Morgunblaðið - 17.10.1991, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 1991
Einbhús - Skagaströnd
Gamalt einbhús til sölu á Skagaströnd. Þarfnast endurbóta.
Upplýsingar í síma 95-22881.
Garðabær - skipti
Höfum til sölu 160 fm einbýlishús á grónum stað. Stór-
ar stofur, rúmgóð herb. Gott skipulag. Fallegur garður.
Getur losnað fljótlega. Tilvalið tækifæri fyrir ungt fólk.
Eignaskipti möguleg. Óskað er eftir tilboði í eignina.
(\ HÚSAKAUP ■Sf621600
Logafold
Vorum að fá í sölu 2ja herb. 72 fm íb. í parh. íb. selst
fokh. að innan með miðstöðvarlögnum. Húsið frág. að
utan. Verð 4,7 millj.
Hverafold
Vorum að fá í sölu efri sérhæð í tvíbýlishúsi. íbúðin er
132 fm. 30 fm bílskúrsgrunnur. Verð 10,9 millj. Áhv.
5,0 millj.
Fasteignasalan Hátún,
Suðurlandsbraut 10,
símar 687828 og 687808.

Ibúðir fyrir aldraða
Eigum til sölu eftirtaldar íbúðir:
Á Grandavegi 47
• Tvær 2ja herb. íbúðir 44,5 fm + sameign á 1. og
2. hæð.
• Eina 3ja herb. íbúð 87,4 fm + sameign á 2. hæð.
íbúðirnar eru til afhendingar nú þegar, fullfrágengnar,
fyrir utan gólfefni, ásamt hlutdeild í sameign; t.d. sam-
kvæmissal, sauna o.fl.
Á Skúlagötu 40-40b:
• Ein 2ja herb. íbúð 63,6 fm + sameign á 2. hæð.
• Ein stóra 4ra-5 herb. íbúð 140 fm + sameign á
5. og 6. hæð.
íbúðirnar eru til afhendingar nú þegar, fullfrágengnar,
fyrir utan gólfefni. íbúðunum fylgir stæði í bílageymslu
ásamt hlutdeild í öllu sameiginlegu, t.d. samkomusal,
föndurherb., sauna o.fl.
Allar upplýsingar gefur Svan Friðgeirsson á Skrifstofu
eldri borgara, Borgartún 31.
rFÉLAG
EIDRI
BORGARA
F-E-B
söluskrifstofa, Borgartúni 31,
sími 621477
Bæjarhraun 16, Hafnarfirði
wm
Sparisjóður Hafnarfjarðar hefur falið okkur að selja 245
fm húsnæði á 2. hæð í þessu húsi sem snýr að Reykja-
nesbraut. Um er að ræða sérhannað kennslueldhús
ásamt kennslustofu og tilheyrandi sem áður hýsti mat-
reiðsluskólann OKKAR. Laust strax.
Nánari upplýsingar á skrifstofu.
HRAUNHAMARhf
A A FASTEIGNA-OG
■ SKIPASALA
aQj Reykjavíkurvegi 72.
11 Hafnarfirði. S- 54511
Sími 54511 jp
Söiumaöur:
Magnús Emilsson, hs. 53274.
Oður í ljóð o g
trylltur í fegurð
Bókmenntir
Jón Stefánsson
Goran: LIST OG TÁR. Ljóð.
Hringskuggar 1991. Jón frá
Pálmholt.i þýddi.
Ein minnistæðasta fréttaljós-
mynd síðari ára er vafalaust af
kúrdískri móður og ungbarni henn-
ar; íraksstjórn hafði varpað gas-
sprengjum á þorp Kúrda og þegar
ljósmyndarinn kom á vettvang
blasti þessi sýn við honum; ung-
barn og móðir þess með angist og
kvöl dauðans í svip sínum. Og þessi
mynd kemur upp í hugann þegar
Kúrdi er nefndur í mín eyru. Ég
held að svo sé farið með marga
enda ekki skrítið; Kúrdar komast
þá aðeins í heimspressuna þegar
níðst er á þeim sem gerist æði
oft. En hversvegna er ég að tala
um þetta? Jú, nú á dögunum gaf
forlagið Hringskuggar út þýðingar
Jóns frá Pálmholti á ljóðum Gor-
ans, sem Jón segir í formála að
sé þjóðskáld Kúrda.
