Morgunblaðið - 17.10.1991, Page 12

Morgunblaðið - 17.10.1991, Page 12
12 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTOBER 1991 Hlutverk bj örgunar- sveita í almannavömum eftir Guðjón Pedersen Með stofnun hinna nýju björgun- arsamtaka Landsbjargar laugar- daginn 28. september sl. varð sú breyting á að heildarsamtök björg- unarsveita á iandinu eru nú tvö í stað þriggja áður. Sú umræða sem fram hefur far- ið í sambandi við stofnun þessara samtaka hefur að nokkru sveigst inn á almannavarnir landsmanna, þar sem fjallað hefur verið um hlut- verk björgunarsveita í þeim með hliðsjón af björgunar- og ruðnings- störfum í þéttbýli. Hefur sú um- ræða orðið tilefni til fyrirspurna og vangaveltna manna á meðal um þennan þátt almannavarna, skipu- lag hans og framkvæmdar. Við heildarskipulag almanna- varna var ljóst að björgunarsveit- irnar myndu skipa stóran séss inn- an almannavarnakerfisins. Því leit- uðu Almannavarnir ríkisins til þeirra á árunum 1978-80 um heild- arsamkomulag um hlutverk og skiptingu björgunarsveita í al- mannavörnum á hættutímum. Nýtt heildarsamkömulag var síðan und- irritað 1986 og er það til endur- skoðunar nú. Hlutverk björgunarsveita Samkvæmt þessu heildarsam- komulagi er kveðið á um að björg- unarsveitir og Rauðakrossdeildir í héruðum landsins skipi hjálparlið almannavarna í einstökum um- dæmum og að því sé skipt í fjórar megineiningar. Þær eru verndunar- og gæsluflokkar til stuðnings lög- gæslu, skyndihjálparflokkar til stuðnings sjúkrastofnunum og heilsugæslu, björgunar- og ruðn- ingsflokkar til stuðnings slökkviliði og starfsmönnum áhaldahúsa og fjöldahjálparflokkar til stuðnings félagsmálastofnunum í umdæmun- um. Gert er ráð fyrir að fram fari ákveðin þjálfun björgunarmanna til að þeir geti verið sem best í stakk búnir til að takast á við þessi verk- efni og skiptist þjálfunin þannig á milli aðila samkvæmt samkomulag- inu: Almannavarnir ríkisins þjálfa vettvangsstjóra aðgerða og erú þeir fulltrúar almannavarnanefnda á starfssvæðum björgunar- og hjálparliðs. Almannavarnir ríkisins hafa fram til þessa þjálfað rúmlega 100 manns til þessara starfa og eru þeir dreifðir um land allt. Björgunarskóli Landssam- bands hjálparsveita skáta (nú Landsbjargar) fer með þjálfun flokksstjóra skyndihjálparflokka og hefur skólinn þjálfað 103 menn til þeirra starfa í landinu. Fyrstu leið- beinendur á þessu sviði við Björg- unarskóla LHS voru þjálfaðir við tækniskóla Almannavarna Dan- merkur í Tinglev. Að mati kennara þess skóla er þróun þessarar kennslu það góð hjá björgunarskól- anum, að hann getur útskrifað sína eigin leiðbeinendur. Slysavarnafélag Islands þjálf- ar flokksstjóra björgunar- og ruðn- ingsflokka, en þar sem sú þjálfun krefst sérstakrar aðstöðu og flókins tækjabúnaðar, hófst hún ekki fyrr en á síðasta ári. Þrátt fyrir það hefur Slysavarnafélagið nú þjálfað 42 flokksstjóra til þeirra starfa. Komið hefur verið á fót þjálfunarm- iðstöð í Saltvík á Kjalarnesi, sem rekin er af Almannavörnum ríkisins í samvinnu við lögregluna í Reykja- vík og Lögregluskóla ríkisins. Að auki hafa verið settar þar upp eftir- líkingar af rústum og komið upp sérhæfðum tækjabúnaði til þjálfun- arinnar. Leiðbeinendur Slysavarna- félags íslands eru útskrifaðir