Morgunblaðið - 17.10.1991, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 1991
19
Fyrrnefnt ráðgjafafyrirtæki tel-
ur, að sú hugmynd að hafa hér tvö
álíka stór bráðasjúkrahús eins og
nú er-stefnt að muni valda harðri
samkeppni milli þeirra um mann-
afla og tækjabúnað, og yrði það
landsmönnum mjög kostnaðarsamt.
Lagt er til, að gerð verði strax
hagkvæmnikönnun á kostum og
göllum mismunandi leiða við sam-
einingu sjúkrahúsa, og á grundvelli
hennar teknar ákvarðanir um fram-
haldið. Erlendis eru víðast gerðar
slíkar hagkvæmnikannanir áður en
veigamiklar ákvarðanir eru teknar
um sameiningu, yfírtöku, hlut-
verkabreytingu eða lokanir sjúkra-
stofnana. Á fjárlögum 1991 var
gert ráð fyrir rúmlega fjórtán og
hálfs milljarðs framlags til sjúkra-
húsa. Því er mikið í húfi og kostnað-
ur við hagkvæmnikönnun getur
vart vaxið mönnum í augum. En
sennilega væri slíkur undirbúningur
óþjóðlegur, þar sem hann bryti í
bága við íslenska hefð í ákvarðana-
töku í fjármálum.
í þessari grein er ekki tekin af-
staða til þess hvort sameina beri
Landspítala og Borgarspítala.
Benda má á ýmsa augljósa galla
við þá leið, hins vegar telja margir
að um verulegan ávinning yrði að
ræða bæði hvað varðar kostnað og
gæði þjónustu. En varla sakar að
skoða "þennan möguleika vandlega,
og hafa margir lýst vilja sínum til
þess að það verði gert.
Háskólasjúkrahús
í reglugerð Háskóla íslands er
kveðið á um tengsl háskólans og
Landspítalans, og er Landspítalan-
um þar mörkuð sérstaða sem vinnu-
staður háskólakennara. Borgarspít-
ali og Landakotsspítali hafa gegnt
hlutverki háskólasjúkrahúss í
ákveðnum sérgreinum læknisfræði.
í grein í Morgunblaðinu sl. vor eft-
ir Þórð Harðarson, prófessor á
Landspítala, og Sigurð Guðmunds-
son, dósent á Borgarspítala, er bent
á mikilvægi þess að byggja hér upp
öflugt háskólasjúkrahús, þar sem
kennsla og rannsóknir skipa önd-
vegi ásamt þjónustunni. Kostnaður
við slíka stofnun er óhjákvæmilega
mun meiri en við önnur sjúkrahús.
Samkvæmt greinargerð Önnu Lilju
Gunnarsdóttur, hjúkrunarfræðings
Og hagfræðings, eru'háskólasjúkra-
hús í Bandaríkjunum og í nokkrum
nágrannalanda okkar um 15-20%
dýrari en önnur kennsíusjúkrahús.
Við fjárveitingar til Landspítalans
er ekki tekið sérstaklega tillit til
hins lögskipaða kennsluhlutverks
hans. Verða tvö bráðasjúkrarhús í
Halldóra Viðarsdóttir
yArlegnr JC-dagnur JC-
íslands verður haldinn
19. október nk. undir
kjörorðinu „Heimur án
landamæra”. Megintil-
gangur dagsins er að
vekja almenning til
umhugsunar um þetta
kjörorð.”
tegundar þar sem þetta var í fyrsta
sinn sem svona þing hefur verið hald-
ið á alþjóðavettvangi, jafnframt því
að. vera boðin aðstáða faðáígtjöbvun
•u;imia xolaniö 'iisv iaaöd jmiejaoBH
Reykjavík bæði dýr háskólasjúkra-
hús, eða mun annað þeirra þróast
og eflast í því hlutverki?