Ég held ég fari ekki með stað-
lausa stafi ef ég fullyrði að skáldið
Goran sé að mestu óþekkt hér á
landi. Og hver er hann? Kúrdískur
karlmaður fæddur í byijun tuttug-
ustu aldarinnar í íranska hluta
Kúrdistan og deyr 1962 í Moskvu,
þá í nokkurskonar útlegð. Á tæp-
lega 60 ára lífshlaupi kennir hann
í 'skólum, starfar sem blaða- og
fréttamaður, situr í fangelsi vegna
skoðana sinna og er „óður í ljóð
og trylltur í fegurð”, eins og segir
í einu ljóðanna.
í List og tár eru tuttugu ljóð
sem Jón frá Pálmholti þýðir úr
sænsku og þýða Svíarnir beint úr
kúrdísku.
Af öllum formum bókmennta er
ljóðið erfiðast í þýðingu, aldrei er
hægt að koma öllu til skila, alltaf
situr eitthvað óþýðanlegt eftir í
frumtextanum; þetta er svipað og
sitja öfugu megin við glugga og
horfa á fagra konu með mikið hár
og sakna ilms hársins. Sumir
snjallir þýðendur setja aðra konu
inní myndina, kannski með annan
háralit. Þegar þýtt er úr þriðja
tungumálinu getur tvennt gerst;
móða komið á rúðuna svo við rétt
grillum í fagra mannsmynd, eða
færni þýðandans brýtur alla
glugga og við fáum að drukkna í
hárinu. En hvernig kemst Goran
til skila í meðförum Jóns frá Pálm-
holti og annarra Hringskugga-
manna? Bæði vel og ilía. Illu er
best aflokið og ég lýsi yfir hneyksl-
un minni á ljótri og óvandaðri
kápu. Útlit bókarinnar vekur leið-
inlegar minningar frá áttunda ára-
tugnum þegar sóðalega útlítandi
bækur spýttust útúr prentsmiðjum.
Tvær prófarkavillur eru á kápunni
og er Jrað til skammar fyrir forlag-
ið. Útlitshönnuðir Hringskugga
mættu til dæmis skoða bækur út-
gefnar af Norðan/niður þar sem
bækur eru hannaðar af fagurfræð-
legri nautn.
Þýðingin er oft góð, en stundum
gerist þýðandinn sekur um hand-
vömm, þýðir hreinlega illa:
Þú næturgali sem hefur hátt
hreykja þér svona þú ekki mátt
(Til Næturgalans)
Endarím ljóðsins Til Næturgal-
ans kemur ákaflega illa út, er eins
og vandræðalegur gestur í ljóðinu.
Þýðandakeimurinn er á köflum
furðu rammur, ástandið er að vísu
aldrei eins slæmt og í Til næturgal-
ans en klúðurslegar setningar
höggva stundum í augun í ágæt-
lega þýddum ljóðum: „Eg átti dótt-
ur og einnig hana tókst þú til
matar þér”. En þrátt fyrir þessa
galla vega kostirnir þyngra; skáld-
ið er gott og sumstaðar vel snarað.
Ekki veit ég hvort ljóðunum er
raðað eftir tímaröð en greinilega
þróun má sjá frá því fyrsta til hins
síðasta. Fyrstu ljóðin eru að mestu
leyti orðafórnir til kvenna, sem
skáldið lifir og deyr fyrir, en þegar
líður á bókina harðnar tónninn;
reiðir hnefar eru steyttir og það
glamrar í hlekkjum. En sama
hversu skáldið hvessir sig , jafnvel
þó hann mundi orðin eins og byss-
ustingi þá gleymir hann aldrei
konunni; tilgangi lífsins. Ef sú
kenning er rétt, að þjóðskáld skynji
öðrum fremur hjartslátt þjóðar
sinnar og yt'ki sig þarmeð inní
hjarta hennar, er gott að vera kona
meðal Kúrda; ekkert leitar eins
sterkt á Goran og konan og fegurð
hennar. Hann er ekkert að spara
stóru orðin þegar hún er nærri:
Er nokkur skógarhlíð svo fógur sem líkami
hennar.
Nokkur geisli svo skær sem blik augna
hennar?
Er til nokkur sá máttur, löngun eða þrá
er jafnast á við kynngimagnaðan galdur
ástarinnar?
Hvað eftir annað er skáldið
nærri því orðvana andspænis kon-
unni. Hann getur ekki annað en
líkt henni við það stærsta og
smæsta í náttúrunni; fegurð henn-
ar er allt að því goðsöguleg í ljóð-
um Gorans og sver hann sig þar
með í bræðralag með rómantískum
skáldum fyrri tíma. Og þegar ljóð-
in státa af næturgölum, skógiv-
öxnum hlíðum og miklu tunglskini
þá langar mig afskaplega mikið
að setja þetta kúrdíska skáld í
flokk með rómantíkerum:
Er lifandi kona birtist mér sem álfamær
með vængjaða fegurð líkama síns í innsta
hugskoti mínu.