sem leiðbeinendur frá tækniskóla AI- mannavarna Danmerkur í Tingíev, sem talinn er einn sá besti sinnar tegundar í heiminum. Rauði kross íslands þjálfar flokksstjóra í fjölda- og félagslegu hjálparstarfi. í því felst að taka á móti, skrá, hýsa og fæða flóttafólk. Hefur hann útskrifað 169 manns til þessara starfa. Samkvæmt sam- komulaginu fer Rauði krossinn einnig með skyndihjálparkennslu í landinu og mótar námsefni í því skyni. Ekki hefur enn verið unnt að koma á markvissri þjálfun í vernd- unar- og gæslustörfum, ef undan- skilin er sú kennsla sem fram fer í þeim efnum í Lögregluskóla ríkis- ins, en Almannavarnir ríkisins hafa annast hana. Til að íþyngja björgunarsamtök- unum sem minnst fjárhagslega með þessari þjálfunarstarfsemi hefur Viðlagatrygging íslands styrkt hana með heimild í lögum, auk þess sem almannavarnanefndir hafa kostað menn sem sendir eru í þjálfun á þeirra vegum, frá björg- unarsveitum í héraði. Til að tryggja sem best samræmi milli skipulags almannavarna, hlut- verka aðila innan þess og þjálfun- ar, hafa Almannavarnir ríkisins einnig komið á fót samræmdu merkingarkerfi fyrir starfssvæði, liðsafla, stjórnendur og verkefni, til nota um Iand allt. Þannig geta mismunandi hópar, s.s. læknar, hjúkrunarfólk, lögregla og björgun- arsveitir, gengið að hliðstæðu skip- ulagi og merkingakerfi í öllum umdæmum landsins. Einnig hafa Almannavarnir ríkisins sett fram heilstætt skipulag um samræmdan búnað þessara aðila til almanna- varnastarfa, sem síðan er í höndum almannavarnanefnda að koma upp í samvinnu við aðila heima í héraði. Alþjóðlegt björgunarstarf í te'ngslum við þessa umræðu hefur einnig verið fjallað um alþjóð- legt björgunarstarf og hugsanlegt skipulag þess hér á landi ef vá verður og aðstoð þegin. Samkvæmt starfsháttum Neyðarvarnastofnun- ar Sameinuðu þjóðanna og alþjóða- sambands Rauðakrossfélaga er al- þjóðlegt björgunarlið ekki sent á milli landa á þeirra vegum nema fyrir liggi samþykki viðkomandi Guðjón Pedersen „Samkvæmtþessu heild- arsamkomulagi er kveðið á um að björgunarsveitir og Rauðakrossdeildir í héruðum landsins skipi hjálparlið almannavarna í einstökum umdæmum og að því sé skipt í fjórar megineiningar. Þær eru verndunar- og gæslu- flokkar til stuðnings lög- gæslu, skyndihjálpar- flokkar til stuðnings sjúkrastofnunum og heil- sugæslu, björgunar- og ruðningsflokkar til stuðn- ings slökkviliði og starfs- mönnum áhaldahúsa og fjöldahjálparflokkar til stuðnings félagsmála- stofnunum í umdæmun- um.” stjórnvalda. Enda hefur reynslan af því að senda erlendar björgunar- sveitir inn á náttúruhamfarasvæði til björgunaraðgerða ekki alltaf verið uppörvandi fyrir þau lönd sem þegið hafa slíka aðstoð. Stundum jafnvel aukið þann vanda sem fyrir var. Því er það almenn skoðun þeirra sem fjalla um gagnkvæma hjálp milli landa, á sviði björgunar í náttúruhamförum, að slík hjálp grundvallist á góðu og markvissu neyðarskipulagi innan þess lands sem hjálpina þiggur, eigi hún að skila tilætluðum árangri. Almannavarnir ríkisins hafa nú þegar skipulagt og skapað nauð: synleg tengsl vegna hugsanlegrar aðstoðar erlendis frá vegna hættu- ástands eða hamfara á íslandi. Samkvæmt því liggur fyrir hvaðan, hversu fljótt og hvers konar björg- unarlið