Morgunblaðið - 10.12.1991, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. DESEMBER 1991
Stjóraun fiskveiða
eftirHarald
Jóhannsson
Þótt ekki sé liðið ár síðan lögin
um stjórnun fiskveiða komu til
framkvæmda sjá allir sem vilja sjá
að þeim verður að breyta. Lögin
voru samþykkt á Alþingi með
naumum meirihluta, miklum
hrossakaupum og alltof lítilli um-
fjöllun.
Innihald laganna er að mestu
komið frá LÍÚ og menn skyldu nú
ætla að það væri gott og blessað,
en því miður vantar þar mikið á.
Þingmenn verða að gefa sér,
tíma til að kynna sér rækilega sjáv-
arútvegsmálin áður en þeir greiða
atkvæði við setningu laga varðandi
þennan aðalatvinnuveg þjóðarinn-
ar og undirstöðuatvinnuveg nær
allra sjávarplássa landsbyggðar-
innar.
Nú á tímum gereyðingartækni
í fískveiðum ber þingmönnum
skylda til að kynna sér alla þætti
sjávarútvegsmála og ekki síst
skaðsemi þeirra veiðarfæra sem í
dag eru notuð á íslandsmiðum,
bæði með ofveiði í huga og skað-
semi á lífríki sjávarins, botnlíf og
„Á tímum ofveiði og
rányrkju verða stjórn-
völd að flokka veiðar-
færi eftir skaðsemi
þeirra í hafinu.”
gróður. Þingmenn ættu áður en
þeir taka afstöðu varðandi stjórnun
fiskveiða að skoða vandlega neðan-
sjávarmyndir sem til eru af veiðar-
færum við veiðar. Þær myndir
kynnu að hafa áhrif á afstöðu
þeirra til þessara mála.
Það hefði einnig verið fróðlegt
fyrir þetta sama fólk, til að kynna
sér umgengnina á miðunum og
nýtingu auðlindarinnar að fljúga
yfir þar sem flotinn er að veiðum,
ef sá fiskur sem aftur er hent í
sjóinn sykki ekki, heldur flyti á
yfirborðinu og sama gerðist með
allan fiskúrganginn. Eg veit að
einhveijum brygði í brún við að
sjá þau ósköp.
Ekki má leyna því fyrir neinum
að þáttur LÍU í stjórnun fiskveiða
hefur fram að þessu verið skaðlega
mikill og greinilegt að á þeim bæ
er ekki hugað til framtíðar.
Yfirlýsing formanns LÍÚ fyrir
nokkru að þeir myndu beijast til
síðasta manns var mér ekki alveg
skiljanleg, en þá var bent á að trú-
lega ætti hann við það að beijast
fyrir ofveiði og rányrkju eins og
gert hefur verið, til síðasta manns
sem gæti lifað af fiskveiðum.
Sú grimma umræða sem í gangi
er um stjómun fiskveiða og þau
skelfilegu dæmi sem allir sjá fyrir
sér sanna það að lögunum verður
að breyta. Sala á óveiddum fiski,
sem telja verður íslandsmet í mis-
tökum, átti að skila hagræðingu
og aftur hagræðingu í sjávarútvegi
og sunginn var mikill lofsöngur.
Nú er þetta hagræðingartai nánast
þagnað, því allt hefur farið í öfuga
átt og í staðinn fyrir orðið hagræð-
ing er komið orðið fjárræðing, enda
er það líka fjármagnið og aftur
fjármagnið sem ræður öllu í sjávar-
útvegi í dag.
Við sjáum útgerðarstaði sem
liggja best við fiskimiðunum
komna á vonarvöl, þar veit jafnvel
enginn hvort þeir fá að tóra morg-
undaginn, allt er að komið undir
náð og miskunn peningamanna og
þessum stöðum fer fjölgandi og
Haraldur Jóhannsson
það er talað um í alvöru að^selja
nánast alla atvinnu heilla byggðar-
laga milli landshluta.