Hvernig geta þá fánýtir hlutir orðið upp-
spretta ljóða minna
hér á þessari jörð í miðju hjarta allra himna?
Þegar skáld yrkja um eitthvað
sem strangt til tekið er ekki hægt
að orða, þá grípa þau iðulega tii
þess ráðs að fara í kringum hlut-
ina. Þetta á við um ástina. Það
hefur lítið uppá sig að segja: Ég
elska þig. Þetta er að vísu heilög
Þægilegt og öflugt verkfæri fyrir þá sem vinna úr upplýsingum.
Gerð spjaldskráa, lista, límmiða, viðskiptakerfa.
12 klst. námskeið um vinsælasta gagnasafnsforritið á Macintosh.
Tölvu- og verkfræðiþjónustan -A
Verkfræðistofa Halldórs Kristjánssonar tír
Grensásvegi 16 • stofnuð 1. mars 1986 (£)
Bladid sem þú vaknar vió!
Jón frá Pálmholti
yfirlýsing en varla skáldleg. Þess-
vegna eru bestu ástarljóðin oft
barmafull af lýsingum á „hvernig
ég væri án þín” eða sem er algeng-
ara „svona var heimurinn áður en
þú komst”. Goran er engin undan-
tekning hvað þetta varðar. Ljóðið
Oskin er mögnuð myndveisla í
„svona var heimurinn...” stílnum:
I eina tíð var mín innri veröld myrk og yfirgefin
og sú hlið sem að lífinu sneri köld sem ís.
Svefn minn var ekki svefn, ímyndunarafl
mitt ekki ímyndunarafl
og tilvera mín öll eins og rótlaust úthaf í
æðandi stormi.
Síðan kemur hún og „lampaglas
gleði minnar fyllist ekki framar
af sóti”. En í lok kvæðisins glittir
í þá rómantísku afstöðu að fyrir
hamingjuna þurfi skáldið að skila
gjöfum skáldskaparguðsins:
Láttu ekki hvað sem öðru líður við nafn
Appollós
alls ekki skáldfugla mína hætta að syngja.
Goran er myndskáld og nær því
oft að fanga hughrif sem _að öllu
jöfnu rúmast ekki í orðum. Ádeilan
virðist henta myndskáldum illa;
hún rífur af sér myndirnar og
heimtar að koma alstrípuð fram.
Þetta á við Goran og þetta á ekki
við Goran. Ljóðið Fangelsi sveiflast
til dæmis á milli þessara þver-
sagna. Það teygir sig yfir sex síður
og er einhverskonar ræða, stund-
um beiskju blandin: „Ég var saka-
maður, fólkið sagði svikari.” Á
köflum er ljóðið mikill og einlægur
skáldskapur:
Æ, þið vitið ekki að þeir sem eitthvað skilja hér
sjá ekki fegurð himinsins fyrir tárum sínum.
I þessu landi, þarsem heitum blómum blæðir
hvarvetna
opnast hjartasárin í skrúðgarðinum í stað
blóma.
En á öðrum stöðum fær mælska
skáldsins full hversdagslegan blæ
yfir sig:
í írak og samkvæmt íröskum lögum er Kúrdi
lokaður inní fangaklefa, bundinn og settur
í fótjárn.
Mig minnir að hér á íslandi
hafi svona lagað verið kallað „le-
sandabréfsstíll”. í það minnsta
dvaldi ég ekki lengi við þessar lín-
ur og fannst ekki mikið til koma.
En eflaust eru margir landar
skáldsins ósammála, þeir nota ekki
sömu mælistiku og ég sem þekki
bara kúgun og grimmd óréttlætis-
ins af afspurn. Listamenn kúgaðr-
ar þjóðar geta ekki skreytt tilfinn-
ingar sínar með fagurfræði. Eða
einsog ákall Gorans til Abdulla
betlimunks orðar miklu betur:
Þú veist miklu betur en Beethoven hvers
hugur minn þarfnast.
í Guðs nafni, láttu kveinstafi þína flæða
um mína kúguðu sál.
Goran er allgott skáld, jafnvel
stórskáld þegar honum tekst best
upp. Og kannski verður það ljóðlína
eftir Goran sem leitar á mig en
ekki fyrrnefnd ljósmynd næst þeg-
ar Kúrdistan er nefnt á nafn.