúnaður
á höfunum verður tekinn inn í af-
vopnunarviðræður eða ekki.
Enn fer frambjóðandinn með
rangt mál hvað varðar tillöguflutn-
ing íslendinga vegna kjarnorku á
höfunum á vettvangi Alþjóðakjam-
orkumálastofnunarinnar og Sam-
einuðu þjóðanna þegar hann full-
yrðir að þau áform hafi runnið út
í sandinn. Staðreyndirnar tala öðru
máli.
Á sviði umhverfísmála, eru fá
mál íslendingum jafn mikilvæg og
að bægja frá þeim afdrifaríku af-
leiðingum sem geislavirk mengun
getur haft á lífríki sjávar. Haustið
1989 lögðu íslendingar til á vett-
vangi Sameinuðu þjóðanna að Al-
þjóðakjamorkumálastofnunin gæfi
út leiðbeinandi reglur um öryggi
kjamakljúfa í hafí. Slíkar reglur
hefur Alþjóðasiglingamálastofnun-
in gefíð út fyrir kjarnorkuknúin
farskip, en einungis fáein slík skip
em til. Reglumar ættu einnig. að
ná til herskipa og kafbáta. Við verð-
um að gera okkur grein fyrir að
það sem við emm í reynd að tala
um em hreyfanleg. kjarnorkuver.
Það em nálægt 600 slík kjarn-
orkuver í höfunum. Það er engin
gild ástæða fyrir því að um kjarn-
orkuver í höfunum gildi ekki álíka
reglur og eiga við um kjamorkuver
á landi.
Samstarf tókst milli Norðurland-
anna um tillögu íslendinga og var
hún lögð fram á aðalfundi Alþjóða-
kjamorkumálastofnunarinnar í
september sl. Ljóst var í upphafi
að gera mátti ráð fyrir andstöðu
við að reglur næðu til herskipa og
var það raunin. Þá kom jafnframt
í ljós að það getur reynst erfitt að
þoka málinu áfram innan sérstofn-
ana Sameinuðu þjóðanna enda er
þeim einungis ætlað að beina at-
hyglinni að notkun kjarnorku í frið-
samlegum tilgangi. Þessvegna var
nauðsynlegt að taka málið upp á
allsheijarþingi Sameinuðu þjóð-
anna. Það má gera með ýmsum
hætti. Leið sem oft hefur reynst
árangursrík til að brydda upp á
nýjum málum hjá Sameinuðu þjóð-
unum er að fá samþykki fyrir sér-
fræðingakönnun. Markmiðið með
því er fyrst og fremst að fá fram
alþjóðlega viðurkenningu á, að um
sé að ræða vandamál, sem nauðsyn-
legt er að taka til umræðu og fínna
lausnir á. Slík sérfræðikönnun er
því fyrsta skrefíð til að takist að
ná um það samstöðu á alþjóðavett-
vangi að nauðsynlegt sé að beina
athyglinni að hættum sem stafa af
kjamorkuverum í hafi, ekki síður
en þeim sem eru í landi. Tillaga um
slíka sérfræðingakönnun var unnin
í utanríkisráðuneytinu á sl. hausti
og hún lögð fram á allsheijarþingi
Sameinuðu þjóðanna til kynningar.
Nauðsynlegt er að afla tillögunni
víðtæks stuðnings áður en hún er
lögð fram til afgreiðslu og er unnið
að því.
Jón Baldvin Hannibalsson
„í bréfi sem undirrituð-
um barst frá yfirmanni
Atlantshafsflota Atl-
antshafsbandalagsins í
júlí á sl. ári er greint
frá því að hætt hafi
verið við áætlanir um
varaflugvöll. Það sem
lá þeirri ákvörðun til
grundvallar hafði ekk-
ert með stefnu íslands
í málinu að gera heldur
voru það breyttar að-
stæður í alþjóðamálum.
Þetta vita raunar allir,
sem eitthvað hafa
kynntsér málið.“
Við leysum ekki þann vanda sem
stafar af hættum frá kjarnorkuver-
um í háfí frá einum degi til ann-
ars. Það getur tekið okkur alllangan
tíma. En verkið er hafíð og því
hefur verið markaður ákveðinn far-
vegur. Því starfí þarf að halda
áfram. Það er mikið í húfi.
Höfundur er utanríkisráðherra.
UM 500 Kópavogsbúar hafa
skrifað undir lista þar sem þess
er farið á leit við bæjaryfirvöld
að Kópavogsbúar fái að kjósa um
hvort þeir vilji frekar veita fé til
byggingar íþróttahallar Breiða-
bliks eða til frágangs hálfklár-
aðra bygginga og gatnagerðar.
Gert er ráð fyrir að kosningarn-
eftir Ragnhildi
Eggertsdóttur
Á síðustu áratugum eða allt frá
lokum seinni_ heimsstyrjaldar hefur
atvinnulíf á íslandi aukist jafnt og
þétt. Þessi aukna atvinna hefur
kallað til sín æ fleiri starfskrafta
og konur hafa hlýtt því kalli og
flykkst út í atvinnulífið. í dag eru
80% giftra kvenna útivinnandi.
