Morgunblaðið - 12.04.1991, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. APRÍL 1991
17
Evrópuríki ísland og EB
eftir GuðmundH.
Garðarsson
Sérhver íslendingur, sem kominn
er til vits og ára, á_ að láta sig skipta
með hvaða hætti ísland á að aðlag-
ast nýjum og breyttum viðhorfum í
samskiptum og samstarfí þjóða.
Engin á að fínna til smæðar vegna
þess, að einhveijir oft á tíðum sjálf-
skipaðir „sérfræðingar“ í utanríkis-
málum reyna að tileinka sér umræð-
una og marka stefnuna út frá oft á
tíðum einstrengislegum viðhorfum,
sem eiga sér ekki rætur í íslensku
umhverfi ogþeim raunveruleika, sem
meginþorri Islendinga býr við. Með
þessu er ekki verið að segja að engu
megi breyta né að íslendingar skuli
ekki tileinka sér nýjungar, sem horfa
til framfara ogalmennra heilla. Held-
ur er fólk hvatt tii að kynna sér vel
hvað felst 1 enn frekari nálgun ís-
lands og Evrópubandalagsins. Hvað
vinnst og hvað tapast fyrir hinum
almenna manni, einstaklinginn, sem
vill lifa og starfa á íslandi um
ókomna framtíð.
ísland og Bandaríkin
Ýmsir, þar á meðal höfuhdur þess-
arar greinar, hafa átt þess kost í
gegnum lífsstarf sitt að kynnast all-
vel þeiiri þróun, sem hefur átt sér
stað og á sér nú stað í Vestur-Evr-
ópu jafnframt því sem þeir hafa
kynnst kostum þess að ísland hefur
átt í fleiri hús að venda en Evrópu
í utanríkismálum. Á það bæði við
um öryggis- og varnarmál sem og í
utanríkisviðskiptum. Ber þó sérstak-
lega að hafa í huga áratuga árang-
ursrík samskipti við Bandaríki Norð-
ur-Ameríku. Þau hafa reynst íslend-
ingum hagkvæmari, en nokkur toll-
amismunur í viðskiptum við Evrópu-
ríki. Án viðskiptamöguleikanna við
Bandaríkin og stuðnings og velvilja
Bandaríkjamanna á tímabili þorska-
stríðanna 1958-1976, hefði sigur
aldrei unnist í útfærslu íslenskrar
fiskveiðilögsögu úr 12 sjómílum í 200
sjómílur. Þetta er staðreynd, sem
þeir sem tóku þátt í lausn þessara
mála vita gerst. Ef stefna Vestur-
Evrópuríkjanna hefði ráðið myndum
við enn deila fískimiðunum við Is-
landsstrendur með Bretum, Þjóðveij-
um, Belgíumönnum og væntanlega
Spánveijum og Portúgölum, sem við
myndum einnig þurfa að gera gengj-
um við í EB. Lífskjör á íslandi væru
þá mun lakari.
Fjöregg — fiskimiðin
Allir ábyrgir stjórnmálamenn á
íslandi eru sammála um, að ekki
kemur til greina að hleypa erlendum
aðilum inn á fiskimiðin. Þá auðlind
ætla og verða íslendingar sjálfir að
nýta, ef þeir, með góðu móti, eiga
að búa í þessu landi. Þetta er hinn
efnahagslegi grundvöllur, sem setur
þjóðinni ákveðin takmörk og gefur
henni jafnframt svigrúm til viðræðna
við aðrar þjóðir um stöðu sína og
framtíð. Þótt aðrar atvinnugreinar
og önnur atvinnustarfsemi skipti
miklu máli í verðmætasköpuninni,
er það nýting og yfirráð yfir fískimið-
unum, fiskvinnslunni og söiu afurð-
anna, sem ræður því, hvort á íslandi
þróast samfélag 2-300.000 manna á
sjálfstæðum og lífvænlegum grund-
velli. Skynsamt fólk gerir sér grein
fyrir þessari staðreynd, en því miður
eru alltof margir, sem ekki virðast
skilja þetta, né vilja beygja sig undir
þau efnahagslögmál, sem íslenskt
umhverfí setur fámennri þjóð á ey-
landi nyrst í Atlantshafi. Ýmsir áköf-
ustu talsmenn aðildar íslands að EB
eða þeir, sem vilja að ísland undir-
gangist ákvæði hins nýja efnahags-
svæðis hvað verslun, viðskipti, þjón-
ustu og fjármagnsstreymi áhrærir,
vilja ekki viðurkenna að í því felist
raunverulega framsal fullrar sjálfsá-
kvörðunar um meðferð þessara mála.
