Morgunblaðið - 17.04.1991, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 1991
Evrópubandalagið:
Krafan um veiði-
heimildir ítrekuð
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
EVIRO Dobosz, forseti EUROPECH, samtaka útgerðar- og fisk-
vinnslufyrirtækja innan Evrópubandalagsins (EB), hefur í bréf til
til forseta ráðherraráðs bandalagsins og framkvæmdastjórnar þess
ítrekað kröfur útgerðarmanna innan EB um að staðið verði fast á
kröfunni um aðgang að fiskimiðum fyrir aðgang að mörkuðum í
viðræðunum um Evrópska efnahagssvæðið (EES).
ANC-fangar látnir lausir
Reuter
41 félagi í Afríska þjóðarráðinu (ANC) var látinn
laus úr Robben Island-fangelsinu við strönd Höfða-
borgar í Suður-Afríku í gær. Þetta er stærsti hópur-
inn sem sleppt hefur verið úr fangelsi í einu frá þvl
F.W. de Klerk hóf stjómmálaumbætur sínar í fyrra.
Innan við hundrað fangar eru eftir í fangelsinu. Á
myndinni bera fangamir fyrrverandi eigur sínar úr
báti sem flutti þá úr fangelsinu.
Lögð er áhersla á að EB hafi
ávallt, með réttu, krafíst þess I við-
ræðunum um EES að I stað að-
gangs að mörkuðum komi aðgang-
ur að fiskimiðum EFTA-ríkjanna.
Það sé hins vegar lióst að hvorki
Svíar, Norðmenn né islendingar séu
tilbúnir til að fallast á þær kröfur
í samningaviðræðum EB og EFTA.
Dobosz segir að það sé óaðgengi-
legt að eina ferðina enn verði hags-
munir sjávarútvegs innan EB fyrir
borð bornir með samningum sem
leitt gætu til ótakmarkaðs innflutn-
ings á sjávarafurðum frá þessum
ríkjum sem leiddu til verðlækkunar
á verðmætari tegundum á mörkuð-
um EB. Þess vegna megi alls ekki
fóma sjávarútvegnum fyrir sam-
komulag við EFTA-ríkin. Fram-
kvæmdastjórnin verði því að standa
fast á kröfunni um aðgang að fiski-
miðum.
Á morgun halda sjávarútvegs-
ráðherrar EB fund I Lúxemborg þar
sem m.a. verður fjallað um tillögur
framkvæmdastjórnarinnar um að-
gerðir til að draga úr veiðum innan
lögsögu aðildarríkjanna.
Tillaga EB um réttarhöld yfir Iraksforseta:
Sendum ekki hersveitir til að
handsama Saddam Hussein
-segir varnarmálaráðherra Bandaríkjanna
Washington, Strassborg. Reuter.
DICK Cheney, varnarmálaráð-
-herra Bandarikjanna, fagnaði í
gær tillögu EB-ríkja um að efnt
yrði til stríðsglæparéttarhalda
yfir Saddam Hussein Iraksfor-
seta. Ráðherrann sagði hins
vegar að Bandaríkjamenn
myndu ekki senda af stað herlið
til að klófesta leiðtogann. Utan-
ríkisráðherrar Evrópubanda-
lagsins (EB) samþykktu á fundi
sínum á mánudag að hvelja til
slíkra aðgerða þótt talsmaður
þeirra viðurkenndi að erfitt
yrði að hrinda málinu í fram-
kvæmd.
„Ef einhvern langar til að fara
til Bagdad til að handtaka Saddam
Hussein og draga hann fyrir rétt
er það prýðilegt,“ sagði Cheney í
útvarpsviðtali. „Ég hef ekkert á
móti slíkum aðgerðum en við höf-
um engin áform þar að lútandi."
Verði af réttarhöldum mun Sadd-
am verða sakaður um að hafa
ráðist inn í íran og síðar Kúveit,
beitt efnavopnum gegn óbreyttum
borgurum og að hafa gert tilraun
til þjóðarmorðs á Kúrdum.
Javiér Perez de Cuellar, fram-
kvæmdastjóri Sameinuðu þjóð-
anna, hvetur EB til varkárni. „Ég
virði þetta frumkvæði en það er
nauðsynlegt að huga vandlega að
öllum undirbúningi því að ég vil
ekki að neitt verði gert sem geti
orðið þröskuldur í vegi þess mann-
úðarstarfs sem Sameinuðu þjóð-
irnar helga sig nú af öllum krafti,“
sagði de Cuellar í gær. SÞ standa
fyrir umfangsmiklu hjálparstarfi I
írak þar sem skortur er víða á
brýnum nauðsynjum og óttast að
farsóttir breiðist út er sumarhitar
skella á. De Cuellar ræddi tillög-
una um réttarhöld við Jacques
Poos, utanríkisráðherra Lúxem-
borgar, sem nú er í forsvari fyrir
bandalagið, og verður hún tekin
fyrir á vettvangi SÞ.