megi fá til landsins ef neyð krefst. Einnig um gagnkvæma tæknilega aðstoð í afbrigðilegum tilfellum, s.s. í kjarnorkuslysi og eiturmengun af völdum eldgosa, svo dæmi séu nefnd. Innan skipu- lags. Almannavarna eru einnig til staðar tengsl til að senda fórn- arlömb hamfara eða hópslysa úr landi í ítrustu neyð. Öll þessi starf- semi myndi samkvæmt lögum falla undir heildarskipulag Almanna- varna og hafa aðilar innan Neyðar- varnastofnunar Sameinuðu þjóð- anna og Atlantshafsbandalagsins, sem kynnt hafa sér það skipulag, talið það vera vel í stakk búið til að takast á við þau verkefni. Allt skipulag á almannavörnum landsmanna er byggt á þeim grunntóni að skilgreint er hver gerir hvað, hvar, hvenær og hvern- ig, þegar vá verður. Slíkt skipulag og uppbygging þess viðbúnaðar sem því þarf að fylgja, væri lítils virði nema það væri unnið í nánu samstarfi við hlutaðeigandi aðila. Varðandi þann þátt almanna- varna sem snýr að hlutverki og starfi björgunar- og hjálparsveita hafa Almannavarnir ríkisins notið góðs samstarfs og stuðnings þeirra björgunarsamtaka, sem nú mynda Landsbjörg, og Slysavarnafélags íslands. Þetta samstarf hefur verið gott og markvisst, enda þarf það öllu öðru fremur að byggjast á gagnkvæmu trausti og virðingu fyrir hlutverki hvers og eins innan þessa heildarskipulags. Höfundur er framkvæmdastjóri Almannavarna ríkisins. Sænskir gagnrýnendur: Skjaldhamrar eru „perla” og „meistaraverk” SKJALDHAMRAR, leikrit Jónasar Árnasonar, var frumsýnt í Orebro Lansteater í Svíþjóð þann 13. síðasta mánaðar. Hafa við- tökur við leikritinu verið mjög góðar og gagnrýnendur farið um það lofsamlegum orðum. Þetta er í fyrsta sinn sem verkið er sett iipp í Svíþjóð en það var upphaflega frumsýnt í Iðnó árið 1962 og sló þá öll aðsóknarmet. Það hefur síðan oft verið sett upp jafnt hér heima og erlendis. Þýðandi verksins var Inger Pálsson. Dagblaðið Katrineholms-Kurir- en segir að íslensku fornsögurnar séu meðal perla norrænna bók- mennta og einnig beri Halldór Laxness mjög hátt. „En fyrir hvað standa íslenskar bókmenntir í dag,” spyr blaðið. „Fáir, ef ein- hverjir, vita það almennilega. Ein helsta ástæða þess er auðvitað að þær ná ekki augum umheims- ins nema í því mæli sem þær eru þýddar.” Blaðið segir Ieikhúsið í Örebro eiga skilið viðurkenningu fyrir að hafa dregið fram þessa „svörtu kómedíu” úr sarpi íslenskra sam- tímaleikrita. Það hafi hins vegar skort á að áhorfendum væru veitt- ar einhverjar upplýsingar um höf- und verksins. Síðar segir: „Greini- lega er Jónas Árnason mjög til- komumikill rithöfundur. Það er meistaraverk að ná svo mörgum þeirra atriða sem einkenna hina fíngerðu kómedíu í eina leikmynd, íbúð vitavarðarins; skrípaleik án þess að taka kollsteypu, paródíu án þess að fara yfir strikið, fín- gerðri erótík, raunverulegum hetjudáðum, atburðarrás án lausnar, hvorki farsælan endi né sorgarþátt, miðlungs söguþráð, rétt eins og lífið sjálft.” Gagnrýnandi Katrineholms- Kuriren segir að gamaleikur af þessu tagi, sem sé nánast enskur í uppbyggingu, hefði fallið um sjálfan sig ef litlu smáatriðunum hefði ekki verið komið til skila af leikhópnum. Er þeim hrósað ós- part fyrir túlkun sína á verkinu. Gagnrýnandi blaðsins NWT segir: „Það er erfitt að skilja