ísland og Wall Street
Þrátt fyrir ýmsa erfiðleika og þrátt
fyrir gagnrýni á eigna- og tekjuskipt-
ingu á hveijum tíma, ríkir á íslandi
meiri jöfnuður og fólk býr almennt
við betri lífskjör og meira öryggi en
tíðkast í Evrópu. Aðild að EB mun
raska þessu og gjörbreyta eigna- og
tekjuskiptingu landamanna með
þeim hætti, að misskiptingin verður
enn meiri. Einhver hugsanlegur
efnahagsbati vegna nýrra atvinnu-
tækifæra á íslandi, sem enginn hefur
enn bent á í allri umræðunni um
aðild að EB, mun ekki fá neinu hér
umbreytt.
ísland verður aldrei neitt „Wall
Street" í samfélagi þjóðanna. Það
vita þeir, sem þekkingu hafa á al-
þjóðaviðskiptum. Það er einfalt mál
fyrir góða skriffínna, sem hafa litlar
sem engar rætur í atvinnulífínu, þar
sem frumsköpun verðmæta hefst, að
setja fram í ræðu og riti, almenn rök
fyrir aðild íslands að efnahagssvæði
Evrópu. Þessi menn skynja ekki,
hversu örlagaríkt það er að missa
eigið vald og stjórnun yfír helstu
þáttum atvinnulífsins og peninga-
og bankakerfinu svo nokkuð sé
nefnt.
Ábyrgð og eignarhald
Það er eftirtektarvert, en kemur
þó þeim ekki á óvart sem þekkja, að
í skoðanakönnunum um hugsanlega
aðild ísland að EB voru það fyrst
Guðmundur H. Garðarsson
„Ef stefna Vestur-Evr-
ópuríkjanna hefði ráðið
myndum við enn deila
f iskimiðunum við ís-
landsstrendur með
Bretum, Þjóðverjum,
Belgíumönnum og
væntanlega Spánverj-
um og Portúgölum, sem
við myndum einnig
þurfa að gera gengjum
viðíEB. Lífskjör á Is-
landi væru þá mun lak-
ari.“
og fremst sérfræðingar og ákveðin
tegund þjónustuaðila, sem vildu að
íslendingar gengju EB á hönd. Fólk-
ið í atvinnulífínu, einstaklingarnir
sem axla ábyrgðina vegna starfa á
þeim vettvangi, voru andvígir aðild-
inni eða of mikilli nálgun. Þessi aðil-
ar vita hvað er í húfí. Eignarhald,
stjórnun, tekjuskipting, velferð,
menntun, vamir, öryggi — allt eru
þetta atriði, sem kryfja verður til
mergjar, þannig að fólk sjái enn bet-
ur með augljósum hætti, hvað í húfi
er. Málglaðir skólabókasérfræðingar,
sem hafa allt sitt á þurru og þurfa
ekki sjálfír að deila eigum sínum,
fyrirtækjum eða öðru rrieð erlendum
aðilum, eiga ekki að komast upp með
að blekkja fólk með lítt studdum
rökurn.
Að trúa á sjálfan sig
íslendingar eni og verða alltaf
Evrópuþjóð, en það þýðir ekki að við
þurfum að framselja sjálfstæði okkar
og fullveldi með aðild að EB. Þessi
þjóð býr við þær aðstæður og hefur
það mikla möguleika, að hún þarf
ekki að gerast aðili að EB til að
tryggja sína framtíð. Auðlindir lands-
ins og þau gæði sem þær gefa af
sér, eru og verða eftirsótt. Þar við
bætist að lega landsins mun áfram
hafa þýðingu fyrir varnir, öryggi og
eftirlit stórþjóðanna á norðurhveli
jarðar.
íslendingar eiga ekki að láta neins
ófreistað til að ná sem bestum samn-
ingum við aðrar þjóðir. Það á ekki
aðeins við um EB-ríkin. Möguleikar
fyrir 2-300.000 manna velmenntaða
þjóð eru miklir. ísleiidingar hafa
kunnað að nýta sér tækifæri fortíðar-
innar og það er ekkert sem segir að
þeir muni ekki geta gert það í fram-
tíðinni.