Þátttaka kvenna í vinnu utan heim-
ilis hefur, í flestum tilfellum, verið
bein viðbót við þá vinnu sem þær
vinna inni á heimilun sínum. Við
þetta hafa ýmsar félagslegar þarfír
fjölskyldunnar orðið útundan, svo
sem samvera foreldra og barna,
vegna ósveigjanleika og tillitsleysis
atvinnulífsins við fjölskylduna. Það
er auk þess nöturleg staðreynd að
ráðamenn virðast ekki skilja þörfína
fyrir aukið framboð öruggrar ■ og
þroskandi gæslu fyrir börnin meðan
foreldrar sinna vinnu sinni.
Tvískinnungnr í við-
horfum til barna
Það gætir mikils tvískinnungs til
barna hér á landi. Allir eru sam-
mála um að karli og konu sé það
mikil gæfa að eignast bam og helst
fleiri en eitt. Allir eru líka sammála
um það að í dag þarf tvær fyrirvinn-
ur, í langflestum tilfellum, til að sjá
fjölskyldu farborða, því þrátt fyrir
mikla atvinnu þá eru laun flestra
ekki neitt til að hrópa húrra fyrir.
Foreldrar hafa sjálfír alltof oft orð-
ið að ráða fram úr þeim vanda hver
sem betur getur að koma bömum
sínum í gæslu á meðan þeir stunda
vinnu sína, jafnvel með því að hafa
bömin í gæslu hjá fleirum en einum
aðila sama daginn. Þessu fylgir
ar fari fram í tengslum við næstu
Alþingiskosningar. Aðstandend-
ur söfnunarinnar afhentu bæjar-
stjóra Kópavogs undirskriftar-
listana í gær. Gunnar Steinn
Pálsson, í stjóm Breiðabliks, seg-
ir að ef samþykkt verði að efna
til kosninganna muni Breiðablik
kynna fólki sín sjónarmið.
ómanneskjulegt álag og óöryggi,
bæði fyrir börn og foreldra sem
síðan oft á tíðum kemur niður á
þeim fáu samverustundum sem fjöl-
skyldan hefur og gerir allt uppeldis-
starf og eðlilegt samband foreldra
og bama erfítt og ófullnægjandi.
Það er nefnilega þannig að þarfír
bama hafa ekkert breyst þrátt fyr-
ir aukið vinnuálag foreldra. Börn
þurfa alls ekki minna á ástúð, ör-
yggi og samveru við foreldra sína
að halda nú en áður.
Hörðu málin verða að laga sig
að mjúku málunum
Við berum öll ábyrgð á velferð
bamanna en ábyrgð og skyldur for-
eldranna em þó mestar og vega
þyngst. Þarfír atvinnulífsins hafa
haft forgang fyrir þörfum heimil-
anna og margir foreldrar þurfa að
vinna langan vinnudag til að sjá sér
og sínum farborða. En foreldrar
verða að geta sinnt börnum sínum
og til þess þurfa þeir stuðning og
skilning. Alltof mörg ung börn njóta
ekki viðunandi öryggis og aðbúnað-
ar og allt of mörg stálpuð böm og
unglingar verða að vera alein heima
stóran hluta dagsins á meðan for-
eldrar þeirra sinna vinnu sinni.
Þetta er vægast sagt óviðunandi
ástand sem verður að breyta, það
þolir enga bið og við höfum ekkert
leyfí til að koma svona fram við
börnin okkar sem ekki geta sjálf
varið sinn málstacf. Það sem er
mest aðkallandi í dag er að atvinnu-
lífið lagi sig að þörfum fjölskyld-
unnar, að hörðu málin lagi sig að
mjúku málunum en ekki öfugt eins
og verið hefur. Gleymum ekki að
mjúku málin em lifið sjálft. Það er
ýmislegt hægt að gera til að bæta
þetta ástand til dæmis með styttri
Stefnir Helgason, einn aðstand-
enda undirskriftasöfnunarinnar,
sagði að hugmyndin að undirskrift-
arsöfnuninni hefði orðið til meðal
nokkra sundlaugargesta í Kópa-
vogi. „Við vomm að kvarta yfir því
að á sama tíma og sundlaugin væri
ekki nema hálfklámð væri verið að
ráðast í eitt mannvirkið enn og ein-
hver stakk upp á því að setja út
nokkur blöð og sjá hvað fólk vildi.
Hér er ekki um félag að ræða og
enginn sértakur í forsvari," sagði
Stefnir meðal annars og bætti við
að ekki hefði verið gengið skipulega
til verks. Engu að síður hefðu undir-
tektir verið mjög góðar og um það
bil 500 manns hefðu skrifað sig.
Gunnar Steinn Pálsson, í stjórn
Breiðabliks, sagði félagið hefði ekki
skipt sér af undirskriftarsöfnuninni
en sagði að Breiðabliksmenn myndu
kynna sinn málstað ef farið yrði út
í skoðanakönnun um framlög til
íþróttahallarinnar í tengslum við
komandi alþingiskosningar.
Ahrifamáttur
kvenna í sljórn-
málum aukist
Kvenréttindafélag íslands hélt fund
á Akureyri síðastliðinn sunnudag
með konum í framboði á listum allra
flokka í Norðurlandskjördæmi
eystra. í frétt frá félaginu segir,
að niðurstaða fundarins sé sú „að
þrátt fyrir mismunandi leiðir vinna
allar konur að því sameiginlega
markmiði að auka jöfnum höndum
áhrifamátt kvenna í íslenskum
stjórnmálum".
Kópavogur:
Vilja kjósa um fram
lög til íþróttahallar