af hveiju enginn hefur sett upp þessa perlu áður en það verður að segj- ast að hún er skot beint i mark fyrir hinn duglega Örebro-leikhóp sem hefur góð tök á íslensku frá- sagnarlistinni frá þessari eyju fornsagnanna og goðsagnanna.” Segir NWT að áhorfendur hafí skemmt sér konunglega á sýning- unni. Þrátt fyrir að sagan gerist árið 1941 sé innihald hennar óháð tíma og eigi ríka skírskotun til nútímafólks. „Leikritið kemur við okkur, hér og nú, og hláturinn sem heyrðist svo oft átti ekki sjaldan rætur að rekja til þess að menn könnuðust við eitthvað. Við vorum að hlæja að okkur sjálfum. Leikhúsgestir sem vilja sjá góða sýningu, með smá raunveruleika- flótta en samtímis ýmsu til að velta fyrir sér, eiga enga afsökun ef þeir flýta sér ekki að tryggja sér miða á sýningarnar ... Það er heldur ekki svo löng ökuferð til Örebro og leikritið er vel þeirrar ferðar virði.” I lok gagnrýninnar segir svo: „Leikhúsið í Orebro hefur ekki bara tekist vel með val á leikriti heldur er leikhópurinn líka vel samæfður og fer á kostum. Hann átti það svo sannarlega skilið þeg- ar menn risu úr sætum sínum og klöppuðu jafnt á frumsýningar- kvöldinu sem laugardagskvöldinu. Kona úr hópi áhorfenda stundi í tröppunum á ieiðinni út: „Þetta er leikhús”. Því er ég sammála.” í menningarblaðinu KT segir að yfirmaður leikhússins hafi fyrst rekist á Skjaldhamra þegar hann starfaði í Norrbotten fyrir 15-16 árum. Síðan hafi hann reynt að finna einhvern sem hefði áhuga á að setja upp leikritið en það hafi greinilega ekki tekist fyrr en hann var sjálfur orðinn að yfirmanni leikhússins í Örebro. „Það er svo ekki sé minna sagt undarlegt að enginn hafi slegið til fyrr en nú. Skjaldhamrar eru mjög ríkt leikrit með mjög breyti- legu andrúmslofti. Kímnin er aldr- ei langt í burtu og skýtur oft upp líkt og goshver.” Allur leikur er sagður vera til fyrirmyndar sem og sviðsmynd. „Uppsetning leik- hússins á Skjaldhömrum er lítil fallega innrömmuð perla,” segir KT. -------M-t---------- ■ FELAG sjálfstæðismanna í Nes- og Melahverfi heldur al- mennan félagsfund um heil- brigðismál og pólitík á Hótel Sögu, fundarsal B, þriðjudaginn 22. október kl. 20.30. Frummæl- andi verður Einar Stefánsson, prófessor, augndeild Landa- kotsspítala. Fundurinn er öllum opinn. (Fréttatilkynning) ■ FYRSTI ráðsfundur í II. ráði ITC á íslandi (Þjálfun í samskipt- um) fyrir starfsárið 1991-1992 verður haldinn í Safnahúsinu á Sauðárkróki 19. október nk. og hefst kl. 10.00 f.h. Þetta er 29. fundur II. ráðs. Hádegisverðarer- indi flytur Björn Björnsson skólastjóri, sem hann nefnir: Um byggðir Skagafjarðar. Að loknum hádegisverði mun Anna Þóra Antonsdóttir segja frá nýrri námsbraut fyrir þroskahefta sem verið er að koma af stað við Fjöl- brautaskólann á Sauðárkróki. Þetta er nýtt tilraunaverkefni og fyrsta námsbraut fyrir þroska- hefta hér á landi. Því næst verður fræðsla um ræðuflutning. Verður þar skýrður munur á ræðu, erindi og frásögn. Um kvöldið verður haldinn hátíðlegur, með borðhaldi, stofnskrárfundur gestgjafadeild- arinnar Ivu til staðfestingar inn- göngu hennar í alþjóðasamtök ITC í þjálfun í samskiptum. Stef fundarins er: Það Vex sem að er hlúð. (Fréttatilkynning)

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.