Hátækni og hágæðaumönnun
Islendingar stæra sig gjarnan af
góðri heilbrigðisþjónustu sem
greidd hefur verið úr sameiginleg-
um sjóði landsmanna. Nú stöndum
við andspænis því að taka erfiðar
ákvarðanir í þessum efnum. Heil-
brigðisþjónusta er afar viðkvæm og
því geta skyndiákvarðanir haft
slæmar afleiðingar. Ákvarðanir um
úthlutun fjár í heilbrigðis- og fjár-
málaráðuneytinu hafa í vaxandi
mæli áhrif á ákvarðanir heilbrigðis-
starfsfólks við rúmstokkinn. Áreið-
anlega er auðveldara að afgreiða
þau mál í fjarlægð en nálægð. Þörf-
in fyrir lækningar, hjúkrun og aðra
meðferð sjúkra er nær ótakmörkuð
og möguleikarnir á að „bæta árum
við lífið og lífi við árin” aukast stöð-
ugt. Á sama tíma stefnum við að
því að minnka það hlutfall þjóðar-
tekna sem við notum í heilbrigðis-
þjónustu. Réttlát og markviss út-
hlutun fjár til þessa málaflokks er
því vaxandi siðferðilegur vandi, sem
takast verður á við.
Ætla má, að úthlutun dýrrar
hátækniþjónustu muni verða tak-
mörkuð og að haldið verði áfram á
þeirri braut að útskrifa fólk æ veik-
ara heim af sjúkrahúsum. Við þær
aðstæður eykst mikilvægi góðrar
umönnunar og hjúkrunar, og verður
því nauðsynlegt að styrkja þann
þátt þjónustunnar á næstu árum.
Hér er umræðan um siðferðilega
ákvarðanatöku við úthlutun gæða
heilbrigðisþjónustunnar afar stutt á
veg komin, en mun væntanlega
þróast á þessum haustmánuðum.
Vonandi munu margir finna sig
knúna til að leggja sitt af mörkum
til þeirrar umræðu.
Þjónusta utan sjúkrahúsa
Margoft hefur verið bent á að
við stöndum vel að vígi hvað varðar
fjölda sjúkrarúma, en verr hvað
varðar önnur úrræði fyrir veikt fólk.
Sú fækkun sjúkrarúma sem nú er
ráðgerð er því aðeins framkvæman-
leg, að samtímis verði byggð upp
mjög öflug þjónusta fyrir sjúka utan
stofnana. Þessi þjónusta þarf að
tengjast sjúkrahúsum sterkum
böndum til að tryggja hina mikil-
vægu samfellu í meðferð.
Hjúkrunarfræðingar bera fyrst
og fremst ábyrgð á umönnun sjúkra
í heimahúsum og ber brýna nauðsyn
til að skapa þeim ásamt sjúkraliðum
stóraukin tækifæri til að sinna
þessu starfi. Eftir talsverða baráttu
Sameinuðu þjóðanna.
Alþjóða JC-hreyfingin er í náinni
samvinnu við Sameinuðu þjóðirnar
og hefur auk þess undirritað sér-
stakan samstarfssamning við UNIC-
EF, Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna
og CARE, sem eru ein þekktustu
samtök í heimi sem starfa að
mannúðarmálum.
Árlegur JC-dagur JC-íslands verð-
ur haldinn 19. október nk. undir kjör-
orðinu „Heimur án landamæra”.
Megintilgangur dagsins er að vekja
almenning til umhugsunar um þetta
kjörorð. Fjögur aðildarfélög JC-
íslands á Reykjavíkursvæðinu, JC-
Borg, JC-Bros, JC-Nes og JC-Vík,
starfa sameiginlega að þessum degi
í ár. Undirkjörorðið „Framtíð barna”
er viðfangsefni þessara félaga. í því
tilefni kom hópur barna saman 12.
október sl. og tjáði hugmyndir sínar
varðandi þetta viðfangsefni á blað.
Á sjálfan JC-daginn, 19. október,
verða verk barnanna til sýnis í Perl-
unni í Öskjuhlíð. Að sjálfsögðu er
öllum velkomið að líta þar inn.