Til þess þarf trú á sjálfan sig og
styrkleika til athafna.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Sjáifstæðisflokkinn ogá sæti í
Evrópustefnunefnd Alþingis.
Þórir V. Þórisson
„Einn er þó sá flokkur
sem í dag sker sig úr
með því að vera með
skýrustu og heilsteypt-
ustu stefnuskrána fyrir
hina nýju umbóta-
stefnu, en það er Þjóð-
arflokkurinn.“
miðstýringu og ríkisrekstri. Þeir
kunna ekki önnur úrráð og eiga því
að hverfa úr myndinni. Nýr ás kem-
ur í ljós þar sem markaðsbúskapur
er hið ríkjandi efnahagskerfi.
Að markaðsbúskapur standi uppi
sem hið eina fullgilda hagkerfí þarf
alls ekki að þýða að kapítalismi sé
hið eina rétta þjóðfélagskerfi. Hinir
nýju pólar gætu orðið auðvalds-
hyggja í sinni hreinustu mynd, og
markaðshagkerfi með valddreifingu,
umhverfísvernd og mannúðarstefnu
í fyrirrúmi. Þessum seinni pól má
alls ekki blanda saman við vinstri
stefnu, en þar eru meginstjómar-
hættirnir miðstýring og ríkisrekstur,
og lítið hefur farið fyrir manngildis-
sjónarmiðum og umhverfisvernd
nema e.t.y. .í ;Svíþjóð. Það .sem, gæti
valdjð slíkum rugljngi ^r a,ð> mjög
margir, vinstri menn á íslandi eru
fyrst og fremst húmanistar og hafa
hafnað í hinum ýmsu vinstri- og
miðjuflokkum vegna þess hve Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur lítið sinnt
mannúðarstefnu, en ein af megin-
stoðunum í stefnu þess flokks er ein-
staklingshyggjan.
Á undanförnum árum hafa komið
fram margir flokkar og hreyfingar
sem hafa valddreifingu og mannúð-
arsjónarmið á stefnuskrám sínum,
nægir að nefna Kvennalistann, Þjóð-
arflokkinn, Heimastjórnarsamtökin
og Flokk mannsins. Þessir flokkar
eru vel til þess fallnir að mynda sam-
eiginlega hinn mótstæða pól gegn
auðvaldshyggju- og miðstýringaröfl-
unum sem nú ríkja í Sjálfstæðis-
flokknum. Einn er þó sá flokkur sem
í dag sker sig úr með því að vera
með skýrustu og heilsteyptustu
stefnuskrána fyrir hina nýju umbóta-
stefnu, en það er Þjóðarflokkurinn.
Hann er ekki miðjuflokkur eða þver-
pólitískur flokkur. Þjóðai'flokkurinn
er nýtt og ferskt afl með ný viðhorf
í stjórnmálum.
Þjóðarflokkurinn stefnir að vald-
dreifíngu, með því að færa stjómun
og pólitískar ákvarðanir út til lands-
hlutanna. Þessi valddreifing hvetur
þegnana til fullrar ábyrgðar og þátt-
töku í ákvarðanatöku. Þjóðarflokkur-
inn hefur manngildissjónarmið að
leiðarljósi sem hafa skerpst við samr-
una við Flokk mannsins. Hann hafn-
ar aðild að Evrópúbandalaginu sem
stofnar sjálfstæði og sjálfsákvörðun-
arrétti þjóðarinnar í hættu, og krefst
þess að þjóðaratkvæðagreiðsla fari
fram ef innganga er yfírvofandi. Ég
ætla.ekki að tíunda stefnuskrá Þjóð-
arflokksins í smáatriðum, en bendi
kjósendum á að kynna sér hana
gaumgæfilega.
Ég skora á kjósendur að samein-
ast um að koma á fót sterku stjórn-
málaafli til mótvægis við Sjálfstæðis-
flokkinn með því að kjósa Þjóðar-
flokkinn. „Vinstri“ flokkamir eru
steinaldarfyrirbæri. Mikið betri jöfn-
un lífsgæða næst með vaiddreifingu,
einkaframtaki og mannúðarstefnu
en með miðstýringu, ríkisrekstri og
eiginhagsmunapólitík. X-Þ.