De Cuellar er staddur í Strass-
borg þar sem hann ávarpaði þing
Evrópubandalagsins í gær. Varaði
hann við nýju vopnakapphlaupi í
Mið-Austurlöndum og hvatti EB
til að hafa forgöngu um að helstu
vopnasöluríki semdu um takmörk-
un á viðskiptunum. Hann benti á
að ríki sem nú væru talin vinsam-
leg vopnasöluþjóðum gætu á
skömmum tíma breyst í hættulega
óvini. Yfírstjórn EB annast ekki
eftirlit með vopnasölu aðildarríkj-
anna en fram hafa komið óskir
um að þessu verði breytt.
Leikstjór-
inn David
Lean látinn
Lundúnum. Reuter.
BRESKI leikstjórinn sir David
Lean lést í gær, 82 ára að aldri.
Hann starfaði við kvikmynda-
gerð og leikstjórn í hálfa öld og
myndir hans hlutu alls 28 Óskars-
verðlaun.
David Lean var einn af fáum
Bretum á meðal helstu kvikmynda-
leikstjóra heims og (feJPÖ-S
hann lagði ávallt
mikla áherslu á
góð handrit, frá-
bæran leik og
minnisstæða
myndatöku. Á
meðal frægustu
verka hans eru
„Arabíu-Lawren-
The Bridge
ce
David Lean
on the River
Kwai“ (Brúin yfir Kwai-fljót), „Dr
Zhivago" og „A Passage to India“
(Ferðin til Indlands).
Lean var sæmdur sérstökum
heiðursverðlaunum bandarísku
kvikmyndastofnunarinnar í fyrra,
þá 81 árs, og leikstýrði sama ár
kvikmynd eftir einni af sögum rit-
höfundarins Josephs Conrads,
„Nostromo".
Richard Nixon varar við efnahagshruni í Sovétríkjunum:
Vill samvinnu við umbótasinna
New York. Reuter.
RICHARD Nixon, fyrrverandi forseti Bandaríkjanna, segir í rit-
gerð, sem bandaríska tímaritið Time birti á mánudag, að Míkhaíl
Gorbatsjov, forseti Sovétríkjanna, sé að leiða landið í alvarlegar
ógöngur og Bandaríkjamenn þurfi að hefja samstarf við andstæð-
inga hans.
Nixon fór nýlega I heimsókn til
Sovétríkjanna og segir að Gor-
batsjov hafí sagt sér að bandalag
hans og sovéskra harðlínumanna
sé aðeins „tímabundin krókaleið".
„Langflest bendir þó til þess að
hann sé að leiða Sovétríkin í alvar-
legar ógöngur. Ef ekki verður grip-
ið til róttækra umbóta verða Sov-
étríkin einskismetið og vanmegna
heimsveldi - kjarnorkuveldi með
þriðja heims efnahag, sem erengan
veginn fært um að gegna mikil-
vægu hlutverki í heiminum.11
Nixon hefur heimsótt Sovétríkin
sjö sinnum og hann segist aldrei
hafa orðið var við jafn mikla svart-
sýni á meðal Sovétmanna og í síð-
ustu ferð sinni. „Nú er óttinn ekki
lengur til staðar en vonin er einnig
á bak og burt. Stjórn kommúnista
nýtur einskis trausts á meðal al-
mennings. Efnahagur landsins er
að hrynja."
Forsetinn fyrrverandi hvetur
Bandaríkjastjórn til þess að beita
sér fyrir samvinnu á sviði stjórn-
mála, efnahagsmála og menningar
við hin ýmsu lýðvéldi Sovétríkj-
anna. Hann lýsir Borís Jeltsín, leið-
toga Rússlands, sem „pólitískum
þungavigtarmanni" er ekki sé
hægt að hundsa. „Ég held því ekki
fram að Bandaríkjamenn eigi að
taka upp á því að skipta sér af
innanríkismálum Sovétmanna og
styðja Jeltsín gegn Gorbatsjov.
Hins vegar eigum við að styrkja
tengsl okkar á öllum sviðum við
umbótasinna í Rússlandi og öðrum
lýðveldum. Gorbatsjov mun kunna
því illa. Við verðum á hinn bóginn
að hafa hugfast að hann þarfnast
okkar miklu meira en við hans.“
Nixon segir að ólíkt Gorbatsjov
hafni Jeltsín algjörlega hugmynda-
fræði kommúnista, styðji einka-
eignarréttinn og sjálfstæði Eystra-
saltsríkjanna. Gorbatsjov hafi í
fyrstu tekið höndum saman við
umbótasinna og síðan snúist á sveif
með harðlínumönnum með þeim
afleiðingum að í reynd standi ekk-
ert stjórnmálaafl á bak við hann.
Kynningartilboð á Arrow hreinsi- og víðhaldsefnum
10% afsláttur út þessa viku.
Hluti af úrvalinu
Við höfum nýlega hafið sölu
á Arrow hreinsi- og viðhaldsefnum sem m.a.
eru notuð í útgerð, iðnaði, á verkstæðum,
í fiskvinnslu og í matvælaiðnaði.
Sérfræðingur veitir ráðleggingar í
versluninni í dag og á morgu
frá kl. 13 til 18.
Notfærðu þér kynningarverðið.
níaiomsa
Grandagarði 2, Rvík., sími 28855