JC-ísland hefur á 30 ára æviskeiði
sínu starfað ötullega að byggðarmál-
um hvarvetna um landið. Má þar
nefna brunavarnir, vímuefni, um-
hverfismál, öryggismál. Er þetta að-
eins lítið brot af því sem hreyfingin
hefur beitt sér fyrir. JC-dagurinn
snýst um málefni af þessum toga og
sameinast þá hreyfingin um að vekja
athygli á ýmsum brýnum málefnum.
Er það vissa okkar að þetta beri
árangur um leið og það hvetur fleiri
í okkar þjóðfélagi til að beina kröft-
um sínum í þessar áttir.
1 jþ
,008 mu ;
■Bcos j
kRu ,i
’urer
með
inubne
'grl0<f
abmjlul
hefur hjúkrunarfélögunum tveimur
tekist að fá leyfi fyrirtúttugu hjúkr-
unarfræðinga til að starfa með
nokkuð sjálfstæðum hætti að hjúkr-
un sjúkra heima. Öllum má ljóst
vera að þessi íjöldi nær skammt
og að þarna verður að gera bragar-
bót á.
Nútíminn: Að velja
skásta kostinn
Hér hefur verið tæpt á nokkrum
atriðum er varða skipulag þjónustu
sjúkrahúsa í Reykjavík. Við allar
breytingar ber að sjálfsögðu að
tryggja að „ákvarðanir sjórnvalda
séu ekki síður byggðar á vitneskju
um heilsufarslegar afleiðingar
ákvarðana en efnahagsleg og
menningarleg áhrif...” eins og seg-
ir í fyrsta markmiði íslenskrar heil-
brigðisáætlunar.
Arðsemisútreikningar í heilbrigð-
isþjónustu koma oft einkennilega
fyrir sjónir. Erfitt er að sundur-
greina hina ýmsu kostnaðarliði til
að ná fram mynd af raunverulegum
útgjöldum við tiltekna meðferð
sjúklinga. Á hinn bóginn er yfirleitt
óframkvæmanlegt að mæla ávinn-
ing, því þar er um að ræða líðan
og velferð auk starfsgetu og ýmiss
konar hæfni. Þegar lagt er á vogar-
skálar verður að hafa í huga hve
þungt þessir þættir vega í lífi hvers
manns.
Höfundur er hjúlirunarfræðmgvr
og lektor við námsbraut í
hjúkrunarfræði við Háskóla
Islands.
Blomberq

ífr <>
CCC
ÞYSKAR
'VERÐLAUNA
VÉLAR!
Blomberg þvottavélarnar hlutu
hin eftirsóttu, alþjóðlegu IF
hönnunarverðlaun fyrir framúr-
skarandi glæsilega og hugvit-
samlega hönnun.
Við bjóðum nú gerð WA-230 með
kostum, sem skapa henni sér-
stöðu:
* Tölvustýrður mótor * yfinlðun *
alsjálfvirk magnstilling á vatni *
umhverfisvænt spamaðarkerfi.
Verð aðeins kr. 69.255 stgr.
Aðrar geröir frá kr. 58.615 stgr.
Einar Farestveít&Co.hf. Borgartúni28 S 622901 og 622900
LÁTTU EKKI
FJÁRMÁLIN SPILLA
FÉLAGSSKAPNUM!
o
Hvaða gjaldkeri klúbbs eða félags hefur ekki
lent í því að þurfa ítrekað að
rukka félaga sína t.d. um félagsgjöld
og fengið svar eins og:
Fyrirgefðu, það stendur svo illa á .
einmitt núna, ég bjarga þessu eftir
helgi - eftir mánaðamót? o.sfrv.
FÉLAGAÞJÓNUSTA
SPARISJÓÐANNA
sér um innheimtu félagsgjalda,
gerð mánaðarlegra greiðslulista og ársuppgjörs,
prentun límmiða með nöfnum og heimilisföngum
félagsmanna auk útsendingar á
fréttabréfum og fundarboðum til
aðila viðkomandi félaga.
Kynntu þér kosti
Félagaþjónustu sparisjóðanna sem fyrst.
FÉLAGAÞJÓNUSTA
SPARISJÓÐANNA