Morgunblaðið - 09.04.1991, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. APRÍL 1991
9.4. 1991 Nr. 216
VAKORT
Eftirlýst kort nr.:
4507 4500 0005 3774
4543 3700 0000 2678
4543 3700 0005 1246
4548 9000 0021 2540
4548 9000 0031 6002
4929 541 675 316
Afgreiðslufólk vinsamlegast takið ofangreind
kort úr umferð og sendiö VISA fslandi
sundurklippt.
VERÐLAUN kr. 5000,-
fyrir að klófesta kort og visa á vágest.
VISA ÍSLAND
Höfðabakka 9 • 112 Reykjavlk
Slmi 91-671700
____________
Þægilegar í notkun, íslenskur
leiðarvísir og sérstaklega hljóðlátar.
Sjálfvirk leiðrétting, feitletrun
og undirstrikun.
5 íslensk letur.
SILVER REED
SKÓLARITVÉLAR
SKRÍFSTOFU VÉLAR sund hf
NÝBÝLAVEGI16 - SÍMI 641222
-taikni og þjónusta á trauHturn grunni
Viltu víkka sjóndeildar-
hringinn?
SETBERGSHLÍÐ í
Hafnarfirði
Til sölu þessar vönduðu séríbúðir í
hásæti Hafnarfjarðar með útsýni til
alira átta svo langt sem augað eygir.
Sérinngangur í allar íbúðir, engin
sameign, þvottaaðstaða inni í íbúð,
ævintýraleg útivistarsvæði allt um
kring.
Dæmi um verð á íbúðum:
2herb. 60 m2 á 1 hæðm. sérgarði:
tilb. u. tréverk: kr. 5.405.000.-
fullbúin: kr. 6.525.000,-
3 herb. 75 m2 á 1 hæð m. sérgarði:
tilb. u. tréverk: kr. 6.525.000.-
fullbúin: kr. 7.850.000.-
4-5 herb. á 2 og 3 hæð með garð-
skála og svölum:
tilb. u. tréverk: kr. 7.950.000,-
fullbúin: kr. 9.583.000.-
Viltu vita meira?
Komdu á skrifstofuna til okkar
og fáðu ýtarlega upplýsinga-
möppu um allt sem máli skiptir
eða hringdu og við sendum þér
möppuna um hæl.
lU'
SH VERKTAKAR
STAPAHRAUNI 4,
HAFNARFIRÐI, SÍMI 652221
opið Mán. - Föstd. frá 9 til 18.
Sunnudaga frá 13 til 16.
í NÁVÍGI
Skáldið (Magnús Jónsson) og kona athafnamannsins (Halldóra
Björnsdóttir).
Leiklist________
Guðrún Þóra Gunnarsdóttir
Nemendaleikhúsið sýnir í
samvinnu við Leikfélag Reykja-
víkur I Borgarleikhúsinu Damp-
skipið Island eftir Kjartan Ragn-
arsson.
Leikstjóri: Kjartan Ragnarsson.
Leikmynd: Grétar Reynisson.
Búningar: Grétar Reynisson og
Stefanía Adolfsdóttir.
Leikhljóð og val á tónlist: Egill
Ólafsson.
Lýsing: Lárus Björnsson.
Árið 1919: Dampskipið ísland
er á leiðinni til íslands með tíu
farþega innanborðs. Það þenur
lúðrana og siglir tignarlegt inn á
sviðið í Borgarleikhúsinu gegnum
áhorfendabekki og þoku sem byrg-
ir sín.
Byijunin á leikritinu Dampskipið
ísland sem Kjartan hefur samið
fyrir Nemendaleikhúsið er flott og
áhrifamikil, það er ekki á hveijum
degi sem maður er nánast sigldur
í kaf af gufuskipi í leikhúsi. Áhorf-
endur sitja í hálfhring á hliðar- og
baksviði en hinn hefðbundni áhorf-
endasalur er lokaður af. Á hring-
sviðinu siglir svo skipið eins og
leið liggur norður fyrir land uns
það festist í ís og liggur þar fast
í þijá sólarhringa. Hið stirðnaða
andrúmsloft ísbreiðunnar verður til
þess að leysa úr læðingi heitar til-
fínningar og ástríður meðal farþeg-
anna, í návíginu fara hlutirnir að
gerast. Þegar skipið hefur losnað
og komið er í höfn í Reykjavík er
þó eins og ekkert hafi gerst og
allt er eins og í upphafi, a.m.k. á
yfirborðinu.