Vitað er að vegna kvótakerfis
sjávarútvegsins er hent fyrir borð
jafnvel 100 þúsund tonnum af fiski
árlega, sumir nefna miklu hærri
tölur. Fiskistofnamir, sem átti að
byggja upp með kvótakerfínu, eru
sagðir fara ört minnkandi og veiði-
heimildir eru skertar ár eftir ár
og aldrei meira en á þessu ári.
Þeir þrír aðilar sem ber skylda
til að fylgjast með öllu sem að fisk
veiðum lýtur, LÍÚ, sjávarútvegs-
ráðuneytið og Hafrannsóknar-
stofnun, hafa allir grafið hausana
á bólakaf í sandinn, því ekki hefur
mátt viðurkenna nokkurn einasta
blett á þessari veiðistýringu kvóta-
kerfisins. Menn eru að vona að
núverandi sjávarútvegsráðherra
moki ofan í holuna eftir hausinn á
fyrrverandi ráðherra en noti hana
ekki.
Togaraflotinn stækkar látlaust,
þótt flestir viti að fækka þyrfti þar
um helming strax í dag.
Frystitogaratískan heldur inn-
reið sína án fyrirstöðu, þótt allir
viti að ekki vantar frystihús innan
209 mílna. Veiðiheimildir eru færð-
ar af smábátum upp á togara, frá
hagkvæmasta útgerðarhópnum til
þess óhagkvæmasta, frá króka-
veiðum, því veiðarfærinu sem
minnstum skaða veldur, til þess
skaðlegasta og svona mætti lengi
tína til, því af nógu er að taka.
Með allar þessar staðreyndir í
huga hefði mátt telja að nefndir
þær sem skipaðar hafa verið til
endurskoðunar á fiskveiðistefn-
unni hefðu í mörg hom að líta.
Hagsmunanefndin er skipuð líkt
og áður, en þar eru flestir með
LlÚ-merkið annað hvort á bijósti
eða baki og þar af leiðandi óhæfir
til að taka á þeim vanda sem við
blasir. Flestir nefndarmenn kom-
ust líka strax að því að ekkert
væri að í sjávarútvegi nema þetta
venjulega, það eru veiðar smábáta.
Það er með ólíkindum að nokkur
skuli voga sér að halda því fram
að veiðar smábáta undir 6 tonnum
geti verið vandamál í íslenskum
sjávarútvegi og enn furðulegra að
nokkur skuli fást til að trúa þessu.
Sannleikurinn er sá að kvóta-
dýrkendur þola ekki það veiðikerfi
sem minnstu bátarnir búa við og
verða alltaf að fá að búa við, það
er banndagakerfið, en það kerfi
getur skilað öllum seljanlegum
fiski að landi og þar er ekki seldur
óveiddur fiskur.
Ráðamenn verða að hætta að
gleypa hráar skoðanir LÍÚ og sjáv-
anítvegsráðuneytið á ekki að vera
LÍÚ-ráðuneyti.
A tímum ofveiði og rányrkju
verða stjórnvöld að flokka veiðar-
færi eftir skaðsemi þeirra í hafinu
og stuðla að sem mestum veiðum
í þau veiðarfæri sem minnstum eða
jafnvel engum skaða valda.
Smábátar á krókaveiðum sem
aldrei með neinum rökum er hægt
að saka um ofveiði eiga ekki að
taka á sig aflaskerðingar vegna
ofveiði og rányrkju annarra skipa.
Ofveiðin bitnar nógu harkalega á
þeim bátum með fiskleysi á
grunnmiðum.
Flestir vita að smábátaútgerðin
er hagkvæmasta útgerðin og trillu-
karlar orða það gjarnan: „Hag-
kvæmni útgerðar fer eftir því hve
mikinn afla þarf til að skapa heils-
ársstarf,” og þar stenst enginn
trillunum snúning.
Það má ekkert kvótakerfi koma
í veg fyrir hagkvæma og náttúru-
væna útgerð smábáta og mitt mat
er það að banndagakerfi eigi að
bjóða öllum sem vilja, upp að 10
tonnum og jafnvel enn lengra. En
allt verður þetta að vera innan
þeirra marka sem öryggi þessara
báta segir til um.
Höfundur erístjórn
Landssambands smábátaeigenda.
Verð kr.
2.200,00