Höfundur er heilsugæslulæknir á
Dalvík. ■ ;
Tvö höfuð á sömu kú
eftir Jón Helga
Björnsson
Framþróun verður að taka við
af kyrrstöðu í íslenskum landbún-
aði. Móta þarf skýra stefnu til
framtíðar, aðeins þannig geta
bændur tekist á við þann vanda
sem fyrir liggur. Vanda sem hefur
safnast saman undir átta ára
stjórn Framsóknar og Alþýðu-
bandalags.
Sundurlyndi
Bændur vita nú ekki hvert
stefnir í landbúnaðarmálum. Þeir
hafa fengið sendan búvörasamn-
ing, en hvað er hann?
Formaður Alþýðuflokksins seg-
ir hann viljayfirlýsingu og Stein-
grímur Sigfússon segir hann
samning. Fyrir Jóhannesi Geir
þriðja manni á lista Framsóknar-
flokksins í Norðurlandskjördæmi
eystra er þetta ágætur samningur.
A Páli Péturssyni þingmanni
Framsóknarflokksins í Norður-
landskjördæmi vestra er helst að
skilja að samningurinn sé ekki á
vetur setjandi. Búvörusamningur-
inn taki ekki tillit til byggðasjónar-
miða og hann sé vondur fyrir
bændur. Það er reyndar ekki óvan-
alegt að framsóknarmenn hafi tvö
höfuð á sömu kú.
Á síðustu vikum hefur þannig
komið í ljós að ríkisstjórnarflokk-
arnir hafa ekki mátt eða samstöðu
til að móta landbúnaðarstefnu til
framtíðar.
Sátt um landbúnaðinn
Sjálfstæðisflokkurinn einn hef-
ur þann mátt og þá breidd sem
þarf til að koma fram landbúnað-
arstefnu til framtíðar. Þar ríður á
að sátt ríki milli framleiðenda og
neytenda.
Frumkvæði aðilja vinnumarkað-
arins sem skóp þann búvörusamn-
ing sem nú er um rætt, er lofs-
Jón Helgi Björnsson
„Sjálfstæðisflokkurinn
einn hefur þann mátt
og þá breidd sem þarf
til að koma fram land-
búnaðarstefnu til fram-
tíðar. Þar ríður á að
sátt ríki milli framleið-
enda og neytenda.“
verð. Sú sátt sem þar hefur náðst
getur verið grannur að landbún-
aðarstefnu næstu ára. Enda eru
þær tillögur i anda þeirrar stefnu
sem samþykkt var á landsfundi
Sjálfstæðisflokksins haustið 1989.
Ljóst er að búvörusamningur
sá sem liggur fyrir er aðeins skref
í átt til -aukins frelsis, margt er
óljóst og bíður næstu ríkisstjórnar.
Sjálfstæðisflokkurinn ætlar að
koma-að því verki.
Ungt fólk kallar á breytingar
Ungt fólk getur ekki fellt sig
við höft og miðstýringu. Allir
hljóta að sjá að ungt fólk sem tek-
ur við af foreldram sínum verður
að hafa kost á þyí að auka og
hugsanlega breyta þeirri fram-
leiðslu sem fyrir er. Þannig getur
búskapur verið spennandi atvinnu-
grein. Aukið fijálsræði er forsenda
þess að ungt fólk fáist til að snúa
sér að búskap.
íslenskur landbúnaður verður
að vera opinn fyrir ungu fólki. Því
aðeins að hægt sé að virkja atorku
og hæfileika þess er líklegt að
landbúnaðurinn -standist þá
storma sem uni hann blása í dag.
Umhverfið
Sjálfstæðisflokkurinn leggur
megin áherslu á það að umhverfis-
vernd eigi að byggjast sem mest
á fólkinu sjálfu. I samræmi við
það er nauðsynlegt að bændur og
samtök þeirra hugi að þessum
málum. Hreinleiki og lítil mengun
mun verða helsti styrkur íslensks
landbúnaðar á komandi árum.
Bændur eiga að hafa samstarf
við þá aðilja sem vinna að gróður-
vernd og uppgræðslu. Sjálfstæðis-
flokkurinn telur að beina eigi verk-
efnum á sviði landgræðslu til
bænda, enda nýtist þekking
bænda vel þar.
Að lokum
Islenskur landbúnaður sem er í
náinni snertingu við markaðinn
og lifir í sátt við umhverfi sitt, á
fyrir sér bjarta framtíð, ef rétt er
á málum haldið.
Höfundur er líffræðingur og
skipar 5. sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins í
$ Norðurlandskjördæmi eystra.