Leikritið er skrifað fyrir þennan
átta manna hóp sem er að úskrif-
ast frá Leiklistarskóla íslands en
auk þess taka þau Egill Ólafsson,
Guðný Helgadóttir og Anna Sigríð-
ur Einarsdóttir þátt í sýningunni.
Leikaraefnin tilvonandi eru öll í
tiltölulega jöfnum hlutverkum og
hvert hlutverk er nánast lítil mynd
af persónu. Smámynd sem segir
þó býsna mikið um eðli hvers og
eins þegar gríman dettur af þeim
þessa þijá daga í ísnum. Hver pers-
óna er fulltrúi einhvers hóps í þjóð-
félaginu, um borð eru: stúdent,
iaéknir, skáld, hermaður, óperu-
söngvari, athafnamaður og eigin-
kona hans, heimskona með fortíð,
sjómaður, að ógleymdum tveimur
smáborgarafrúm.
Persónur og leikendur
Það er Þórey Sigurþórsdóttir
sem leikur Kriste Lauren, öðru
nafni Kristínu Lárusdóttur, sem
knýr atburðarásina áfram og verð-
ur til þess að upp úr sýður. Þórey
hefur tígulega framkomu og Kriste
verður í höndum hennar glæsileg
og sönn kona sem ekki á skilið
fyrirlitningu þrátt fyrir að hún
hafi verið örlát á blíðu sína. Sakir
þess hraktist hún frá íslandi en er
nú á leiðinni heim aftur undir
fölsku flaggi til að sjá bömin sín.
En um borð eru þrír karlmenn sem
vita hver hún er í raun og veru,
það eru þeir Þóroddur Ólafsson
athafnamaður (Þorsteinn Bach-
mann), Jóhannes skáid (Magnús
Jónsson) og læknirinn (Ari Matt-
híasson). Þorsteinn gerir sér gott
mat úr þessum eigingjarna og faut-
alega manni sem Þóroddur er en
hann gengur yfir fólk eins og hon-
um hentar og á þá sök að upp
kemst um Kriste þrátt fyrir að
hann hafi lofað henni aðstoð.
Berklaveika og ástsjúka skáldið er
skýrt dregið af Magnúsi sem túlkar
veí þrána eftir stundarunaði með
sjúkdóminn kraumandi í bijóstinu.
Ári náði sér hins vegar ekki fylli-
lega á strik í hlutverki læknisins
sem hafði um árabil verið ástfang-
inn af Kriste, stundum var eins og
eitthvað hamlaði leik hans t.d. þeg-
ar læknirinn var að játa ástir sínar
fyrir Kriste. I öðrum atriðum náði
Ári sér reyndar mun betur á strik.
Þorsteinn Guðmundsson leikur her-
mann sem er á leið heim eftir
heimsstyijöldina fyrri. Mér fannst
þetta einna leiðinlegasta hlutverkið
frá höfundarins hálfu og frekar
vandræðalegt; stríðsmaðurinn sem
er enn með vígvöllinn í huga sér.
Þorsteinn átti því í erfiðleikum með
þetta hlutverk en hinar þjakandi
minningar komu vel fram í hægum
og þunglamalegum hreyfingum.
Hreyfingar Tínu Larsen, sem Ingi-
björg Gréta leikur, voru aftur á
móti fullar af lífsgleði og þrótti
enda Tína aðeins 19 ára og full
eftirvæntingar að sjá ísland aftur
eftir langa fjarveru. Ingibjörg var
skemmtilega galsafengin og allt
að því strákslega stiklandi í hreyf-
ingum svo stundum hefði mátt
halda að Tína væri einungis barn
að aldri. Halldóra Bjömsdóttir leik-
ur Maríu konu athafnamannsins,
slétt og felld á yfirborðinu en und-
ir niðri kraumar óánægjan. Það
sópar að Halldóru á sviði og henni
veittist auðvelt að túlka hina fínu
og kaldlyndu konu sem bráðnar
stutta stund í höndum skáldsins.
Gunnar Helgason leikur Sigurð,
ungan sjómann sem stendur í
smygli fyrir hina groddalega Þór-
odd og það var dapurleg sena þeg-
ar hann var að pína Sigurð til þess
að syngja fyrir stórsöngvarann.
Egill Ólafsson var eins fiskur í
vatni í hlutverki óperusöngvarans
og söngur hans var tilkomumikill
og fallegur. Þær Guðný Helgadótt-
ir og Anna Sigríður Einarsdóttir
höfðu ekki tækifæri til að sína
mikil tilþrif þar sem þeirra hlutverk
fólust öðru fremur í því að sigla
um skipið með þóttasvip hvað þær
gerðu með ágætum en stundum
heyrðist þó fulllítið í Guðnýju.
Reyndar var stundum vandamál
að heyra hvað leikararnir sögðu.
Þar sem skipið var á sífelldri hring-
hreyfingu þá sneru leikarar einatt
baki í áhorfendur og þá var ein-
staka sinnum eins og hið mikla
rými í salnum gleypti hið talaða
orð.
Samfélag á skipi, sneið úr þjóð-
félaginu, er ágætis efniviður og í
návíginu um borð er hægt að ýta
persónunum saman og sjá hvað
gerist þegar þær eru komnar of
nálægt hver annarri. Engu að síður
fannst mér leikritið vera furðanlega
líflaust, einkum fyrir hlé, þrátt fyr-
ir ýmsar hávaðasamar uppákomur.
Kannski hamlar sú staðreynd höf-
undi að hann er að skrifa fyrir
ákveðinn hóp og persónurnar fá
ekki að þróast eins fijálst þar sem
hlutverkin verða að vera tiltölulega
jöfn. Lítt spennandi hlutverk fá því
nánast jafnmikið rými og þau bita-
stæðari. Ég held einnig að það
hefði gneistað mun meira af tilfinn-
ingabálinu um borð ef persónurnar
hefðu ekki verið jafn bundnar við
það að vera fultrúar einhvers þjóð-
félagshóps. Þetta leikrit, sem til-
einkað er listamanninum Göggu
Lund sem 19 ára fékk ferð til Is-
lands að gjöf, er prýðileg hugmynd
en útfærslan hefði mátt vera kraft-
meiri og rista dýpra.
Eins og áður sagði er leikmynd-
in mjög eftirminnileg og á mikinn
þátt í því að lyfta leikritinu í hæð-
ir, Grétar Reynisson sýnir enn og
sannar hugkvæmni sína í leikhúsi,
reyndar á hann einnig hlut í bún-
ingunum sem eru fallegir en lát-
lausir. Hreyfing skipsins um hring-
sviðið skapaði stundum vandræði
með lýsingu sem var annars ágæt
en það kom fyrir að ljóskastararnir
beindust ekki alltaf á rétta staði
og hiuti leikrýmisins var myrkvað-
ur. Þar sem áhorfendur sitja á svið-
inu sjálfu án nokkurrar upphækk-
unar skapast svolítið vandræði fyr-
ir þá sem aftast sitja að sjá það
sem fer fram á ísnum, þ.e. sviðinu
sjálfu. Þeir sem sitja fremstir eru
svo ekki lausir við hálsríg við að
horfa upp í skipið þegar það er
nálægt en leikmyndin er svo
skemmtileg að maður fyrirgefur
þetta, þó væri kannski ekkert til
fyrirstöðu að það væri einhver upp-
hækunn fyrir þá sem aftast sitja.
Það hlýtur að vera mikill munur
fyrir nemendur Leiklistarskólans
að fara úr litla rýminu í Lindarbæ
upp í Borgarleikhúsið þar sem
tæknimöguleikar virðast nánast
óþrjótandi. Það er gaman að svona
samvinnu og án efa er hún dýrmæt
reynsla fyrir þessa verðandi leikara
og ætti reyndar að vera nauðsyn-
legur þáttur í þeirra námi. Damp-
skipið ísland er lokaverkefni þessa
hóps og ég óska honum velfarnað-
ar í starfi á komandi árum og að
síðustu vil ég þakka það ánægju-
lega framtak að láta verkið fylgja
með í leikskrá.
Sara Vilbergsdóttir
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Það hefur oft verið nefnt hversu
misjafnlega áberandi myndlistar-
sýningar eru í fjölmiðlum. Sumar
eru vel kynntar með stórum við-
tölum við listamenn og mikilli um-
fjöllun, á meðan aðrar, sem haldn-
ar eru á sama tíma, hverfa ef til
vill í skuggann, án þess að í því
felist nokkuð mat á þeirri mynd-
list, sem um ræðir. Orsakir þessa
er oftar að finna í persónu lista-
fólksins én í verkum þeirra, því að
á meðan sumir velja að ögra um-
hverfi sínu til að ná athygli þess,
kjósa aðrir að fara hægar og fá
að vinna í friði.
Sara Vilbergsdóttir er sennilega
ein af þeim listamönnum sem legg-
ur meira upp úr að fá vinnufrið en
að sýna út um víðan völl. Þó hún
hafi lokið námi fyrir nokkrum árum
(eftir að hafa stundað listnám við
Listasvið F.B., Myndlista- og
Handíðaskólann og loks Statens
Kunstakademi í Osló) hefur hún
ekkert verið að flýta sér með sýn-
ingarhald, en tekið þátt í nokkrum
samsýningum; tvær einkasýningar
í Slunkaríki heima á ísafirði hafa
sjálfsagt verið jafnt mikið fyrir vini
og vandamenn eins og til að veita
sýningaþörfinni útrás.
Nú stendur hins vegar yfir í
FIM-salnum við Garðastræti fyrsta
einkasýning hennar í höfuðborg-
inni. Sara hefur sagt að myndir
hennar íjalli um farartæki og
áfangastaði; það er hið eilífa ferða-
lag mannsandans sem hún er að
fást við að hlutgera. Síðan gerir
hún líka myndir af þeim kjarna sem
hún telur vera innst í allri þeirri
leit sem málverkin fjalla um.
Á yfirborðinu eru málverk Söru
næsta fábrotin. í þeim getur að
líta fá form, einkum ílát og ker af
ýmsu tagi, svo og báta og för. Lit-
fletir eru stórir og úfnir og tónar
litanna eru samræmdir, þannig að
hvert málverk myndar
lokaða heild.
En þegar verkin eru skoðuð nán-
ar, 'kemur fleira í ljós. Hjá sumum
iístamönnum liggur verkið aHt í
augum uppi í yfirborðinu, en svo
er ekki hér. Þessar myndir eru all-
ar vandlega uppbyggðar, þar sem
hvert lagið kemur ofan á annað,
og sumar hafa greinilega verið
lengi í vinnslu. Þannig má greina
að skærir litir, t.d. rauðir og bláir,
eru í undirlaginu, og skína oft í
gegn; þeir gefa myndunum þannig
oft bjartari blæ en ætla mætti í
Sara Vilbergsdóttir: „Ker“.
fyrstu. Sara máiar því djúpt, og
yfirborðið, sem hún ber gjarna
þykkt á með grófum penslum eða
spöðum, er ekkert annað en það -
ysta skel.
Myndefni Söru eru einangrun
og fábreytileiki, ekki síður en
draumurinn um að komast brott,
að ferðast. Það er hin sífellda tog-
streita hins daglega hversdags-
leika, sem menn þrá að breyta, og
draumsins um að komast frá hon-
um, sem er grunnurinn að mörgum
verkanna. Um það bera titlarnir
vitni; sumir minna á drauminn
(„För á För, „Sexæringur), aðrir á
fábreytileikann („Kanna, „Kerald,
„Hnullungur stór), og loks benda
nokkrir á hvað gerir draumana
mögulega („Griðastaður, „Vembil-
fláka). Kjarninn í því sem menn
leita getur síðan verið jafn einfald-
ur og yfirlætislaus og „Kúlukjarn-
ar, sem eru dauft endurvarp
drauma, þrátt fyrir líflega uppsetn-
ingu.
Sara Vilbergsdóttir hefur náð
að skapa sér persónulegan stfl, sem
hentar vel þeim viðfangsefnum sem
hún hefur tekið fyrir. í þessum
verkum felst íhugun og hvíld frek-
ar en átök og uppgjör. Á því er
alltaf full þörf í mannlegu samfé-
lagi, og tímabundið í lífi hvers ein-
staklings.
Sýning Söru Vilbergsdóttur í
FÍM-salnum við Garðastræti stend-
ur til sunnudagsins 14. apríl.